Pagbantay sa Makapagahing mga Epekto sa Sala!
SIYA naangayan pag-ayo sa iyang Kristohanong mga igsoong lalaki ug mga babaye. Nga mahigalaon ug dili maulawon, siya ug ang lista niyang batang babaye kanunayng makauban sa pagsangyaw sa kanataran ug sa mga tigom. Apan unya nadawat sa mga ansiano sa kongregasyon ang mga taho nga ang babaye sa walay-kaulaw nagtabako diha sa iyang trabahoan—sa atubangan mismo sa kaubang mga Saksi! Sa gisukmat, siya miangkong nagtabako ug nakighilawas, nga kalmadong misulti: “Sa akong hunahuna dili na ako sa kamatuoran sa pagkakaron.” Ang sala nakapagahi kaniya.
Sa Hebreohanon 3:13 si apostol Pablo mipasidaang ang usa “mahimong magahi pinaagi sa malimbongong gahom sa sala.” Kini matuod sa una natong mga ginikanan, si Adan ug si Eva. Sa gisukmat sa iyang pagkamasupakon, si Adan mihatag niining dili-mabinationg pasangil: “Ang babaye nga gihatag mo kanako nga akong igauban, siya naghatag kanako sa bunga gikan sa kahoy ug busa mikaon ako.” Dako kaayo ang pagkausab ni Adan gikan niadtong adlaw dihang ang una niyang pagkakita sa maanyag niyang pangasaw-onon nakatandog kaniya sa pag-ingon: “Kini sa kataposan maoy bukog sa akong mga bukog ug unod sa akong unod.” Sa maong panahon si Eva mao “ang babaye nga gihatag mo kanako nga akong igauban.” Si Eva maluyahong mibasol sa bitin.—Genesis 2:23; 3:1-13.
Ang laing tawo nga gipagahi sa sala mao si Judas Iskariote. Sa sinugdan siya may maayong kasingkasing, sanglit si Jesus dili unta magpili kaniya aron mahimong apostol. Apan tapos badlonga ni Jesus sa usa ka higayon, sa mayugtanon giplano ni Judas ang pagluib sa iyang Agalon. (Mateo 26:6-16) Sa gipadayag ni Jesus nga usa sa 12 magluib kaniya, si Judas, ang larawan mismo sa pagkainosente nangutana: “Dili ako, ako ba?” (Mateo 26:25) Ang tinuyo lamang nga makasasala ang makahupot nianang walay-kaulaw nga pagpakaaron-ingnon. Ug sa miabot ang mga sundalo sa pagdakop kang Jesus, gipili ni Judas, sa tanang butang, kanang karaang timaan sa kamainiton ug panaghigala—ang halok—ingong ilhanan sa pagpaila. “Judas,” nangutana si Jesus, “ginaluiban mo ba ang Anak sa tawo pinaagi sa usa ka halok?”—Lucas 22:48.
Kon sa Unsang Paagi ang Sala Magpagahi
Sa unsang paagi ang sala makagahom sa usa ka tawo? Sa Hebreohanon 3:7-11 si Pablo nagapakita sa unsang paagi ang sala sa kawalay pagtuo miapektar sa nasod sa Israel. Sa pagkutlo sa Salmo 95:7-11, si Pablo dinha nagaingon: “Tungod niini, sumala sa ginaingon sa balaang espiritu: ‘Karong adlawa kon kamo magapatalinghog sa iyang tingog, ayaw ipagahi ang inyong mga kasingkasing sama sa higayong nakapahinabog mapait nga kasuko, sama sa adlaw sa paghimo sa pagsulay sa kamingawan, nga niana gihimo sa inyong mga amahan ang pagsulay kanako, ug ngani sila nakakita sa akong mga buhat sulod sa kap-atan ka katuigan. Tungod niini ako nayugot niining kaliwatana ug miingon, “Sila sa kanunay mahisalaag diha sa ilang mga kasingkasing, ug sila wala makaila sa akong mga dalan.” Busa ako nanumpa sa akong kasuko, “Sila dili magasulod sa akong pahulay.”’”
“Ang higayong nakapahinabog mapait nga kasuko” nahitabo sa usa ka dapit gitawag Meribah ug Massah. (Salmo 95:8) Didto, wala madugay tapos sa ilang milagrosong pagkaluwas sa Ehipto, “ang katawhan nakig-away kang Moises ug miingon: ‘Hatagi kamig tubig aron kami makainom.’” (Exodo 17:2) Hinumdomi, sila nakakita na sa napulo ka malaglagong hampak sa Ehipto, sa pagkabulag sa kusog nga katubigan sa Dagat nga Mapula, ug pag-ulan ug manna gikan sa langit. Bisan pa niana sila “nahisalaag diha sa ilang mga kasingkasing.” Napuliki kaayo sila sa ilang kaugalingong mahakogong mga tinguha nga sila wala magpalandong sa mga binuhatan ni Jehova. Busa sila wala ‘makaila sa mga dalan sa Diyos’ ug makaugmad ug pagsalig nga si Jehova makatagana alang kanila sa bisan unsang kahimtang. “Hatagi kamig tubig!” sila mipugos, nga daw ang Diyos nga nagbulag sa dagat walay gahom. Nan, dili katingalahang sa kaulahian mipalabi sila sa pagtuo sa daotang balita sa napulo ka hadlokang espiya nga misusi sa Yutang Saad. (Numeros 13:32–14:4) Tungod sa maong pagkadili-matinumanon, si Jehova mipahayag: “Sila dili magasulod sa akong dapit pahulayan.”—Salmo 95:11.
Sa pagkuhag pagtulon-an gikan niadto, si Pablo mipasidaan: “Pagbantay kamo, mga igsoon, kay basi diha kang bisan kinsa kaninyo maugmad ang daotang kasingkasing nga walay pagtuo pinaagi sa pagpahilayo sa Diyos nga buhi; apan magpadayon kamo sa pagtambagay sa usag usa sa matag adlaw, samtang matawag pa kini ‘Karong adlawa,’ kay basi si bisan kinsa kaninyo magmagahi tungod sa malimbongong gahom sa sala.” (Hebreohanon 3:12, 13) Ang “sala” sa mga Israelinhon mao ang kawalay pagtuo. (Tan-awa ang Hebreohanon 3:19; itandi ang 12:1.) Tungod niadto sila ‘nagpahilayo sa Diyos nga buhi,’ nawad-an sa tanang pagsalig kang Jehova, bisan pa sa tanang milagrong iyang gihimo. Dili kalikayan niadto ang pag-us-os ngadto sa moral nga kadaotan.
Ang kawalay pagtuo susamang makapahinabo nga ang Kristohanon karong adlawa ‘mahisalaag diha sa iyang kasingkasing,’ nga dag-on sa kinaiyanhong hilig sa kasingkasing. “Ang kasingkasing labi pang maluibon kay sa bisan unsa pa ug walay paglaom. Kinsay makaila niini?” (Jeremias 17:9, 10) Ang daotang mga hunahuna ug tinguha mosugod pagpuno sa kasingkasing, nga mopalihok sa makapatayng magsunod nga reaksiyon. “Apan ang matag usa ginasulay pinaagi sa pagkadani ug pagkahaylo sa iyang kaugalingong pangibog. Unya ang pangibog, dihang mahinog na, manganak sa sala; sa baylo, ang sala, dihang matuman na, magpatungha sa kamatayon.”—Santiago 1:14, 15.
Dihang ang Sala Magpagahi sa Tawo
Usa ka lalaki nagpahimulos sa daghang pribilehiyo ingong ansiano, bisan pag kleber nga nagtago sa iyang sala ingong makihilawason. Bisan sa naminyo na, iyang gipadayon ang pagkaimoral. Bisan pa niana, siya wala maglisod sa paghupot sa gawas nga dagway sa pagkainosente, nga nag-alagad pang sakop sa hudisyal nga mga komite sa paghukom sa uban. Ang sala misugod sa pagpagahi kaniya. Sa wala madugay misugod siya sa pagduhaduha bisan sa paninugdang mga pagtulon-an sa Bibliya. Sa kataposan kay napugos sa pagsugid sa iyang daotang buhat, siya nakapakibo lamang sa iyang abaga ug nakaingon, “Karon unsa may ihatag niining kalainan?”
Ang dalang salingkapaw makapahabol sa konsensiya sa usa nga daw kini magapakubal niini “pinaagi sa puthawng igpapatik.” (1 Timoteo 4:2) Ang Proverbio nagailustrar niini pinaagi sa pag-ingon: “Ania ang dalan sa usa ka babayeng mananapaw: siya nakakaon ug nagpahid sa iyang baba ug siya nagaingon: ‘Ako walay nabuhat nga sala.’” (Proverbio 30:20) Ang napagahing makasasala maghunahuna pa: “Ang Diyos nahikalimot. Siya nagtago sa iyang nawong.” (Salmo 10:11) Ug kon labi pang dugay nga ang usa magpadayon sa sala, labaw pang ipameligro niyang ang iyang kasingkasing “dili na mobati sama sa tambok.” (Salmo 119:70) Usa ka batan-on miadmitar: “Sa unang panahong ako nakahimog pakighilawas, kadto nakapasamok gayod sa akong kahiladman. Apan sa matag panahon tapos niadto, kadto labawng sayon, hangtod miabot ako sa puntong kadto wala na gayod magsamok kanako.”
Sa pagkamatuod, ang kasingkasing mangitag mga paagi sa pagpakamatarong sa buhat nga daotan. Usa ka ulitawo, tapos makabuhat sa pakighilawas uban sa iyang trato, mipugong kaniya sa pag-adto sa mga ansiano alang sa tabang pinaagi sa pag-ingon: “Magpakasal bitaw ta! Ug abi mo, ang Bibliya nagaingon nga dihang ang duha ka tawo mohukom nga sila maoy alang sa usag usa, nan sa panan-aw ni Jehova sila halos minyo na.” Hinakog, malimbongon gayod nga pangatarongan! Ikasubo, naugmad ang pagbatasan sa sala nga, sa baylo, mitultol sa pagbuno—ang aborsiyon! Ang dalaga sa ulahi miangkon: “Mosugod ka sa pagkahimong dili gayod sensitibo, ug mosugod ka sa pagbating makabadlong ka sa imong kaugalingon.” Ang usa ka ulitawo nga susamang nahulog sa batasan sa pakighilawas misugid: “Kini sama sa pagkahimong alkoholiko nga magaingon, ‘Makahunong ako sa bisan unsang panahong buot ko. Moinom ako sa kausa na lang.’ Busa ipadayon nimo ang paglangan sa pag-adto sa mga ansiano.” Ang makasasala mahimong hanas kaayo sa paglimbong sa uban nga mosugod siya sa paglimbong sa iyang kaugalingon. “Kay siya nagalihok nga maulog-ulogon kaayo sa iyang kaugalingong mga mata nga dili niya hikaplagan ang iyang sala aron sa pagdumot niana.”—Salmo 36:2.
Paglikay sa Lit-ag sa Sala
Sanglit “pinaagi sa kasingkasing ang usa magtuo,” ang Kristohanon kinahanglang mohimo sa iyang labing maarangan sa pagbantay niini. (Roma 10:10; Proverbio 4:23) Ang pag-ampo, mga tigom, ug personal nga pagtuon motabang kanato sa pagpuno sa atong mga kasingkasing sa makapalig-ong mga hunahuna. Tinuod, matag karon ug unya ang daotang mga hunahuna mosulod sa atong mga kaisipan. Apan dihang mosulod kana, kita yanong makadumili sa pagpalandong niana. Kinahanglang kita moampo dayon kang Jehova kon atong madiskobrehang kita gitental sa pagbuhat sa daotan. (Salmo 55:22) Ug ‘ayaw itugot nga ang pakighilawas ug tanang matang sa kahugawan o kadalo pagahisgotan sa atong taliwala, maingon nga kini nahiangay sa balaang katawhan.’ (Efeso 5:3) Niining paagiha ang sunodsunod nga reaksiyon nga “manganak sa sala” ug ang kamatayon mapugngan sa dili pa kini mosugod.
Hinumdomi, usab, nga ang pagkalipay sa sala maoy “umalagi” lamang. (Hebreohanon 11:25) Sa madugay o sa madali “hiapsan ka sa imong sala,” ug anaa unya ang mapait nga sangpotanang atubangon. (Numeros 32:23) Suknaa ang imong kaugalingon: ‘Buot ko ba gayod nga mapagahi sa sala? Bisan tuod kini tingali makapahimuot karon, unsay epekto niini diha kanato sa kadugayan?’
Apan, unsa na man kon hidiskobrehan sa usa nga siya nalit-agan sa dalan sa buhat nga daotan? Ayaw ihinapos nga ang usa “makapanghimayad” sa sala pinaagi sa gipakusgang Kristohanong buluhaton. “Ang mga halad ngadto sa Diyos mao ang usa ka nagun-ob nga espiritu,” matud sa mahinulsolong Haring David. (Salmo 51:17) Ang tambag sa Bibliya ngadto sa mga masakiton sa espirituwal mao: Adto sa mga ansiano! (Santiago 5:14, 15) Kining hamtong nga mga lalaki mohimo sa tanang ilang mahimo sa pagtabang nga maulian sa espirituwal nga kahimsog ang masakiton. Kini maoy ginaingon sa Bibliya: “Siya nga nagatabon sa iyang mga kalapasan dili molampos, apan siya nga nagasugid ug nagabiya kanila pakitaan ug kaluoy.” (Proverbio 28:13) Matud sa usa ka lalaki tapos sa pagsugid sa kataposan sa iyang sala ngadto sa mga ansiano: “Nahisama kadtog ang usa ka bug-at kaayong butang gikuha gikan sa akong mga abaga.”—Itandi ang Salmo 32:1-5.
Samtang kining kalibotana dugang ug dugang madaotan, mahimo pang dakong hagit sa Kristohanon ang paghupot sa iyang pagkamatarong. Apan, hinumdomi: “Bisan pag ang usa ka makasasala tingali magbuhat ug daotan sa usa ka gatos ka panahon ug magapadayon sa hataas nga panahon sumala sa iyang igakahimuot, . . . maayo ang sangpotanan alang niadtong nahadlok sa matuod nga Diyos.” (Ecclesiastes 8:12) Busa kahadloki si Jehova nga Diyos! Iyang ihatag kanimo ang kaikyasan gikan sa makapagahing mga epekto sa sala.
[Hulagway sa panid 24]
Gipakita sa mga Israelinhon ang magahi nga tinamdan sa ilang mapugsanong gipangayoan si Moises ug tubig