Ang Hunahuna sa Bibliya

Magkauyon ba ang Siyensiya ug Bibliya?

“Ang makaiikag ug makalilipay sa natad sa siyensiya nga akong gitun-an maoy sa dihang makadiskobre kog bag-ong butang ug makaingon ko, ‘Ingon niini diay ang paghimo sa Diyos niini!’”—HENRY SCHAEFER, PROPESOR SA CHEMISTRY.

ANG siyensiya makatabang ug dako sa pagsabot sa kinaiyahan, nga nagpadayag ug kahapsay, katukma, ug kaalam nga, sa panglantaw sa daghang tawo, nagpamatuod nga may usa ka Diyos nga adunay walay-kinutobang intelihensiya ug gahom. Para kanila, ang siyensiya nagpadayag dili lang sa mga detalye sa kinaiyahan kondili sa hunahuna usab sa Diyos.

Ang maong panghunahuna gipaluyohan sa Bibliya. Ang Roma 1:20 nag-ingon: “Ang . . . dili-makita nga mga hiyas [sa Diyos], nga mao ang iyang walay kataposang gahom ug pagka-Diyos, tin-awng makita sukad sa paglalang sa kalibotan padayon, tungod kay kini sila maila pinaagi sa mga butang nga gihimo.” Sa susama, ang Salmo 19:1, 2 nag-ingon: “Ang kalangitan nagapahayag sa himaya sa Diyos; ug ang kawanangan nagasaysay sa buhat sa iyang mga kamot. Ang matag adlaw nagapahayag ug mga pulong, ug ang matag gabii nagapadayag ug kahibalo.” Apan bisan pa sa pagkakahibulongan sa kinaiyahan, kini nagpadayag lamang ug pipila ka bahin mahitungod sa atong Maglalalang.

Ang Limitasyon sa Siyensiya

Daghang kamatuoran bahin sa Diyos ang dili makat-onan pinaagi sa siyensiya. Sa pag-ilustrar, ang usa ka siyentipiko makahimo tingali sa paghubit sa matag molekula sa chocolate cake, apan ang iya bang pag-analisar niana magpadayag kon nganong gihimo ang maong keyk o para kang kinsa kana? Aron matubag ang mga pangutana nga sama niana—nga isipon sa kadaghanan ingong labawng hinungdanon—kinahanglan niyang pangutan-on ang nagluto sa keyk.

Sa susama, ang siyensiya “naghatag ug daghan kaayong impormasyon,” miingon ang Austrianong pisiko ug mananaog sa Nobel nga si Erwin Schrödinger, “apan wala ipadayag niini . . . ang mga butang nga hinungdanon kaayo kanato.” Kana, matod niya, naglakip sa “Diyos ug sa pagkawalay-kinutoban.” Pananglitan, Diyos lamang ang makatubag sa mga pangutana sama sa mosunod: Nganong dunay uniberso? Nganong ang atong planeta abunda sa kinabuhi, lakip na sa intelihenteng mga linalang? Kon tinuod nga labing gamhanan ang Diyos, nganong gitugotan man niya ang pagkadaotan ug pag-antos? Duna bay paglaom ang mga patay?

Natubag ba sa Diyos ang maong mga pangutana? Oo, diha sa Bibliya. (2 Timoteo 3:16) Tingali mangutana ka, ‘Unsaon man nako pagtino nga ang Bibliya gikan gayod sa Diyos?’ Kon lantawon sa siyentipikanhong paagi, ang giingon sa Bibliya bahin sa kinaiyahan kinahanglang mahiuyon sa siyentipikanhong kamatuoran, kay ang Diyos dili mosumpaki sa iyang kaugalingon. Nan, nahiuyon ba ang Bibliya sa siyensiya? Tagda ang pipila ka pananglitan.

Nag-una sa Siyensiya

Sa panahon nga gisulat ang Bibliya, daghang tawo ang nagtuo nga adunay daghang diyos, ug ang maong mga diyos—dili ang kinaiyanhong mga balaod—mao konoy nagkontrolar sa adlaw, bulan, klima, pagsanay, ug uban pa. Apan, ang karaang Hebreohanong mga propeta sa Diyos wala magtuo niana. Siyempre, sila nahibalo nga si Jehova nga Diyos makakontrolar gayod sa kinaiyahan ug gihimo niya kana sa pipila ka okasyon. (Josue 10:12-14; 2 Hari 20:9-11) Maylabot niini, si John Lennox, nga propesor sa mathematics sa University of Oxford, England, nag-ingon nga ang maong mga propeta “wala magtuo nga ang maong mga diyos maoy nagkontrolar sa uniberso . . . , kay kon buot hunahunaon wala man sila motuo sa maong mga diyos. Wala sila malimbongi sa maong patuotuo tungod sa ilang pagtuo sa Bugtong Matuod nga Diyos, ang Maglalalang sa langit ug yuta.”

Sa unsang paagi ang maong pagtuo nanalipod kanila batok sa mga patuotuo? Buweno, ang matuod nga Diyos nagpadayag kanila nga iyang gigamhan ang uniberso pinaagi sa tukma nga mga balaod, o mga lagda. Pananglitan, kapin sa 3,500 ka tuig kanhi, si Jehova nga Diyos nangutana sa iyang alagad nga si Job: “Nakahibalo ka ba sa mga lagda sa kalangitan?” (Job 38:33) Sa ikapitong siglo B.C.E., si propetang Jeremias misulat bahin sa “mga lagda sa langit ug sa yuta.”—Jeremias 33:25.

Busa, ang tanan nga nabuhi sa karaang panahon ug nagtuo sa mga sinulat sa mga propeta sa Bibliya nahibalo nga ang uniberso gigamhan, dili sa tinumotumo, masuk-anong mga diyos, kondili sa makataronganong mga balaod. Tungod niana, ang maong mahinadlokon-sa-Diyos nga mga indibiduwal wala moyukbo sa mga butang nga gilalang sa Diyos, sama sa adlaw, bulan, o mga bituon, ug wala usab silay mga patuotuo bahin niana. (Deuteronomio 4:15-19) Hinunoa, ilang giisip ang mga linalang sa Diyos ingong mga butang nga angayng tun-an nga nagpadayag sa Iyang kaalam, gahom, ug ubang hiyas.—Salmo 8:3-9; Proverbio 3:19, 20.

Kaharmonya sa hunahuna sa daghang siyentipiko karon, ang karaang mga Hebreohanon nagtuo usab nga ang uniberso dunay sinugdanan. “Sa sinugdan gilalang sa Diyos ang mga langit ug ang yuta,” nag-ingon ang Genesis 1:1. Dugang pa, mga 3,500 ka tuig kanhi, gipadayag sa Diyos sa iyang alagad nga si Job nga ang yuta ‘nagbitay sa wala,’ o naglutaw sa kawanangan. (Job 26:7) Ug kapin sa 2,500 ka tuig kanhi, si propetang Isaias misulat nga ang yuta lingin.—Isaias 40:22.a

Oo, ang Bibliya ug siyensiya magkauyon ug parehong makatabang kanato sa pagkat-on bahin sa Diyos. Ang pagsalikway sa bisan hain niana maghikaw kanato sa kahibalo sa Diyos.—Salmo 119:105; Isaias 40:26.

[Footnote]

NAKAPAMALANDONG KA BA?

● Unsay atong makat-onan bahin sa Diyos gikan sa kalalangan?—Roma 1:20.

● Unsang mga kamatuoran bahin sa Diyos ang dili matugkad sa siyensiya?—2 Timoteo 3:16.

● Nganong ang karaang mga propeta sa matuod nga Diyos wala malimbongi sa mga patuotuo bahin sa kalalangan?—Jeremias 33:25.

[Blurb sa panid 23]

Ang uniberso gigamhan sa tukma nga mga balaod—“mga lagda sa langit ug sa yuta.”—JEREMIAS 33:25