“Baksi ang Inyong Kaugalingon sa Pagkamapaubsanon sa Hunahuna”
“Ang Diyos nagasupak sa mga mapahitas-on, apan siya nagahatag ug dili-takos nga kalulot sa mga mapainubsanon.”—1 PEDRO 5:5.
1, 2. Unsang duha ka magkaatbang nga mga kiling sa hunahuna ang dako ug epekto sa tawhanong panggawi?
LAKIP sa mga kiling sa hunahuna nga gipaila kanato sa Pulong sa Diyos mao ang duha nga magkaatbang. Kanang duruha dako ug epekto sa tawhanong panggawi. Ang usa gibatbat ingon nga “pagkamapaubsanon sa hunahuna.” (1 Pedro 5:5) Usa ka diksiyonaryo nagbatbat sa “mapaubsanon” ingon nga “mapainubsanon sa gawi o espiritu: nahigawas sa pagpaila-sa-kaugalingon nga garbo.” Ang pagkamapaubsanon sa hunahuna kaamgid sa pagkamapainubsanon, ug gikan sa panglantaw sa Diyos, tilinguhaon kaayo kining hiyasa.
2 Ang kaatbang mao ang garbo. Gibatbat kini ingon nga “hingaping pagtamod-sa-kaugalingon,” pagkahimong “matamayon.” Kini makikaugalingon, ug kini nagtinguha sa materyal, mapagawalon, ug uban nga mga bentaha nga dili magsapayan sa daotang mga epekto diha sa uban. Gipahayag sa Bibliya ang usa ka resulta: “Ang tawo nagagahom sa tawo sa iyang kadaotan.” Naghisgot kini sa “panag-indigay sa usag usa” ingon nga “paggukod sa hangin” tungod kay panahon sa kamatayon “ang usa walay madala nga bisan unsa.” Gikan sa panglantaw sa Diyos ang maong garbo dili gayod tilinguhaon.—Ecclesiastes 4:4; 5:15; 8:9.
Ang Kaylap nga Espiritu sa Kalibotan
3. Unsa ang kaylap nga espiritu sa kalibotan?
3 Hain sa duha ka kiling sa hunahuna ang nagtimaan sa kalibotan karong adlawa? Unsa man ang kaylap nga espiritu sa kalibotan? Ang World Military and Social Expenditures 1996 nag-ingon: “Walay laing siglo nga natala ang motumbas sa ika-20ng siglo diha sa linuog . . . nga kabangisan.” Ang pakig-indig alang sa politikanhon ug ekonomikanhong gahom—ingon man ang nasodnon, relihiyoso, tribonhon, ug etnikong mga panag-indig—nakapatayg kapin sa 100 ka milyong tawo niining sigloha. Misamot usab ang makikaugalingon nga gawi sa indibiduwal nga kahimtang. Ang Chicago Tribune nagpahayag: “Ang sakit sa katilingban naglakip sa wala-sa-buot nga kabangisan, pag-abuso sa bata, diborsiyo, paghuboghubog, AIDS, paghikog sa tin-edyer, mga droga, mga gang sa kalye, panglugos, pagkabastardo, pagtagak sa gimabdos, pornograpiya, . . . pagbakak, pagpanglimbong, politikanhong kahiwian . . . Gipapas na ang matarong ug daotan ingong moral nga mga ideya.” Busa, ang UN Chronicle nagpasidaan: “Nagakabungkag ang mga katilingban.”
4, 5. Sa unsang paagi ang espiritu sa kalibotan tukmang gibatbat diha sa tagna sa Bibliya alang sa atong adlaw?
4 Kining mga kahimtanga maoy tibuok kalibotan. Kini sumala gayod sa gitagna sa Bibliya alang sa atong panahon: “Sa kataposang mga adlaw moabot ang makuyaw nga mga panahong lisod sagubangon. Kay ang mga tawo unya maoy mahigugmaon sa kaugalingon, mga mahigugmaon sa salapi, mapasiatabon-sa-kaugalingon, mapahitas-on, mga tigpasipala, dili-masinugtanon sa mga ginikanan, dili-mapasalamaton, dili-maunongon, walay kinaiyanhong pagbati, dili ikasabot sa bisan unsa, mga tigbutangbutang, walay pagpugong-sa-kaugalingon, mabangis, walay gugma sa pagkamaayo, mga mabudhion, gahig-ulo, managburot sa garbo.”—2 Timoteo 3:1-4.
5 Kana maoy tukmang kabatbatan sa kaylap nga espiritu niining kalibotana. Kini maoy mahakogon ako-una nga tinamdan. Ang panag-indig taliwala sa mga nasod gipabanaag sa panag-indig taliwala sa mga tawo. Pananglitan, sa maindigong mga dula daghang atleta ang gustong manumero uno walay pagsapayan kon kini makasakit sa uban sa emosyonal o sa lawasnong paagi. Kining makikaugalingong espiritu gipasiugda diha sa mga bata ug nagpadayon diha sa daghang bahin sa kinabuhi sa pagkahamtong na. Moresulta kini sa “mga panagdumtanay, panag-away, pangabugho, mga pagsinta sa kasuko, mga pakigtigi, mga panagkabahin.”—Galacia 5:19-21.
6. Kinsay nagpasiugda sa kahakog, ug unsay pagbati ni Jehova mahitungod niining maong kaisipan?
6 Ang Bibliya nagpakita nga ang makikaugalingong espiritu niining kalibotana nagpabanaag sa iya sa “usa nga gitawag Yawa ug Satanas, kinsa nagalimbong sa tibuok nga pinuy-anang yuta.” Mahitungod sa impluwensiya ni Satanas diha sa mga tawong nagkinabuhi niining lisod nga kataposang mga adlaw, ang Bibliya nagtagna: “Alaot ang yuta . . . tungod kay ang Yawa nanaog kaninyo, nga may dakong kasuko, kay nahibalo nga siya may mubo nga yugto sa panahon.” (Pinadayag 12:9-12) Busa gikusgan niya ug sa abyan niyang mga demonyo ang ilang mga paningkamot aron ipasiugda ang mahakogong kaisipan diha sa tawhanong banay. Ug unsay pagbati ni Jehova mahitungod sa maong tinamdan? Ang iyang Pulong nag-ingon: “Ang matag usa nga magarbohon sa kasingkasing dulumtanan kang Jehova.”—Proverbio 16:5.
Si Jehova Nag-uban sa mga Mapaubsanon
7. Unsay pag-isip ni Jehova sa mga mapaubsanon, ug unsay iyang ginatudlo kanila?
7 Sa laing bahin, si Jehova magapanalangin niadtong mapaubsanon sa hunahuna. Sa awit alang kang Jehova, si Haring David miingon: “Pagaluwason mo ang mga tawong mapainubsanon; apan ang imong mga mata maoy batok sa mga mapahitas-on, aron pagapaubson mo sila.” (2 Samuel 22:1, 28) Busa, ang Pulong sa Diyos nagtambag: “Pangitaa ninyo si Jehova, kamong tanang maaghop sa yuta . . . Pangitaa ang pagkamatarong, pangitaa ang pagkamaaghop. Tingali kamo pagatagoan sa adlaw sa kasuko ni Jehova.” (Sofonias 2:3) Kadtong mapainubsanong nagapangita kang Jehova gitudloan niya sa pag-ugmad ug bug-os lahi nga espiritu kay sa iya niining kalibotana. “Pagatudloan niya ang mga maaghop sa iyang dalan.” (Salmo 25:9; Isaias 54:13) Kanang dalana mao ang dalan sa gugma. Gipasukad kini sa pagbuhat kon unsay matarong sumala sa mga sukdanan sa Diyos. Sumala sa Bibliya, kining gibase-sa-prinsipyong gugma “dili magapanghambog, dili magapaburot, . . . dili magapangita sa kaugalingon niining kaayohan.” (1 Corinto 13:1-8) Madayag usab kini diha sa pagkamapaubsanon sa hunahuna.
8, 9. (a) Diin magsukad ang may-prinsipyong gugma? (b) Unsa ka hinungdanon ang pagsundog sa gugma ug pagkamapainubsanon nga gipasundayag ni Jesus?
8 Si Pablo ug ang ubang unang-siglong mga Kristohanon nakakat-on niining matanga sa gugma gikan sa mga pagpanudlo ni Jesus. Ug nakat-onan kini ni Jesus gikan sa iyang Amahan, si Jehova, nga mahitungod kaniya ang Bibliya nag-ingon: “Ang Diyos gugma.” (1 Juan 4:8) Si Jesus nasayod nga kabubut-on sa Diyos nga siya magkinabuhi sumala sa balaod sa gugma, ug siya nagkinabuhi sa ingon. (Juan 6:38) Kanay hinungdang siya may kahangawa alang sa mga timawa, mga kabos, mga makasasala. (Mateo 9:36) Giingnan niya sila: “Umari kanako, kamong tanan nga nagabudlay ug nabug-atan, ug ako magapalagsik kaninyo. Isangon ang akong yugo diha kaninyo ug pagkat-on gikan kanako, kay ako malumog-buot ug mapaubsanon sa kasingkasing.”—Mateo 11:28, 29.
9 Gipakita ni Jesus sa iyang mga tinun-an ang kahinungdanon sa pagsundog sa iyang gugma ug pagkamapainubsanon sa giingnan niya sila: “Pinaagi niini ang tanan makaila nga kamo akong mga tinun-an, kon kamo adunay gugma taliwala kaninyo.” (Juan 13:35) Sila mailhan ingong bulag gikan niining makikaugalingon nga kalibotan. Kanay hinungdang si Jesus nakaingon mahitungod sa iyang mga sumusunod: “Sila dili bahin sa kalibotan.” (Juan 17:14) Dili, sila dili mosundog sa magarbohon, mahakogong espiritu sa kalibotan ni Satanas. Hinunoa, sila mosundog sa espiritu sa gugma ug pagkamapainubsanon nga gipakita ni Jesus.
10. Unsay ginabuhat ni Jehova sa mga mapaubsanon sa atong adlaw?
10 Ang Pulong sa Diyos mitagna nga niining kataposang mga adlaw, ang mga mapainubsanon matigom diha sa tibuok-kalibotang kapunongan nga gipasukad sa gugma ug pagkamapainubsanon. Busa, taliwala sa kalibotan nga sa dugang ug dugang nahimong magarbohon, ang katawhan ni Jehova magpasundayag sa kaatbang nga tinamdan—ang pagkamapaubsanon sa hunahuna. Kana sila magaingon: “Manungas kita ngadto sa bukid ni Jehova [iyang gipatugbaw nga matuod nga pagsimba], . . . ug kita iyang tudloan sa iyang mga dalan, ug kita magalakaw diha sa iyang mga alagianan.” (Isaias 2:2, 3) Ang mga Saksi ni Jehova maoy naglangkob niining tibuok-kalibotang kapunongan nga nagalakaw diha sa mga alagianan sa Diyos. Nalakip kanila ang nag-uswag nga “dakong panon, nga walay tawong makaihap, gikan sa tanang mga nasod ug mga tribo ug mga katawhan ug mga pinulongan.” (Pinadayag 7:9) Kining dakong panon karon gilangkoban sa minilyong tawo. Sa unsang paagi si Jehova nagabansay kanila nga mahimong mapainubsanon?
Pagkakat-on nga Mahimong Mapaubsanon sa Hunahuna
11, 12. Sa unsang paagi ang mga alagad sa Diyos nagpasundayag sa pagkamapaubsanon sa hunahuna?
11 Ang espiritu sa Diyos nga nagalihok diha sa iyang masinugtanong katawhan makapaarang nila nga makakat-on sa pagpukgo sa daotang espiritu sa kalibotan ug unya sa pagpasundayag sa mga bunga sa espiritu sa Diyos. Mapadayag kini diha sa “gugma, kangaya, pakigdait, hataas-nga-pailob, kalulot, pagkamaayo, pagtuo, kalumo, pagpugong-sa-kaugalingon.” (Galacia 5:22, 23) Sa pagtabang kanila nga maugmad kanang mga hiyasa, ang mga alagad sa Diyos gitambagan nga dili mahimong “magpakaimportante sa kaugalingon, nga magaaghat ug panag-indigay sa usag usa, nga magasinahay sa usag usa.” (Galacia 5:26) Sa susama, si apostol Pablo miingon: “Ako magasulti sa tanan dinha taliwala kaninyo nga dili maghunahunag labaw bahin sa iyang kaugalingon kay sa gikinahanglan nga pagahunahunaon; apan sa paghunahuna sa paaging batonan ang mabuot nga panghunahuna.”—Roma 12:3.
12 Ang Pulong sa Diyos nagsugo sa matuod nga mga Kristohanon sa pagbuhat “nga walay pakigbingkil o tungod sa pagpagarbo sa kaugalingon, kondili uban ang pagkamapaubsanon sa hunahuna nga magaisip nga ang uban [sa mga alagad sa Diyos] labaw kaninyo, nga magabantay, dili sa personal nga pagkaikag sa inyong kaugalingong mga butang, kondili sa personal nga pagkaikag niadtong iya sa uban.” (Filipos 2:3, 4) “Padayong ipapangita sa matag usa, dili ang iyang kaugalingon nga kaayohan, apan nianang sa laing tawo.” (1 Corinto 10:24) Oo, “ang gugma magapalig-on” sa uban pinaagi sa dili-mahakogong mga pulong ug mga buhat. (1 Corinto 8:1) Kini mopausbaw sa pakigtambayayong, dili sa pakig-indig. Ang ako-una nga espiritu walay dapit taliwala sa mga alagad ni Jehova.
13. Nganong ang pagkamapaubsanon sa hunahuna kinahanglang makat-onan, ug sa unsang paagi ang usa makakat-on niini?
13 Ugaling, tungod sa napanunod nga pagkadili-hingpit, kita wala matawo nga mapaubsanon sa hunahuna. (Salmo 51:5) Kinahanglang makat-onan kining hiyasa. Ug kini tingali lisod alang niadtong wala matudloi sa mga dalan ni Jehova sukad sa pagkabata apan nagdawat niana sa ulahing bahin sa kinabuhi. Naumol na nila ang mga personalidad nga napasukad sa mga tinamdan niining daang kalibotan. Busa kinahanglang makakat-on sila nga “hukason ang daan nga pagkatawo nga nahiuyon sa kanhi [nilang] paagi sa panggawi” ug “magasul-ob sa bag-ong pagkatawo nga gilalang sumala sa kabubut-on sa Diyos diha sa matuod nga pagkamatarong ug pagkamaunongon.” (Efeso 4:22, 24) Uban sa tabang sa Diyos ang mga tawong sinsero makabuhat kon unsay gipangayo kanila: “Isul-ob sa inyong kaugalingon ang malumong mga pagmahal sa pagkamabination, kalulot, pagkamapaubsanon sa hunahuna, kalumo, ug hataas-nga-pailob.”—Colosas 3:12.
14. Giunsa pagsaway ni Jesus ang pagtinguha nga ituboy ang kaugalingon?
14 Ang mga tinun-an ni Jesus kinahanglang makakat-on niana. Sila mga hamtong na sa dihang sila nahimong iyang mga tinun-an ug nakabaton sa usa ka sukod sa kalibotanong espiritu sa panag-indig diha kanila. Sa gitinguha sa inahan sa duha kanila ang pagkainila alang sa iyang mga anak lalaki, si Jesus miingon: “Ang mga magmamando sa kanasoran nagahinawod ibabaw [sa katawhan] ug ang bantogang mga tawo nagagamit ug awtoridad ibabaw kanila. Dili ingon niini taliwala kaninyo; kundili si bisan kinsang buot mahimong dako taliwala kaninyo kinahanglan nga mainyong alagad, ug si bisan kinsang buot mahimong una taliwala kaninyo kinahanglan nga mainyong ulipon. Maingon nga ang Anak sa tawo [Jesus] mianhi, dili aron alagaran, kundili sa pag-alagad ug sa paghatag sa iyang kalag nga usa ka lukat baylo sa daghan.” (Mateo 20:20-28) Sa giingnan ni Jesus ang iyang mga tinun-an nga dili mogamit ug mga titulo sa tinguha nga ituboy ang ilang kaugalingon, siya midugang: “Tanan kamo mga igsoon.”—Mateo 23:8.
15. Unsang tinamdan ang angayng batonan niadtong matinguhaon sa katungdanan sa pagkamagtatan-aw?
15 Ang usa ka matuod nga sumusunod ni Jesus maoy usa ka alagad, oo, usa ka ulipon sa isigka-Kristohanon. (Galacia 5:13) Kini matuod ilabina niadtong buot nga makuwalipikado sa pagkamagtatan-aw diha sa kongregasyon. Dili gayod angay nga sila makig-indig alang sa pagkainila o gahom; kinahanglang sila dili ‘magharihari niadtong panulondon sa Diyos kondili mangahimong panig-ingnan kanila.’ (1 Pedro 5:3) Sa pagkatinuod, ang espiritu sa pagkamatinguhaon sa kaugalingong kaayohan maoy usa ka timailhan nga ang usa ka tawo dili angay sa pagkamagtatan-aw. Kanang tawhana makadaot sa kongregasyon. Tinuod, angay ang ‘pagtinguha sa usa ka katungdanan sa pagkamagtatan-aw,’ apan kini angay nga magsumikad sa tinguhang moalagad sa ubang mga Kristohanon. Kining katungdanana dili usa ka posisyon sa pagkainila o sa pagkamay-gahom, kay kadtong nagadumala angay nga mahilakip sa labing mapaubsanon sa hunahuna diha sa kongregasyon.—1 Timoteo 3:1, 6.
16. Nganong si Diotrefes gisaway diha sa Pulong sa Diyos?
16 Si apostol Juan nag-awhag sa atong pagtagad nganha sa usa ka tawong nakabatog sayop nga panglantaw, nga miingon: “Aduna akoy gisulat sa kongregasyon, apan si Diotrefes, kinsa gustong mobaton sa unang dapit diha kanila, wala magadawat sa bisan unsa gikan kanamo nga may pagtahod.” Kadtong tawhana nagtratar sa uban nga dili-matinahuron sa paninguha nga mouswag ang iyang katungdanan. Hinunoa, ang espiritu sa Diyos nagpalihok kang Juan nga ilakip sa Bibliya ang pagsaway kang Diotrefes tungod sa iyang ako-una nga tinamdan.—3 Juan 9, 10.
Ang Hustong Tinamdan
17. Giunsa pagpasundayag ni Pedro, Pablo, ug Bernabe ang pagkamapaubsanon sa hunahuna?
17 Adunay daghang panig-ingnan sa Bibliya sa matarong nga tinamdan, sa pagkamapaubsanon sa hunahuna. Sa misulod si Pedro sa balay ni Cornelio, kadtong tawhana “mihapa sa tiilan [ni Pedro] ug miyukbo kaniya.” Apan inay dawaton ang pagsimba, “si Pedro nagpatindog kaniya, nga nag-ingon: ‘Tindog; ako mismo usab usa ka tawo.’” (Buhat 10:25, 26) Sa dihang si Pablo ug Bernabe didto sa Listra, giayo ni Pablo ang usa ka lalaking bakol sukad sa pagkatawo. Ingong resulta, ang mga panon miingon nga ang maong mga apostoles maoy mga diyos. Bisan pa niana, si Pablo ug Bernabe “migisi sa ilang panggawas nga bisti ug milumpat paingon sa panon sa katawhan, nga nagsinggit ug nagaingon: ‘Mga katawhan, nganong nagabuhat kamo niining mga butanga? Kami usab mga tawo nga may sama ninyog mga kaluyahon.’” (Buhat 14:8-15) Kadtong mapainubsanong mga Kristohanon dili modawat ug himaya gikan sa mga tawo.
18. Sa iyang pagkamapainubsanon, unsay gisulti sa usa ka gamhanang manulonda kang Juan?
18 Sa dihang si apostol Juan gihatagan ug “usa ka pinadayag ni Jesu-Kristo,” kadto gipasa pinaagi sa usa ka manulonda. (Pinadayag 1:1) Tungod sa gahom sa usa ka manulonda, makasabot kita kon nganong si Juan nahingangha pag-ayo, kay ang usa ka manulonda milaglag ug 185,000 ka Asiryano sa usa ka gabii. (2 Hari 19:35) Si Juan miasoy: “Sa dihang ako nakadungog ug nakakita, ako mihapa sa pagsimba atubangan sa mga tiil sa anghel nga nagpakita kanako niining mga butanga. Apan siya nagasulti kanako: ‘Pagbantay! Ayaw kana buhata! Ako usa lamang ka isigkaulipon nimo ug sa imong mga igsoon . . . Simbaha ang Diyos.’” (Pinadayag 22:8, 9) Pagkamapaubsanon sa hunahuna sa bahin niadtong gamhanang manulonda!
19, 20. Itandi ang pagkamapahitas-on sa mananaog nga Romanong mga heneral sa pagkamapaubsanon sa hunahuna ni Jesus.
19 Si Jesus mao ang labing maayong panig-ingnan sa usa nga mapaubsanon sa hunahuna. Siya maoy bugtong Anak sa Diyos, ang umaabot nga Hari sa langitnong Gingharian sa Diyos. Sa dihang nagpasundayag siya sa iyang kaugalingon ngadto sa katawhan ingon nga mao kana siya, wala niya kadto himoa sumala sa gihimo sa mananaog nga mga heneral sa Romanhong kapanahonan. Sila gihatagan ug dagko kaayong mga parada—mga prosisyon—ug nagsakay sa mga karwaheng dinayandayanag bulawan ug garing, nga giguyod sa puting mga kabayo, o sa mga elepante, mga leyon, o mga tigre pa. Kuyog sa mga prosisyon ang mga maghohoni nga nag-awit ug mga awit sa kadaogan, uban ang mga karomatang kargado sa mga inagaw ug dagkong mga karosa nga naghulagway sa mga esena sa panggubatan. May binihag usab nga mga hari, mga prinsipe, ug mga heneral, kauban ang ilang mga pamilya, nga kasagarang gihuboan sa pagpakaulaw kanila. Ang mga okasyon nagpasundayag sa pagkamagarbohon, pagkamapahitas-on.
20 Itandi kana sa paagi sa pagpadayag ni Jesus sa iyang kaugalingon. Siya sa kaandam nagpasakop nga mapainubsanon sa pagtuman sa tagna bahin kaniya, nga mitagna: “Tan-awa! Ang imong hari nagaanhi kanimo. Siya matarong, oo, linuwas; mapainubsanon, ug nagsakay sa usa ka asno.” Siya mapainubsanong misakay sa usa ka hayop nga kargahanan, dili usa ka karong ginuyod sa labing maanindot nga kahayopang pangparada. (Zacarias 9:9; Mateo 21:4, 5) Pagkamalipayon sa mapainubsanong mga tawo nga si Jesus mao unya ang tinudlo ni Jehova nga Hari sa tibuok yuta sa bag-ong kalibotan, usang tinuod nga mapaubsanon sa hunahuna, mapainubsanon, mahigugmaon, mahangawaon, maluluy-on!—Isaias 9:6, 7; Filipos 2:5-8.
21. Unsay wala ipaila sa pagkamapaubsanon sa hunahuna?
21 Ang kamatuoran nga si Jesus, Pedro, Pablo, ug ubang mga lalaki ug mga babaye sa pagtuo sa kapanahonan sa Bibliya maoy mapaubsanon sa hunahuna nagsalikway sa ideya nga ang pagkamapainubsanon maoy pagkahuyang. Hinunoa, kini nagpadayag sa malig-ong kinaiya, kay kadto sila maoy maisogon ug madasigon. Uban ang dakong kalig-on sa panghunahuna ug moral, giantos nila ang grabeng mga pagsulay. (Hebreohanon, kapitulo 11) Ug karong adlawa, kon ang mga alagad ni Jehova mapaubsanon sa hunahuna, sila adunay susamang kalig-on tungod kay ang Diyos nagapaluyo sa mga mapaubsanon pinaagi sa iyang gamhanang balaang espiritu. Busa, kita giawhag: “Baksi ninyong tanan ang inyong kaugalingon sa pagkamapaubsanon sa hunahuna ngadto sa usag usa, tungod kay ang Diyos nagasupak sa mga mapahitas-on, apan siya nagahatag ug dili-takos nga kalulot sa mga mapainubsanon. Busa, ipaubos ang inyong kaugalingon ilalom sa gamhanang kamot sa Diyos, aron nga iya kamong bayawon sa takdang panahon.”—1 Pedro 5:5, 6; 2 Corinto 4:7.
22. Unsay hisgotan sa sunod artikulo?
22 Adunay laing positibong bahin sa pagkamapaubsanon sa hunahuna nga kinahanglang mabansay sa mga alagad sa Diyos. Kini usa ka hiyas nga makatabang ug dako sa pagpalig-on sa espiritu sa gugma ug pakigtambayayong diha sa mga kongregasyon. Sa pagkamatuod, kini usa ka kinahanglanong sangkap sa pagkamapaubsanon sa hunahuna. Kini hisgotan sa sunod artikulo.
Agig Pagsubli
◻ Batbata ang kaylap nga espiritu niining kalibotana.
◻ Sa unsang paagi si Jehova nagauyon niadtong mapaubsanon sa hunahuna?
◻ Nganong kinahanglang makat-onan ang pagkamapaubsanon sa hunahuna?
◻ Unsa ang pipila ka panig-ingnan sa Bibliya sa mga indibiduwal nga nagpasundayag sa pagkamapaubsanon sa hunahuna?
[Hulagway sa panid 15]
Giingnan sa manulonda si Juan: “Ayaw kana buhata! Ako usa lamang ka isigkaulipon”