13. (a) Kinsa ang nag-antos sa “mga pagbiaybiay ug mga paghampak”? (b) Kinsa ang nakaeksperyensiyag “mga talikala ug mga pagkabilanggo”?

¹³ Kon kita may pagtuo, makahimo kita sa paglahutay sa paglutos. (Basaha ang Hebreohanon 11:36-38.) Kon kita lutoson, makatabang ang paghinumdom sa paglaom sa pagkabanhaw ug sa kasayoran nga palig-onon kita sa Diyos sama sa iyang nahimo sa “uban [kinsa] gisulayan [o, nakaagig pagsulay sa pagtuo] pinaagi sa mga pagbiaybiay ug mga paghampak, gani, labaw pa niana, pinaagi sa mga talikala ug mga pagbilanggo.” Ang mga Israelitas “padayong . . . nagbiaybiay sa iyang mga propeta, hangtod ang kasuko ni Jehova midangat batok sa iyang katawhan.” (2 Cronicas 36:15, 16) Tungod sa pagtuo, giantos ni Micheas, Eliseo, ug ubang mga ulipon sa Diyos ang “mga pagbiaybiay.” (1 Hari 22:24; 2 Hari 2:23, 24; Salmo 42:3) “Ang mga paghampak” kaylap sa mga adlaw sa mga hari ug mga propeta sa Israel, ug “gibunalan” sa mga kaaway si Jeremias, dili lang sa pagsagpa ingong pag-insulto kaniya. Ang “mga talikala ug mga pagbilanggo” makapahinumdom kanato sa iyang mga eksperyensiya sama sa mga propetang si Micheas ug Hanani. (Jeremias 20:1, 2; 37:15; 1 Hari 12:11; 22:26, 27; 2 Cronicas 16:7, 10) Tungod kay nakabaton sa samang pagtuo, ang modernong adlawng mga saksi ni Jehova nakalahutay sa samang mga pag-antos “alang sa pagkamatarong.”—1 Pedro 3:14.

15. Kinsa ang nag-antos sa “pagdagmal” ug “nahadiindiin sa mga disyerto”?

¹⁵ Ang uban nga “nangamatay pinaagi sa espada,” sama, pananglitan, sa kauban ni Elias nga propeta sa Diyos “gipatay pinaagi sa espada” sa mga adlaw sa daotang Haring Ahab. (1 Hari 19:9, 10) Lakip si Elias ug Eliseo niadtong mga tawong may pagtuo kinsa “nanaglakaw nga nanagsapot sa mga panit sa karnero, ug mga kanding, nga nanag-antos sa kawalad-on, sa kasakit, mga dinagmalan.” (1 Hari 19:5-8, 19; 2 Hari 1:8; 2:13; itandi sa Jeremias 38:6.) Kadtong “nahadiindiin sa disyerto ug sa mga kabukiran ug sa mga lungib ug sa mga langob sa yuta” ingong mga tumong sa paglutos naglakip dili lang kang Elias ug Eliseo kondili sa 100 ka propeta nga gitago ni Abadias sa tinag-50 diha sa langub, nga naghatag kanilag tinapay ug tubig dihang ang idolatrosong si Reyna Jezebel misugod sa “pagpamatay sa mga propeta ni Jehova.” (1 Hari 18:4, 13; 2 Hari 2:13; 6:13, 30, 31) Unsa ka makapalig-ong mga maghuhupot sa integridad! Dili ikatingalang miingon si Pablo: “Ang kalibotan [dili-matarong tawhanong katilingban] dili takos kanila”!