Pagtabang sa Atong Pamilya sa mga Magtutuo sa Bosnia
ANG mga Saksi ni Jehova dili makigbahin sa politikal nga mga away. (Juan 17:16) Hinuon, sa pagtuman sa tambag ni Pablo sa paghimog maayo “ilabina sa atong pamilya sa mga magtutuo,” andam silang motabang gilayon sa ilang mga isigka-Kristohanon sa mga dapit nga gigusbat sa gubat. (Galacia 6:10, Beck) Samtang nagsingabot ang tingtugnaw sa tuig 1993-94, ang mga Saksi gikan sa Austria ug Croatia nagtahan sa ilang mga kinabuhi aron tabangan ang ilang pamilya sa mga magtutuo sa Bosnia. Mao kini ang ilang taho.
Gikan sa Marso hangtod sa Oktubre 1993, walay purohan nga makapadalag mga hinabang sa Bosnia. Apan, sa sayong bahin sa Oktubre, nagsugyot ang mga awtoridad nga hayan posibleng makahatod ug mga epektos. Peligroso gihapon kini nga buluhaton, tungod kay dunay dagkong engkuwentro sa tanang natad awayan sa Bosnia.
Bisan pa niana, pagka-Martes, Oktubre 26, 1993, ang among mga trak migikan sa Vienna nga kargado ug 16 ka toneladang pagkaon ug kahoyng igsusugnod alang sa mga isigka-Kristohanon sa Bosnia. Among gisibit sa dughan ang among mga lapel card sa distritong kombensiyon alang sa pagpaila.
Pag-abot sa utlanan sa Croatia ug Bosnia, gieskortan kami ngadto sa usa ka base militar diin ang among mga trak girekisa ug maayo. Ang among hangyo nga moagi sa teritoryo sa Serbia gibalibaran. Ang paglabang mahimong tugotan lamang agi sa sentro sa Bosnia—diha mismo sa dapit nga dunay away!
Kawang nga mga Paningkamot?
Gihatod kami sa mga eskort nga militar gikan sa usa ka tsekpoint ngadto sa lain, nakadungog kami sa makabungog nga mga pagbuto gikan sa mga tangke de giyera ug sa mga kanyon. Sa pagkagabii, mibiyahe kami latas sa kakahoyan nga gieskortan sa duha ka tangke de giyera ug usa ka dyip. Ang among mga trak nag-aginod latas sa dapit nga dunay away! Walay daotang nahitabo hangtod sa buntag sa dihang nagpinusilay na usab nga gihadyongan ang among mga ulo ug kinahanglan kaming magpasalipod sa usa ka bungtod. Pagkataudtaod nahunong ang pinusilay, ug among gipadayon ang among biyahe.
Sa among pag-abot sa usa ka kampo, gipangutana kami sa komander kon kinsa kami ug kon unsay among tuyo. “Ang inyong tumong seguradong mapakyas,” matud niya human namo gisaysay ang among tuyo. “Dili kamo makagula nga luwas sa kampo, bisan pipila lang ka yarda. Grabe ang gutom sa nasod nga atakehon kamo sa mga tawo ug ilogon ang inyong mga epektos.” Iya kaming gidasig nga mopauli.
Ang amo bang mga paningkamot “mapakyas”? Kawang ba ang magdahom nga kami makalahos sa gigusbat-sa-gubat ug gihampak-sa-gutom nga mga dapit ug sa gihapon mapreserbar ang among mga epektos ug ang among mga kinabuhi? Usa ka seryosong desisyon ang kinahanglang pagahimoon. Nakadungog na kami sa rakrak sa pusil ug makabungog nga mga pagbuto sa mga bomba. Sa among pag-istar sa gabii uban sa mga sundalo, nakita namo nga sila andam gayod alang sa kalisod sa gubat. Nagsul-ob sila ug dili-dutlag bala nga mga tsaliko ug armado ug tag-as nga kalibreng mga pusil. Bisan ang kusinero nag-ambilay ug masinggan. Ug ania kami nagsul-ob ug mga polo, korbata, ug mga lapel card! Maalamon ba alang kanamo ang magpadayon?
Pag-abot sa Travnik
Dayag, ang among bugtong paglaom mao ang makigsabot sa ikatulong partido niining gubata. Sa sunod buntag nangutana kami sa usa ka batan-ong babaye kon diin ang kampo sa mga hedkuwarter sa maong partido. “Dili kana layo,” matud niya. “Latas lamang sa kakahoyan, makakita mog usa ka tinukod nga kanhi usa ka ospital.” Matinguhaon kaming moadto. Ang mga sundalo nahingangha nga nangisog kami sa pagbiya sa kampo nga walay armas.
Ang kanhing ospital maoy kagun-oban, apan dihay usa ka opisyal. Miuyon siya nga motabang, nga nagsugyot kanamo sa pagpakigsulti una sa iyang komander. Iya kaming gipasakay sa iyang nalumping nga kotse ug gipabulhot kini ubay sa natad awayan. Mihunong kami sa usa ka tinukod diin ang komander misugot sa pagpakigsulti kanamo sa usa ka ngitngit nga lawak.
“Sa miaging gabii gusto namo kamong rakrakan,” ingon niya. “Unsay inyong tuyo?”
“Mga Saksi kami ni Jehova, ug gusto namong dad-an ug hinabang ang among mga igsoon.”
Dayag nga siya nakuratan—ug nakadayeg—sanglit mga semana na nga walay komboy sa hinabang ang nangisog sa pagsulod sa Bosnia. Human rikesahag maayo, gihatagan kami ug sinulat nga permiso. Sa miaging gabii nagtuo kami nga wala kamiy purohan nga makapadayon sa among biyahe, ug karon makapadayon kami nga walay eskort!
Mibiyahe kami latas sa kakahoyan, nga miagi latas sa mga tsekpoint, ug usahay mopadagan kami ubay sa natad awayan. Bisan pa sa kapeligrohan, nakaabot kami nga luwas sa Travnik. Usa ka sundalo nga nakadungog sa among pag-abot midagan sa usa ka balay diin ang atong mga igsoon nagtigom. “Ang inyong katawhan ania dinhi nga may dalang mga trak!” singgit niya. Mahanduraw nimo ang ilang kalipay. Gidala namo ang pagkaon ngadto sa balay, nakig-estorya ug kadiyut, apan niadtong tungora kinahanglang magpadayon. Nagkilomkilom na, ug usa ka peligrosong 32 kilometros pa ang daganon.
Padayon Ngadto sa Zenica
Usa ka eskort nga sakyanan ang nagtultol kanamo latas sa kakahoyan samtang nagpatoda kamig padagan. Ang pipila nag-ingon nga dili kami makaabot sa Zenica, apan nakaabot kami. Daw giliminan sa kangiob ang lungsod. Walay mga suga ug walay mga sakyanan sa kalsada. Ang Zenica gisulong sa tanang kiliran, nga misangpot sa dakong gutom ug kawalay paglaom.
Samtang nagpadagan kami sa dalan, nakakita kami ug usa ka kahibulongang butang—duha ka Kristohanong mga igsoong babaye nagasangyaw! Sa miaging adlaw sa ilang tigom, among nasayran, gikasabotan nga ang mga igsoong lalaki kinahanglang moadto sa kakahoyan aron mangita ug pagkaon, kay nahurot na ang abiyo. Miabot kami sa hustong panahon! Among gidiskargahan ang usa sa mga trak sa alas kuwatro sa buntag, samtang walay tawo sa dalan.
Sa sunod adlaw among gikontak ang usa ka heneral, nga nakuratan gayod nga nakaabot kami sa Zenica. Niadtong tungora nangutana kami labot sa pagbiyahe ngadto sa among sunod nga distinasyon, Sarajevo.
“Walay mausa ang nagpalumalumag adto didto pinaagig trak sulod sa daghang bulan,” ingon sa heneral. Sa kataposan gihatagan niya kami ug permiso sa pagbiyahe latas sa kabukiran. “Apan sultihan ko kamo, lisod kini,” iyang pasidaan. “Dili ako segurado kon makaabot ba ang inyong mga trak sa inyong distinasyon.”
Wala maghingapin ang heneral. Sa dihang mga 40 kilometros na lang kami gikan sa Sarajevo, kinahanglang mosimang kami ug 140 kilometros latas sa kakahoyan! Dili gayod kami makalimot sa biyahe gikan sa Zenica agi sa Sarajevo paingon sa Jablanica nga giabtag tulo ka adlaw ug duha ka gabii, kasagaran sa gikusgon lamang nga lima ka kilometros matag oras. Ang “kalsada” maoy usa ka agianan nga resulta sa pagsigeg agi sa dili-dutlag bala nga mga behikulo. Mipadagan kami latas sa kuyaw nga mga bato ug mga libaong. Kasagaran magpadagan kami nga walay suga, ug sa duha ka higayon ang among mga trak hapit mahulog sa dangog nga mga bungtod. Usa ka trak sa armi nga nagsunod sa among komboy nagpasiga sa suga niini sa makadiyut ug dihadiha girakrakan. Usahay kinahanglan namong ayohon ang nadaot nga mga taytayan ug mag-ilis ug ligid.
Sa dihang nakaabot kami sa utlanan sa Sarajevo, mihangyo kami nga makig-estorya sa sinaligang heneral. Samtang naghulat, nakakita kami ug usa ka trak sa dalan nga may kargang napulo ka minatay ug usa ka sako nga ulo; ang mga sundalo nakigsabot sa pag-uli sa mga minatay—usa ka daotang talan-awon sa pagkatinuod, nga nakatukmod kanamo nga mangandoy alang sa adlaw sa dihang wala nay gubat.—Isaias 2:4.
Sa alas 10:00 s.b., sa kataposan usa kanamo ang gitugotan nga makig-atubang sa heneral ug sa iyang hatag-as nga mga opisyal sa usa ka ngitngit nga lawak, nga giiwagan lamang ug usa ka kandila.
“Kinsa kamo?” sukit sa heneral.
“Mga Saksi kami ni Jehova. Gusto namong dad-an ug pagkaon ang among isigka-Saksi sa Sarajevo.”
“Nasayod ba kamo nga dunay daghang mga Saksi ni Jehova sa Sarajevo?”
“Oo, mao bitaw nga ania kami dinhi.”
Dayon ang heneral nagsampit sa ngalan sa usa ka Saksi. “Nakaila ka ba kaniya?”
“Oo, higala namo siya.”
“Higala ko usab siya,” ingon sa heneral. “Dungan kami nga nagtungha. Sukad nga nahimo siyang Saksi, labaw ko pa siyang gidayeg. Dako ang iyang nahimo alang sa inyong katawhan. Palihog sultihi kami ug dugang bahin sa mga Saksi ni Jehova.”
Misunod ang usa ka oras nga panaghisgot, diin pagkahuman kapin sa usa ka dosenang magasin ug mga brosyur ang napahimutang. Human sa ikaduhang pakig-estorya, ang heneral miuyon sa paghimog espesyal nga kahikayan aron nga ang hinabang mahimong ihatod ngadto sa mga igsoon sa Sarajevo.
Dako kini nga buluhaton. Mga 30 ka tawo, lakip sa pipila ka dili-Saksi, naghakot sa mga kahon nga motimbang ug mga 27 kilos ang matag usa. Naghakot sila gikan sa alas 8:00 s.g. hangtod sa alas 5:00 s.b. sa duha ka gabii—nga tanantanan giabtag 18 oras. Usa ka ansiano nag-asoy nga ang iyang mga silingan nalumsan sa pagbati gumikan sa mga hinabang nga sila mikuyog sa mga igsoon sa pagluhod ug nagpasalamat kang Jehova! Siyempre, sila usab nakadawat ug pipila ka pagkaon.
Handurawa ang kalipay sa atong mga igsoon sa pagdawat ug mga 11,000 kilos nga hinabang! Ang kahimtang lisod kaayo. Sa lokal, ang 1 ka kilong harina mokostar tali sa DM450 ug DM1,000 ($300 ug $660, U.S.). Ang usa ka bangan sa kahoyng igsusugnod mokostar ug mga DM400 ($260, U.S.), ug ang usa ka litrong aseite mokostar ug DM30 ($20, U.S.).
Daw sa matag kapeligrohan nga among giatubang sa dalan, niadtong tungora kami gigantihan. Nalipay kami sa paghunahuna sa kalipay sa atong mga igsoon sa dihang ilang nadawat ang kargamentong hinabang. Kadto maoy usa ka kasinatian nga dili nila—ug namo—makalimtan. Apan niadtong tungora kinahanglang magsugod kamig hunahuna sa malisod nga kahimtang sa pagpauli.
Pagpauli
“Asa kami moagi inigpauli?” pangutana namo sa heneral.
“Sa inyong giagian pag-anhi,” iyang tubag.
Gikapoy kami, diyutay na lang ang aseite, ug wala nay reserbang mga ligid. Nagsugod sa pag-ulan, ug dili kami makapagadan latas sa lapok. Gipangutana namo ang heneral kon mahimo kaming moagi sa habagatan.
“Dunay dagkong mga engkuwentro didto,” matud niya. “Bisan gani ang ilaga dili makaagi didto nga luwas.” Hinuon, human sa pila ka gutlo nagbag-o ang iyang hunahuna. “Sulayi lang,” matud niya. “Total, milampos bitaw kamo sa pag-anhi dinhi.”
Kinahanglan namong ibilin ang usa ka trak ug gibahin ang aseite niini sa ubang tulo ka trak. Migikan kami sa tungang gabii ug sa makausa pa nagpadagan ngadto sa kakahoyan.
Ang among biyahe pauli dili kay walay suliran. Naagian namo ang usa ka trak sa armi nga natumba sa kilid niini, sa bahin nagbabag sa taytayan nga kinahanglan namong tabokon. Nakita namo nga kon makuha lang ang usa niini ka ligid, makalusot na kami.
Nananghid kami sa usa ka armadong sundalo. “Mahimo ba namong tangtangon ang ligid ug itaod kinig balik human kami makatabok sa taytayan?”
“Kon inyong tandogon ang ligid, pamusilon ko kamo,” tubag sa sundalo, nga gition ang iyang armas.
Nakahunahuna kami nga mas maayo pang magkape ug tanyagan ang sundalo ug usa ka tasa. Sulod sa pipila ka oras, giasoyan namo siya bahin sa 1991 internasyonal nga mga kombensiyon, sama sa usa nga gihimo sa Zagreb. Human niana, nalukmay siya, ug gitugotan niya kami sa pagtangtang sa ligid.
Sa Jablanica, usa kanamo ang nakigsulti sa usa ka komander bahin sa rota nga gusto namong agian. Dili siya makatuo sa iyang nadungog. “Gusto ninyong moagi sa Neretva Valley?”
Masabot nga nabalaka siya. Ang mga bakilid sa Neretva Valley gisakop sa lainlaing armi. Kanunay silang nagpinusilay. Latas sa mga 16 ka kilometros, ang kalsada peligroso. “Mao kanay kahimtang,” matud sa heneral, “ug bisan pa niana gusto ninyong moagi?”
Human timbangtimbanga ang mga butang, ang heneral nag-ingon nga makalarga kami—lamang kon ubanan kami sa mga opisyal. Hinunoa, kining maong mga opisyal nagpanuko sa pagkuyog kanamo! Sa kataposan, mihangyo kami nga kontakon lang nila ang pikas nga puwersa ug ipahibalo ang among pag-agi. Mahimo kaming motabok sa sunod buntag nga walay eskort.
Pinaagi sa dagkong mga letra, among gimarkahan ang among mga trak ingong nagdala ug makitawhanong hinabang. Human makaampo, mipadagan kami ngadto sa walog. Nagsabot kami nga kon pabuthan, dili kami magpabulhot ug mahimong dudahan na hinuon.
Mitabok kami sa taytayan ngadto sa pikas kiliran sa suba ug mipadayon latas sa sunod nga walog, nga gilabyan ang mga patayng lawas sa hayop ug nadaot nga mga trak ug mga tangke de giyera. Kalit lang namatikdan namo ang mga mina nga nagkatag sa dalan, nga dili kami makaagi. Among gipatunog ang busina sa trak hangtod misil-ing ang duha ka sundalo sa luyo sa bato. “Kinsa kamo? Unsay inyong tuyo?” sukna nila.
Human ipailaila ang among kaugalingon, gihangyo namo kon mahimo nilang hinloan ang dalan, ug sila misugot. Sa kataposan, nakaabot kami sa laing kiliran.
Ang mga sundalo didto nahingangha sa pagkakita kanamo. Hinayhinay silang nanggula gikan sa ilang tagoanan, ningduol sa trak nga gition ang ilang mga armas kanamo. Among gipakita ang among mga permiso uban sa among mga plaka, nga among gitangtang alang sa seguridad samtang nagpadagan kami latas sa natad awayan.
“Walay mausa ang nagdahom kaninyo,” ingon sa usa ka sundalo. “Sa unsang paagi kamo nakalusot?”
Sukwahi sa among hangyo, walay mausa sa mga tsekpoint ang gipahibalo nga moabotay kami! Ang opisyal nagpadayon: “Kasado ang among mga pusil, ug hapit na kami mosugod sa pagparakrak.”
Nangutana kami kon nganong wala nila kana himoa.
“Wala akoy ideya,” tubag sa sundalo. “Nagtuo ko nga suwerte ninyo. Apan sa dihang gilargabista namo kamo, nakita namo ang ‘makitawhanong hinabang’ nga marka, ug wala kami mahibalo kon unsay among buhaton kaninyo. Busa miabot kamo nga luwas.” Sa ulahi kinasingkasing kaming nag-ampo sa pagpasalamat kang Jehova tungod sa iyang panalipod.
Bisan tuod kon ang ilang mga kahimtang lisod, ang espiritu sa atong mga igsoong lalaki ug babaye sa Bosnia maoy makapadasig. Gipaambit nila ang materyal nga mga butang nga ilang nabatonan maingon man ang daghang pulong sa pagtuo ug pagdasig. Sa Zenica, dunay 40 ka aktibong mga Saksi, lakip sa 2 ka espesyal nga payunir, 11 ka oksilyare payunir, ug 14 ka bag-ong bawtismado. Ang 65 ka mga Saksi ug 4 ka oksilyare payunir nga nagpabilin gihapon sa Sarajevo nagadumalag 134 ka pagtuon sa Bibliya. Ang mga Saksi nagagugol ug aberids nga 20 ka oras matag bulan sa pagpakigsulti ngadto sa uban bahin sa maayong balita sa Gingharian sa Diyos.
Sa pagkamatuod, ang mga Saksi ni Jehova gisakpan sa tibuok-kalibotang pamilya sa mga magtutuo. Sila andam nga itahan ang ilang mga kinabuhi aron makahimog maayo ngadto niadtong may kalabotan kanila sa pagtuo—bisan niadtong wala pa gayod nila mahibalag sa miagi. Ngano? Tungod kay gihigugma nila sila. Si Jesu-Kristo nag-ingon: “Pinaagi niini ang tanan makaila nga kamo akong mga tinun-an, kon kamo adunay gugma taliwala kaninyo.” (Juan 13:35) Sa walay duhaduha mao kini ang nahitabo sa atong pamilya sa mga magtutuo sa Bosnia.
[Mapa/Hulagway sa panid 24]
(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)
Dagat Adriatiko
AUSTRIA
SLOVENIA
HUNGARIA
CROATIA
BOSNIA
SERBIA
Travnik
Zenica
Sarajevo
[Mga hulagway]
Paghatod ug hinabang ngadto sa Bosnia ug Herzegovina
[Hulagway sa panid 26]
Naglisod sa pag-agi sa natumba nga trak