Kapitulo 105

Sinugdanan sa Usa ka Makahuloganong Panahon

SA DIHANG migikan si Jesus sa Jerusalem sa Lunes sa gabii, mibalik siya sa Bitaniya sa sidlakang bakilid sa Bukid sa mga Olibo. Ang duha ka adlaw sa iyang kataposang ministeryo sa Jerusalem natapos na. Si Jesus sa walay duhaduha nagpalabay na usab sa gabii uban sa iyang higalang si Lasaro. Sukad nga miabot gikan sa Jerico sa Biyernes, kini maoy ikaupat nga gabii nga iyang nagugol sa Bitaniya.

Karon, sayo sa buntag sa Martes, Nisan 11, siya ug ang iyang mga tinun-an mibiyahe na usab. Usa kini ka makahuloganong adlaw sa ministeryo ni Jesus, ang labing okupado sukad. Kini mao ang kataposang adlaw sa iyang pag-adto sa templo. Ug kini ang kataposang adlaw sa iyang publikong ministeryo una pa sa iyang paghusay ug pagpatay.

Si Jesus ug ang iyang mga tinun-an miagi sa mao gihapong dalan sa ibabaw sa Bukid sa mga Olibo paingon sa Jerusalem. Diha sa daplin sa dalan gikan sa Bitaniya, namatikdan ni Pedro ang kahoy nga gitunglo ni Jesus sa miaging buntag. “Rabbi, tan-awa!” siya miingon, “ang igira nga imong gitunglo nalaya.”

Apan nganong gipatay ni Jesus ang kahoy? Iyang gipatin-aw kon ngano sa dihang siya miingon: “Sa pagkatinuod magaingon ako kaninyo, Kon kamo adunay pagtuo ug dili magduhaduha, dili lamang buhaton ninyo ang gibuhat ko sa igira, kondili magaingon niining bukid [ang Bukid sa mga Olibo nga ilang gibarogan], ‘Pahawa ug umambak ikaw sa lawod,’ kini mahitabo gayod. Ug bisan unsay inyong pangayoon pinaagi sa pag-ampo, kay nagatuo, kamo magadawat niini.”

Busa pinaagi sa pagpalaya sa kahoy, naghatag si Jesus sa iyang mga tinun-an ug leksiyong madapaton sa ilang panginahanglan sa pagbaton ug pagtuo sa Diyos. Sama sa iyang gipamulong: “Bisan unsay inyong pangayoon diha sa pag-ampo tuohi nga inyo na kining nadawat, ug kamo magadawat niini.” Pagkahinungdanong leksiyon kini alang kanila nga pagatun-an, ilabina sa dakong mga pagsulay nga umaabot! Bisan pa, dunay laing kalangkitan ang pagkalaya sa igira ug sa kalidad sa pagtuo.

Ang nasod sa Israel, sama niining igira, dunay malimbongon nga panagway. Bisan pag ang nasod may relasyon sa pakigtugon sa Diyos ug sa gawas daw nagtuman sa iyang mga kasugoan, kini napamatud-an nga walay pagtuo, walay maayong bunga. Tungod sa kakulang sa pagtuo, mikiling pa gani kini sa pagsalikway sa kaugalingong Anak sa Diyos! Busa, pinaagi sa pagpalaya sa walay-bunga nga igira, si Jesus tin-aw nga nagpasundayag kon unsay sangpotan niining walay-bunga, walay-pagtuo nga nasod.

Wala magdugay, si Jesus ug ang iyang mga tinun-an misulod sa Jerusalem, ug sumala sa ilang naandan, sila miadto sa templo, diin didto si Jesus misugod sa pagpanudlo. Ang labaw nga mga saserdote ug ang mga tigulang sa katawhan, piho nga naghunahuna sa gihimo ni Jesus sa miaging adlaw batok sa mga tigpang-ilis ug kuwarta, milalis kaniya: “Pinaagi ni kinsang gahom gibuhat mo kining mga butanga? Ug kinsa may naghatag kanimo niini nga gahom?”

Sa pagtubag si Jesus miingon: “Aduna akoy ipangutana usab kaninyo. Kon tubagon ako ninyo, tug-anan ko kamo pinaagi ni kinsang gahom gibuhat ko kining mga butanga: Ang pamawtismo ni Juan, diin ba kadto gikan? Gikan ba sa langit o gikan sa mga tawo?”

Ang mga saserdote ug ang mga tigulang nagpangutan-anay sa usag usa kon unsaon nila sa pagtubag. “Kon moingon kita, ‘Gikan sa langit,’ siya moingon kanato, ‘Nan, nganong wala man lagi ninyo siya tuohi?’ Apan kon moingon kita, ‘Gikan sa mga tawo,’ mahadlok kita sa mga tawo, kay silang tanan nagtuo man nga si Juan tinuod nga propeta.”

Ang mga pangulo wala mahibalo kon unsay itubag. Busa mitubag sila kang Jesus: “Ambot lang.”

Unya, si Jesus miingon: “Dili ko usab kamo tug-anan pinaagi ni kinsang gahom gibuhat ko kining mga butanga.” Mateo 21:19-27; Marcos 11:19-33; Lucas 20:1-8.

▪ Nganong makahuloganon ang Martes, Nisan 11?

▪ Unsang leksiyon ang gihatag ni Jesus sa dihang iyang gipalaya ang igira?

▪ Giunsa ni Jesus pagtubag ang mga tawong nangutana kon ni kinsang gahom nga siya nagbuhat sa mga butang?

Kapitulo 106

Giyagyag Pinaagi sa mga Sambingay sa Parrasan

SI Jesus didto sa templo. Bag-o pang nahingangha kaniya ang relihiyosong mga pangulo nga buot mahibalo pinaagi ni kinsang gahom nga siya nagbuhat sa mga butang. Una sila maulian gikan sa ilang kalibog, si Jesus nangutana: “Unsay inyong hunahuna?” Ug unya pinaagi sa usa ka sambingay, iyang gipakitaan sila kon unsa gayod silang matanga sa mga tawo.

“Usa ka tawo may duha ka anak,” si Jesus miasoy. “Sa pag-adto sa nahauna, siya miingon, ‘Anak, umadto ka karong adlawa sa parrasan.’ Ingong tubag kini siya miingon, ‘Moadto ako, tay,’ apan wala moadto. Sa pagduol sa ikaduha, siya miingon sa sama. Ingong tubag kini siya miingon, ‘Dili ko.’ Human niadto siya nagbasol ug miadto. Hain sa duha ang nagbuhat sa kabubut-on sa iyang amahan?” si Jesus nangutana.

“Ang naulahi,” mitubag ang iyang mga kaaway.

Busa si Jesus misaysay: “Sa pagkamatuod ako magaingon kaninyo nga ang mga maniningil ug buhis ug ang mga bigaon magauna kaninyo sa pagsulod sa gingharian sa Diyos.” Ang mga maniningil ug buhis ug ang mga bigaon, sa pagkamatuod, sa sinugdan midumili sa pag-alagad sa Diyos. Apan unya, sama sa ikaduhang anak, sila nagbasol ug nag-alagad kaniya. Sa laing bahin, ang relihiyosong mga pangulo, sama sa unang anak, nag-angkong nag-alagad sa Diyos, apan, sumala sa giingon ni Jesus: “Si Juan [nga Bautista] mianhi kaninyo diha sa dalan sa pagkamatarong, apan wala kamo motuo kaniya, ug kamo, bisan pag kamo nakakita niini, wala magbasol sa kaulahian aron sa pagtuo kaniya.”

Sunod gipakita ni Jesus nga ang kapakyasan niadtong relihiyosong mga pangulo sa yano dili sa pagpasagad sa pag-alagad sa Diyos. Dili, apan sila sa pagkamatuod maoy daotan, daotan kaayong mga tawo. “Dihay usa ka tawo, usa ka tag-iyag balay,” misugid si Jesus, “kinsa nagtanom sa usa ka parrasan ug kini gipalibotan niyag paril ug gikalotan sa usa ka pigsanan sa parras ug gipatukoran sa usa ka torre, ug gipasaopan niya kini, ug mipanaw sa laing yuta. Sa pag-abot sa tingpupo, iyang gisugo ang iyang mga ulipon ngadto sa mga saop aron sa pagkuha sa iyang abot. Ugaling, ang mga saop nagdala sa iyang mga ulipon, ug ang usa ilang gibunalan, ang lain ilang gipatay, ang lain ilang gibato. Unya gisugo niya ang ubang mga ulipon, nga labi pang daghan kay sa una, apan gibuhat nila ang sama ngadto kanila.”

Ang “mga ulipon” mao ang mga propeta nga gisugo sa “tag-iya sa balay,” si Jehova nga Diyos, ngadto sa “mga saop” sa iyang “parrasan.” Ang maong mga saop mao ang pangunang mga hawas sa nasod sa Israel, nga ang maong nasod gipaila sa Bibliya ingong “parrasan” sa Diyos.

Sanglit ang “mga saop” nagdagmal ug nagpatay sa “mga ulipon,” si Jesus misaysay: “Sa kataposan [ang tag-iya sa parrasan] nagsugo sa iyang anak ngadto kanila, nga nag-ingon, ‘Motahod sila sa akong anak.’ Sa pagkakita sa anak ang mga saop nagsabotsabot sa ilang kaugalingon, ‘Kini mao ang manununod; tana, ato siyang patyon ug maato ang iyang kabilin!’ Busa siya ilang gidakop ug gilabog sa gawas sa parrasan ug gipatay siya.”

Karon, sa pagtumong sa relihiyosong mga pangulo, si Jesus nangutana: “Inig-abot sa tag-iya sa parrasan, unsay iyang pagabuhaton sa maong mga saop?”

“Tungod kay sila daotan,” ang relihiyosong mga pangulo mitubag, “iyang dad-on ang daotang kalaglagan diha kanila ug pasaopan ang parrasan sa uban, nga magahatag niya sa bunga sa pag-abot sa ilang panahon.”

Sila sa ingon wala-tuyoang nagbungat sa paghukom diha sa ilang kaugalingon, sanglit sila nahiapil sa Israelinhong “mga saop” sa nasodnong “parrasan” ni Jehova nga mao ang Israel. Ang mga bunga nga ginadahom ni Jehova gikan sa maong mga saop mao ang pagtuo diha sa iyang Anak, ang matuod nga Mesiyas. Tungod kay napakyas sila sa pagtagana sa maong bunga, si Jesus nagpasidaan: “Wala ba kamo makabasa sa Kasulatan [sa Salmo 118:22, 23], ‘Ang bato nga gisalikway sa mga magtutukod mao ang nahimong pangunang batong pamag-ang. Gikan kang Jehova kini nahitabo, ug kini kahibulongan sa atong mga mata’? Kini ang hinungdan ako magaingon kaninyo, Ang gingharian sa Diyos pagakuhaon gikan kaninyo ug igahatag ngadto sa usa ka nasod nga nagapamunga sa iyang mga bunga. Gawas pa, ang tawong mahulog sa maong bato madugmok. Mahitungod kang bisan kinsa nga kaniya kini mahulog, kini magapulpog kaniya.”

Sa maong panahon nailhan sa mga eskriba ug pangulong mga saserdote nga si Jesus naghisgot bahin kanila, ug buot nilang patyon siya, ang may-katungod nga “manununod.” Busa ang pribilehiyo sa pagkahimong mga magmamando sa Gingharian sa Diyos pagakuhaon gikan kanila ingong usa ka nasod, ug ang usa ka bag-ong nasod sa ‘mga saop sa parrasan’ pagamugnaon, nasod nga magapamunga sa angayang mga bunga.

Kay ang relihiyosong mga pangulo nahadlok man sa mga panon, nga nag-isip kang Jesus nga usa ka propeta, wala sila mosulay sa pagpatay kaniya niadtong higayona. Mateo 21:28-46; Marcos 12:1-12; Lucas 20:9-19; Isaias 5:1-7.

▪ Kinsay gihawasan sa duha ka anak sa unang sambingay ni Jesus?

▪ Sa ikaduhang sambingay, kinsay gihawasan sa “tag-iyag balay,” sa “parrasan,” “mga saop,” “mga ulipon,” ug “manununod”?

▪ Unsay mahitabo sa ‘mga saop sa parrasan,’ ug kinsay mopuli kanila?

Kapitulo 107

Sambingay Mahitungod sa Kombira sa Kasal

PINAAGI sa duha ka sambingay, giyagyag ni Jesus ang mga eskriba ug ang labaw nga mga saserdote, ug nagtinguha sila sa pagpatay kaniya. Apan si Jesus wala pa matapos kanila. Siya mipadayon sa pagsulti kanila ug lain pa nga sambingay, nga nagaingon:

“Ang gingharian sa langit sama sa usa ka tawo, usa ka hari, nga naghikay ug kombira sa kasal alang sa iyang anak nga lalaki. Ug nagsugo siya sa iyang mga ulipon sa pagtawag sa mga dinapit sa kombira sa kasal, apan nanagdumili sila sa pagtambong.”

Si Jehova nga Diyos mao ang Hari nga nag-andam sa kombira sa kasal alang sa iyang Anak, si Jesu-Kristo. Sa ulahi, ang pangasaw-onon nga 144,000 ka dinihogang mga sumusunod mahiusa uban kang Jesus sa langit. Ang mga sakop sa Hari mao ang katawhan sa Israel, kinsa, sa dihang gidala ngadto sa Kasugoan sa pakigtugon sa 1513 W.K.P., nakadawat ug higayon nga mahimong “usa ka gingharian sa mga saserdote.” Busa, niadtong okasyona, sila ang unang gidapit sa kombira sa kasal.

Apan, ang unang pagpanawag ug mga dinapit wala moadto hangtod sa tinghunlak sa 29 K.P., sa dihang si Jesus ug ang iyang mga tinun-an (ang mga ulipon sa hari) misugod sa ilang buluhaton sa pagsangyaw sa Gingharian. Apan ang kinaiyanhong mga Israelinhon nga maoy nakadawat niining pagpanawag nga gihimo sa mga ulipon gikan sa 29 K.P. ngadto sa 33 K.P., nanagdumili sa pagtambong. Busa gihatagan sa Diyos ang nasod sa mga dinapit ug laing higayon, sama sa giasoy ni Jesus:

“Ug nagpaadto na usab siya ug uban pang mga ulipon, nga nagaingon, ‘Ingna ang mga dinapit: “Tan-awa! nahikay ko na ang akong kombira, naihaw na ang akong mga baka ug ang akong pinatambok nga mga hayop, ug andam na ang tanan. Pangadto na kamo sa kombira.”’” Kining ikaduha ug kataposang pagpanawag alang sa maong mga dinapit nagsugod sa Pentekostes 33 K.P., sa dihang gibubo ang balaang espiritu diha sa mga sumusunod ni Jesus. Kining maong pagpanawag nagpadayon hangtod sa 36 K.P.

Ang kadaghanan sa mga Israelinhon, hinunoa, mibalibad usab niini nga pagpanawag. “Nanglakaw hinoon sila,” miingon si Jesus, “ang usa paingon sa iyang uma, ang usa miadto sa iyang patigayon; samtang ang uban, nanagdakop sa iyang mga ulipon, ug ilang gibunalan ug gipapatay sila.” “Apan,” si Jesus mipadayon, “ang hari nasuko, ug iyang gipadala ang iyang mga sundalo ug gisunog ang ilang siyudad.” Kini nahitabo sa 70 K.P., sa dihang gisunog sa mga Romano ang Jerusalem, ug kining maong mga mamumuno gipamatay.

Unya giasoy ni Jesus ang nahitabo sa kasamtangan: “Unya [ang hari] miingon sa iyang mga ulipon, ‘Andam na gayod ang kombira sa kasal, apan dili takos niini ang mga tawo nga akong gidapit. Busa pangadto hinoon kamo sa kadalanan sa gawas sa siyudad, ug bisan kinsay inyong ikahibalag didto dapita ninyo sila sa kombira.’” Gihimo kini sa mga ulipon, ug “ang lawak nga himoan sa seremonya sa kasal napuno sa mga tawo nga nanaghirag sa lamesa.”

Kining buluhaton sa pagtigom sa mga dinapit gikan sa kadalanan sa gawas sa siyudad sa mga dinapit nagsugod sa 36 K.P. Ang Romanong opisyal sa mga sundalo nga si Cornelio ug ang iyang pamilya maoy una sa dili-sirkunsadong mga dili-Hudiyo nga gitigom. Ang pagpanigom niining mga dili-Hudiyo, diin ang tanan maoy kapuli niadtong unang mibalibad sa panawag, nagpadayon hangtod sa ika-20ng siglo.

Sa ika-20ng siglo ang lawak nga himoan sa seremonya sa kasal napuno. Unya si Jesus miasoy kon unsay nahitabo, nga nagaingon: “Ug sa pag-abot sa hari sa pagsusi sa mga dinapit nakita niya didto ang usa ka tawo nga wala magsul-ob ug besti alang sa kasal. Busa siya miingon kaniya, ‘Migo, naunsa ba nga misulod ka man dinhi nga wala magsul-ob ug besti nga angay sa kasal?’ Siya wala makatingog. Unya ang hari miingon sa iyang mga ulipon, ‘Gaposa ninyo siya sa tiil ug kamot ug ilabay ninyo siya ngadto sa kangitngitan sa gawas. Didto maghilak siya ug magkagot ang iyang mga ngipon.’”

Ang tawo nga walay besti sa kasal naglarawan sa mini nga mga Kristohanon sa Kakristiyanohan. Ang Diyos wala gayod moila kanila nga maoy nakabaton sa tukmang ilhanan ingong espirituwal nga mga Israelinhon. Wala gayod sila dihogi sa Diyos sa balaang espiritu ingong mga manununod sa Gingharian. Busa gilabay sila sa gawas ngadto sa kangitngitan diin didto sila mag-antos sa kalaglagan.

Gitapos ni Jesus kining maong sambingay pinaagi sa pag-ingon: “Kay daghan ang gipanawag, apan diyutay ra ang pagapilion.” Oo, daghan ang gidapit sa nasod sa Israel aron mahimong sakop sa pangasaw-onon ni Kristo, apan diyutay lamang sa kinaiyanhong mga Israelinhon ang gipili. Ang kadaghanan sa 144,000 ka dinapit nga nakadawat sa langitnong ganti nakita nga mao ang mga dili-Israelinhon. Mateo 22:1-14; Exodo 19:1-6; Pinadayag 14:1-3.

▪ Kinsa ang unang gidapit sa kombira sa kasal, ug kanus-a sila gidapit?

▪ Kanus-a misugod ang unang pagpanawag sa mga dinapit, ug kinsa ang mga ulipon nga gisugo sa pagpanapit?

▪ Kanus-a gisugdan ang ikaduhang pagpanawag, ug kinsa sa ulahi ang gidapit?

▪ Kinsay gilarawanan sa tawo nga wala magsul-ob ug besti alang sa kasal?

▪ Kinsa kadtong daghan nga gipanawag, ug ang diyutay nga gipili?

Kapitulo 108

Sila Napakyas sa Pagbitik Kang Jesus

SI Jesus nagtudlo sulod sa templo ug bag-o pang nagsugilon sa relihiyoso niyang mga kaaway sa tulo ka sambingay nga nagyagyag sa ilang pagkadaotan, nangasuko ang mga Pariseo ug nagsabotsabot sa pagbitik kaniya aron mosulti sa butang nga tungod niana siya ilang ikapadakop. Sila nanagsabot ug gisugo ang ilang mga tinun-an, uban sa mga sumusunod sa partido ni Herodes, aron sulayan ang pagbitik kaniya.

“Magtutudlo,” nag-ingon kining mga tawhana, “nasayod kami nga ikaw maminatud-on ug nagatudlo nga maminatud-on sa dalan sa Diyos, ug ikaw walay ginatagad, kay ikaw wala man magtan-aw sa panagway sa gawas sa mga tawo. Busa, tug-ani kami, Unsay imong hunahuna? Uyon ba sa balaod ang pagbayad ug buhis kang Cesar o dili ba?”

Si Jesus wala matonto sa ulog-ulog. Nasayod siya nga kon siya moingon, ‘Dili, dili uyon sa balaod o matarong ang pagbayad niini nga buhis,’ siya masad-an sa pag-alsa batok sa Roma. Apan, kon siya moingon, ‘Oo, angay nga bayran ang maong buhis,’ ang mga Hudiyo, nga nagtamay sa ilang pagkasakop sa Roma, magdumot kaniya. Busa mitubag siya: “Nganong inyo man akong sulayan, mga maot? Pakitai akog kuwartang igbubuhis.”

Sa gidad-an nila siyag usa, siya nangutana: “Kansang dagway ug sinulat kini?”

“Kang Cesar,” maoy ilang tubag.

“Busa, ibayad ninyo kang Cesar ang mga butang ni Cesar, apan ang mga butang sa Diyos ngadto sa Diyos.” Aw, sa dihang nadungog sa maong mga tawo sa hanas nga tubag ni Jesus, sila nahitingala. Ug sila nanglakaw ug gibiyaan siyang nag-inusara.

Sa pagkakita nga napakyas ang mga Pariseo nga may ikabatok kang Jesus, ang mga Saduseo, kinsa nagaingon nga walay pagkabanhaw, miduol kaniya ug nangutana: “Magtutudlo, si Moises miingon, ‘Kon ang usa ka lalaki mamatay nga walay anak, ang iyang igsoong lalaki kinahanglang mangasawa sa balo ug magpaliwat ug mga anak alang sa iyang igsoong lalaki.’ Karon dihay pito ka magsoong lalaki uban kanamo; ug ang nahauna naminyo ug namatay, ug, kay walay anak, iyang gibilin ang iyang asawa alang sa iyang igsoon. Mao kanay nahitabo usab sa ikaduha ug sa ikatulo, hangtod sa ikapito. Sa kataposan ang babaye namatay. Busa, sa pagkabanhaw, kang kinsa man sa pito nga siya maasawa? Kay silang tanan nakapangasawa man kaniya.”

Sa pagtubag si Jesus miingon: “Dili ba kini ang hinungdan kamo nangasayop, ang inyong dili pagkahibalo sa Kasulatan o sa gahom sa Diyos? Kay sa dihang sila mabanhaw gikan sa mga patay, ang mga lalaki dili na magapangasawa o ang mga babaye magapamana, apan sila mahisama sa mga manulonda sa mga langit. Apan mahitungod sa mga patay, nga sila pagabanhawon, wala ba ninyo hibasahi diha sa basahon ni Moises, sa asoy mahitungod sa kupongkupong, nga miingon ang Diyos kaniya, ‘Ako mao ang Diyos ni Abraham ug ang Diyos ni Isaac ug ang Diyos ni Jacob’? Siya maoy Diyos, dili sa mga patay, kondili sa mga buhi. Kamo nangasayop gayod.”

Sa makausa pa ang mga panon natingala sa tubag ni Jesus. Bisan ang pila ka eskriba miila: “Magtutudlo, maayo kang manulti.”

Sa dihang nakita sa mga Pariseo nga napahilom ni Jesus ang mga Saduseo, sila miduol kaniya ingong usa ka pundok. Sa pagsulay niya sa dugang pa, usa sa mga eskriba sa ilang taliwala nangutana: “Magtutudlo, hain man ang labing dakong sugo sa Kasugoan?”

Si Jesus mitubag: “Ang nahauna mao, ‘Patalinghog, Oh Israel, si Jehova nga atong Diyos maoy usa ka Jehova, ug higugmaa si Jehova nga imong Diyos sa tibuok mong kasingkasing ug sa tibuok mong kalag ug sa tibuok mong hunahuna ug sa tibuok mong kusog.’ Ang ikaduha mao kini, ‘Higugmaa ang imong silingan sama sa imong kaugalingon.’ Walay laing sugo ang labaw pa niini kanila.” Sa pagkamatuod, si Jesus midugang: “Niining duha ka sugo ang tibuok nga Kasugoan nagasukad, ug ang mga Propeta.”

“Magtutudlo, maayo ang imong giingon nga nahiuyon sa kamatuoran,” miuyon ang eskriba. “‘Siya maoy Usa, ug walay lain kay Kaniya’; ug kining paghigugma kaniya uban sa tibuok nga kasingkasing sa usa ug sa tibuok nga pagsabot sa usa ug sa tibuok nga kusog sa usa ug kining paghigugma sa silingan sama sa kaugalingon labaw pag bili kay sa tanang tibuok nga mga halad-nga-sinunog ug mga halad.”

Kay nakasabot nga ang eskriba nagtubag nga intelihente, siya gisultihan ni Jesus: “Ikaw dili halayo sa gingharian sa Diyos.”

Sa tulo ka adlaw na—Dominggo, Lunes, ug Martes—si Jesus nagtudlo sulod sa templo. Ang mga tawo namati kaniya nga nahimuot, apan ang mga relihiyosong pangulo buot mopatay kaniya, ugaling ang ilang mga pagsulay napakyas. Mateo 22:15-40; Marcos 12:13-34; Lucas 20:20-40.

▪ Unsang sabutsabot ang gihimo sa mga Pariseo sa pagbitik kang Jesus, ug unsay mosangpot kon siya mohatag sa oo o dili nga tubag?

▪ Giunsa pagpakyas ni Jesus ang mga paninguha sa mga Saduseo sa pagbitik kaniya?

▪ Unsang dugang paninguha ang gihimo sa mga Pariseo sa pagsulay kang Jesus, ug unsa ang sangpotanan?

▪ Sa iyang pangataposang ministeryo sa Jerusalem, pila ka adlaw si Jesus nagtudlo sulod sa templo, ug unsay epekto?

Kapitulo 109

Gisaway ni Jesus ang Iyang mga Magsusupak

NAPAKUGANG pag-ayo ni Jesus ang iyang relihiyosong mga magsusupak nga sila nahadlok sa pagpangutana pa niyag dugang. Busa siya ang miuna sa pagpangutana kanila aron mayagyag ang ilang pagkawalay-hibangkaagan. “Unsa may inyong hunahuna mahitungod kang Kristo?” siya nangutana. “Kang kinsa man siyang anak?”

“Kang David,” mitubag ang mga Pariseo.

Bisan pag si Jesus wala molimod nga si David ang tawhanong kagikan ni Kristo, o Mesiyas, siya nangutana: “Nan, ngano man lagi nga si David, pinaagi sa pagdasig [diha sa Salmo 110] nagtawag man kaniya nga ‘Ginoo,’ sa pag-ingon, ‘Si Jehova miingon sa akong Ginoo: “Lumingkod ka sa akong tuo hangtod nga igabutang ko ang imong mga kaaway diha sa ilalom sa imong mga tiil”’? Busa, kon si David nagtawag kaniya nga ‘Ginoo,’ sa unsang paagi siya iyang anak?”

Ang mga Pariseo walay-timik, kay sila wala masayod sa tinuod nga ilhanan ni Kristo, o dinihogang usa. Ang Mesiyas dili kay yano lamang nga tawhanong kaliwat ni David, nga maoy gituohan sa mga Pariseo, kondili siya naglungtad sa langit ug superyor, o Ginoo ni David.

Miliso karon sa panon ug sa iyang mga tinun-an, si Jesus mipasidaan bahin sa mga eskriba ug mga Pariseo. Sanglit sila nagtudlo sa Kasugoan sa Diyos, “nga nanaglingkod sila sa lingkoranan ni Moises,” si Jesus miagda: “Ang tanang butang nga ilang ginaingon kaninyo, buhata ug bantayi.” Apan siya midugang: “Ayaw ninyo pagbuhata ang ilang ginabuhat, kay maayo ra silang mosulti apan dili mobuhat.”

Sila mga maot, ug gisaway sila ni Jesus sa samang mga pulong sa iyang pagsaway kanila samtang nangaon diha sa balay sa usa ka Pariseo sa mga bulan nga milabay. “Ang tanan sa ilang mga binuhatan,” siya miingon, “ilang gibuhat aron lamang makita sa mga tawo.” Ug mihatag siyag pananglitan, nga nag-ingon:

“Ilang gipadako ang ilang mga pilakterya nga ilang gisul-ob ingong mga panalipod.” Kining gagmay nga mga sudlanan, nga isul-ob diha sa agtang o sa braso, adunay upat ka bahin sa Kasugoan: Exodo 13:1-10, 11-16; ug Deuteronomio 6:4-9; 11:13-21. Apan gipadak-an sa mga Pariseo ang maong mga sudlanan aron ipakita nga sila mga masiboton sa Kasugoan.

Si Jesus mipadayon nga ilang “gipatas-an ang mga borlas sa sidsid sa ilang mga besti.” Diha sa Numeros 15:38-40 ang mga Israelinhon gisugo nga butangag borlas ang ilang mga besti, apan gipatas-an sa mga Pariseo ang ila kay sa uban. Kining tanan gibuhat aron ipakita sa tanan! “Gusto nila ang labing halangdong dapit,” si Jesus miingon.

Makapasubo, ang iyang kaugalingong mga tinun-an naapektohan niini nga tinguha nga mahimong inila. Busa siya mitambag: “Apan kamo, ayaw kamo pagpatawag ug Rabbi, kay usa lang ang inyong magtutudlo, ug kamong tanan magsoon. Dugang pa, walay bisan kinsang tawo dinhi sa yuta nga inyong pagatawgon nga inyong amahan, kay usa lang ang inyong Amahan, ang Usa nga langitnon. Ug ayaw usab kamo pagpatawag ug ‘mga pangulo,’ kay usa lang ang inyong Pangulo, si Kristo.” Angay wad-on sa mga tinun-an ang tinguha nga mahimong numero uno! “Ang labing dako kaninyo mainyo siya nga sulogoon,” si Jesus mitambag.

Unya iyang gisulti ang sunodsunod nga kaalaotan sa mga eskriba ug mga Pariseo, nga balikbalik nga nagtawag kanilang mga maot. Ilang “gisirhan ang gingharian sa mga langit atubangan sa mga tawo,” siya miingon, ug “ilang ginasubad ang katigayonan sa mga babayeng balo ug aron sa pagtabontabon niini nagahimo kamo ug taas nga mga pag-ampo.”

“Alaot kamo, mga magtutultol nga buta,” miingon si Jesus. Iyang gihukman ang mga Pariseo nga kulang ug espirituwal nga sukdanan, sama sa gipakita sa ilang dili-makataronganong pagpihig. Pananglitan, sila miingon, ‘Kon may manumpa tungod sa templo kana walay bili, apan kon may manumpa tungod sa bulawan sa templo obligado siya tungod sa iyang panumpa.’ Pinaagi sa ilang paghatag ug labaw nga pasiugda sa bulawan sa templo kay sa espirituwal nga bili nianang dapita sa pagsimba, sila nagpadayag sa ilang moral nga pagkabuta.

Dayon, sama sa iyang gibuhat nga sayosayo, gihukman ni Jesus ang mga Pariseo sa wala paghatag pagtagad sa “mas hinungdanong mga bahin sa Kasugoan, nga mao, ang hustisya ug kaluoy ug pagkamatinumanon” samtang naghatag ug dakong pagtagad sa pagbayad sa ikapulo sa walay-hinungdang mga yerbas.

Gitawag ni Jesus ang mga Pariseo nga “buta nga mga magtutoltol, nga nagsala sa usa ka buok tagnok apan gilamoy ang usa ka buok kamelyo!” Ilang gisala ang usa ka tagnok gikan sa ilang bino dili lamang tungod kay kini insekto kondili tungod kay kini mahugaw sa seremonyal nga paagi. Apan, ang ilang pagsalikway sa mas hinungdanong butang sa Kasugoan ikatandi sa paglamoy ug usa ka kamelyo, nga usa usab ka mahugaw nga hayop sa seremonyal nga paagi. Mateo 22:41–23:24; Marcos 12:35-40; Lucas 20:41-47; Levitico 11:4, 21-24.

▪ Nganong ang mga Pariseo walay-timik sa gipangutana sila ni Jesus mahitungod sa giingon ni David sa Salmo 110?

▪ Nganong gipadak-an sa mga Pariseo ang ilang gagmayng mga sudlanan nga pilakterya ug ang mga borlas sa ilang mga besti?

▪ Unsang tambag ang gihatag ni Jesus sa iyang mga tinun-an?

▪ Unsang dili-makataronganong pagpihig ang gihimo sa mga Pariseo, ug sa unsang paagi gihukman sila ni Jesus tungod kay wala maghatag ug pagtagad sa mas hinungdanong mga butang?

Kapitulo 110

Natapos ang Ministeryo Sulod sa Templo

SI Jesus nagpakita sa kataposang panahon sulod sa templo. Sa pagkamatuod, gitapos na niya ang iyang publikong ministeryo sa yuta gawas lamang sa mga hitabo sa paghusay ug pagpatay kaniya, tulo ka adlaw sa ulahi. Karon gipadayon niya ang iyang pagsaway sa mga eskriba ug sa mga Pariseo.

Sa tulo pa ka beses siya mipatugbaw: “Alaot kamo, mga eskriba ug mga Pariseo, mga maot!” Nahauna, gipahayag niya ang pagkaalaot nila tungod kay sila naghinlo sa “gawas sa kopa ug sa pinggan, apan sa sulod kini sila napuno sa pagpangilog ug pagpatuyang.” Busa mitambag siya: “Hinloi una ang sulod sa kopa ug sa pinggan, aron ang gawas niini mamahinlo usab.”

Dayon gipahayag niya ang pagkaalaot sa mga eskriba ug mga Pariseo tungod sa pagkadunot ug pagkabaklag sa kahiladman nga gipaninguha nilang tagoan sa gawasnong pagkabalaan. “Kamo sama sa pinaputing mga pantiyon,” matud niya, “nga sa gawas mopatim-aw nga matahom apan sa sulod napuno sa mga bukog sa mga patay ug sa tanang matang sa kahugawan.”

Sa kataposan, ang ilang pagkamaot gipadayag sa ilang kaandam sa paggamag mga pantiyon alang sa mga propeta ug pagdayandayan niana aron sa pagpatagad sa ilang kaugalingong kinaluoy nga mga buhat. Apan, sumala sa gipadayag ni Jesus, sila “maoy mga anak niadtong nagpatay sa mga propeta.” Sa pagkamatuod, si bisan kinsang mangahas sa pagyagyag sa ilang pagkamaot nameligro!

Sa pagpadayon, gilitok ni Jesus ang iyang labing masakit nga mga pulong sa pagsaway. “Mga bitin, mga kaliwat sa mga halas,” matud niya, “unsaon ninyo pagkalagiw gikan sa paghukom sa Gehenna?” Ang Gehenna mao ang walog nga gigamit nga labayanan ug basura sa Jerusalem. Busa si Jesus nag-ingon nga tungod sa pagsubay sa daotang dalan, ang mga eskriba ug mga Pariseo makaagom ug walay-kataposang kalaglagan.

Mahitungod niadtong iyang gipadala ingong iyang mga hawas, si Jesus miingon: “Ang pipila kanila inyong pagapatyon ug igalansang, ug ang pipila kanila inyong pagahampakon diha sa inyong mga sinagoga ug pagalutoson sa sunodsunod nga siyudad; mao nga pagasilngon diha kaninyo ang tanang matarong nga dugo nga giula sa yuta, gikan sa dugo sa matarong nga si Abel ngadto sa dugo ni Zacarias nga anak ni Baraquias [gitawag Jehoiada sa Ikaduhang Cronicas], kinsa inyong gipatay sa kinatung-an sa sangtuwaryo ug sa halaran. Sa pagkamatuod ako magaingon kaninyo, Kining tanang butang moabot niining kaliwatana.”

Tungod kay si Zacarias nagsaway sa mga pangulo sa Israel, “sila nagsabotsabot batok kaniya ug nagbato kaniya sa sugo sa hari sa sawang sa balay ni Jehova.” Apan, sumala sa gitagna ni Jesus, pagabayran sa Israel kanang tanang matarong nga dugo nga naula. Sila nagbayad 37 ka tuig sa ulahi, sa 70 K.P., sa dihang ang Romanong kasundalohan naglaglag sa Jerusalem ug kapin sa milyong Hudiyo ang nangamatay.

Samtang gipalandong ni Jesus kining makalilisang nga kahimtang, siya naguol. “Jerusalem, Jerusalem,” siya mipahayag na usab, “pagkadaghan nga buot kong tigomon ang imong mga anak, sa paagi nga ang usa ka himungaan magatigom sa iyang mga piso sa ilalom sa iyang mga pako! Apan dili kamo buot niana. Tan-awa! Mabiniyaan ang inyong balay.”

Dayon si Jesus midugang: “Kamo dili na gayod makakita kanako sukad karon hangtod nga kamo magaingon, ‘Dalayegon siya nga nagaanhi sa ngalan ni Jehova!’” Kanang adlawa maoy sa presensiya ni Kristo inig-abot niya sa iyang langitnong Gingharian ug ang mga tawo makakita kaniya pinaagi sa mga mata sa pagtuo.

Unya si Jesus mipaingon sa usa ka dapit diin siya makalantaw sa mga panudlanan sa kuwarta sa templo ug ang mga panon nga nanghulog ug kuwarta niana. Ang mga dato nanghulog ug daghang kuwarta. Apan unya miabot ang usa ka kabos nga babayeng balo ug naghulog sa duha ka diyot.

Gitawag ang iyang mga tinun-an sa pagduol kaniya, si Jesus miingon: “Sa pagkamatuod ako magaingon kaninyo nga kining kabos nga babayeng balo naghulog ug labaw pa sa tanan nga naghulog ug kuwarta sa mga panudlanan sa kuwarta.” Natingala gayod sila sa unsang paagi naingon kadto. Busa si Jesus mipatin-aw: “Silang tanan nanghulog gikan sa ilang kapin, apan siya, gikan sa iyang kapit-os, naghulog sa tanan nga iyang nabatonan, ang tibuok niyang kabuhian.” Human sa pagsulti niining mga butanga, si Jesus migawas sa templo sa kataposang panahon.

Nahibulong sa gidak-on ug katahom sa templo, ang usa sa iyang mga tinun-an mipatugbaw: “Magtutudlo, tan-awa! talagsaong matang sa mga bato ug talagsaong matang sa mga balay!” Sa pagkamatuod, ang mga bato gikatahong kapin sa 11 metros sa gitas-on, kapin sa 5 metros sa gilapdon, ug kapin sa 3 metros sa gihabogon!

“Nakita ba ninyo kining dagkong mga balay?” mitubag si Jesus. “Wala unyay magpabilin dinhing usa ka bato nga magapatong sa laing bato nga dili pagatumpagon.”

Human sa pagsulti niining mga butanga, si Jesus ug iyang mga apostol mitabok sa Walog sa Kidron ug mitungas sa Bukid sa mga Olibo. Dinhi sila makatan-aw sa matahom kaayong templo. Mateo 23:25–24:3; Marcos 12:41–13:3; Lucas 21:1-6; 2 Cronicas 24:20-22.

▪ Unsay gibuhat ni Jesus sa kataposan niyang pagduaw sa templo?

▪ Giunsa pagpadayag ang pagkamaot sa mga eskriba ug mga Pariseo?

▪ Unsay kahulogan sa “paghukom sa Gehenna”?

▪ Nganong si Jesus nagaingon nga ang babayeng balo miamot ug labaw kay sa mga dato?

Kapitulo 111

Ilhanan sa Kataposang mga Adlaw

KARON Martes na sa hapon. Samtang naglingkod si Jesus diha sa Bukid sa mga Olibo, nagtan-aw sa templo sa ubos, si Pedro, Andres, Santiago, ug Juan miduol kaniya nga silasila ra. Sila nabalaka bahin sa templo, sanglit mao pay pagtagna ni Jesus nga walay magpabiling usa ka bato nga magapatong sa laing bato nga dili pagatumpagon.

Apan dayag nga daghan pa ang anaa sa ilang mga hunahuna samtang sila miduol kang Jesus. Sa pila lang ka semana sa miagi, siya naghisgot bahin sa iyang “presensiya,” nga nianang panahona “ang Anak sa tawo igapadayag.” Ug sa sayosayo pa nga okasyon, iyang gisultihan sila bahin sa “konklusyon sa sistema sa mga butang.” Busa ang mga apostol gusto gayod nga masayod.

“Tug-ani kami,” sila miingon, “kanus-a man kini mahitabo [nga misangpot sa kalaglagan sa Jerusalem ug sa templo niini], ug unsa may ilhanan sa imong presensiya ug sa konklusyon sa sistema sa mga butang?” Sa pagkamatuod, tulo ka bahin ang ilang pangutana. Una, sila gustong masayod bahin sa kataposan sa Jerusalem ug sa templo niini, unya mahitungod sa presensiya ni Jesus diha sa gahom sa Gingharian, ug sa kataposan bahin sa kataposan sa bug-os nga sistema sa mga butang.

Diha sa iyang taas nga tubag, gitubag ni Jesus ang tanang tulo ka bahin sa pangutana. Siya mihatag ug ilhanan nga nagpaila kon kanus-a matapos ang Hudiyonhong sistema sa mga butang; apan siya mihatag ug daghan pa. Siya mihatag usab ug ilhanan nga nagpasidaan sa iyang umaabot nga mga tinun-an aron sila mahibalo nga sila nagakinabuhi na sa panahon sa iyang presensiya ug haduol na ang kataposan sa bug-os nga sistema sa mga butang.

Sa milabay ang mga tuig, ang mga apostoles nakakita sa katumanan sa tagna ni Jesus. Oo, ang mismong mga butang nga iyang gitagna misugod sa pagkahitabo sa ilang adlaw. Busa, ang mga Kristohanon nga buhi sa 37 ka tuig sa ulahi, sa 70 K.P., wala masapni nga wala mahibalo sa kalaglagan sa Hudiyonhong sistema uban sa templo niini.

Apan, ang presensiya ni Kristo ug ang konklusyon sa sistema sa mga butang wala mahitabo sa 70 K.P. Ang iyang presensiya sa gahom sa Gingharian mahitabo sa ulahi pa kaayo. Apan kanus-a? Ang pagtuki sa tagna ni Jesus mobutyag niini.

Si Jesus nagtagna nga aduna unyay “mga gubat ug dungog-dungog mahitungod sa mga gubat.” “Managgubat ang nasod batok sa nasod,” siya miingon, ug aduna unyay kagutmanan, mga linog, ug mga kamatay. Ang iyang mga tinun-an pagadumtan ug pagapatyon. Ang mini nga mga propeta motungha ug magapahisalaag sa daghan. Ang pagkadaotan mosanay, ug mobugnaw ang gugma sa kadaghanan. Sa samang panahon, ang maayong balita sa Gingharian igawali sa pagpamatuod ngadto sa tanang kanasoran.

Bisan tuod ang tagna ni Jesus adunay limitadong katumanan una pa sa kalaglagan sa Jerusalem sa 70 K.P., ang dakong katumanan niini mahitabo sa panahon sa iyang presensiya ug sa konklusyon sa sistema sa mga butang. Ang mainampingon nga pagsubli sa mga hitabo sa kalibotan sukad sa 1914 nagbutyag nga nahitabo na ang dakong katumanan sa hinungdanong tagna ni Jesus sukad niadtong tuiga.

Laing bahin sa ilhanan nga gihatag ni Jesus mao ang pagtungha sa “dulumtanang butang nga mopahinabog kalumpagan.” Sa 66 K.P. kining dulumtanang butang mitungha diha sa porma sa “nagkampong kasundalohan” sa Roma nga milikos sa Jerusalem ug giguba ang kota sa templo. “Ang dulumtanang butang” nagbarog sa dapit nga dili angay niyang barogan.

Diha sa dakong katumanan sa ilhanan, ang dulumtanang butang mao ang Liga sa Kanasoran ug ang manununod niini, ang Hiniusang Kanasoran. Kining organisasyon alang sa kalinaw sa kalibotan gilantaw sa Kakristiyanohan ingon nga kapuli sa Gingharian sa Diyos. Pagkadulumtanan! Sa ulahi, hinunoa, ang politikanhong mga gahom nga kaanib sa HK moliso sa Kakristiyanohan (antitipikong Jerusalem) ug lumpagon siya.

Mao nga si Jesus mitagna: “Aduna unyay dakong kasakitan nga ang ingon wala pa mahitabo sukad sa pagkatukod sa kalibotan hangtod karon, ug kini dili na gayod mahitabo pa.” Samtang ang kalaglagan sa Jerusalem sa 70 K.P. sa pagkamatuod maoy usa ka dakong kasakitan, nga dunay kapin sa usa ka milyon nga gitahong nangamatay, kadto dili kaayo dako nga kasakitan kon itandi sa Lunop sa kalibotan sa mga adlaw ni Noe. Busa ang dakong katumanan niining bahina sa tagna ni Jesus umaabot pa.

Pagsalig sa Kataposang mga Adlaw

Sa talitapos na ang Martes, Nisan 11, si Jesus nagpadayon sa pakigsulti uban sa iyang mga apostoles bahin sa ilhanan sa iyang presensiya diha sa gahom sa Gingharian ug sa kalaglagan sa sistema sa mga butang. Iyang gipasidan-an sila bahin sa pagsunod sa mini nga mga propeta. Himoon ang mga pagsulay, matud niya, “sa pagpahisalaag, kon mahimo, bisan sa mga pinili.” Apan, samag mga agilang layog panan-aw, kining mga pinili mohugop sa dapit nga hikaplagan ang matuod espirituwal nga pagkaon, nga mao, uban sa tinuod nga Kristo sa iyang dili-makitang presensiya. Sila dili mapasalaag ug matapok nganha sa mini nga Kristo.

Ang mini nga mga Kristo makahimo lamang sa makitang pagpadayag. Sa kasukwahi, ang presensiya ni Jesus dili makita. Mahitabo kini sa makahadlok nga panahon sa tawhanong kasaysayan, sumala sa ginaingon ni Jesus: “Ang adlaw mongitngit, ug ang bulan dili mohatag sa iyang kahayag.” Oo, kini mao unya ang labing mangiob nga panahon sa pagkinabuhi sa katawhan. Kini mahisamag ang adlaw nangitngit sa maadlaw, ug samag ang bulan wala mohatag ug kahayag sa gabii.

“Ang mga gahom sa mga langit pagauyogon,” mipadayon si Jesus. Sa ingon siya nagapaila nga ang pisikal nga kalangitan makabatog makahadlok nga dagway. Ang kalangitan dili lamang mahimong dapit sa mga langgam, apan sila mapuno sa mga ayroplanong iggugubat, mga roket, ug mga kasangkapang nagasusi sa wanang. Ang kahadlok ug kapintasan molabaw kay sa bisan unsang nasinati sa nangaging kasaysayan sa tawo.

Ingong sangpotanan, si Jesus miingon, aduna unyay “kagul-anan sa mga nasod, kay wala masayod sa lutsanan tungod sa dinaguok sa dagat ug sa mga balod niini, samtang ang mga tawo panguyapan tungod sa kahadlok ug pagpaabot sa mga butang modangat sa gipuy-ang yuta.” Sa pagkamatuod, kining labing mangiob nga yugto sa pagkinabuhi sa tawo mosangko sa panahon nga, sumala ni Jesus “ang ilhanan sa Anak sa tawo motungha sa langit, ug unya ang tanang banay sa yuta magapamukpok sa ilang dughan sa pagminatay.”

Apan dili ang tanan magminatay sa dihang ‘ang Anak sa tawo moabot nga may gahom’ sa paglaglag niining daotang sistema sa mga butang. Ang “mga pinili,” ang 144,000 nga makig-ambit kang Kristo diha sa iyang langitnong Gingharian, dili magminatay, ni ang ilang mga kauban, ang gitawag ni Jesus sayosayo nga iyang “ubang mga karnero.” Bisan pag nagkinabuhi panahon sa labing mangiob nga yugto sa kasaysayan sa tawo, kini sila nagasanong sa pagdasig ni Jesus: “Inigsugod sa pagkahitabo niining mga butanga, bumarog kamo nga malig-on ug ihangad ninyo ang inyong mga ulo, tungod kay nagkahiduol na ang inyong kaluwasan.”

Aron ang iyang mga tinun-ang magkinabuhi sa kataposang mga adlaw makatino sa pagkaduol sa kalaglagan, gihatag ni Jesus kini nga sambingay: “Matikdi ang mga kahoyng igira ug ang tanang ubang kahoy: Inigpanalingsing na nila, pinaagi sa pagtan-aw niini inyong masayran nga haduol na ang ting-adlaw. Niini usab nga paagi, inigkakita ninyong nagakahitabo na kining mga butanga, masayran ninyo nga haduol na ang gingharian sa Diyos. Sa pagkamatuod ako magaingon kaninyo, Kining kaliwatana dili gayod moagi hangtod nga mahitabo ang tanang butang.”

Busa, inigkakita sa iyang mga tinun-an sa daghang lainlaing bahin sa ilhanan nga nangatuman, sila angay masayod nga haduol na ang kalaglagan sa sistema sa mga butang ug ang Gingharian sa Diyos sa dili madugay magapapas sa tanang pagkadaotan. Ngani, ang kalaglagan mahitabo sulod sa pagkinabuhi sa katawhan nga nakakita sa pagkatuman sa tanang butang ginatagna ni Jesus! Sa pagtambag niadtong mga tinun-an nga mabuhi panahon sa halandumong kataposang mga adlaw, si Jesus miingon:

“Pagbantay kamo nga ang inyong mga kasingkasing dili mabug-atan sa hinobrang pagkaon ug sa kusog nga pag-inom ug sa mga kabalaka sa kinabuhi, ug sa kalit kanang adlawa modangat kaninyo sama sa usa ka lit-ag. Kay kini mahitabo sa tanang nagapuyo sa nawong sa tibuok nga yuta. Nan, magpabiling nagamata, nga sa tanang panahon mangaliyupo aron kamo molampos sa pag-ikyas niining tanang butang nga mahitabo, ug sa pagbarog sa atubangan sa Anak sa tawo.”

Ang Maalamon ug ang Buangbuang nga mga Dalaga

Gipanubag ni Jesus ang mga pangutana sa iyang mga apostol nga nangayog ilhanan sa iyang presensiya sa gahom sa Gingharian. Karon siya mihatag ug dugang mga bahin sa ilhanan diha sa tulo ka sambingay, o mga ilustrasyon.

Ang katumanan sa matag usa ka sambingay makita sa mga tawo nga buhi sa panahon sa iyang presensiya. Iyang gipailaila ang una pinaagi niining mga pulonga: “Ang gingharian sa langit mahisama sa napulo ka dalaga nga nanagdala sa ilang mga lamparahan ug miadto sa pagsugat sa pamanhonon. Ang lima kanila mga buangbuang, ug ang lima mga maalamon.”

Pinaagi sa ekspresyon “ang gingharian sa langit mahisama sa napulo ka dalaga,” si Jesus wala magpasabot nga ang katunga niadtong makapanunod sa langitnong Gingharian maoy mga tawong buangbuang ug ang katunga mga maalamon! Dili, apan siya nagpasabot nga kon bahin sa Gingharian sa langit, adunay usa ka bahin nga sama niini o sama niana, o nga ang mga butang maylabot sa Gingharian mahimong kana ug kanang butanga.

Ang napulo ka dalaga nagasimbolo sa tanang mga Kristohanon nga nahalinya o nagaangkon nga mahalinya alang sa langitnong Gingharian. Sa Pentekostes 33 K.P. nga ang Kristohanong kongregasyon gisaaran nga ipakasal sa nabanhaw, nahimayang Pamanhonon, si Jesu-Kristo. Apan ang kasal mahitabo sa langit sa dili tino nga panahon sa umaabot.

Diha sa sambingay, ang napulo ka dalaga migula sa katuyoan sa pag-abiabi sa pamanhonon ug sa pagduyog sa prosesyon sa kasal. Sa dihang siya moabot, ilang padan-agan ang agianan sa prosesyon sa ilang mga lamparahan, busa nagapasidungog kaniya samtang iyang pagadalhon ang iyang pangasaw-onon ngadto sa balay nga giandam alang kaniya. Apan, si Jesus misaysay: “Gidala sa mga buangbuang ang ilang mga lamparahan apan wala magdala ug lana, apan ang mga maalamon nanagdalag mga prasko nga sinudlan ug lana uban sa ilang mga lamparahan. Kay ang pamanhonon nadugay man sa pag-abot, silang tanan nanagduka ug nahikatulog.”

Ang nalangan nga pag-abot sa pamanhonon nagpaila nga ang presensiya ni Kristo ingong nagamandong Hari maoy sa halayong umaabot. Siya sa kataposan miabot sa iyang trono sa tuig 1914. Sa panahon sa hataas nga gabii sa wala pa kini mahitabo, ang tanang dalaga nakatulog. Apan sila wala hukmi tungod niini. Ang paghukom sa buangbuang nga mga dalaga maoy tungod sa ilang wala pagdalag lana alang sa ilang mga prasko. Gibatbat ni Jesus ang paghigmata sa mga dalaga sa wala pa moabot ang pamanhonon: “Sa pagkatungang gabii dihay singgit nga nanag-ingon, ‘Ania na ang pamanhonon! Panggula kamo ug sugata ninyo siya.’ Ug namangon ang tanang dalaga ug gihikay nila ang ilang mga lamparahan. Ug ang mga buangbuang miingon sa mga maalamon, ‘Hatagi kami ug lana kay nagakapalong kining among mga lamparahan.’ Ang maalamon mitubag nga nag-ingon, ‘Tingalig dili kini paigo alang kanamo ug kaninyo. Pangadto hinoon kamo sa mga magbabaligya ug pumalit kamo alang kaninyo.’”

Ang lana nagasimbolo sa butang nga nagpahimo sa matuod nga mga Kristohanon ingong mahayag nga mga maglalamdag. Kini mao ang dinasig nga Pulong sa Diyos, nga hugot nga gihawiran sa mga Kristohanon, uban sa balaang espiritu, nga motabang kanila sa pagsabot sa mao nga Pulong. Ang espirituwal nga lana nagpahimo sa mga maalamong dalaga sa paghatag kahayag sa pag-abiabi sa pamanhonon sa panahon sa prosesyon ngadto sa kombira sa kasal. Apan ang buangbuang nga mga dalaga nga matang wala magdala, diha sa ilang mga prasko, sa gikinahanglang espirituwal nga lana. Busa gibatbat ni Jesus ang nahitabo:

“Samtang [ang buangbuang nga mga dalaga] nangadto sa pagpamalit [lana], miabot ang pamanhonon, ug ang mga dalaga nga andam misulod uban kaniya ngadto sa kombira sa kasal; ug unya ang pultahan gitakpan. Tapos niini nangabot usab ang ubang dalaga, nga nanag-ingon, ‘Senyor, senyor, ablihi kami!’ Apan siya mitubag nga nag-ingon, ‘Sa pagkamatuod, magaingon ako kaninyo, nga ako wala makaila kaninyo.’”

Human miabot si Kristo diha sa iyang langitnong Gingharian, ang maalamon nga dalaga nga matang sa matuod nga dinihogang mga Kristohanon nakamata sa ilang pribilehiyo sa paghatag kahayag niining mangitngit nga kalibotan sa pagdayeg sa mibalik nga Pamanhonon. Apan kadtong gilarawanan sa buangbuang nga mga dalaga dili-andam sa pagtagana niining maabiabihong pagdayeg. Busa sa pag-abot sa panahon, wala buksi ni Kristo ang pultahan sa kombira sa kasal sa langit alang kanila. Iyang gipasagdan sila sa gawas sa kangiob sa labing mangitngit nga kagabhion sa kalibotan, nga mahanaw duyog sa tanang ubang mga mamumuhat sa pagkadaotan. “Busa, pagtukaw kamo,” mihinapos si Jesus, “kay wala ninyo hibaloi ang adlaw o ang takna.”

Ang Sambingay sa mga Talanton

Gipadayon ni Jesus ang pakigsultihay sa iyang mga apostoles sa Bukid sa mga Olibo pinaagi sa pagsugilon kanilag laing sambingay, ang ikaduha sa serye sa tulo ka sambingay. Pila ka adlaw nga unauna, samtang didto siya sa Jerico, mihatag siya sa sambingay sa mga mina sa pagpakita nga ang Gingharian maoy sa dugay pang panahon sa umaabot. Ang sambingay nga gisugilon niya sa maong panahon, bisan pag may daghang susamang mga bahin, nagbatbat diha sa katumanan niini sa mga kalihokan panahon sa presensiya ni Jesus nga may gahom sa Gingharian. Kini nagahulagway nga ang iyang mga tinun-an kinahanglang magbuhat samtang ania sa yuta sa pagpadaghan sa “iyang katigayonan.”

Si Jesus misugod: “Kay kini [nga mao, ang mga kahimtang nalangkit sa Gingharian] nahisama sa dihang ang usa ka tawo, nga hapit nang moadto sa halayong dapit, nagpatawag sa iyang mga ulipon ug nagpiyal kanila sa iyang katigayonan.” Si Jesus mao ang tawo si kinsa, una moadto sa halayong dapit ngadto sa langit, nagpiyal ngadto sa iyang mga ulipon—mga tinun-an nga nahalinya alang sa langitnong Gingharian—sa iyang katigayonan. Ang maong katigayonan dili pisikal nga mga kabtangan, apan sila nagahawas sa usa ka natikad nga uma nga nganha niana iyang gibutang ang natagong kagahom sa pagpatunghag daghan pang tinun-an.

Gipiyal ni Jesus ang iyang katigayonan ngadto sa iyang mga ulipon sa dayon niyang pagkayab ngadto sa langit. Sa unsang paagi iyang gihimo kana? Pinaagi sa pagtugon nila sa pagpadayon sa pagbuhat diha sa natikad nga uma pinaagi sa pagwali sa mensahe sa Gingharian ngadto sa kinalay-ang mga bahin sa yuta. Sumala sa giingon ni Jesus: “Ngadto sa usa iyang gihatag ang lima ka talanton, ngadto sa laing ulipon duha, ngadto sa lain pa usa, sa matag usa sumala sa iyang katakos, ug siya miadto sa halayong dapit.”

Ang walo ka talanton—katigayonan ni Kristo—sa ingon giapod-apod sumala sa mga katakos, o espirituwal nga mga posibilidad, sa mga ulipon. Ang mga ulipon nagabarog alang sa mga matang sa mga tinun-an. Sa unang siglo, ang matang nga nakadawat sa lima ka talanton lagmit nag-apil sa mga apostol. Si Jesus mipadayon sa pagsugilon nga ang mga ulipon nga nakadawat sa lima ug sa duha ka talanton nagdoble niana pinaagi sa ilang pagwali sa Gingharian ug paghimog mga tinun-an. Hinuon, ang ulipon nga nakadawat sa usa ka talanton naglubong niana sa yuta.

“Human sa taas nga panahon,” mipadayon si Jesus, “ang agalon niadtong mga ulipon miabot ug nakighusay kanila.” Maoy sa ika-20ng siglo na lamang, mga 1,900 ka tuig sa ulahi, nga si Kristo mibalik sa paghusay, mao nga kadto, sa pagkamatuod, “human sa taas nga panahon.” Dayon si Jesus mipatin-aw:

“Ang usang nakadawat ug lima ka talanton miduol ug nagdala sa lima ka dugang talanton, nga nag-ingon, ‘Agalon, gipiyal mo kanako ang lima ka talanton; tan-awa, nakaganansiya ako ug lima pa.’ Ang iyang agalon miingon kaniya, ‘Maayong pagkabuhat, maayo ug matinumanon nga ulipon! Matinumanon ka sa pila ka butang. Igatudlo ko ikaw ibabaw sa daghang butang. Sumulod ka sa kalipay sa imong agalon.’” Ang ulipon nga nakadawat ug duha ka talanton samang nagdoble sa iyang mga talanton, ug siya nakadawat sa samang pagdayeg ug ganti.

Bisan pa niana, sa unsang paagi ang maong matinumanong mga ulipon mosulod sa kalipay sa ilang Agalon? Aw, ang kalipay sa ilang Agalon, si Jesu-Kristo, mao ang pagkadawat sa Gingharian sa miadto siya ngadto sa iyang Amahan sa langit. Bahin sa matinumanong mga ulipon sa modernong panahon, sila may dakong kalipay nga gipiyalan sa dugang mga responsabilidad sa Gingharian, ug samtang gitapos nila ang ilang yutan-ong dalan, sila makabaton sa kinalabwang kalipay nga mabanhaw ngadto sa langitnong Gingharian. Komosta ang ikatulong ulipon?

“Agalon, ako nahibalo nga ikaw usa ka tawo nga mahigpit,” mireklamo ang maong ulipon. “Mao nga ako nahadlok ug milakaw ug gilubong ang imong talanton sa yuta. Ania ra ang imong kuwarta.” Ang ulipon tinuyong midumili sa pagbuhat sa natikad nga uma pinaagi sa pagwali ug paghimog mga tinun-an. Busa gitawag siya sa agalon nga “daotan ug tapolan” ug mipahayag sa paghukom: “Kuhaa ang talanton gikan kaniya . . . Ug isalibay ang walay-pulos nga ulipon ngadto sa kangitngitan sa gawas. Didto unya siya magabakho ug magapangagot sa iyang ngipon.” Kadtong sakop sa maong daotang ulipon nga matang, kay gisalibay sa gawas, gihikawan sa espirituwal nga kalipay.

Kini nagahatag ug ugdang nga leksiyon alang sa tanan nga nagaangkong mga sumusunod ni Kristo. Aron sila makatagamtam sa iyang pagdayeg ug ganti, ug aron makalikay silang mahisalibay sa gawas ug sa kataposang kalaglagan, sila kinahanglang mobuhat sa pagpadaghan sa katigayonan sa ilang langitnong Agalon pinaagi sa pagbatog bug-os nga bahin sa buluhatong pagwali. Ikaw ba makugihon sa paggamit sa imong mga katakos niining bahina?

Sa Dihang si Kristo Moabot Diha sa Gahom sa Gingharian

Si Jesus uban gihapon sa iyang mga apostol diha sa Bukid sa mga Olibo. Sa pagtubag sa ilang pangutana bahin sa ilhanan sa iyang presensiya ug sa kataposan sa sistema sa mga butang, iyang gibatbat kanila karon ang kataposan sa serye sa tulo ka sambingay. “Sa dihang moabot na ang Anak sa tawo diha sa iyang himaya, ug ang tanang manulonda uban kaniya,” si Jesus nagsugod, “siya molingkod diha sa iyang mahimayaong trono.”

Ang mga tawo dili makakita sa mga manulonda diha sa ilang langitnong himaya. Busa ang pag-abot sa Anak sa tawo, si Jesu-Kristo, uban sa mga manulonda dili usab makita sa tawhanong mga mata. Ang pag-abot nahitabo sa tuig 1914. Apan alang sa unsang katuyoan? Si Jesus nagbatbat: “Ang tanang mga nasod pagatigomon sa iyang atubangan, ug iyang pagalainon ang usa gikan sa usa, maingon sa magbalantay sa mga hayop nga magalain sa mga karnero gikan sa mga kanding. Ug ibutang niya ang mga karnero sa iyang tuo nga kamot, apan ang mga kanding sa iyang wala.”

Nagbatbat kon unsay mahitabo niadtong gilain diha sa giuyonang kiliran, si Jesus nag-ingon: “Ug ang hari magaingon niadtong anaa sa iyang tuo, ‘Umari kamo, kamong gipanalanginan sa akong Amahan, panunda ninyo ang gingharian nga gitagana alang kaninyo sukad pa sa pagkatukod sa kalibotan.’” Ang mga karnero niining sambingaya dili magmando uban ni Kristo sa langit apan makapanunod sa Gingharian sa diwa sa pagkahimong yutan-ong mga sakop niini. “Ang pagkatukod sa kalibotan” nahitabo sa dihang si Adan ug Eva unang nanganak ug mga anak nga mahimong makapahimulos sa tagana sa Diyos sa paglukat sa katawhan.

Apan nganong ang mga karnero gilain diha sa giuyonang tuo nga kamot sa Hari? “Kay ako gigutom,” ang hari mitubag, “ug ako inyong gipakaon; ako giuhaw ug ako inyong gipainom. Ako dumuloong ug ako inyong giabiabi; hubo, ug ako inyong gibestihan. Ako nagmasakiton ug ako inyong giatiman. Ako nabilanggo ug giadto ninyo ako.”

Sanglit ang mga karnero ania sa yuta, sila gustong mahibalo kon giunsa nila pagbuhat kanang maayong mga buhat ngadto sa ilang langitnong Hari. “Ginoo, kanus-a ba kami nakakita kanimo nga gigutom ug amo ikaw nga gipakaon,” sila nangutana, “o giuhaw, ug amo ikaw nga gipainom? Kanus-a ba kami nakakita kanimo nga nadumuloong ug amo ikaw nga giabiabi, o hubo, ug amo ikaw gibestihan? Kanus-a ba kami nakakita kanimo nga nagkasakit o nabilanggo ug giadto ka namo?”

“Sa pagkatinuod magaingon ako kaninyo,” ang Hari mitubag, “nga maingon nga gibuhat ninyo kini ngadto sa usa sa mga labing gagmay niining akong mga igsoon, gibuhat usab ninyo kini kanako.” Ang mga igsoon ni Jesus mao ang mga nahibilin sa yuta nga 144,000 nga magmando uban kaniya sa langit. Ug ang pagbuhat ug maayo ngadto kanila, matud ni Jesus, maoy pagbuhat ug maayo usab ngadto kaniya.

Sunod, gisultihan sa Hari ang mga kanding. “Pahawa gikan kanako, kamong mga tinunglo, ngadto sa kalayong walay pagkatapos nga gitagana alang sa Yawa ug sa iyang mga manulonda. Kay ako gigutom, ug wala ninyo ako pakan-a, ug ako giuhaw, ug wala ninyo ako paimna. Ako nadumuloong, ug wala ninyo ako abiabiha; ako hubo, ug wala ninyo ako bestihi; ako nagmasakiton ug nabilanggo, apan wala ninyo ako duawa.”

Ang mga kanding, hinunoa, mireklamo: “Ginoo, kanus-a ka namong nakita nga gigutom o giuhaw o nadumuloong o hubo o nagmasakiton o nabilanggo ug wala ikaw namo alagari?” Ang mga kanding gihukman sa silot sa samang paagi nga paborableng gihukman ang mga karnero. “Maingon nga wala ninyo kini buhata ngadto sa labing gagmay niining [akong mga igsoon],” si Jesus mitubag, “wala usab ninyo kini buhata kanako.”

Busa ang pag-abot ni Kristo diha sa gahom sa Gingharian, sa dili pa ang kataposan niining daotang sistema sa mga butang diha sa dakong kasakitan, maoy usa ka panahon sa paghukom. Ang mga kanding “mamahawa ngadto sa silot nga dayon, apan ang mga matarong [ang mga karnero] ngadto sa kinabuhing dayon.” Mateo 24:2–25:46; 13:40, 49; Marcos 13:3-37; Lucas 21:7-36; 19:43, 44; 17:20-30; 2 Timoteo 3:1-5; Juan 10:16; Pinadayag 14:1-3.

▪ Unsay nakapukaw sa pangutana sa mga apostol, apan unsay anaa sa ilang mga hunahuna?

▪ Unsang bahina sa tagna ni Jesus ang natuman sa 70 K.P., apan unsay wala mahitabo niadto?

▪ Kanus-a nga ang tagna ni Jesus unang natuman, apan kanus-a ang dakong katumanan niini?

▪ Unsa ang dulumtanang butang nga diha sa una ug sa kataposang mga katumanan niini?

▪ Nganong ang dakong kasakitan wala pa modangat sa kataposang katumanan niini uban sa pagkalaglag sa Jerusalem?

▪ Unsang mga kahimtang sa kalibotan ang magtimaan sa presensiya ni Kristo?

▪ Kanus-a ba nga ‘ang tanang banay sa yuta magapukpok sa ilang dughan sa pagminatay,’ apan unsay pagabuhaton sa mga sumusunod ni Kristo?

▪ Unsang sambingay ang gihatag ni Jesus sa pagtabang sa iyang umaabot nga tinun-an nga makaila nga haduol na ang kalaglagan?

▪ Unsang tambag ang gihatag ni Jesus sa iyang mga tinun-an nga buhi sa panahon sa kataposang mga adlaw?

▪ Kinsa ang gisimbolohan sa napulo ka dalaga?

▪ Kanus-a gihimo ang saad sa kasal sa Kristohanong kongregasyon ngadto sa pamanhonon, apan kanus-a miabot ang pamanhonon aron sa pagdala sa iyang pangasaw-onon ngadto sa kombira sa kasal?

▪ Unsay gihawasan sa lana, ug ang pagkabaton niana nagpahimo sa mga dalagang maalamon sa pagbuhat ug unsa?

▪ Diin gihimo ang kombira sa kasal?

▪ Unsang dakong ganti ang giwala sa buangbuang nga mga dalaga, ug unsay mahitabo kanila?

▪ Unsang leksiyon ang ginatudlo sa sambingay sa mga talanton?

▪ Kinsa ang mga ulipon, ug unsa ang katigayonan nga gipiyal kanila?

▪ Kanus-a moabot ang agalon sa paghusay, ug unsay iyang nakaplagan?

▪ Unsa ang kalipay nga pagasudlan sa matinumanong mga ulipon, ug unsay nahitabo sa ikatulong ulipon, ang usa nga daotan?

▪ Nganong ang presensiya ni Kristo dili gayod makita, ug unsa nga buluhaton ang iyang pagabuhaton sa maong panahon?

▪ Diha sa unsang diwa nga panundon sa mga karnero ang Gingharian?

▪ Kanus-a nahitabo “ang pagkatukod sa kalibotan”?

▪ Pinasukad sa unsa nga ang mga tawo pagahukman ingong mga karnero o ingong mga kanding?

Kapitulo 112

Haduol na ang Kataposang Paskuwa ni Jesus

SAMTANG talitapos ang Martes, Nisan 11, gitapos ni Jesus ang pagpanudlo sa mga apostoles didto sa Bukid sa mga Olibo. Okupado, hago kaayo kadtong adlawa! Karon, tingali samtang mipauli sa Betania alang sa kagabhion, giingnan niya ang iyang apostoles: “Nahibalo kamo nga duha ka adlaw gikan karon mao ang paskuwa, ug ang Anak sa tawo igatugyan na aron ilansang.”