Ang Daotag-Dungog nga Bigaon—Iyang Pagkapukan

“Napukan pa! Napukan na ang Dakong Babilonya, ang babaye nga mao ang nagapainom sa tanang kanasoran sa bino sa kasuko sa iyang pagpanapaw!”—PINADAYAG 14:8.

Kining artikuloha ug ang mosunod naglangkob sa panapos nga pakigpulong nga nag-ulohang “Ang Tinudlong Panahon Duol Na,” nga gipahayag sa panahon sa 1988 nga Balaang Hustisya Distritong Kombensiyon sa mga Saksi ni Jehova

1. Kinsa ang daotag-dungog nga “bigaon,” ug nganong kinahanglang masayod kita bahin niya?

ANG daotag-dungog nga babayeng “bigaon”—kinsa siya? Nganong hisgotan man nato siya? Dili ba ang paukyab nga mga nobela, mga sine, TV, ug video igo nang mangilngig nga dosis sa imoralidad? Matuod! Apan dili kini ordinaryong babaye nga mubog lupad. Siya, sa pagkamatuod, mao ang labing impluwensiyal, ang labing daotag-dungog, labing mamumunong pampam sa tibuok kasaysayan. Ug iyang gibaligya ang iyang dungog kapin na sa 4,000 ka tuig! Angay nga masayod kita bahin niya alang sa atong panalipod. Diha sa Pinadayag 14:8, gitawag sa manulonda sa langit kining babayeng bigaon nga “Dakong Babilonya” ug nagbatbat niya ingong maninintal sa mga nasod. Sanglit peligroso kaayo siya, kita malipayng masayod nga ang kang Jehova nga “tinudlong panahon duol na” sa pagsilot kaniya.​—Pinadayag 1:3.

2. Diin man kuhaa sa bigaon ang iyang ngalan, ug sa unsang paagi nagsugod ang kalibotanong imperyo sa bakak nga relihiyon?

² Kining babayeng bigaon nagkuha sa iyang ngalan gikan sa karaang Babilonya, ang magarbohong siyudad nga natukod sa Mesopotamia kapin sa 4,000 ka tuig kanhi ni Nimrod, nga “gamhanang mangangayam nga nagbatok kang Jehova.” Sa dihang nagsugod ang mga Babilonyanhon sa pagtukod ug pagano relihiyosong torre, gilahugay ni Jehova ang ilang pinulongan ug gipatibulaag sila sa mga kinatumyan sa yuta. Ilang gidala ang ilang relihiyon uban nila, ug ingon niana nga nagsugod ang kalibotanong imperyo sa Babilonyanhong relihiyon. Matuod, kini mao ANG DAKONG Babilonya. (Genesis 10:8-10; 11:1-9) Hangtod sa atong panahon, ang mga misteryo sa karaang Babilonya makita diha sa mga pagtuo ug mga praktis sa mga relihiyon sa kalibotan. (Pinadayag 17:7) Ang Hebreohanong ngalan alang sa siyudad, Babel, nagkahulogan “Kalibog,” usa ka tukmang ngalan alang sa nagkalainlaing bakak nga relihiyon sa kalibotan karong adlawa!

3. (a) Hangtod kanus-a nga gibihag sa Babilonya ang katawhan sa Diyos, nga nagpaduol kanila sa unsa? (b) Kanus-a nag-antos ang Babilonya sa malaglagong pagkapukan?

³ Ang karaang Babilonya naulian gikan nianang unang kapildihan ug, sa dihang napukan ang Asiria sa 632 W.K.P., nahimong ikatulong gahom sa kalibotan sa kasaysayan sa Bibliya. Ang iyang himaya wala ra magdugay​—wala moabot ug usa ka gatos ka tuig​—apan duolan sa 70 niadtong mga tuiga, iyang gibihag ang katawhan sa Diyos nga Israel. Kini ang nakapaduol kanila sa libolibong mga templo ug mga kapilya, sa iyang tulo-ka-persona nga diyos ug sa tulo ka personang mga demonyo, sa iyang inahan-ug-anak nga pagsimba, ug sa iyang astrolohiya nga nagsimba sa ginaingong dili-mamatay nga mga diyos. Busa, ang nabihag nga mga Israelinhon didto niadtong tungura sa sentro sa kalibotan sa bakak nga relihiyon sa dinha, sa 539 W.K.P., giantos sa Babilonya ang iyang malaglagong pagkapukan. Apan dili pa mao kadto ang iyang kataposan! Ang iyang magdadaog nagpadayon sa paggamit sa iyang iladong sentro sa relihiyon.

Usa ka Tibuok-Kalibotang Imperyo sa Relihiyon

4. (a) Unsay gipahayag sa mga manalagna ni Jehova bahin sa Babilonya, ug unay nahitabo sa Babilonya? (b) Unsa pang laing Babilonya nga buhi pa, sa kadaot sa katawhan sa yuta?

⁴ Ang mga manalagna ni Jehova mipahayag sa iyang paghukom nga silhigon ang Babilonya “pinaagi sa silhig sa kalaglagan”​—“mahimong ingon sa Sodoma ug Gomorra sa paglumpag sa Diyos niini.” Natuman ba kadtong mga tagnaa? Oo, hangtod sa kataposang detalye! Sa ulahi, ang Babilonya nahimong bungdo sa kagun-oban​—walay nagpuyo gawas sa mga mananap nga nagkamang ug sa mapintas nga mga mananap​—sumala gayod sa gitagna! (Isaias 13:9, 19-22; 14:23; Jeremias 50:35, 38-40) Apan, ang laing Babilonya, ang modernong-adlaw Dakong Babilonya, buhi gihapon. Ingong kalibotanong imperyo sa bakak nga relihiyon, iyang gipadayon ang orihinal nga mga doktrina ug mapahitas-ong espiritu sa Babilonya. Siya mao ang pangunang instrumento ni Satanas sa pagbuta sa katawhan sa mga katuyoan ni Jehova sa Gingharian.​—2 Corinto 4:3, 4.

5. (a) Unsang mga relihiyon ang mitungha samtang ang Babilonya anaa pa sa kinatayoktoan sa iyang himaya, apan nganong wala molampos si Satanas sa pagpabaha sa tibuok kalibotan ug bakak nga relihiyon? (b) Sa unsang paagi gigamit ni Satanas ang bakak nga relihiyon human sa pagtungha sa Kristiyanidad?

⁵ Sa mga ikaunom nga siglo sa wala pa si Kristo, sa dihang ang gahom sa kalibotan anaa pa sa kinatayoktokan sa iyang himaya, ang mga relihiyon sa Hinduismo, Buddhismo, Confucianismo, ug Shintoismo nainila. Apan milampos ba si Satanas sa pagpabaha sa tibuok kalibotan ug bakak nga relihiyon? Wala, kay may nahibilin sa karaang mga saksi ni Jehova nga namauli gikan sa Babilonya ngadto sa Jerusalem aron sa pagtukod-pag-usab sa pagsimba ni Jehova. Busa, ang matinumanong mga Hudiyo didto niadtong tungora, unom ka siglo sa ulahi, sa pagdawat sa Mesiyas ug nahimong unang mga membro sa Kristohanong kongregasyon. Ang bakak nga relihiyon maoy nagpahinabo sa kamatayon sa kaugalingong Anak sa Diyos ug nahimong instrumento ni Satanas sa pagbatok sa Kristiyanidad, sama sa gipasidaan ni Jesus ug sa iyang mga apostoles.​—Mateo 7:15; Buhat 20:29, 30; 2 Pedro 2:1.

6. (a) Sa unsang paagi gipadunot ni Satanas ang Kristohanong mga doktrina, ug unsang nagapasipala sa Diyos nga mga doktrina ang mitungha? (b) Unsay nahitabo sa libolibo kinsa nagpalabi sa kamatuoran sa Bibliya kay sa Babilonyanhong doktrina?

⁶ Ilabina human sa ikaduhang kalaglagan sa Jerusalem sa 70 K.P., nga gigamit ni Satanas ang bakak nga mga propeta sa pagdunot sa mga pagtulon-an sa Kristohanon, gisagolan kinig mistisismo sa Babilonya ug kalibotanong pilosopiya sa Gresya. Busa, ang ‘sagradong pagkatulo ka persona sa Diyos,’ ang Trinidad, maoy mipuli sa “usa nga Jehova” sa Bibliya. (Deuteronomio 6:4; Marcos 12:29; 1 Corinto 8:5, 6) Ug ang doktrina sa pagkadili-mamatay sa kalag sa tawo, sumala sa gitudlo sa paganong pilosopong si Plato, gipasulod aron sa pagkawang sa hamiling mga pagtulon-an sa lukat ug sa pagkabanhaw ni Kristo. Kini ang nagbukas sa dalan sa pagtuo sa impiyernong kalayo ug sa dili kaayo sigang purgatoryo. (Salmo 89:48; Ezekiel 18:4, 20) Kining nagapasipala sa Diyos nga mga pagtulon-an nga naghadlok sa mga tawo nakatabang sa pagpuno sa mga kaha sa simbahan. Dugang pa, sa mga adlaw sa Inkisisyon ug sa Repormasyon, ang klero wala makahulat sa mga kalayo sa impiyerno nga maoy mosakit. Ang libolibo kinsa mipili sa kamatuoran sa Bibliya kay sa doktrinang Babilonyanhon gisunog nga buhi diha sa estaka sa mga Katoliko ug sa mga Protestante. Apan sumala sa makita unya nato, ang pagpamiga sa Dakong Babilonya misobra pa sa pagpasiugdag kabakakan.

Ang Adlaw sa Paghukom ni Jehova

7. (a) Kanus-a ug sa unsang paagi gibalik ni Jehova ang pasukaranang mga kamatuoran sa Bibliya ug giladlad ang bakak, Babilonyanhong mga doktrina? (b) Unsang pasukaranang mga kamatuoran ang gibalik sa mga Estudyante sa Bibliya?

⁷ Ang adlaw sa paghukom ni Jehova niining bigaon kinahanglang moabot! (Hebreohanon 10:30) Dihay yugto sa pagpangandam, nga nagsugod sa katuigang 1870, sa dihang gipadala ni Jehova ang iyang “mensahero”​—usa ka sinserong grupo sa mga estudyante sa Bibliya—​sa pagpasig-uli sa mga kamatuoran sa Bibliya ug sa pagladlad sa bakak nga mga pagtulon-an sa Babilonya. (Malaquias 3:1a) Kining grupo sa “mensahero” miuyon sa matagnaong mga pulong sa Pinadayag 4:11: “Takos ikaw, Jehova, nga among Diyos, sa pagdawat sa himaya ug dungog ug gahom, kay ikaw mao man ang nagbuhat sa tanang butang, ug pinaagi sa imong pagbulot-an milungtad ug nangahimo sila.” Ang “mensahero” nahimo usab nga dayag nga tigpaluyo sa halad lukat ni Jesus, ang tagana sa Diyos sa pagtubos sa katawhan. Ang nalukat nga katawhan nag-apil, una, sa “gamayng panon” nga maoy momando uban kang Jesus diha sa iyang langitnong Gingharian ug, sa ulahi, sa ginatos ka minilyon kinsa mabuhing walay kataposan sa Paraiso sa yuta​—diin ang kadaghanan kanila pagabanhawon gikan sa patay. (Lucas 12:32; 1 Juan 2:2; Buhat 24:15) Oo, gibalik niadtong maong mga Estudyante sa Bibliya kining pundamental nga mga kamatuoran, ug sa mahulagwayong paagi, ilang ‘gibuboag tubig ang impiyerno ug gipalong’ ang Babilonyanhong walay-kataposang pagsakit nga doktrina!a

8. (a) Sa unsang paagi ang mga klero sa Kakristiyanohan migamit sa Gubat sa Kalibotan I sa pagsulay sa pagpukan sa mga Estudyante sa Bibliya? (b) Unsay nahitabo sa huwes nga nagpabilanggo sa walo ka opisyal sa Watch Tower Society pinaagi sa pagdumili sa pagbayad ug piyansa?

⁸ Duolan sa 40 ka tuig ang mga Estudyante sa Bibliya maisogong nagwali nga ang tuig 1914 maoy timaan sa kataposan sa Panahon sa mga Hentil. Sumala sa gilaoman, kadtong tuiga mipatunghag hitabo nga nakatay-og sa kalibotan, ilabina sa unang gubat sa kalibotan. Oh, hilabihan gayod ang paningkamot sa mga klero sa Kakristiyanohan​—ang labing prominenteng bahin sa Dakong Babilonya​—sa paggamit sa krisis sa kalibotan aron sa paglaglag niadtong prangkang mga Estudyante sa Bibliya! Sa kataposan, sa 1918, napabilanggo nila ang walo ka opisyal sa Watch Tower Society tungod sa bakak nga mga sumbong nga sedisyon. Apan gibuhian kining mga opisyala human sa siyam ka bulan ug sa ulahi gideklarar nga walay-sala. Ang pederal nga huwes sa T.B. nga si Martin T. Manton, nga maoy nagpabilanggo niining mga Estudyante sa Bibliya pinaagi sa pagdumilig piyansa, gipasidunggan sa ulahi ni Papa Pio XI, ingong “kabalyero sa orden ni St. Gregory nga Bantogan.” Ugaling, wala magdugay ang iyang himaya, kay sa 1939 gisentensiyahan siyag duha ka tuig sa pagkabilanggo ug gipamultag dako. Ngano? Tungod kay nasusihan siya nga sad-an sa pagbaligyag unom ka desisyon sa korte sa total nga $186,000 diha sa mga hiphip!

9. Sa unsang paagi gibatbat sa tagna ni Malaquias ang nahitabo sa katawhan ni Jehova, ug busa ang paghukom sugdan diha kang kinsa?

⁹ Sumala sa ato nang nahibaloan, ang katawhan ni Jehova misulod ug usa ka yugto sa grabeng pagsulay sa 1918. Ang dugang mga pulong sa propeta diha sa Malaquias 3:1-3 nagbatbat sa nagakahitabo: “Ug sa hinanali moabot diha sa Iyang templo ang matuod nga Ginoo [Jehova], nga inyong gipangita, ug ang sinugo sa [Abrahamikong] pakigtugon”​—si Jesus. Oo, miabot si Jehova uban sa iyang Kristo aron sa paghukom. Dayon si Jehova nangutana: “Apan kinsa ang makapabilin sa adlaw sa iyang pag-anhi, ug kinsa ang makabarog kon siya magpakita na? Kay siya sama sa kalayo sa magtutunaw, ug sama sa sabon sa mga maglalaba.” Sumala sa 1 Pedro 4:17, ang paghukom magsugod niadtong nagaangkong anaa sa “balay sa Diyos.” Busa, ang matuod nga mga Kristohanon gilunsay ug gihinloan alang sa pag-alagad kang Jehova.

“GUMULA GIKAN . . . . KANIYA, KATAWHAN KO”!

10. Unsang balaang paghukom ang midangat sa Kakristiyanohan ug sa tanang bakak nga relihiyon sa 1919, nga miresultag unsa alang sa Dakong Babilonya?

¹⁰ Ingong dili-mahinulsolong bahin sa Dakong Babilonya, ang mga klero sa Kakristiyanohan dili makabarog sa paghukom ni Jehova. Ilang gibulingan pag-ayo ang ilang mga besti ingong mga entrante sa pagpamatay sa gubat sa kalibotan ug ingong mga maglulutos sa matuod nga mga Kristohanon. (Jeremias 2:34) Inay pasidunggan ang umaabot nga langitnong Gingharian ni Kristo, ilang gipasiugda ang hinimog-tawong Liga sa Kanasoran, nga sa ulahi ilang gitawag ingong “politikal nga ekspresyon sa Gingharian sa Diyos sa yuta.” Sa pagka 1919 nadayag nga nagpakanaog si Jehova ug paghukom sa Kakristiyanohan​—ug sa pagkamatuod sa tanang bakak nga relihiyon. Ang Dakong Babilonya napukan na, gihukman sa kamatayon! Panahon na alang sa tanang mga mahigugmaon sa kamatuoran ug pagkamatarong sa paglihok sa matagnaong sugo diha sa Jeremias 51:45: “Gumula kamo gikan sa iyang taliwala, Oh katawhan ko, ug luwasa ang inyong kaugalingon gikan sa mabangis nga kasuko ni Jehova.”

11, 12. (a) Unsay giingon sa manulonda diha sa Pinadayag 17:1, 2 bahin sa hukom sa Dakong Babilonya? (b) Unsa ang “daghang katubigan” nga gilingkoran sa dakong bigaon, ug sa unsang paagi ang mga molupyo sa yuta iyang “gihubog sa bino sa iyang pakighilawas”?

¹¹ Ang Dakong Babilonya napukan na! Apan siya wala pa malaglag. Ingong kalibotanong imperyo sa bakak nga relihiyon, siya molungtad pag dugaydugay ingong obra-maestra sa paglimbong ni Satanas. Unsa ang kataposang paghukom sa Diyos kaniya? Kita wala pasagding magduhaduha! Atong paklion ang atong mga Bibliya sa Pinadayag 17:1, 2. Dinhi nakigsulti ang manulonda kang apostol Juan ug, pinaagi niya, sa mga estudyante sa tagna karong adlawa, nga nagaingon: “Umari ka, ipakita ko kanimo ang hukom batok sa dakong bigaon nga nagalingkod sa ibabaw sa daghang katubigan, nga kaniya nakighilawas ang mga hari sa yuta ug kadtong nanagpuyo sa yuta iyang gihubog sa bino sa iyang pagkamakihilawason.” Ang terminong “daghang katubigan” nagpunting sa magubot nga masa sa katawhan, nga dugay nang gidaogdaog sa dakong bigaon. Ug ang tagna nag-ingon nga “kadtong nanagpuyo sa yuta” gihubog niya sa iyang bino. Ilang giinom ang bakak nga mga doktrina ug ang kalibotanon, imoral nga mga buhat sa Dakong Babilonya ug nagsosapinday, nga daw nahubog sa barot, dili maayong bino.

¹² Diha sa Santiago 4:4 atong mabasa: “Mga mananapaw, wala ba kamo masayod nga ang pakighigalaay uban sa kalibotan maoy pakig-away batok sa Diyos?” Ang ikakawhaang-siglong relihiyon andam kanunay sa pagsunod sa gusto sa kalibotan, ug kana matuod usab sa Kakristiyanohan. Dili lamang napakyas ang iyang mga klero sa pagwali sa maayong balita sa umaabot nga Gingharian ni Jehova kondili ilang giusab ang moral nga mga doktrina sa Bibliya, nagpalabay sa kalibotanong pagkamatugoton diha sa mga sakop sa iglesya. Bisan ang mga klero sad-an usab sa lawasnong pakighilawas, nga dayag nga gihukman ni apostol Pablo sa dihang siya miingon: “Ayaw kamo pagpalimbong. Walay mga makihilawason, o mga tigsimbag mga diyosdiyos, o mga mananapaw, o mga lalaki nga gitipigan alang sa dili kinaiyanhong katuyoan, o mga bayot . . . ang makapanunod sa gingharian sa Diyos. Ug kaniadto ang uban kaninyo mga ingon niini. Apan kamo gihinloan na.”​—1 Corinto 6:9-11.

“Naglunang sa Lapok”

13, 14. (a) Unsang pananglitan ang nagpakita nga ang modernong-adlawng mga klero wala pa “mahinloi”? (b) Unsay tinamdan sa sinodo sa Church of England diha sa mga buhat sa homoseksuwal maylabot sa kinatawo, ug unsay gisugyot sa magsusulat sa balita nga maoy ingalan-pag-usab sa iglesya? (c) Ang apostatang mga klero tukma kaayo sa unsang mga pulong ni apostol Pedro?

¹³ Ang moderno bang adlawng mga klero “nahinloan na”? Buweno, ingong pananglitan, matikdi ang kahimtang sa Britanya, nga kaniadto mao ang sentro sa Protestantismo. Niadtong Nobyembre 1987, sa dihang ang primer ministro sa Britanya nanawag sa mga klero aron sa paghatag moral nga pagpanguna, ang rektor sa usa ka Anglicanong iglesya miingon: “Ang mga homoseksuwal may katungod sa seksuwal nga pagpahayag sama sa uban; angay pangitaon nato ang maayo niini ug idasig ang pagkamaunongon [taliwala sa mga homoseksuwal].” Ang usa ka mantalaan sa London mitaho: “Ang mga buhat sa homoseksuwal kaylap kaayo diha sa usa ka teolohikal nga kolehiyong Anglicano nga tungod niini ang mga estudyante sa ubang kolehiyo gidid-an sa mga edukador sa pag-adto didto.” Gibanabana sa usa ka pagtuon nga “diha sa usa ka distrito sa London, ang gidaghanon sa mga klero nga bayot tingali moay kapin sa tunga sa total.” Ug diha sa sinodo sa iglesya, 95 porsiento sa mga klero sa Church of England mipaluyo sa plano nga nagtawag sa pakighilawas ug pananaw nga mga sala, apan dili ang mga buhat sa homoseksuwal maylabot sa kinatawo; ang maong homoseksuwal nga mga buhat ginaingon nga wala lang makaabot sa sukdanan. Mikomento bahin niining tanan, ang usa ka magsusulat sa balita misugyot nga ang Church of England maayong nganlan pag-usab nga Sodoma ug Gomorra. Laing mantalaan sa London mipahayag: “Ang mga tawo sa Britanya nakurat sa dihang magsud-ong sa mga resulta sa kaliwatan sa pagkamatinugoton.”

¹⁴ Pagkahaom gayod sa mga pulong ni apostol Pablo alang sa apostatang mga klero sa nangaging katuigan: “Ang panultihon sa tinuod nga sanglitanan nahitabo kanila: ‘Gibalikan sa iro ang iyang kaugalingong suka, ug tapos nadigo ang anay mibalik siya sa paglunang sa lapok’”!​—2 Pedro 2:22.

15. (a) Unsang pagkagun-ob sa moral nga mga sukdanan ang nagakahitabo sa tibuok Kakristiyanohan? (b) Kinsa ang manubag niining makaluluoyng ani?

¹⁵ Sa tibuok Kakristiyanohan, ug sa pagkamatuod sa tibuok kalibotan, dunay makalilisang nga kagun-oban sa mga sukdanan sa moral. Diha sa ubang mga katilingban, ang kaminyoon karong adlawa gilantaw nga dili-kinahanglanon, ug kadtong minyo na nagtuo nga ang pagkamaunongon sa kaminyoon dili na uso. Diyutay na lang ang naghimo sa ilang kaminyoon nga legal, ug misulbong ang gidaghanon sa diborsiyo taliwala niadtong nagpalegal sa ilang kaminyoon. Sa Tinipong Bansa, mitriple ang mga diborsiyo sa nangaging 25 ka tuig ngadto sa kapin sa usa ka milyon sa usa ka tuig. Sulod sa 20-ka-tuig nga yugto gikan sa 1965, ang mga diborsiyo sa Britanya misaka sa upat ka pilo, gikan sa 41,000 ngadto sa 175,000. Ang mga dili-minyo mas gusto nga makigsiping sa mga dili-minyo sa bisan hain nga sekso, ug daghan ang nagabalhin gikan sa usa ka paris ngadto sa laing paris. Sila naguol sa makalilisang nga mga sakit nga napasa sa sekso, ilabina ang AIDS, nga mikaylap ingong bunga sa ilang imoral nga estilo sa kinabuhi apan nagpadayon sa pag-insister sa ilang mahugawng seksuwal nga mga buhat. Walay disiplinang gihimo ang mga klero sa Kakristiyanohan sa ilang nagkasalang mga sakop sa iglesya. Tungod sa ilang pag-uyon sa imoralidad, sila may bahin usab sa responsabilidad niining makaluluoyng ani.​—Jeremias 5:29-31.

16. (a) Unsay nagpasiugda sa kamatuoran nga napukan na ang Dakong Babilonya, ug unsang singgit sa manulonda diha sa Pinadayag 18:2 ang tukma? (b) Ang tanan nga buot maluwas sa kataposan sa kalibotan kinahanglang mohimog unsa?

¹⁶ Ang makasubong moral nga kahimtang sa kalibotanong imperyo sa bakak nga relihiyon nagpasiugda usab sa kamatuoran nga ang Dakong Babilonya napukan na. Gihukman na siya sa Diyos ug gitiman-an siya alang sa kalaglagan. Nan, pagktukma, sa makusog nga singgit sa manulonda diha sa Pinadayag 18:2: “Siya napukan na! Napukan na ang Dakong Babilonya, nahimo na siyang pinuy-anan sa mga demonyo ug tagoanan sa tanang mahugawng espiritu ug tagoanan sa tanang langgam nga mahugaw ug dulumtanan!” Ug pagkahinungdanong molihok na ang tanan nga gustong maluwas sa kataposan sa kalibotan sa pagsanong sa panawag diha sa bersikulo 4: “Gumula kamo kaniya, katawhan ko, aron dili kamo makaapil sa iyang kasal-anan, ug aron dili kamo makaambit sa iyang mga hampak”! Ang paggula sa bakak nga relihiyon mao ang pangunang lakang aron maluwas sa “dakong kasakitan” nga anaa lang sa unahan. (Pinadayag 7:14) Apan dugang pa ang gikinahanglan, sumala sa makita unya nato!

[Mga Footnote]

[Kahon sa panid 8]

ANG MORALIDAD SA MGA KLERO

“Ang ginatos sa mga bata ang giabusohan sa Katolikong mga pari sa Tinipong Bansa sulod sa miaging lima ka tuig ang nag-antos ug mapait nga kasinatian sa emosyon, nag-ingon ang mga ginikanan, mga sikolohista, mga opisyales sa kapolisan ug mga abogado nga nalangkit sa mga kaso.”​—Akron Beacon Journal, Enero 3, 1988.

“Ang Romano Katolikong Iglesya sa Tinipong Bansa napugos sa pagbayad ug milyonmilyong mga dolyares ingong bayad sa kadaot sa mga pamilya nga nag-ingon nga giabusohan sa mga pari ang ilang mga anak. Bisan pa niana, ang suliran misamot nga daghang mga abogado ug mga biktima nag-ingon nga gipalabay ug gitabontabonan kining mga kasoha sa iglesya.”​—The Miami Herald, Enero 3, 1988.

[Mga hulagway sa panid 6]

Mga larawan sa tulo-ka-persona nga diyos—sa karaang Ehipto ug sa Kakristiyanohan

[Mga Kapsiyon]

Koleksiyon sa Saint-Remi Museum, Reims, hulagway gikuha ni J. Terrisse

Louvre, Museum, Paris

[Hulagway sa panid 9]

Gipakasama sa Bibliya ang imoral nga mga lider sa relihiyon sa usa ka naligoan nang baboy nga mibalik sa paglunang sa lapok