Ang Hunahuna sa Bibliya
Sayop ba ang Pagbangotan?
“HUGOT AKONG NAGTUO SA PAGLAOM SA PAGKABANHAW, UG AKO NAGTUO NGA SAYOP ANG PAGPAHAYAG SA AKONG KASUBO ATUBANGAN SA UBAN UG SA INGON NIANA AKO MAGHATAG KANILAG KATARONGAN SA PAGDUHADUHA NGA AKO NAKABATON NIANANG HUGOT NGA PAGLAOM. AKO NAGHUNAHUNA NGA KON AKO TINUOD NGA NAGTUO SA PAGKABANHAW, DILI AKO MAGBANGOTAN PAG-AYO.”—CHARLENE, USA KA BAWTISMADONG KRISTOHANON SULOD SA KAPIN SA 21 KA TUIG.
SA DIHANG mamatay ang imong minahal, masinati nimo ang mga pagbati ug mga tinamdan nga wala nimo damha—kahadlok, kasuko, kahasol sa konsensiya, ug depresyon. Alang sa Kristohanon ang makapadasig nga saad sa usa ka pagkabanhaw sa mga patay ngadto sa kinabuhi sa paraisonhong yuta ilalom sa pagmando sa Gingharian sa Diyos makatabang sa pagpamenos sa mga epekto sa kamatayon. (Juan 5:28, 29; Buhat 24:15; Pinadayag 21:1-4) Apan ingon sa gipakita sa mga pulong ni Charlene, sa dihang mamatay ang usa ka minahal, ang pila ka Kristohanon nagpas-an ug wala-kinahanglanang palas-anon—ang pagbati nga sayop ang pagbalata, nga ang pagbangotan sa usa ka paagi nagpadayag ug kakulang sa pagtuo diha sa saad sa Bibliya bahin sa pagkabanhaw.
Nan, unsa man ang giingon sa Bibliya bahin sa pagbangotan? Sayop ba ang pagbalata sa dihang mamatay ang usa ka minahal?
Sila Nagbangotan
Ilado kaayo ang pagtuo ni Abraham. Sa dihang gibutang sa pagsulay, si Abraham “sama sa nakatanyag na kang Isaac [nga iyang anak].” (Hebreohanon 11:17; Genesis 22:9-13) Tin-aw, wala pay nabanhaw una pa sa iyang panahon, apan si Abraham may pagtuo nga, kon kinahanglan, “ang Diyos makabanhaw [sa iyang anak] bisan gikan sa mga patay.” (Hebreohanon 11:19) Mga 12 ka tuig human masulayi ang pagtuo ni Abraham, ang iyang asawa, si Sara, namatay. Unsay paggawi sa tawo sa pagtuo? Ang Bibliya misaysay nga “siya nagminatay tungod kang Sara ug nagdangoyngoy tungod kaniya.”a (Genesis 23:2) Oo, ang tawo nga may pagtuo nga ang Diyos makabanhaw sa mga patay dayag nga nagbangotan. Sa gihapon, si Abraham gihisgotan ingong talagsaong panig-ingnan sa pagtuo.—Hebreohanon 11:8-10.
Usa sa labing makapatandog nga mga panig-ingnan sa dayag nga pagbangotan tungod sa kamatayon sa usa ka minahal mao si Jesu-Kristo mismo. Mahitungod sa kamatayon ni Lazaro, nga usa ka suod nga higala ni Jesus, atong mabasa: “Si Maria, dihang siya miabot diin didto si Jesus ug nakita siya, mihapa sa iyang tiilan, nga nag-ingon kaniya: ‘Ginoo, kon dinhi ka pa, ang akong igsoong lalaki dili unta mamatay.’ Busa, si Jesus, sa dihang iyang nakita siya nga nagdangoyngoy ug ang mga Hudiyo nga mikuyog kaniya nagdangoyngoy, miagulo diha sa espiritu ug nasamok; ug siya miingon: ‘Diin ninyo gipahiluna siya?’ Sila miingon kaniya: ‘Ginoo, ari ug tan-awa.’ Miagay ang mga luha ni Jesus.”—Juan 11:32-35.
Makapadasig ang pagmatikod nga ang hingpit nga Anak sa Diyos wala maulaw sa dayag nga pagbangotan. Ang orihinal-pinulongan nga pulong nga gihubad “miagay ang luha” (da·kryʹo) nagkahulogang “pagpatulo sa luha sa hilom.” Ang nakapatalagsaon kaayo mao nga si Jesus sa miagi nagbanhaw sa duha ka tawo—ang anak lalaki sa babayeng balo sa Nain ug ang anak babaye ni Jairo—ug tuyo gayod niya nga banhawon si Lazaro. (Lucas 7:11-15; 8:41, 42, 49-55; itandi ang Juan 11:11.) Mga yugto una pa niana gisultihan niya si Marta: “Ako ang pagkabanhaw ug ang kinabuhi. Siya nga nagapasundayag ug pagtuo kanako, bisan pa siya mamatay, makadangat sa kinabuhi.” (Juan 11:25) Bisan pa niana, gihakop si Jesus sa tumang kaguol nga nanglugmaw ang mga luha gikan sa iyang mga mata.
Aduna pay usa ka butang nga labi pa ka hinungdanon. Si Jesus mao “ang tukma nga representasyon sa iya [Jehova] mismong pagkamao.” (Hebreohanon 1:3) Busa ang mabination ug halawom nga kasubo ni Jesus sa dihang namatay ang usa ka minahal naghulagway sa usa ka makapatandog nga hulagway sa atong langitnong Amahan, si Jehova. Kini sila naglarawan sa usa ka Diyos kansang kasingkasing nasakit tungod sa kasubo sa iyang mga alagad.—Itandi ang Salmo 56:8.
Nan, tin-aw nga dili sayop ang pagbangotan sa dihang ang usa nga imong gimahal mamatay. Si Abraham nagminatay sa kamatayon ni Sara. Si Jesus dayag nga nasubo sa dihang namatay si Lazaro. Si Jehova nga Diyos makasabot sa atong kasakit tungod kay “siya may kahangawa” kanato.—1 Pedro 5:7.
Nan, unsa na man ang mahitungod sa Kristohanong paglaom? Mohimo ba kanag kalainan?
‘Dili Managsubo Ingon sa Uban’
Sa dihang ang pipila sa unang-siglong Kristohanong kongregasyon sa Tesalonica nagbangotan tungod sa kamatayon sa mga isigka-magtutuo, si apostol Pablo naningkamot sa paghupay kanila. Siya misulat: “Dugang pa, mga igsoon, dili namo buot nga kamo mawalay-alamag mahitungod niadtong mga nangatulog sa kamatayon; aron kamo dili managsubo ingon sa uban usab nga mga walay paglaom.” (1 Tesalonica 4:13) Oo, kadtong adunay pagsalig sa saad sa Diyos nga banhawon ang mga patay adunay mas maayong kahimtang kay niadtong walay paglaom sa pagkabanhaw.b Sa unsang paagi?
Sa dihang atubangon sa kamatayon, kadtong walay paglaom sa pagkabanhaw mawad-an sa paglaom. Bisan pag moangkon silang nagtuo sa usa ka matang sa kinabuhi human sa kamatayon, pipila lang ang makakuhag tinuod nga kahupayan gikan niini. Alang sa daghang uban pa, ang ilang kasubo gipahinabo dili lamang sa kamatuoran nga ang ilang mga minahal nahimulag gikan kanila pinaagi sa kamatayon kondili sa kamatuoran nga alang kanila ang panagbulag maoy dumalayon. Kay walay tin-awng pagsabot sa usa ka pagkabanhaw, ilang gilubong ang ilang mga paglaom sa dihang gilubong nila ang ilang mga minahal; sumala sa ilang gituohan, sila dili na gayod makakita kanila.—Itandi ang 1 Corinto 15:12-19, 32.
Apan, lahi alang sa matuod nga mga Kristohanon. Ang kamatayon, misaysay si Pablo, sama sa pagkatulog—dili lamang kay kana usa ka kahimtang sa pagkawalay-hunahuna nga susama sa lawom nga pagkatulog kondili tungod kay mahimo usab nga pukawon gikan niana pinaagi sa pagkabanhaw. (Salmo 13:3; Ecclesiastes 9:5, 10) Kanang pinasikad-sa-Bibliyang paglaom mohimog kalainan.
Sa dihang mawad-an siyag minahal diha sa kamatayon, ang Kristohanon mobatig samang kasubo sa mga dili-magtutuo tungod sa nawalang pakig-ubanay, ang pagkawala sa sinating nawong, ang pagkawala sa minahal nga tingog. Ang paglaom sa pagkabanhaw dili maghimo sa kasingkasing nga matig-a. Hinuon, kana magmenos o maghimong timbang sa pagminatay. Dili, kanang paglaoma dili magwagtang sa panginahanglan sa pagbangotan, apan kana makapahimo sa kasakit nga mas sayon nga antoson.
[Mga footnote]
a Maylabot sa Hebreohanong pulong nga gihubad ug “nagminatay,” ang Theological Wordbook of the Old Testament nag-ingon: “Ang tanan nga mibati sa pagkahanaw sa namatay makigbahin sa ilang kasubo uban sa mga membro sa pamilya. . . . Ang lanog nga mga paghilak o kusog nga pagbakho sagad moduyog sa pagbalata.” Mahitungod sa Hebreohanong pulong alang sa “pagdangoyngoy,” ang samang libro misaysay: “Samtang ang mga luha nalangkit sa mga mata, ang pagdangoyngoy nalangkit sa tingog; ang mga Semihanon dili hilom nga magdangoyngoy, kondili sa makusog. . . . Sa tibuok D[aang] T[estamento] ang pagdangoyngoy maoy ordinaryo ug dihadihang kapahayagan sa kusganong pagbati.”
b Ang unang-siglong mga Kristohanon nga gisulatan ni Pablo may paglaom sa pagkabanhaw ngadto sa langit diin sila mag-alagad ingong kaubang mga magmamando ni Kristo. (1 Tesalonica 4:14-17; itandi ang Lucas 22:29, 30.) Busa si Pablo nagdasig kanila sa paghupay sa usag usa sa paglaom nga sa presensiya ni Kristo ang mga matinumanon taliwala kanilang nangamatay mabanhaw ug mahiusa uban kang Kristo ug sa usag usa. Hinuon, alang sa kadaghanan niadtong nangamatay ang Bibliya nagtagana sa paglaom sa pagkabanhaw ngadto sa napasig-uling yutan-ong paraiso.—Juan 5:28, 29; Pinadayag 21:1-4.
[Picture Credit Line sa panid 26]
Jean-Baptiste Greuze, kopya gikan sa Le fils puni, Louvre; © Photo R.M.N.