Reperensiya Para sa Workbook sa Tigom nga Kinabuhi ug Ministeryo
Hulyo 2-8
BAHANDI GIKAN SA PULONG SA DIYOS | LUCAS 6-7
“Magmahinatagon”
(Lucas 6:37) “Dugang pa, hunong na sa pagpanghukom, ug kamo dili gayod pagahukman; ug ayaw pagpakasad-a ang uban, ug dili gayod kamo pagapakasad-on. Magpadayon sa pagpagawas, ug kamo igapagawas.
nwtsty study note sa Luc 6:37
Magpadayon sa pagpagawas, ug kamo igapagawas: O “Padayon sa pagpasaylo aron kamo pasayloon.” Ang Gregong termino nga gihubad ug “pagpasaylo” sa literal nagkahulogang “buhian; pabiyaon; pagawson (pananglitan, ang usa ka piniriso).” Niini nga konteksto, kon gamiton aron hatagag kalainan ang paghukom ug pagsilot, kini dunay ideya sa pag-absuwelto ug pagpasaylo, bisag angay untang ipahamtang ang silot o balos sa nahimong sala.
Magpadayon sa Paghimog Maayo
13 Ang Ebanghelyo ni Mateo nagkutlo sa giingon ni Jesus: “Hunong na sa pagpanghukom aron dili kamo pagahukman.” (Mat. 7:1) Sumala kang Lucas, si Jesus miingon: “Hunong na sa pagpanghukom, ug kamo dili gayod pagahukman; ug ayaw pagpakasad-a ang uban, ug dili gayod kamo pagapakasad-on. Magpadayon sa pagpagawas, ug kamo igapagawas.” (Luc. 6:37) Mapanamastamasong gihukman sa mga Pariseo sa unang siglo ang uban pinasukad sa dili-Kasulatanhong mga tradisyon. Si bisan kinsa sa mga naminaw kang Jesus nga naghimo niana angayng “mohunong na sa pagpanghukom.” Kinahanglan silang “magpadayon sa pagpagawas,” nga mao, magpasaylo sa mga kahuyangan sa uban. Si apostol Pablo mihatag ug susamang tambag bahin sa pagpasaylo, sumala sa gihisgotan sa ibabaw.
14 Pinaagi sa pagpasaylo, ang mga tinun-an ni Jesus makadasig sa mga tawo sa pagpasaylo. Si Jesus miingon: “Sa hukom nga inyong ginahukom, kamo pagahukman; ug sa sukod nga inyong ginasukod, sila magasukod nganha kaninyo.” (Mat. 7:2) Kon bahin sa atong tinagdan sa uban, atong anihon kon unsay atong gipugas.—Gal. 6:7.
(Lucas 6:38) Batasana ang paghatag, ug pagahatagan kamo sa mga tawo. Ibubo nila sa inyong sabakan ang usa ka maayong takos, dinasok, tinantan ug nagaawas. Kay sa sukod nga inyong ginasukod, sila magasukod nganha kaninyo ingong balos.”
nwtsty study note sa Luc 6:38
Batasana ang paghatag: O “Padayon sa paghatag.” Ang Gregong berbo nga gigamit dinhi puwedeng hubaron ug “pagpanghatag” nga nagpasabot ug padayong aksiyon.
(Lucas 6:38) Batasana ang paghatag, ug pagahatagan kamo sa mga tawo. Ibubo nila sa inyong sabakan ang usa ka maayong takos, dinasok, tinantan ug nagaawas. Kay sa sukod nga inyong ginasukod, sila magasukod nganha kaninyo ingong balos.”
nwtsty study note sa Luc 6:38
inyong sabakan: Ang Gregong pulong sa literal nagkahulogang “inyong dughan,” pero niini nga konteksto lagmit kini nagtumong sa pagpuyos sa panggawas nga sinina. Ang ‘pagbubo sa sabakan’ lagmit nagtumong sa kostumbre sa ubang tigtinda nga pun-on ug pinalit nga produkto ang gipuyos nga panggawas nga sinina sa namalit.
Pagpangitag Espirituwal nga Bahandi
(Lucas 6:12, 13) Sa pag-aginod sa maong mga adlaw siya miadto sa bukid aron sa pag-ampo, ug siya nagpadayon sa tibuok gabii sa pag-ampo ngadto sa Diyos. 13 Apan sa dihang adlaw na iyang gitawag ngadto kaniya ang iyang mga tinun-an ug gikan sa ilang taliwala gipili ang napulog-duha, nga ginganlan usab niyag “mga apostoles”:
Sa Unsang Paagi Imong Makab-ot ang Tinuod nga Espirituwal nga Katagbawan?
Si Jesus sagad nga mogugol ug taas nga panahon sa pag-ampo. (Juan 17:1-26) Pananglitan, sa wala pa niya pilia ang iyang 12 ka apostoles, si Jesus “miadto sa bukid aron sa pag-ampo, ug siya nagpadayon sa tibuok gabii sa pag-ampo ngadto sa Diyos.” (Lucas 6:12) Bisag dili kinahanglan nga mag-ampo sa tibuok gabii, ang tawong espirituwal mosundog sa panig-ingnan ni Jesus. Sa dili pa mohimog hinungdanong mga desisyon, mogahin siya ug igong panahon sa pag-ampo sa Diyos, nga mangayo sa tabang sa balaang espiritu sa paghimog mga desisyon nga makapauswag sa iyang espirituwalidad.
(Lucas 7:35) Sa gihapon, ang kaalam mapamatud-ang matarong pinaagi sa tanang anak niini.”
nwtsty study note sa Luc 7:35
tanang anak niini: O “mga resulta niini.” Dinhi, ang kaalam gipersonipikar ug gihulagway ingong dunay mga anak. Sa samang asoy sa Mat 11:19, ang kaalam gihulagway ingong dunay “mga buhat.” Ang mga anak, o mga buhat sa kaalam—nga mao ang mga ebidensiyang gipatungha ni Juan nga Tigbawtismo ug Jesus—nagpamatuod nga bakak ang mga akusasyon batok nila. Sa ato pa, sama nga miingon si Jesus: ‘Tan-awa ang maayong mga buhat ug panggawi aron imong masayran nga bakak ang ilang akusasyon.’
Pagbasa sa Bibliya
(Lucas 7:36-50) Karon usa sa mga Pariseo nagsigeg hangyo kaniya sa pagkaon kauban niya. Busa siya misulod sa balay sa Pariseo ug mihirag sa lamesa. 37 Ug, tan-awa! nasayran sa usa ka babaye nga nailhan sa siyudad ingong makasasala nga siya naghirag sa kan-anan diha sa balay sa Pariseo, ug siya nagdalag usa ka sudlanang alabastro sa pinahumotan nga lana, 38 ug, nga nagpahimutang sa luyo diha sa iyang tiilan, siya mihilak ug gisugdan paghumod ang iyang mga tiil sa iyang mga luha ug iyang ginapahiran kini pinaagi sa buhok sa iyang ulo. Gawas pa, mabinationg gihalokan niya ang iyang mga tiil ug gihaplasan kini sa pinahumotan nga lana. 39 Sa pagkakita niini, ang Pariseo nga nagdapit kaniya miingon sa iyang kaugalingon: “Kining tawhana, kon usa siya ka manalagna, mahibalo kon kinsa ug unsang matanga sa babaye kini nga nagahikap kaniya, nga siya usa ka makasasala.” 40 Apan sa pagtubag si Jesus miingon kaniya: “Simon, may isulti ako kanimo.” Siya miingon: “Magtutudlo, isulti kini!” 41 “Duha ka tawo ang utangan sa usa ka tigpahulam; ang usa utangan ug lima ka gatos ka denario, ug ang lain kalim-an. 42 Sa dihang sila walay ikabayad, sa kinabubut-on iyang gipasaylo silang duha. Busa, kinsa kanila ang labaw nga mahigugma kaniya?” 43 Sa pagtubag si Simon miingon: “Sa akong pagtuo ang usa nga sa kinabubut-on iyang labaw nga gipasaylo.” Siya miingon kaniya: “Husto ang imong hukom.” 44 Niana siya miliso ngadto sa babaye ug miingon kang Simon: “Nakita mo ba kining bayhana? Ako misulod sa imong balay; ikaw wala maghatag kanako ug tubig alang sa akong mga tiil. Apan gihumod niining bayhana ang akong mga tiil sa iyang mga luha ug gipahiran kini sila pinaagi sa iyang buhok. 45 Wala ka mohalok kanako; apan kining bayhana, sukad sa takna sa akong pagsulod, walay undang nga mabinationg naghalok sa akong mga tiil. 46 Ikaw wala maghiso sa akong ulo ug lana; apan kining bayhana naghaplas sa akong mga tiil sa pinahumotan nga lana. 47 Tungod niini, sultihan ko ikaw, ang iyang mga sala, bisan tuod daghan kini sila, gipasaylo na, tungod kay siya nahigugma ug dako; apan siya nga gipasaylog diyutay, mahigugmag diyutay.” 48 Unya siya miingon kaniya: “Ang imong mga sala gipasaylo na.” 49 Niini kadtong nanghirag sa lamesa kauban niya miingon sa ilang kaugalingon: “Kinsa kining tawhana nga magpasaylo gani ug mga sala?” 50 Apan siya miingon sa babaye: “Ang imong pagtuo nagluwas kanimo; lakaw nga malinawon.”
Hulyo 9-15
BAHANDI GIKAN SA PULONG SA DIYOS | LUCAS 8-9
“Mahimong Akong Sumusunod—Unsay Gikinahanglan?”
(Lucas 9:57, 58) Karon samtang nanglakaw sila sa dalan, may usa nga miingon kaniya: “Mosunod ako kanimo bisan asa ikaw moadto.” 58 Ug si Jesus miingon kaniya: “Ang mga irong ihalas may mga lungib ug ang mga langgam sa langit may mga batoganan, apan ang Anak sa tawo walay dapit nga kapahilunaan sa iyang ulo.”
Salag
Sa dihang ang usa sa mga eskriba miingon kang Jesus: “Magtutudlo, mosunod ako kanimo bisan asa ka mopaingon,” si Jesus mitubag: “Ang mga irong ihalas adunay mga lungib ug ang mga langgam sa langit adunay mga batoganan, apan ang Anak sa tawo walay dapit nga kapahilunaan sa iyang ulo.” (Mat 8:19, 20; Luc 9:57, 58) Gipakita ni Jesus dinhi nga aron mahimong iyang sumusunod, kinahanglang dili hunahunaon sa tawo ang mga kaharuhay ug mga kahamugaway nga kasagarang mapahimuslan, ug kinahanglang bug-os nga mosalig kang Jehova. Kini nga prinsipyo gibanaag diha sa modelong pag-ampo nga iyang gitudlo sa iyang mga tinun-an: “Ihatag kanamo karong adlawa ang among tinapay alang niining adlawa,” ug sa iyang giingon: “Sa ingon, makatino kamo, walay usa kaninyo nga dili manamilit sa tanan niyang mga kabtangan nga mahimong akong tinun-an.”—Mat 6:11; Luc 14:33.
(Lucas 9:59, 60) Unya siya miingon ngadto sa lain: “Mahimong akong sumusunod.” Ang tawo miingon: “Tugoti una ako sa pagbiya ug ilubong ang akong amahan.” 60 Apan siya miingon kaniya: “Ipalubong sa mga patay ang ilang mga patay, apan lakaw ug imantala ang gingharian sa Diyos.”
nwtsty study notes sa Luc 9:59, 60
ilubong ang akong amahan: Kini lagmit wala magpasabot nga ang tawo bag-o lang namatyag amahan ug mihangyo nga ilubong usa ang namatayng amahan. Kon ingon niana ang kahimtang, wala unta siya didto aron makaestorya si Jesus. Sa karaang Middle East, ang namatayng membro sa pamilya ilubong dayon, sagad niana mismong adlawa. Busa ang amahan sa tawo wala mamatay, kondili nasakit lang o tigulang na kaayo. Kay gisultihan ni Jesus ang maong tawo nga biyaan ang nasakit ug tigulang nang amahan, lagmit dunay laing mga membro sa pamilya nga makaatiman sa iyang amahan. (Mar 7:9-13) Ang tawo samag miingon, ‘Ayha na ko mosunod nimo inigkamatay sa akong amahan. Hulata usa nga mamatay siya ug ako siyang malubong.’ Pero para kang Jesus, giusikan sa maong tawo ang kahigayonan nga unahon ang mga buluhaton sa Gingharian sa Diyos diha sa iyang kinabuhi.—Luc 9:60, 62.
Ipalubong sa mga patay ang ilang mga patay: Sumala sa gipakita sa study note sa Luc 9:59, ang amahan sa tawo nga gikaestorya ni Jesus wala pa mamatay, kondili nasakit lang o tigulang na. Busa, si Jesus samag miingon: ‘Pasagdi nga ang mga patay sa espirituwal maglubong sa ilang mga patay.’ Kana nagpasabot nga angayng ipaatiman sa tawo ang iyang amahan ngadto sa iyang mga paryente hangtod mamatay ug malubong. Pinaagi sa pagsunod kang Jesus, ang tawo makasubay sa dalan paingon sa kinabuhing walay kataposan ug dili malakip niadtong giisip sa Diyos ingong mga patay sa espirituwal. Ang tubag ni Jesus nagpakita nga ang pag-una sa Gingharian sa Diyos diha sa kinabuhi sa usa ka tawo ug ang bug-os nga pagsangyaw niana importante kaayo aron makapabiling buhi sa espirituwal.
(Lucas 9:61, 62) Ug ang lain pa miingon: “Mosunod ako kanimo, Ginoo; apan tugoti una ako nga manamilit kanila nga atua sa akong panimalay.” 62 Si Jesus miingon kaniya: “Walay tawo nga nakabutang na sa iyang kamot sa daro ug molingi sa mga butang nga anaa sa luyo ang angayan sa gingharian sa Diyos.”
nwtsty media
Pagdaro
Ang pagdaro kasagarang himoon sa tinghunlak dihang ang ulan magpahumok sa yuta nga nauga tungod sa kainit sa adlaw panahon sa mga bulan sa ting-init. (Tan-awa ang App. B15 sa New World Translation.) Ang ubang daro dunay simple ug talinis nga kahoy, nga lagmit dunay metal sa tumoy, nga gitaod sa lain pang kahoy aron guyoron sa usa o kapin pang mga hayop. Human madaro ang yuta, ipugas ang mga binhi. Sa Hebreohanong Kasulatan, ang pagdaro kasagarang gigamit diha sa mga ilustrasyon. (Huk 14:18; Isa 2:4; Jer 4:3; Miq 4:3) Sagad gigamit ni Jesus ang mga buluhaton sa uma sa pagtudlog importanteng mga pagtulon-an. Pananglitan, iyang gihisgotan ang pagdaro aron ipasiugda ang kaimportante sa kinasingkasing nga pagkahimong tinun-an. (Luc 9:62) Kon ang magdadaro magsigeg lingi sa mga butang sa luyo, ang iyang pagdaro dili tul-id. Sa susama, ang tinun-an ni Kristo nga magpabalda o mobiya sa iyang responsibilidad dili angayan Gingharian sa Diyos.
Hupti ang Bug-os nga Kasingkasing Ngadto Kang Jehova
11 Aniay dugang detalye aron mas masabtan nato ang leksiyon sa ilustrasyon ni Jesus. Ang mamumuo puliki nga nagdaro. Apan samtang nagdaro, sige siyag hunahuna sa iyang balay diin atua ang iyang pamilya ug mga higala, may pagkaon, musika, kinataw-anay, ug kapahulayan. Iya kining gipangandoy pag-ayo. Human sa taudtaod nga pagdaro, misamot ang iyang pagpangandoy niini ug milingi sa “mga butang nga anaa sa luyo.” Bisag daghan pang angayng buhaton una matamnan ang uma, ang mamumuo nabalda ug naapektohan ang iyang trabaho. Siyempre, naguol ang agalon kay wala molahutay ang iyang mamumuo.
12 Tagda kon sa unsang paagi kini posibleng mahitabo karon. Ang mamumuo mahimong magtumong sa usa ka Kristohanon nga daw maayo ra ang pag-alagad apan nameligro diay sa espirituwal. Pananglitan, handurawa ang usa ka brader nga regular sa mga tigom ug kanunayng mosangyaw. Apan sa samang higayon, sige siyag hunahuna sa mga butang sa kalibotan nga iyang nagustohan. Sa iyang kasingkasing, iya kining gipangandoy pag-ayo. Human sa daghang tuig nga pag-alagad, misamot ang iyang pagpangandoy sa maong mga butang ug milingi sa “mga butang nga anaa sa luyo.” Bisag daghan pang buluhaton diha sa ministeryo, wala siya magpadayon “sa pagpangupot nga hugot sa pulong sa kinabuhi,” ug ang iyang pag-alagad naapektohan. (Filip. 2:16) Naguol si Jehova, ang “Agalon sa pagpangani,” kay wala molahutay ang usa sa iyang mga alagad.—Luc. 10:2.
13 Tin-aw ang leksiyon. Ang pag-alagad kang Jehova nga bug-os kasingkasing naglangkit ug labaw pa kay sa regular nga pagsangyaw ug pagtambong sa mga tigom. (2 Cron. 25:1, 2, 27) Kon ang kasingkasing sa usa ka Kristohanon padayong nahigugma sa “mga butang nga anaa sa luyo”—ang mga butang sa kalibotan—siya nameligrong mawad-an sa pabor sa Diyos. (Luc. 17:32) Mahimo lang kitang “angayan sa gingharian sa Diyos” kon atong ‘kasilagan ang daotan ug hawiran ang maayo.’ (Luc. 9:62; Roma 12:9) Bisag may mga butang sa kalibotan ni Satanas nga daw mapuslanon o maanindot, angay natong paneguroon nga walay makababag sa atong pag-alagad sa Diyos nga bug-os kasingkasing.—2 Cor. 11:14; basaha ang Filipos 3:13, 14.
Pagpangitag Espirituwal nga Bahandi
(Lucas 8:3) Si Juana nga asawa ni Cusa, nga sinaligang tawo ni Herodes, ug si Susana ug daghang uban pang mga babaye nga nag-alagad kanila gikan sa ilang mga kabtangan.
nwtsty study note sa Luc 8:3
nag-alagad kanila: O “nagtabang (nagtagana para) kanila.” Ang Gregong pulong nga di·a·ko·neʹo nagtumong sa pag-atiman sa pisikal nga mga panginahanglan sa uban pinaagi sa pagpamalit, pagluto, pag-andam ug pagkaon, ug uban pa. Kini gigamit nga may samang kahulogan diha sa Luc 10:40 (“pag-atiman sa mga butang”), Luc 12:37 (“alagaran”), Luc 17:8 (“alagari”), ug Buh 6:2 (“pag-apod-apod ug pagkaon”), pero puwede sab ning magtumong sa samang mga buluhaton aron maatiman ang personal nga panginahanglan. Gipakita dinhi kon giunsa pag-atiman sa mga babaye nga gihisgotan sa bersikulo 2 ug 3 ang mga panginahanglan ni Jesus ug sa iyang mga tinun-an, nga nagtabang nila aron ilang matuman ang hinatag sa Diyos nga asaynment. Pinaagi niana, kini nga mga babaye naghimaya sa Diyos, kinsa nagpabili kanila pinaagi sa pagrekord diha sa Bibliya sa ilang kinasingkasing nga pagkamaabiabihon aron mabasa sa umaabot nga mga kaliwatan. (Pr 19:17; Heb 6:10) Ang samang Gregong termino gigamit bahin sa mga babaye nga gihisgotan sa Mat 27:55; Mar 15:41.
(Lucas 9:49, 50) Sa pagtubag si Juan miingon: “Magtutudlo, nakakita kami ug usa ka tawo nga naghingilin ug mga demonyo pinaagi sa paggamit sa imong ngalan ug gisulayan namo ang pagpugong kaniya, tungod kay siya wala man magasunod kauban nato.” 50 Apan si Jesus miingon kaniya: “Ayaw ninyo sulayi ang pagpugong kaniya, kay siya nga dili batok kaninyo maoy dapig kaninyo.”
Mga Pangunang Punto Gikan sa Basahon ni Lucas
9:49, 50—Nganong wala pugngi ni Jesus ang usa ka tawo sa pagpagulag mga demonyo, bisan pag siya wala magsunod kaniya? Wala pugngi ni Jesus ang maong tawo tungod kay ang Kristohanong kongregasyon wala pa niadto matukod. Busa, dili kinahanglang literal nga mosunod ang maong tawo kang Jesus aron magpakitag pagtuo diha sa ngalan ni Jesus ug magpagulag mga demonyo.—Mar. 9:38-40.
Pagbasa sa Bibliya
(Lucas 8:1-15) Wala madugay human niana siya mipanaw gikan sa siyudad ug siyudad ug gikan sa balangay ug balangay, nga nagwali ug nagpahayag sa maayong balita sa gingharian sa Diyos. Ug miuban kaniya ang napulog-duha, 2 ug ang pipila ka babaye nga naayo gikan sa daotang mga espiritu ug sa mga sakit, si Maria nga gitawag nga Magdalena, kinsa gigulaan ug pito ka demonyo, 3 ug si Juana nga asawa ni Cusa, nga sinaligang tawo ni Herodes, ug si Susana ug daghang uban pang mga babaye nga nag-alagad kanila gikan sa ilang mga kabtangan.4 Karon sa dihang ang usa ka dakong panon sa katawhan nagkatapok uban niadtong miadto kaniya nga gikan sa siyudad ug siyudad, siya misulti pinaagig usa ka sambingay: 5 “Usa ka magpupugas milakaw aron sa pagpugas sa iyang binhi. Buweno, samtang nagpugas siya, ang pipila niini nahulog sa daplin sa dalan ug nayatakyatakan, ug gituka kini sa mga langgam sa langit. 6 Ang uban nahulog ibabaw sa dakong-bato, ug, human mogitib, nalaya kini tungod kay walay kaumog. 7 Ang uban nahulog sa kasampinitan, ug ang mga sampinit nga mitubo uban niini mituok niini. 8 Ang pipila nahulog sa maayong yuta, ug, human mogitib, mipatungha kinig bunga nga usa ka gatos ka pilo.” Samtang nagsaysay siya niining mga butanga, siya mipatugbaw: “Siya nga may mga igdulungog nga makadungog, magpatalinghog.”9 Apan gisukna siya sa iyang mga tinun-an kon unsa kahay kahulogan niini nga sambingay. 10 Siya miingon: “Kaninyo gitugot ang pagsabot sa sagradong mga tinago sa gingharian sa Diyos, apan sa uban kini maoy pinaagi sa mga sambingay, aron nga, bisag nagatan-aw, sila magatan-aw nga kawang ug, bisag nagapamati, sila dili makasabot sa kahulogan. 11 Karon ang kahulogan sa sambingay mao kini: Ang binhi mao ang pulong sa Diyos. 12 Kadtong diha sa daplin sa dalan mao ang mga nakadungog, unya ang Yawa moabot ug kuhaon ang pulong gikan sa ilang mga kasingkasing aron nga sila dili managpanuo ug mamaluwas. 13 Kadtong anaa sa dakong-bato mao silang kinsa, sa pagkadungog niini, magadawat sa pulong uban ang kalipay, apan kini sila walay gamot; sila motuo sulod sa usa ka panahon, apan sa panahon sa pagsulay sila mobiya. 14 Mahitungod sa nahulog taliwala sa mga sampinit, mao kini sila ang nakadungog, apan, tungod kay nalinga sa mga kabalaka ug sa mga bahandi ug sa mga kalipayan niining kinabuhia, sila natuok sa bug-os ug walay gipadangat sa kabug-osan. 15 Mahitungod niadtong anaa sa maayong yuta, mao kini sila nga, human makadungog sa pulong uban ang maputli ug maayong kasingkasing, magpadayon sa paghupot niini ug magapamunga uban ang paglahutay.
Hulyo 16-22
BAHANDI GIKAN SA PULONG SA DIYOS | LUCAS 10-11
“Ang Ilustrasyon Bahin sa Matinabangong Samarianhon”
(Lucas 10:29-32) Apan, kay buot nga pamatud-an ang iyang kaugalingon nga matarong, ang tawo miingon kang Jesus: “Kinsa ba gayod ang akong silingan?” 30 Sa pagtubag si Jesus miingon: “Dihay usa ka tawo nga naglugsong gikan sa Jerusalem paingon sa Jerico ug nahulog sa kamot sa mga tulisan, kinsa naghukas kaniya ug nagbun-og kaniya, ug namahawa, nga nagbiya kaniya nga himalatyon. 31 Karon, naatol nga may usa ka saserdote nga naglugsong niana nga dalan, apan, sa iyang nakita siya, miagi siya sa pikas daplin. 32 Sa susama, usa ka Levihanon usab, sa nakaabot siya sa maong dapit ug nakakita kaniya, miagi sa pikas daplin.
nwtsty media
Ang Dalan Gikan sa Jerusalem Paingon sa Jerico
Ang dalan (1) nga gipakita niini nga mubong video nagsunod sa karaang dalan gikan sa Jerusalem paingon sa Jerico. Kapig 20 km ang gilay-on sa maong dalan ug kini bakilid, nga may 1 km nga palugsong gikan sa Jerusalem paingon sa Jerico. Sagad dunay mga tulisan sa awaaw ug mingaw nga mga dapit maong dunay garison nga gipahimutang didto aron panalipdan ang mga magpapanaw. Ang Romanong Jerico (2) nahimutang dapit sa dalan nga makita sa kamingawan sa Judea. Ang karaang siyudad sa Jerico (3) nahimutang duolag 2 km gikan sa siyudad sa Roma.
‘Kon Walay Ilustrasyon Siya Dili Mosulti Kanila’
14 Ikaduha, hinumdomi ang sambingay bahin sa maayong silingan nga Samarianhon. Si Jesus misugod sa pag-ingon: “Dihay usa ka tawo nga naglugsong gikan sa Jerusalem paingon sa Jerico ug nahulog sa kamot sa mga tulisan, kinsa naghukas kaniya ug nagbun-og kaniya, ug namahawa, nga nagbiya kaniya nga himalatyon.” (Lucas 10:30) Makahuloganon nga gigamit ni Jesus ang dalan nga “gikan sa Jerusalem paingon sa Jerico” aron ipasiugda ang iyang punto. Sa dihang nag-asoy niining sambingaya, didto siya sa Judea, dili layo sa Jerusalem; busa ang iyang mga mamiminaw lagmit nasinati sa dalan nga gihisgotan. Kanang maong dalan nabaniog nga peligroso, ilabina alang sa usa ka tawo nga nag-inusara pagbiyahe. Kini naglikoliko agi sa mingaw nga yuta, nga tungod niana daghan ang katagoan sa mga tulisan.
15 Aduna pay laing takos tagdon sa paghisgot ni Jesus sa dalan nga “gikan sa Jerusalem paingon sa Jerico.” Sumala sa sambingay, una usa ka saserdote ug dayon usa ka Levihanon ang miagi usab nianang dalana—apan walay mihunong aron sa pagtabang sa biktima. (Lucas 10:31, 32) Ang mga saserdote nag-alagad didto sa templo sa Jerusalem, ug ang mga Levihanon nagtabang kanila. Daghang saserdote ug mga Levihanon ang nagpuyo sa Jerico kon wala silay trabaho sa templo, kay ang Jerico maoy 23 kilometros lamang gikan sa Jerusalem. Busa, sa walay duhaduha may higayon nga moagi sila nianang dalana. Matikdi usab nga ang saserdote ug ang Levihanon miagi nianang dalana “gikan sa Jerusalem,” busa gikan na sila sa templo. Mao nga walay usa nga makapakamatarong sa pagkawalay-pagtagad niining mga tawhana pinaagi sa pag-ingong, ‘Ilang gilikayan ang tawong samdan tungod kay morag patay na siya, ug ang paghikap ug patay makapahimo kanilang dili-takos nga moalagad sa templo nianang panahona.’ (Levitico 21:1; Numeros 19:11, 16) Dili ba klaro nga ang ilustrasyon ni Jesus nagbanaag sa mga butang nga sinati sa iyang mga mamiminaw?
(Lucas 10:33-35) Apan usa ka Samarianhon nga nagapanaw sa dalan nahiabot kaniya ug, sa pagkakita kaniya, siya giabot ug kaluoy. 34 Busa iyang giduol siya ug gibugkosan ang iyang mga samad, nga gibuboan kini ug lana ug bino. Unya iyang gisakay siya sa iyang mananap ug gidala siya ngadto sa usa ka balay-abotanan ug giatiman siya. 35 Ug sa sunod adlaw mikuha siyag duha ka denario, gihatag kini sa magbalantay sa balay-abotanan, ug miingon, ‘Atimana siya, ug bisan unsay imong magasto gawas pa niini, bayran ko sa akong pagbalik dinhi.’
nwtsty study notes sa Luc 10:33, 34
usa ka Samarianhon: Ang mga Hudiyo sagad nagtamay sa mga Samarianhon ug sila dili makiglabot nila. (Ju 4:9) Ang ubang Hudiyo migamit pa gani sa terminong “Samarianhon” ingong ekspresyon sa pagtamay ug pasipala. (Ju 8:48) Usa ka rabbi nga gikutlo sa Mishna ang nag-ingon: “Siya nga mokaon sa tinapay sa mga Samarianhon samag tawong mokaon ug karne sa baboy.” (Shebith 8:10) Daghang Hudiyo ang dili motuo ug testimonya o dili modawat ug serbisyo sa usa ka Samarianhon. Kay nasayod sa maong mabiaybiayong panglantaw sa kadaghanang Hudiyo, gitudlo ni Jesus ang importanteng leksiyon niini nga ilustrasyon nga sagad nailhan ingong ang ilustrasyon bahin sa matinabangon o buotang Samarianhon.
gibugkosan ang iyang mga samad, nga gibuboan kini ug lana ug bino: Ang doktor nga si Lucas detalyadong nagrekord sa ilustrasyon ni Jesus, nga naghisgot sa paagi sa pagtambal ug samad nga tukma sa pamaagi nianang panahona. Ang lana ug bino sagad gigamit ingong tambal sa samad. Ang lana gamiton aron mohumok ang samad (itandi ang Isa 1:6), ug ang bino gamiton sa paghunad sa samad ug sa pagpatayg mga kagaw. Gihisgotan sab ni Lucas nga gibugkosan ang mga samad, o gibendahean, aron dili ni mohubag.
balay-abotanan: Ang Gregong pulong literal nga nagpasabot ug “usa ka dapit diin ang tanan gidawat o gipasaka.” Kadtong mga nagbiyahe, apil ang ilang mga hayop, puwedeng makaestar sa maong mga dapit. Ang tigdumala sa balay abtanan magtagana sa pangunang panginahanglan sa mga tigbiyahe ug sa mga tawo nga gitugyan kanila, ug sila makadawat ug bayad sa ilang mga serbisyo.
(Lucas 10:36, 37) Sa imong hunahuna kinsa niining tulo ang naghimo sa iyang kaugalingon nga silingan sa tawo nga nahulog sa kamot sa mga tulisan?” 37 Siya miingon: “Ang usa nga milihok nga maluluy-on kaniya.” Unya si Jesus miingon kaniya: “Lakaw ug buhata ang ingon.”
Usa ka Samaritano Napamatud-an nga Maayong Silingan
Gipakita sa sambingay ni Jesus nga ang tinuod nga matul-id nga tawo mao ang usa kinsa dili lamang nagasunod sa mga balaod sa Diyos kondili usab nagasundog sa iyang mga hiyas. (Efeso 5:1) Pananglitan, ang Bibliya nag-ingon kanato nga “ang Diyos dili mapihigon.” (Buhat 10:34) Gisundog ba nato ang Diyos niining bahina? Ang talagsaong sambingay ni Jesus nagpakita nga ang atong pagkasilingan kinahanglang mobuntog sa nasodnon, kultural, ug relihiyosong mga babag. Sa pagkatinuod, ang mga Kristohanon gibaoran nga ‘buhaton ang maayo ngadto sa tanan’—dili lamang ngadto sa mga tawo sa samang hut-ong sa katilingban, rasa, o nasod ug dili lamang ngadto sa kaubang mga magtutuo.—Galacia 6:10.
Pagpangitag Espirituwal nga Bahandi
(Lucas 10:18) Niana siya miingon kanila: “Nagsugod na ako pagkakita kang Satanas nga nahulog na ingon sa kilat gikan sa langit.
nwtsty study note sa Luc 10:18
Nagsugod na ako pagkakita kang Satanas nga nahulog na ingon sa kilat gikan sa langit: Si Jesus misulti sa matagnaong paagi, nga ang pagkakita sa pagtambog kang Satanas gikan sa langit samag nahitabo na. Ang Pin 12:7-9 naghisgot sa gubat sa langit ug sa pagkapildi ni Satanas dihang natukod ang Mesiyanikong Gingharian. Gipasiugda ni Jesus dinhi ang kapildihan ni Satanas ug sa iyang mga demonyo sa maong umaabot nga gubat, kay ang Diyos bag-o lang naghatag ug gahom sa 70 ka dili hingpit nga mga tinun-an sa pagpalayas ug mga demonyo.—Luc 10:17.
Mga Pangunang Punto Gikan sa Basahon ni Lucas
10:18—Unsay gipasabot ni Jesus sa iyang giingnan ang 70 ka tinun-an: “Nagsugod na ako pagkakita kang Satanas nga nahulog na ingon sa kilat gikan sa langit”? Wala moingon si Jesus nga si Satanas gipalagpot na gikan sa langit. Kana nahitabo lamang wala madugay human maentrono si Kristo ingong langitnong Hari niadtong 1914. (Pin. 12:1-10) Ang paghisgot ni Jesus sa usa ka umaabot nga panghitabo nga samag kini nahitabo na mahimong usa ka paagi sa pagpasiugda nga kana tinong mahitabo.
(Lucas 11:5-9) Labot pa, siya miingon kanila: “Kinsa kaninyo nga adunay usa ka higala ug moadto kaniya sa tungang-gabii ug moingon kaniya, ‘Higala, pabayloa akog tulo ka tinapay, 6 tungod kay ang usa nako ka higala mao pay pag-abot sa usa ka panaw ug wala akoy ikadulot kaniya’? 7 Ug kana siya gikan sa sulod motubag, ‘Hunong na sa pagsamok kanako. Natrangkahan na ang pultahan, ug ang akong mga bata ania na uban kanako sa higdaanan; dili na ako makabangon ug makahatag kanimo ug bisan unsa.’ 8 Sultihan ko kamo, Bisan tuod ug dili siya mobangon ug mohatag kaniyag bisan unsa tungod kay higala niya, tino nga tungod sa iyang maisogon nga pagkamapadayonon siya mobangon ug mohatag kaniya sa mga butang nga iyang gikinahanglan. 9 Busa ako magaingon kaninyo, Padayon sa pagpangayo, ug kini igahatag kaninyo; padayon sa pagpangita, ug kamo makakaplag; padayon sa pagpanuktok, ug kini pagabuksan kaninyo.
nwtsty study notes sa Luc 11:5-9
Higala, pabayloa akog tulo ka tinapay: Sa Middle East nga kultura, gusto kaayo sa mga tawo nga mailhan sila ingong maabiabihon, sumala sa gipakita niini nga ilustrasyon. Bisan pag ang bisita wala dahoma nga moabot sa tungang gabii, detalye nga lagmit nagpakita sa pagkadili-segurado sa mahitabo sa pagbiyahe niadtong panahona, gibati sa tagbalay ang dakong obligasyon sa paghatag nilag makaon. Obligado pa gani siya bisan sa pagpukaw sa iyang silingan nianang orasa aron makabaylog tinapay.
Hunong na sa pagsamok kanako: Ang silingan niini nga ilustrasyon nagduhaduha sa pagtabang, dili tungod kay dalo siya, kondili tungod kay nangatulog na sila. Ang mga balay niadtong panahona, ilabina sa mga pobre, sagad usa ra ka dakong lawak. Kon mobangon ang maong silingan, lagmit madisturbo ang iyang tibuok pamilya, lakip ang natulog niyang mga anak.
maisogon nga pagkamapadayonon: Ang Gregong pulong nga gigamit dinhi puwedeng hubaron sa literal ingong “pagkadili-makasaranganon” o “kawalay-ulaw.” Pero niini nga konteksto, kini nagpasabot ug kaisog nga mopadayon o pagkamapugsanon. Ang tawo sa ilustrasyon ni Jesus wala maulaw o magduhaduha nga padayong mohangyo sa iyang gikinahanglan, ug gitudloan ni Jesus ang iyang mga tinun-an nga angay sab silang magpadayon sa pag-ampo.—Luc 11:9, 10.
Pagbasa sa Bibliya
(Lucas 10:1-16) Human niining mga butanga gitudlo sa Ginoo ang kapitoan nga uban pa ug gipadala sila nga tinagurha nga mag-una kaniya ngadto sa matag siyudad ug dapit nga iyang adtoan. 2 Unya siya miingon kanila: “Sa pagkatinuod, dako ang alanihon, apan diyutay ang mga mamumuo. Busa pangamuyo kamo sa Agalon sa pagpangani nga magpadalag mga mamumuo ngadto sa iyang pagpangani. 3 Panglakaw kamo. Tan-awa! Ipadala ko kamo ingon nga mga nating karnero taliwala sa mga lobo. 4 Ayaw kamo pagdala ug puntil, ni puyo sa pagkaon, ni mga sandalyas, ug ayaw panggakos sa pagpangomosta kang bisan kinsa diha sa dalan. 5 Bisan diin nga mosulod kamo ug balay pag-ingon una, ‘Hinaot kining balaya may kalinaw.’ 6 Ug kon adunay usa ka higala sa kalinaw didto, ang inyong kalinaw mahianha kaniya. Apan kon wala, kini mobalik kaninyo. 7 Busa magpabilin kamo nianang balaya, nga magakaon ug magainom sa mga butang nga ilang itagana, kay ang mamumuo takos sa iyang suhol. Ayaw pagbalhinbalhin gikan sa balay ngadto sa laing balay.8 “Gawas pa, sa dihang mosulod kamo sa usa ka siyudad ug modawat sila kaninyo, kan-a ang mga butang nga idulot nila kaninyo, 9 ug ayoha ang mga masakiton niini, ug ipadayon ang pagsulti kanila, ‘Ang gingharian sa Diyos haduol na kaninyo.’ 10 Apan sa dihang mosulod kamo sa usa ka siyudad ug dili sila modawat kaninyo, pangadto kamo sa halapad nga kadalanan niini ug moingon kamo, 11 ‘Bisan ang abog nga nanapot sa among mga tiil gikan sa inyong siyudad among paphaon batok kaninyo. Bisan pa, ibutang kini sa hunahuna, nga ang gingharian sa Diyos haduol na.’ 12 Sultihan ko kamo nga mas maagwanta pa alang sa Sodoma nianang adlawa kay sa maong siyudad.13 “Alaot ikaw, Corasin! Alaot ikaw, Betsaida! tungod kay kon ang gamhanang mga buhat nga nahitabo kanimo nahitabo pa sa Tiro ug Sidon, dugay na unta silang naghinulsol nga maglingkod uban ang sakong panapton ug abo. 14 Busa mas maagwanta pa unya alang sa Tiro ug Sidon panahon sa paghukom kay kaninyo. 15 Ug ikaw, Capernaum, pagabayawon ka kaha ngadto sa langit? Ngadto sa Hades ikaw mahiadto! 16 “Siya nga magapatalinghog kaninyo magapatalinghog usab kanako. Ug siya nga dili-manumbaling kaninyo dili-manumbaling usab kanako. Dugang pa, siya nga dili-manumbaling kanako dili-manumbaling usab kaniya nga nagpadala kanako.”
Hulyo 23-29
BAHANDI GIKAN SA PULONG SA DIYOS | LUCAS 12-13
“Kamo Labaw Pa ug Bili kay sa Daghang Goryon”
(Lucas 12:6) Ang lima ka goryon ginabaligya sa duha ka sensilyong gamayg bili, dili ba? Bisan pa niana walay usa kanila nga mahikalimtan atubangan sa Diyos.
nwtsty study note sa Luc 12:6
goryon: Ang Gregong pulong nga strou·thiʹon maoy usa ka diminutive form nga nagtumong sa bisan unsang gagmayng langgam. Pero kini sagad nagtumong sa mga goryon, ang kinaubsan ug presyo sa tanang langgam nga gibaligya ingong pagkaon.
(Lucas 12:7) Apan bisan ang mga buhok sa inyong mga ulo naihap ang tanan. Ayaw kahadlok; kamo labaw pa ug bili kay sa daghang goryon.
nwtsty study note sa Luc 12:7
bisan ang mga buhok sa inyong mga ulo naihap ang tanan: Gibanabana nga ang gidaghanon sa buhok sa tawo moaberids ug kapig 100,000. Ang kaalam ni Jehova nianang gagmayng detalye nagpasalig nato nga siya interesado kaayo sa matag sumusunod ni Kristo.
(Lucas 12:7) Apan bisan ang mga buhok sa inyong mga ulo naihap ang tanan. Ayaw kahadlok; kamo labaw pa ug bili kay sa daghang goryon.
Walay Bisan Unsang “Makabulag Kanato Gikan sa Gugma sa Diyos”
4 Una, ang Bibliya direktang nagtudlo nga ang Diyos nakakita sa pagkabililhon sa matag usa sa iyang mga alagad. Pananglitan, si Jesus miingon: “Dili ba ang duha ka goryon ikabaligya man sa usa ka sensilyo nga gamay ug bili? Bisan pa niana, walay usa kanila ang mahulog sa yuta nga dili mahibaloan sa inyong Amahan. Apan ang mismong mga buhok sa inyong ulo naihap ang tanan. Busa ayaw kamo kahadlok: kamo labaw pag bili kay sa daghang goryon.” (Mateo 10:29-31) Tagda kon unsay ipasabot sa maong mga pulong ngadto sa mga nagpatalinghog kang Jesus sa unang siglo.
5 Tingali mahibulong kita kon nganong may mopalit ug usa ka goryon. Aw, sa adlaw ni Jesus ang goryon mao ang labing barato sa mga langgam nga gibaligya ingong pagkaon. Matikding baylo sa usa ka sensilyo nga gamayg bili, ang pumapalit makakuhag duha ka goryon. Apan si Jesus sa ulahi miingon nga kon ang usa ka tawo andam mogastog duha ka sensilyo, siya makakuha, dili sa upat ka goryon, kondili sa lima. Ang ekstrang langgam gidugang nga samag kini wala gayoy bili. Tingali ang maong mga linalang walay pulos sa mga mata sa mga tawo, apan unsay pag-isip niini sa Maglalalang? Matod ni Jesus: “Walay usa kanila [bisan ang usa nga gidugang] ang mahikalimtan atubangan sa Diyos.” (Lucas 12:6, 7) Karon kita makasabot na sa punto ni Jesus. Kon si Jehova nagpabili sa usa ka buok goryon, pagkalabaw pa ug bili ang usa ka tawo! Sumala sa gisaysay ni Jesus, si Jehova nahibalo sa matag detalye bahin kanato. Ngani, ang mga buhok mismo sa atong ulo naihap na!
Pagpangitag Espirituwal nga Bahandi
(Lucas 13:24) “Panlimbasogi ninyo nga kusganon ang pagsulod agi sa sigpit nga pultahan, tungod kay daghan, sultihan ko kamo, ang maninguha sa pagsulod apan dili makahimo,
nwtsty study note sa Luc 13:24
Panlimbasogi ninyo nga kusganon: O “Padayon sa pagpaningkamot.” Ang tambag ni Jesus nagpasiugda sa kaimportante sa paghimo sa tanang maarangan aron makasulod agi sa sigpit nga pultahan. Niini nga konteksto, daghang reperensiya ang naghubad niini ingong “Paningkamoti kutob sa mahimo; Himoa ang tanang paningkamot.” Ang Gregong berbo nga a·go·niʹzo·mai dunay koneksiyon sa Gregong pulong nga a·gonʹ, nga sagad gigamit sa pagtumong ug mga sangka sa atleta. Sa Heb 12:1, kini mahulagwayong gigamit ingong Kristohanong “lumba” alang sa kinabuhi. Gigamit sab ni sa mas lapad nga kahulogan sa “pakigbisog” (Flp 1:30; Col 2:1) o sa “pakigbugno” (1Ti 6:12; 2Ti 4:7). Ang mga porma sa Gregong berbo nga gigamit sa Luc 13:24 gihubad ingong “nagaapil sa usa ka sangka” (1Co 9:25), “nanlimbasog” (Col 1:29; 4:12; 1Ti 4:10), ug “pakigbugno” (1Ti 6:12). Kay kini nga mga ekspresyon gigamit nga may koneksiyon sa mga sangka sa atleta, ang uban miingon nga ang paningkamot nga gidasig ni Jesus ikatandi sa pagpanglimbasog pag-ayo sa usa ka atleta o sa paghimo sa tanan niyang maarangan aron makadaog.
(Lucas 13:33) Bisan pa niana, kinahanglan akong molakaw karong adlawa ug ugma ug sa sunod nga adlaw, tungod kay dili mahimo nga ang usa ka manalagna malaglag sa gawas sa Jerusalem.
nwtsty study note sa Luc 13:33
dili mahimo: O “imposible (halayo ra).” Bisag walay tagna sa Bibliya nga klarong nag-ingon nga ang Mesiyas mamatay sa Jerusalem, kini nga ideya lagmit gibase sa Dan 9:24-26. Dugang pa, gidahom sab nga kon ang mga Hudiyo mopatay ug usa ka propeta, ilabina ang Mesiyas, kana mahitabo sa maong siyudad. Ang 71 ka membro sa Sanhedrin, ang hataas nga korte, magtigom sa Jerusalem aron husayon didto kadtong giakusahan ingong bakak nga mga propeta. Lagmit naa sab sa hunahuna ni Jesus nga ang Jerusalem mao ang dapit diin regular nga ginatanyag ang mga halad sa Diyos ug ginaihaw ang kordero sa Paskuwa. Natuman ang giingon ni Jesus, sumala sa nahitabo. Siya gidala ngadto sa Sanhedrin sa Jerusalem ug gihukman. Ug didto sa Jerusalem, sa gawas sa paril sa siyudad, siya namatay ingong “inihaw sa paskuwa.”—1Co 5:7.
Pagbasa sa Bibliya
(Lucas 12:22-40) Unya siya miingon sa iyang mga tinun-an: “Tungod niini ako magaingon kaninyo, Hunong na sa pagkabalaka bahin sa inyong kalag kon unsay inyong kan-on o bahin sa inyong mga lawas kon unsay inyong isul-ob. 23 Kay ang kalag labaw pa ug bili kay sa pagkaon ug ang lawas kay sa besti. 24 Matikdi pag-ayo nga ang mga uwak wala magpugas ug binhi ni mag-ani, ug sila walay kamalig ni balay-tipiganan, ug gani ang Diyos nagapakaon kanila. Dili ba labaw pa man kamo ug bili kay sa mga langgam? 25 Kinsa kaninyo nga makadugang ug usa ka maniko sa gitas-on sa iyang kinabuhi pinaagi sa pagkabalaka? 26 Busa, kon kamo dili makahimo sa labing gamayng butang, nganong mabalaka bahin sa nahibiling mga butang? 27 Matikdi pag-ayo kon giunsa pagtubo sa mga lirio; wala sila magbudlay ni magkalinyas; apan sultihan ko kamo, Bisan si Solomon sa tanan niyang himaya wala makabesti maingon sa usa niini kanila. 28 Kon, karon, gibestihan sa Diyos sa ingon ang mga tanom sa banika nga karong adlawa nagalungtad ug ugma igasalibay ngadto sa hudno, pagkalabaw pa hinuon nga kamo iyang pagabestihan, kamo nga gamay ug pagtuo! 29 Busa hunong na sa pagpangitag unsay inyong makaon ug unsay inyong mainom, ug hunong na sa pagkamabalak-on; 30 kay kining tanan mao ang mga butang nga maikagong ginapangagpas sa mga nasod sa kalibotan, apan ang inyong Amahan nahibalo nga nagkinahanglan kamo niining mga butanga. 31 Bisan pa niana, pangitaa nga mapinadayonon ang iyang gingharian, ug kining mga butanga igadugang kaninyo. 32 “Ayaw kahadlok, gamayng panon, tungod kay giuyonan sa inyong Amahan ang paghatag kaninyo sa gingharian. 33 Ibaligya ang mga butang nga inyong gipanag-iya ug panghatag ug mga gasa sa kaluoy. Paghimog mga puntil nga dili-madunot alang sa inyong kaugalingon, nga dili-mahurot nga bahandi sa mga langit, nga dili duolon sa kawatan ni ut-oton sa tangkob. 34 Kay kon hain ang inyong bahandi, atua usab didto ang inyong mga kasingkasing. 35 “Baksi ang inyong hawak ug pasigaha ang inyong mga lampara, 36 ug magpakasama kamo sa mga tawong nagapaabot sa ilang agalon sa pagpauli niya gikan sa kasal, aron nga sa iyang pag-abot ug pagpanuktok ila dayon siyang buksan. 37 Malipayon kadtong mga ulipona nga sa pag-abot sa agalon makaplagang nagabantay! Sa pagkatinuod ako magaingon kaninyo, Iyang baksan ang iyang kaugalingon ug pahiragon sila sa lamesa ug duolon ug alagaran sila. 38 Ug kon moabot siya sa ikaduhang pagbantay, bisan kon sa ikatulo, ug makakaplag kanila sa ingon, malipayon sila! 39 Apan hibaloi kini, nga kon ang tag-iya sa balay nahibalo pa kon unsang taknaa moabot ang kawatan, siya magabantay unta kanunay ug dili pasagdang pagalungkabon ang iyang balay. 40 Kamo usab, mangandam kanunay, tungod kay sa takna nga wala ninyo hunahunaa, ang Anak sa tawo moabot.”
Hulyo 30–Agosto 5
BAHANDI GIKAN SA PULONG SA DIYOS | LUCAS 14-16
“Ang Ilustrasyon Bahin sa Mausikong Anak”
(Lucas 15:11-16) Unya siya miingon: “Dihay usa ka tawo nga may duha ka anak nga lalaki. 12 Ug ang manghod kanila miingon sa iyang amahan, ‘Amahan, ihatag kanako ang bahin sa katigayonan nga mabahin kanako.’ Unya iyang gibahin kanila ang iyang kahinguhaan sa panginabuhi. 13 Sa ulahi, human sa dili daghang adlaw, ang manghod nanghipos sa tanang butang ug milangyaw ngadto sa usa ka halayong yuta, ug didto giwaldaswaldas niya ang iyang katigayonan pinaagi sa pagkinabuhing mapatuyangon. 14 Sa nagasto na niya ang tanan, miabot ang usa ka grabeng gutom nianang tibuok nga yuta, ug siya misugod sa pagsinatig kawalad-on. 15 Siya miadto ug nagpasuhol na lang gani sa usa sa mga lungsoranon nianang yutaa, ug siya nagpadala kaniya ngadto sa iyang kaumahan aron sa pag-alimag mga baboy. 16 Ug ginatinguha na niya nga mabusog sa mga bunga sa algaroba nga ginakaon sa mga baboy, ug walay tawo nga mohatag kaniyag bisan unsa.
nwtsty study notes sa Luc 15:11-16
usa ka tawo nga may duha ka anak nga lalaki: Talagsaon ang ubang bahin sa ilustrasyon sa mausikong anak (nailhan sab nga “nawalang anak”). Usa ni sa kinatas-ang ilustrasyon ni Jesus. Talagsaong bahin niini ang relasyon sa pamilya nga gihisgotan ni Jesus. Sa ubang mga ilustrasyon, si Jesus sagad mogamit ug mga butang, sama sa lainlaing matang sa binhi o yuta, o ang pormal nga relasyon sa agalon ug ulipon. (Mat 13:18-30; 25:14-30; Luc 19:12-27) Pero niini nga ilustrasyon, gipasiugda ni Jesus ang suod nga relasyon sa amahan ug sa iyang mga anak. Daghan sa nakadungog niini nga ilustrasyon lagmit dili ingon niana ka mabination ug amahan. Kini nga ilustrasyon nagpakita sa dakong kaluoy ug gugma sa atong langitnong Amahan ngadto sa iyang yutan-ong mga anak, niadtong miunong kaniya ug niadtong mibalik kaniya human makahimog sayop.
ang manghod: Sumala sa Moisesnong Balaod, ang panganay makadawat ug doble nga panulondon. (Deu 21:17) Busa kon ang maguwang nga igsoon niini nga ilustrasyon mao ang panganay, nagpasabot kana nga ang panulondon sa manghod maoy katunga sa panulondon sa iyang maguwang.
giwaldaswaldas: Ang Gregong pulong nga gigamit dinhi sa literal nagpasabot ug “nagpatibulaag (sa magkalahing mga direksiyon).” (Luc 1:51; Buh 5:37) Sa Mat 25:24, 26, kini gihubad ingong “magpalid.” Kini gigamit dinhi nga nagpasabot sa pagkausikan ug pagpatakag gasto.
pagkinabuhing mapatuyangon: O “walay pulos nga pagkinabuhi.” Gigamit ang Gregong pulong nga samag kahulogan niini diha sa Efe 5:18; Tit 1:6; 1Pe 4:4. Kay ang Gregong pulong lagmit naglakip sab sa ideya sa pagpatakag gasto o walay pulos nga pagkinabuhi, ang ubang hubad sa Bibliya naggamit sa ekspresyon nga “mausikong pagkinabuhi.”
pag-alimag mga baboy: Mahugaw kini nga mga hayop sumala sa Balaod. Busa kini nga trabaho maoy ubos kaayo o makauulaw alang sa mga Hudiyo.—Lev 11:7, 8.
bunga sa algaroba: Ang mga bunga niini may sinawon, samag-panit nga tipaka nga purple-brown ug kolor. Kurbadong sungay ang porma niini nga nahiuyon sa ngalan niini sa Grego (ke·raʹti·on, “gamayng sungay”). Ang bunga sa algaroba sagad gigamit gihapon karon ingong pagkaon sa mga kabayo, baka, ug baboy. Ang ubos kaayo ug makauulawng kahimtang sa anak madayag sa iyang pagkaandam mokaon bisan sa pagkaon alang sa baboy.—Tan-awa ang study note sa Luc 15:15.
(Lucas 15:17-24) “Sa nakaamgo siya, siya miingon, ‘Pagkadaghan sa sinuholang mga tawo sa akong amahan nga buhong sa tinapay, samtang ako hapit nang mamatay dinhi gumikan sa gutom! 18 Motindog ako ug mopanaw ngadto sa akong amahan ug ingnon ko siya: “Amahan, nakasala ako batok sa langit ug batok kanimo. 19 Dili na ako takos nga tawgon pang imong anak. Himoa ako nga usa sa imong sinuholang mga tawo.” ’ 20 Busa siya mitindog ug miadto sa iyang amahan. Samtang didto pa siya sa layo, nalantawan siya sa iyang amahan ug kini giabot ug kaluoy, ug siya midagan ug migakos sa iyang liog ug mabinationg mihalok kaniya. 21 Unya ang anak miingon kaniya, ‘Amahan, nakasala ako batok sa langit ug batok kanimo. Dili na ako takos nga tawgon pang imong anak. Himoa ako nga usa sa imong sinuholang mga tawo.’ 22 Apan ang amahan miingon sa iyang mga ulipon, ‘Dali! pagpagawas ug usa ka besti, ang labing maayo, ug isul-ob kana kaniya, ug butangig singsing ang iyang kamot ug sandalyas ang iyang mga tiil. 23 Ug dad-a ang pinatambok nga toreyong baka, ihawa kini ug mangaon kita ug maglipay kita, 24 tungod kay kining akong anak nga lalaki namatay ug nabuhi pag-usab; siya nawala ug nakaplagan.’ Ug sila misugod sa paglipay.
nwtsty study notes sa Luc 15:17-24
batok kanimo: O “sa imong mga mata.” Ang Gregong preposisyon nga e·noʹpi·on, sa literal nagpasabot ug “atubangan; sa panan-aw sa,” gigamit sa samang paagi sa 1Sa 20:1 diha sa Septuagint. Sa maong bersikulo, si David nangutana kang Jonatan: “Unsang sala ang akong nahimo atubangan sa imong amahan?”
sinuholang mga tawo: Dihang mibalik na siya, ang manghod nga anak nagplano sa paghangyo sa iyang amahan nga dawaton siya pag-usab, dili ingong anak, kondili ingong usa ka sinuholan. Ang sinuholan walay madawat nga panulondon kay sila mga ulipon man, ug sagad sila makadawat ug inadlaw nga suhol.—Mat 20:1, 2, 8.
mabinationg mihalok kaniya: O “mihalok kaniya uban ang pagmahal.” Ang Gregong termino nga gihubad ug “mabinationg mihalok” gisabot ingong intensive form sa berbong phi·leʹo, nga usahay gihubad ingong “paghalok” (Mat 26:48; Mar 14:44; Luc 22:47) pero sagad nagpasabot ug “pagmahal” (Ju 5:20; 11:3; 16:27). Pinaagi sa mainiton ug mahigalaong pagdawat kaniya, gipakita sa amahan ang iyang pagkaandam modawat pag-usab sa iyang mahinulsolong anak.
tawgon pang imong anak: Ang ubang manuskrito midugang: “Himoa ako nga usa sa imong sinuholang mga tawo,” pero ang presenteng pangunang teksto gibase sa pipila ka karaan ug kasaligang mga manuskrito. Ang ubang eskolar miingon nga ang gidugang nga ekspresyon makatabang aron ang teksto mahiuyon sa Luc 15:19.
besti . . . singsing . . . sandalyas: Kini nga besti dili lang basta simple nga klase sa panapton, kondili ang pinakamaayong klase—lagmit usa ka besti nga lainlaig borda nga ihatag sa halangdong bisita. Ang pagsul-ob ug singsing sa tudlo sa anak nagpakita sa pag-uyon ug pagmahal sa amahan ingon man sa paghatag ug dignidad, dungog, ug posisyon ngadto sa mibalik nga anak. Sagad ang mga ulipon walay singsing ug sandalyas. Busa, klarong gipakita sa amahan nga gidawat niya pag-usab ang iyang anak ingong pinanggang membro sa pamilya.
(Lucas 15:25-32) “Karon ang iyang magulang nga anak nga lalaki didto sa uma; ug sa miabot siya ug nahiduol na sa balay siya nakadungog ug honi ug panagsayaw. 26 Busa gitawag niya ang usa sa mga sulugoon ug gipangutana kon unsay kahulogan niining mga butanga. 27 Siya miingon kaniya, ‘Ang imong igsoong lalaki miabot, ug giihaw sa imong amahan ang pinatambok nga toreyong baka, tungod kay siya nahibalik man kaniya nga maayo ug panglawas.’ 28 Apan siya napungot ug dili buot mosulod. Unya ang iyang amahan migula ug mialam-alam kaniya. 29 Sa pagtubag siya miingon sa iyang amahan, ‘Ania, sa daghan kaayong katuigan nagpaulipon ako kanimo ug wala gayod ako maglapas bisan kausa sa imong sugo, apan kanako wala ka gayod maghatag bisan kausa ug nating kanding aron maglipay ako uban sa akong mga higala. 30 Apan sa pag-abot niining imong anak nga milamoy sa imong kahinguhaan sa panginabuhi uban sa mga pampam, giihawan mo siya sa pinatambok nga toreyong baka.’ 31 Unya siya miingon kaniya, ‘Anak, ikaw sa kanunay kauban nako, ug ang tanang butang nga akoa imoha man; 32 apan angay lamang nga kita maglipay ug magmaya, tungod kay kining imong igsoong lalaki namatay ug nabuhi pag-usab, ug siya nawala ug nakaplagan.’ ”
Pagpangitag Espirituwal nga Bahandi
(Lucas 14:26) “Kon adunay moanhi kanako ug siya dili magadumot sa iyang amahan ug inahan ug asawa ug mga anak ug mga igsoong lalaki ug mga igsoong babaye, oo, ug bisan sa iyang kaugalingong kalag, siya dili mahimong akong tinun-an.
nwtsty study note sa Luc 14:26
magadumot: Sa Bibliya, ang terminong “pagdumot” dunay pipila ka kahulogan. Kini nagpasabot ug kasuko nga may daotang motibo, nga magpalihok sa usa ka tawo sa paghimog daotan sa uban. O kini nagtumong sa grabeng kalagot ngadto sa usa ka tawo o butang, nga magpalihok niya nga dili na makiglabot nianang tawhana o butanga. O ang termino nagpasabot sa pagpakitag gamayg sukod nga gugma. Pananglitan, dihang gihisgotan nga si Jacob “nagdumot” kang Lea ug nahigugma kang Raquel, kini nagpasabot nga mas labaw iyang gugma kang Raquel kay sa iyang gugma kang Lea (Gen 29:31; Deu 21:15), ug ang maong termino gigamit sab nga may samang kahulogan diha sa karaang mga basahon sa Hudiyo. Busa, si Jesus wala magpasabot nga ang iyang mga tinun-an angayng magdumot o maglagot sa ilang pamilya ug sa ilang kaugalingon, kay kana supak sa giingon sa Kasulatan. (Itandi ang Mar 12:29-31; Efe 5:28, 29, 33.) Niini nga konteksto, ang terminong “magdumot” puwedeng hubaron ingong “pagpakitag gamayg sukod nga gugma.”
(Lucas 16:10-13) Ang tawo nga kasaligan sa labing gamay kasaligan usab sa dako, ug ang tawo nga dili-matarong sa gamay dili-matarong usab sa dako. 11 Busa, kon wala ninyo mapamatud-i ang inyong kaugalingon nga kasaligan may kalabotan sa dili-matarong nga mga bahandi, kinsa may magasalig kaninyo sa kon unsay matuod? 12 Ug kon wala ninyo mapamatud-i ang inyong kaugalingon nga kasaligan may kalabotan nianang iya sa lain, kinsa man ang magahatag kaninyo sa kon unsay alang kaninyo? 13 Walay sulugoon sa balay nga mahimong ulipon sa duha ka agalon; kay, mahimong iyang dumtan ang usa ug higugmaon ang lain, o unongan niya ang usa ug tamayon ang lain. Kamo dili mahimong mga ulipon sa Diyos ug sa mga Bahandi.”
Pagpangitag Tinuod nga Bahandi
7 Basaha ang Lucas 16:10-13. Ang piniyalan sa ilustrasyon ni Jesus nangitag mga higala para sa personal nga kaayohan. Pero, si Jesus nagdasig sa iyang mga sumusunod sa paghimog mga higala sa langit dili para sa kaugalingong bentaha. Ang nagsunod nga mga bersikulo naghisgot sa koneksiyon tali sa paggamit sa “dili-matarong nga mga bahandi” ug sa pagkamatinumanon ngadto sa Diyos. Kini ang punto ni Jesus: Atong ‘mapamatud-an ang atong kaugalingon nga kasaligan’ diha sa atong paagi sa paggamit sa bahandi nga atong mabatonan. Sa unsang paagi?
8 Ang usa ka paagi nga mapamatud-an nato nga kasaligan ta sa materyal nga mga butang mao ang paghatag ug donasyon sa tibuok kalibotang buluhaton nga gitagna ni Jesus. (Mat. 24:14) Usa ka batang babaye sa India ang may alkansiya ug ginahulogan niya kinig mga sensilyo. Gani, dili na siya mopalit ug dulaan. Pagkapuno sa alkansiya, iyang gidonar ang kuwarta para sa buluhatong pagsangyaw. Usa ka brader sa India nga may kalubihan ang maghatod ug daghang lubi sa Malayalam remote translation office. Siya miingon nga kay mamalit man gyod ug lubi ang opisina, ang iyang paghatag ug lubi mas makatabang kay sa paghatag ug kuwarta. Praktikal kana nga kaalam. Sa susama, ang mga igsoon sa Greece regular nga moamot ug keso, mantika nga gikan sa olibo, ug ubang pagkaon para sa pamilyang Bethel.
Pagbasa sa Bibliya
(Lucas 14:1-14) Ug sa usa ka higayon sa dihang misulod siya sa balay sa usa sa mga magmamando sa mga Pariseo sa igpapahulay aron sa pagkaon, ilang gibantayan siya pag-ayo. 2 Ug, tan-awa! diha sa iyang atubangan ang usa ka tawong nanghupong. 3 Busa ingon nga sanong, si Jesus misulti niadtong mga batid sa Balaod ug ngadto sa mga Pariseo, nga nag-ingon: “Subay ba sa balaod ang pagpang-ayo panahon sa igpapahulay o dili?” 4 Apan sila nagpabilin nga naghilom. Niana gigunitan niya ang tawo, giayo siya ug gipalakaw siya. 5 Ug siya miingon kanila: “Kinsa kaninyo, kon ang iyang anak o torong baka mahulog sa atabay, ang dili gilayon magbira kaniya pagawas sa adlawng igpapahulay?” 6 Ug wala sila makatubag niining mga butanga. 7 Unya siya misaysay ug usa ka sambingay ngadto sa mga tawo nga dinapit, sanglit namatikdan niya nga nagpili sila sa labing dungganong mga dapit alang sa ilang kaugalingon, nga nag-ingon kanila: 8 “Sa dihang may modapit kanimo sa usa ka kombira sa kasal, ayaw pagpahiluna diha sa labing dungganong dapit. Basig may usa nga labaw nga inila kay kanimo nga tingali nianang panahona iyang gidapit, 9 ug siya nga nagdapit kanimo ug kaniya moduol ug moingon kanimo, ‘Ihatag niining tawhana ang dapit.’ Ug unya mopahawa ka nga naulawan aron mopahiluna sa labing ubos nga dapit. 10 Apan sa dihang dapiton ka, lakaw ug lingkod sa labing ubos nga dapit, aron nga sa dihang moabot ang tawo nga nagdapit kanimo siya moingon kanimo, ‘Higala, adto ka sa ibabaw pa.’ Unya mapasidunggan ka sa atubangan sa tanan nimong mga isigkadinapit. 11 Kay ang matag usa nga magabayaw sa iyang kaugalingon igapaubos ug siya nga nagapaubos sa iyang kaugalingon igabayaw.” 12 Sunod miingon usab siya sa tawo nga nagdapit kaniya: “Sa dihang maghikay ka ug usa ka paniudto o usa ka panihapon, ayaw tawga ang imong mga higala o ang imong mga igsoon o ang imong mga paryente o ang mga silingan nga dato. Basin sa usa ka panahon sila mobalos usab kanimo ug dapit ug kini mahimong usa ka pagbalos kanimo. 13 Apan sa dihang maghikay ka ug usa ka kombira, dapita ang mga tawong kabos, mga baldado, mga bakol, mga buta; 14 ug magmalipayon ka, tungod kay wala silay ikabalos kanimo. Kay ikaw pagabaslan unya sa pagpamanhaw sa mga matarong.”