Si Jehova ang Diyos nga May Katuyoan

“Sa pagkamatuod ingon sa akong nahunahuna, ingon niana ang mahitabo; ug ingon sa akong gitinguha, mao man ang mamatuman.”​—ISAIAS 14:24.

1, 2. Unsay giingon sa daghan mahitungod sa katuyoan sa kinabuhi?

ANG mga tawo sa tanang dapit nangutana: “Unsay katuyoan sa kinabuhi?” Usa ka lider sa politika sa Kasadpan miingon: “Mas daghang tawo karon ang nagpangutana, ‘Kinsa kita? Unsay atong katuyoan?’” Sa dihang gisurbi sa usa ka mantalaan ang mga batan-on bahin sa pangutana kon unsay katuyoan sa kinabuhi, ang kasagarang mga tubag mao: “Sa pagbuhat sa bisan unsa nga gitinguha sa imong kasingkasing.” “Sa pagkinabuhi matag gutlo sa kinabug-osan niini.” “Sa pagkinabuhing malipayon ug mapatuyangon.” “Aron manganak, magmalipayon ug unya mamatay.” Kadaghanan mibati nga ingon na lamang niini ang kinabuhi. Walay usa ang naghisgot bahin sa bisan unsang halayog-abot nga katuyoan sa kinabuhi sa yuta.

² Usa ka eskolar sa mga pagtulon-an ni Confucius nag-ingon: “Ang ultimang kahulogan sa kinabuhi makita diha sa atong ordinaryo, tawhanong paglungtad.” Sumala niini, ang mga tawo padayon nga mahimugso, mangamas sa 70 o 80 ka tuig, unya mamatay ug dili na maglungtad sa walay kataposan. Usa ka siyentipiko sa ebolusyon nag-ingon: “Tingali kita mangandoy ug usa ka ‘hataas’ nga tubag​—apan walay usa ang naglungtad.” Alang niining mga ebolusyonista, ang kinabuhi maoy pangamas aron magpabiling buhi, uban sa kamatayon nga motapos niining tanan. Ang maong mga pilosopiya nagpresentar ug walay paglaom nga panglantaw sa kinabuhi.

3, 4. Sa unsang paagi ang mga kahimtang sa kalibotan nagaapektar sa hunahuna sa daghan bahin sa kinabuhi?

³ Daghan ang nagduhaduha nga adunay katuyoan ang kinabuhi sa dihang ilang makita nga ang paglungtad sa tawo napuno sa hilabihang kalisod. Sa atong panahon, sa dihang ang tawo nakaabot na unta sa kinapungkayan sa industriyal ug siyentipikanhong kalamposan, duolan sa usa ka bilyong tawo sa tibuok kalibotan adunay grabeng sakit o kulag-kaon. Milyon-milyong kabataan ang mangamatay tuig-tuig tungod sa maong mga hinungdan. Dugang pa, niining ika-20ng siglo may upat ka pilong gidaghanon sa nangamatay gumikan sa gubat kay sa miaging upat ka gatos ka tuig kon tiponon. Ang krimen, kapintasan, pag-abuso sa droga, pagkabungkag sa pamilya, AIDS ug ubang sakit nga napasa sa pakigsekso​—ang listahan sa negatibong mga hinungdan nagkadaghan. Ang mga lider sa kalibotan walay solusyon niining mga sulirana.

⁴ Tungod sa maong mga kahimtang, usa ka tawo nagpahayag sa gituohan sa daghan: “Walay katuyoan ang kinabuhi. Kon kining tanang daotang mga butang nagakahitabo, nan ang kinabuhi wala kaayoy kahulogan.” Ug usa ka edarang lalaki nag-ingon: “Kanunay akong mangutana kon nganong ania ako dinhi sa kadaghanan sa akong kinabuhi. Kon adunay katuyoan, dili na ako interesado niana.” Sanglit ang kadaghanan wala mahibalo kon nganong gitugotan sa Diyos ang pag-antos, ang makapaguol nga mga kahimtang sa kalibotan nagpabati kanila nga walay tinuod nga paglaom sa umaabot.

5. Nganong kining mga relihiyon sa kalibotan nagpasamot sa kalibog mahitungod sa katuyoan sa kinabuhi?

⁵ Bisan ang mga lider sa relihiyon nabahin, ug walay kasegurohan, mahitungod sa katuyoan sa kinabuhi. Usa ka kanhing dean sa St. Paul’s Cathedral sa London nag-ingon: “Sa tibuok nakong kinabuhi naningkamot ako sa pagkaplag sa katuyoan sa pagkinabuhi. . . . ako napakyas.” Tinuod, daghang klerigo ang nagtudlo nga inigkamatay ang maayo moadto sa langit ug ang daotan moadto sa nagkalayong impiyerno sa walay kataposan. Apan kining panglantawa nagbilin gihapon sa katawhan sa yuta sa pagpadayon sa masakit niini nga dalan. Ug kon katuyoan pa sa Diyos nga ang mga tawo magpuyo sa langit, nganong wala na lang niya sila buhata ingong langitnong mga linalang sa sinugdan pa, sama sa iyang paglalang sa mga manulonda, ug busa malikayan ang hilabihang pag-antos sa tawo? Busa ang kalibog kon bahin sa katuyoan sa kinabuhi sa yuta o ang pagdumili sa pagtuo nga kini adunay katuyoan maoy kasagaran.

Ang Diyos nga May Katuyoan

6, 7. Unsay gipadayag kanato sa Bibliya bahin sa Soberano sa Uniberso?

⁶ Apan, ang labing naapod-apod nga libro sa kasaysayan, ang Balaang Bibliya, nagtug-an kanato nga si Jehova, ang Soberano sa uniberso, mao ang Diyos nga may katuyoan. Kini nagpakita kanato nga siya may layog-abot, sa pagkamatuod, usa ka walay kataposan, nga katuyoan alang sa katawhan sa yuta. Ug kon katuyoan ni Jehova nga maghimog usa ka butang, kini matuman gayod. Sama nga ang ulan mopaturok ug binhi, nag-ingon ang Diyos, “mao man ang akong pulong nga magagula sa akong baba mahitabo gayod. Kini dili mobalik kanako nga walay sangpotanan, kondili kini magatuman sa akong gikahimut-an, ug tino gayod ang kalamposan niini nga tungod niini kini akong gipadala.” (Isaias 55:10, 11) Bisag unsay isulti ni Jehova iyang himoon, “mao man ang mamatuman.”​—Isaias 14:24.

⁷ Kitang mga tawo bug-os makasalig nga ang Labing Gamhanan magatuman sa iyang mga saad, kay ang Diyos “dili makabakak.” (Tito 1:2; Hebreohanon 6:18) Kon sultihan kita niya nga aduna siyay himoon, ang iyang pulong maoy usa ka garantiya nga kini mahitabo. Kini daw natuman na. Siya miingon: “Ako ang Balaang Usa ug wala nay laing Diyos, ni may lain pang sama kanako; ang Usa nga nagpahibalo sa kataposan gikan sa sinugdanan, ug gikan sa karaang mga panahon ang mga butang nga wala pa mahimo; ang Usa nga nagaingon, ‘Ang akong kaugalingong tumong magapabilin, ug ang tanan nga akong gikahimut-an akong pagahimoon’ . . . Gisulti na nako kini; ako usab kining pagahinumdoman. Ako kining gilaraw, ako usab kini nga pagahimoon.”​—Isaias 46:9-11.

8. Kadto bang tim-os nga nagatinguha sa pagpangita sa Diyos makakaplag kaniya?

⁸ Dugang pa, si Jehova “wala magtinguha nga adunay malaglag kondili nagatinguha nga makakab-ot ang tanan sa paghinulsol.” (2 Pedro 3:9) Tungod niini, dili niya buot nga si bisan kinsa mahimong walay alamag bahin kaniya. Usa ka manalagnang ginganlag Asarias miingon: “Kon kamo mangita [sa Diyos], inyo siya nga makaplagan, apan kon inyo siya nga pagabiyaan siya magabiya kaninyo.” (2 Cronicas 15:1, 2) Busa, kadtong tim-os nga nagatinguha nga mahibalo sa Diyos ug sa iyang mga katuyoan tino nga makahimo niana kon sila maningkamot sa pagpangita kaniya.

9, 10. (a) Unsay gitagana alang niadtong buot makaila sa Diyos? (b) Ang pagtuki sa Pulong sa Diyos makapaarang kanato sa pagbuhat ug unsa?

⁹ Apan asa mangita? Alang niadtong tinuod nga nagapangita sa Diyos, siya nagtagana sa iyang Pulong, ang Bibliya. Pinaagi sa iyang balaang espiritu, ang mao gihapong aktibong gahom nga iyang gigamit sa paglalang sa uniberso, gitultolan sa Diyos ang matinumanong mga lalaki sa pagsulat kon unsay gikinahanglan nato nga mahibaloan bahin sa iyang mga katuyoan. Pananglitan, mahitungod sa tagna sa Bibliya, si apostol Pedro nag-ingon: “Ang tagna wala sa bisan kanus-a gipadangat pinaagi sa kabubut-on sa tawo, hinunoa namulong ang mga tawo gikan sa Diyos samtang giagak sila sa balaang espiritu.” (2 Pedro 1:21) Sa susamang diwa, si apostol Pablo nagpahayag: “Ang tibuok Kasulatan inspirado sa Diyos ug mapuslanon sa pagpanudlo, sa pagpamadlong, sa pagtul-id sa mga butang, sa pagdisiplina diha sa pagkamatarong, aron nga ang tawo sa Diyos mahimong bug-os makasarang, kompleto nga masinangkapan alang sa tanang maayong buhat.”​—2 Timoteo 3:16, 17; 1 Tesalonica 2:13.

¹⁰ Matikdi nga ang Pulong sa Diyos nagpaarang kanato nga mahimong, dili kay bahin-lang o dili-bug-os, kondili “bug-os makasarang, kompleto nga masinangkapan.” Kini nagpaarang sa usa ka tawo nga makatino mahitungod sa kon kinsa ang Diyos, unsay iyang mga katuyoan, ug kon unsay iyang gikinahanglan sa iyang mga alagad. Kini ang madahom gikan sa usa ka basahon nga ang awtor mao ang Diyos. Ug kini lamang ang tuboran nga kita makapanukiduki sa pagkuhag tukmang kahibalo sa Diyos. (Proverbio 2:1-5; Juan 17:3) Sa paghimo niini, kita “dili na mahimong mga bata, nga gituyatuya samag sa mga balod ug ginadala ngadto ug nganhi sa matag hangin sa pagtulon-an pinaagi sa bitik-bitik sa mga tawo, pinaagi sa kamalipatlipaton sa pagmugnag sayop.” (Efeso 4:13, 14) Ang salmista nagpahayag sa haom nga panglantaw: “Ang imong [Diyos] pulong maoy lamparahan sa akong tiil, ug kahayag sa akong agianan.”​—Salmo 119:105.

Anam-anam nga Gipadayag

11. Sa unsang paagi gipadayag ni Jehova ang iyang mga katuyoan sa katawhan?

¹¹ Sa pagsugod mismo sa tawhanong pamilya, gipadayag ni Jehova ang iyang mga katuyoan alang niining yutaa ug sa mga tawo diha niini. (Genesis 1:26-30) Apan sa dihang gisalikway sa atong unang mga ginikanan ang pagkasoberano sa Diyos, ang katawhan nahulog ngadto sa espirituwal nga kangitngit ug kamatayon. (Roma 5:12) Bisan pa, si Jehova nasayod nga adunay gustong moalagad kaniya. Busa, sa paglabay sa daghang siglo, anam-anam niyang gipadayag ang iyang mga katuyoan ngadto sa iyang matinumanong mga alagad. Ang pipila nga iyang gipakigsultihan mao si Enoch (Genesis 5:24; Judas 14, 15), Noe (Genesis 6:9, 13), Abraham (Genesis 12:1-3), ug Moises (Exodo 31:18; 34:27, 28). Ang manalagna sa Diyos nga si Amos nagsulat: “Ang Soberano Ginoong Jehova dili maghimog usa ka butang gawas kon iyang gikapadayag ang iyang tinagong mga butang ngadto sa iyang mga alagad ang mga manalagna.”​—Amos 3:7; Daniel 2:27, 28.

12. Sa unsang paagi naghatag si Jesus ug dugang kahayag bahin sa mga katuyoan sa Diyos?

¹² Sa dihang ang Anak sa Diyos, si Jesu-Kristo, dinhi pa sa yuta mga 4,000 ka tuig human sa pag-alsa sa Eden, daghang detalye bahin sa mga katuyoan ni Jehova ang gipadayag. Ilabina gayod mahitungod sa katuyoan sa Diyos sa pagtukod ug usa ka langitnong Gingharian nga magmando sa yuta. (Daniel 2:44) Gihimo ni Jesus kana nga Gingharian nga tema sa iyang pagpanudlo. (Mateo 4:17; 6:10) Siya ug ang iyang mga tinun-an nagtudlo nga ubos sa Gingharian, ang orihinal nga katuyoan sa Diyos alang sa yuta ug alang sa katawhan mamatuman. Ang yuta mahimong usa ka paraiso nga pagapuy-an sa hingpit nga mga tawo, nga mabuhi sa walay kataposan. (Salmo 37:29; Mateo 5:5; Lucas 23:43; 2 Pedro 3:13; Pinadayag 21:4) Dugang pa, si Jesus ug ang iyang mga tinun-an nagpasundayag kon unsay mahitabo sa maong bag-ong kalibotan pinaagi sa mga milagro nga gihatagan silag gahom sa Diyos sa paghimo.​—Mateo 10:1, 8; 15:30, 31; Juan 11:25-44.

13. Bahin sa mga pakiglabot sa Diyos sa katawhan, unsang kausaban ang nahitabo niadtong Pentekostes 33 K.P.?

¹³ Sa Pentekostes 33 K.P., 50 ka adlaw human sa kamatayon ni Jesus, ang espiritu sa Diyos gibubo ngadto sa kongregasyon sa mga sumusunod ni Kristo. Kini mao ang nagpuli sa dili-matinumanong Israel ingong katawhan sa pakigtugon ni Jehova. (Mateo 21:43; 27:51; Buhat 2:1-4) Ang pagbubo sa balaang espiritu sa maong okasyon maoy pamatuod nga, sukad niadtong panahona, ang Diyos magapadayag sa mga kamatuoran mahitungod sa iyang mga katuyoan pinaagi niining bag-ong ahensiya. (Efeso 3:10) Sa unang siglo K.P., ang organisasyonal nga gambalay sa Kristohanong kongregasyon natukod.​—1 Corinto 12:27-31; Efeso 4:11, 12.

14. Sa unsang paagi ang mga nagapangita sa kamatuoran makaila sa tinuod Kristohanong kongregasyon?

¹⁴ Karong adlawa, ang mga nagapangita sa kamatuoran makaila sa tinuod Kristohanong kongregasyon pinaagi sa mapinadayonon niining pagpasundayag sa pangunang hiyas sa Diyos, ang gugma. (1 Juan 4:8, 16) Sa pagkatinuod, ang inigsoong gugma maoy usa ka ilhanan sa tinuod nga Kristiyanidad. Si Jesus nag-ingon: “Pinaagi niini ang tanan makaila nga kamo akong mga tinun-an, kon kamo adunay gugma taliwala kaninyo.” “Mao kini ang akong sugo, nga maghigugmaay kamo sa usag usa ingon sa akong paghigugma kaninyo.” (Juan 13:35; 15:12) Ug gipahinumdoman ni Jesus ang iyang mga mamiminaw: “Kamo akong mga higala kon inyong buhaton ang gisugo ko kaninyo.” (Juan 15:14) Busa ang tinuod nga mga alagad sa Diyos mao kadtong nagakinabuhi sa balaod sa gugma. Dili lamang sila maghisgot labot niana, kay “ang pagtuo nga walay mga buhat patay.”​—Santiago 2:26.

Kalamdagan

15. Mahitungod sa unsa makasalig ang mga alagad sa Diyos?

¹⁵ Gitagna ni Jesus nga sa paglabay sa panahon, ang tinuod nga Kristohanong kongregasyon dugang ug dugang nga malamdagan mahitungod sa mga katuyoan sa Diyos. Iyang gisaaran ang iyang mga sumusunod: “Ang magtatabang, ang balaang espiritu, nga ipadala sa Amahan sa akong ngalan, kana siya motudlo kaninyo sa tanang butang.” (Juan 14:26) Si Jesus usab nag-ingon: “Tan-awa! ako uban kaninyo sa tanang mga adlaw hangtod sa katiklopan sa sistema sa mga butang.” (Mateo 28:20) Busa, ang kalamdagan labot sa kamatuoran mahitungod sa Diyos ug sa iyang mga katuyoan nagauswag taliwala sa mga alagad sa Diyos. Oo, “ang dalan sa mga matarong nahisama sa masanag nga kahayag nga nagakasanag ug nagakasanag hangtod sa pagkahingpit sa adlaw.”​—Proverbio 4:18.

16. Unsay gipadayag kanato sa atong espirituwal nga kalamdagan kon asa ang atong dapit maylabot sa mga katuyoan sa Diyos?

¹⁶ Karong adlawa, kanang espirituwal nga kahayag mas labi pa nga masanag, kay kita ania na sa panahon diin daghang tagna sa Bibliya ang nagakatuman o nagkaduol sa katumanan. Kini nagpakita kanato nga kita nagkinabuhi na sa “kataposang mga adlaw” niining daotang sistema sa mga butang. Kini mao ang yugto sa panahon nga gitawag nga “ang katiklopan sa sistema sa mga butang”; kini pagasundan sa bag-ong kalibotan sa Diyos. (2 Timoteo 3:1-5, 13; Mateo 24:3-13) Ingon sa gitagna ni Daniel, ang langitnong Gingharian sa Diyos sa dili madugay “magadugmok ug magatapos niining tanang mga gingharian [nga naglungtad karon], ug kini mismo molungtad sa walay kataposan.”​—Daniel 2:44.

17, 18. Unsang dagkong mga tagna ang nagakatuman karon?

¹⁷ Lakip sa mga tagna nga nagakatuman na karon mao kanang usa nga natala sa bersikulo 14 sa Mateo kapitulo 24. Didto si Jesus nag-ingon: “Kining maayong balita sa gingharian igawali sa tibuok gipuy-ang yuta ingong usa ka pagsaksi ngadto sa tanang kanasoran; ug unya moabot ang kataposan.” Sa tibuok yuta, kana nga pagwali-sa-Gingharian nga buluhaton ginahimo sa minilyong mga Saksi ni Jehova. Ug gatosan ka libong tawo ang nakig-uban kanila tuig-tuig. Kini nahiuyon sa tagna sa Isaias 2:2, 3, nga nagaingon nga “sa kataposang bahin sa mga adlaw” niining daotang kalibotan, ang mga tawo gikan sa daghang kanasoran magaganayan ngadto sa matuod nga pagsimba ni Jehova, ug ‘iyang tudloan sila mahitungod sa iyang mga dalan, ug sila magalakaw sa iyang mga alagianan.’

¹⁸ Kining mga bag-ohan nagpanon ngadto sa pagsimba kang Jehova “sama gayod sa usa ka panganod,” ingon sa gitagna sa Isaias kapitulo 60, bersikulo 8. Ang bersikulo 22 nagdugang: “Ang diyutay mahimong usa ka libo, ug ang usa nga gamay mahimo nga usa ka kusganon nga nasod. Ako mismo, si Jehova, magapadali niini sa iyang panahon.” Gipakita sa ebidensiya nga kanang panahona mao na karon mismo. Ug ang mga bag-ohan makasalig nga sa pagpakig-uban sa mga Saksi ni Jehova, sila nakadangat sa pagpakig-uban sa tinuod Kristohanong kongregasyon.

19. Nganong kita makaingon nga ang mga bag-ohan kinsa nakig-uban sa mga Saksi ni Jehova nagaganayan ngadto sa tinuod Kristohanong kongregasyon?

¹⁹ Nganong makasulti kita niini nga may katinoan? Tungod kay kining mga bag-ohan, uban sa minilyong anaa na sa sulod sa organisasyon ni Jehova, nagpahinungod na sa ilang mga kinabuhi ngadto sa Diyos ug nagatuman sa iyang kabubut-on. Naglakip kini sa pagkinabuhi nga nahiuyon sa balaod sa diyosnong gugma. Ingong usa ka ebidensiya niini, kining mga Kristohanon ‘naghimo na sa ilang mga espada nga mga punta sa daro ug sa ilang mga bangkaw ingong mga galab ug wala na magkat-on pa sa gubat.’ (Isaias 2:4) Ang tanang Saksi ni Jehova sa tibuok kalibotan naghimo niini tungod kay sila nagtuman sa gugma. Kini nagkahulogan nga sila dili gayod makabakyaw ug mga hinagiban sa gubat batok sa usag usa o kang bisan kinsa. Niining paagiha sila talagsaon​—dili sama sa mga relihiyon sa kalibotan. (Juan 13:34, 35; 1 Juan 3:10-12, 15) Sila wala mag-apil-apil sa makapabahin nga nasyonalismo, kay sila naglangkob sa tibuok yutang panag-igsoonay nga gilig-on sa gugma, ang “hingpit nga bugkos sa panaghiusa.”​—Colosas 3:14; Mateo 23:8; 1 Juan 4:20, 21.

Kadaghanan Mipili nga Dili Buot Masayod

20, 21. Nganong ang dakong kinabag-an sa katawhan anaa sa espirituwal nga kangitngit? (2 Corinto 4:4; 1 Juan 5:19)

²⁰ Samtang ang espirituwal nga kahayag taliwala sa mga alagad sa Diyos nagkasanag, ang nahibilin sa populasyon sa yuta labi pang nagakaunlod ngadto sa espirituwal nga kangitngit. Wala sila mahibalo kang Jehova o sa iyang mga katuyoan. Gihubit sa manalagna sa Diyos kining panahona sa dihang siya nag-ingon: “Tan-awa! ang kangitngit mismo magatabon sa yuta, ug mabaga nga kangiob sa mga grupo sa nasod.” (Isaias 60:2) Kini nahitabo tungod kay ang katawhan wala magpakitag tim-os nga kaikag sa pagtuon mahitungod sa Diyos, ni sila nagpakitag tinguha sa pagsulay sa pagpahimuot kaniya. Si Jesus nag-ingon: “Karon kini mao ang pasukaranan sa paghukom, nga ang kahayag mianhi na sa kalibotan apan ang mga tawo nahigugma sa kangitngit inay kay sa kahayag, kay ang ilang mga buhat maoy tuman-ka-daotan. Kay siya nga nagabuhat ug mangil-ad nga mga butang nagadumot sa kahayag ug dili moduol sa kahayag, aron nga ang iyang mga buhat dili masaway.”​—Juan 3:19, 20.

²¹ Ang maong mga indibiduwal dili gayod interesado sa pagpangita sa kabubut-on sa Diyos. Hinunoa, ilang gisentro ang ilang mga kinabuhi sa pagbuhat sa ilang kaugalingong kabubut-on. Pinaagi sa pagsalikway sa kabubut-on sa Diyos, ilang gibutang ang ilang kaugalingon sa peligrosong kahimtang, kay ang iyang Pulong nagpahayag: “Siya nga nagapalayo sa iyang dalunggan gikan sa pagpaminaw sa balaod​—bisan ang iyang pag-ampo dulumtanan.” (Proverbio 28:9) Manubag sila sa mga sangpotanan sa ilang gipiling dalan. Si apostol Pablo misulat: “Ayaw pahisalaag: Ang Diyos dili usa nga kayagayagaan. Kay bisan unsay ginapugas sa usa ka tawo, kini usab iyang anihon.”​—Galacia 6:7.

22. Unsay ginahimo karon sa mga katawhan nga gustong makaila sa Diyos?

²² Hinunoa, adunay dakong panon nga gustong mahibalo sa kabubut-on sa Diyos, kinsa tim-os nga nangita kaniya, ug kinsa nadani ngadto kaniya. “Duol sa Diyos, ug siya moduol kaninyo,” nag-ingon ang Santiago 4:8. Mahitungod sa maong mga tawo si Jesus nag-ingon: “Siya nga nagabuhat kon unsa ang matuod nagaduol sa kahayag, aron nga ang iyang mga buhat mapadayag ingon nga nabuhat uyon sa Diyos.” (Juan 3:21) Ug pagkakahibulongan nga palaaboton ang gilaraw sa Diyos alang niadtong makadangat sa kahayag! Ang among sunod nga artikulo magahisgot sa makapalipayng mga palaaboton.

Unsaon Nimo Pagtubag?

◻ Unsay ginaingon sa daghan labot sa katuyoan sa kinabuhi?

◻ Sa unsang paagi gipadayag ni Jehova ang iyang kaugalingon ingong usa ka Diyos nga may katuyoan?

◻ Unsang dakong kalamdagan ang nahitabo sa unang siglo K.P.?

◻ Sa unsang paagi mailhan ang tinuod Kristohanong kongregasyon karon?