17. Unsang makuyaw nga kahimtang ang giatubang karon sa katawhan, ug unsang mga pulonga ang ato unyang mahinumdoman?

¹⁷ Siyempre, nahibalo kita nga ang paglutos magpadayon. Ug padayon natong isangyaw ang maayong balita—bisan ngadto sa mga magsusupak. (Mat. 24:14, 21) Apan, ang kahigayonan nga sila maghinulsol ug maluwas matapos na sa dili madugay. Mas labaw nga hinungdanon ang pagbalaan sa ngalan ni Jehova kay sa kaluwasan sa tawo. (Basaha ang Ezequiel 38:23.) Sa dihang matuman na ang gitagna sa Bibliya, nga ang mga nasod sa tibuok kalibotan magtigom aron sa pagpuo sa katawhan sa Diyos, ato unyang mahinumdoman ang mga pulong sa pag-ampo sa salmista: “Oh maulawan ug matugaw unta sila sa tanang panahon, ug manglipaghong unta sila ug malaglag.”—Sal. 83:17.

18, 19. (a) Unsay nagpaabot niadtong tinuyong mosupak sa pagkasoberano ni Jehova? (b) Unsay epekto kanimo ang pagkahibalo nga duol na ang pagbindikar sa pagkasoberano ni Jehova?

¹⁸ Usa ka makauulawng kalaglagan ang nagpaabot niadtong tinuyong mosupak sa pagkasoberano ni Jehova. Ang pulong sa Diyos nagpadayag nga kadtong “wala magsunod sa maayong balita” pagapatyon sa Armagedon ug makaagom sa “walay kataposang kalaglagan.” (2 Tes. 1:7-9) Ang ilang kalaglagan ug ang kaluwasan niadtong nagasimba sa Diyos maoy lig-ong pamatuod nga si Jehova lamang ang matuod nga Diyos. Sa bag-ong kalibotan, ang maong dakong kadaogan dili gayod makalimtan. Kadtong mabuhi pag-usab sa “pagkabanhaw sa mga matarong ug sa mga dili-matarong” makakat-on sa gamhanang buhat ni Jehova. (Buh. 24:15) Sa bag-ong kalibotan, ilang makita ang lig-ong ebidensiya nga maalamon gayod ang pagpasakop sa pagkasoberano ni Jehova. Ug ang mga maaghop sa ilang taliwala dihadiha makombinsir gayod nga si Jehova lamang ang matuod nga Diyos.

“Mao Gayod Kini ang Labing Balaan ug Bantogang Ngalan sa Diyos”

Gisulti kana ni Nicholas sa Cusa diha sa iyang wali niadtong tuig 1430.a Siya usa ka tawo nga daghag gikaikagan. Pananglitan, siya nagtuon ug Grego, Hebreohanon, pilosopiya, teolohiya, matematika, ug astronomiya. Sa nagpanuigon siyag 22, siya nahimong doktor sa pamalaod sa simbahan sa Romano Katoliko. Pagka 1448 siya natudlo ingong kardinal.

Mga 550 ka tuig kanhi, gipundar ni Nicholas sa Cusa ang usa ka balay amomahan sa mga tigulang didto sa Kues, nga karon nailhan ingong Bernkastel-Kues, usa ka lungsod nga nahimutang mga 130 kilometros habagatan sa Bonn, Alemanya. Anaa usab sa maong tinukod ang librarya ni Cusa nga adunay kapin sa 310 ka manuskrito. Ang usa niana mao ang Codex Cusanus 220 diin mabasa ang wali ni Cusa niadtong 1430. Sa maong wali, nga nag-ulohang In principio erat verbum (Sa Sinugdan Mao ang Pulong), gigamit ni Nicholas sa Cusa ang Latin nga espeling Iehoua alang sa Jehova.b Ang panid 56 naundan sa mosunod nga pamulong bahin sa ngalan sa Diyos: “Ang Diyos maoy naghatag niini. Kini ang Tetragrammaton, sa ato pa, ang ngalan nga may upat ka letra. . . . Mao gayod kini ang labing balaan ug bantogang ngalan sa Diyos.” Ang gipamulong ni Nicholas sa Cusa nahiuyon sa kamatuoran nga ang ngalan sa Diyos makita diha sa orihinal nga teksto sa Hebreohanong Kasulatan.—Ex. 6:3.

Kini nga manuskrito sa ika-15ng siglo maoy usa sa labing karaan nga mga sinulat nga naglungtad karon diin ang Tetragrammaton gihubad ug “Iehoua.” Dugang kining ebidensiya nga ang mga hubad sa ngalan sa Diyos nga susama sa “Jehova” komon kaayong gigamit diha sa mga sinulat sulod na sa kasiglohan.