NGANONG importante ang pag-eskuyla? Kini makahatag nimog kaalam, ug ang Bibliya nag-ingon nga “ang kaalam usa ka panalipod.” (Ecclesiastes 7:12) Sa unsang paagi? Aniay ilustrasyon: Handurawa nga naglakaw ka sa peligrosong lugar. Unsay imong gusto—molakaw nga mag-inusara o magpauban sa imong mga higala aron may manalipod nimo kon may mahitabong dili maayo? Kon may maayo kang edukasyon, daghan kag maayong “mga higala” nga makatabang nimo kanunay, sama sa:

• Katakos sa paghunahuna. Ang pag-eskuyla makatabang nimo sa pagbaton nianang gitawag sa Bibliya ug “praktikal nga kaalam ug maayong panghukom.” (Proverbio 3:21, Contemporary English Version) Kini nga mga katakos makatabang nimo sa pagsulbad sa imong mga problema imbes magsalig kanunay sa uban.

• Pagpakig-atubang ug tawo. Ang Bibliya nagtambag sa mga Kristohanon sa pag-ugmad sa mga hiyas sama sa pagkamapailobon ug pagpugong sa kaugalingon. (Galacia 5:22, 23) Ang pagpakig-uban sa nagkalainlaing tawo sa eskuylahan magbansay nimo sa pag-ugmad niining mga hiyasa, lakip sa pagkabukas ug hunahuna, pagkamatinahoron, ug pagkamaluluy-on—mga hiyas nga imong mapuslan inigkahamtong nimo.

• Praktikal nga pagbansay. Sa eskuylahan matudloan ka sa pagkahimong kugihan, nga makatabang nimo aron madawat ka sa trabaho ug mahimong maayong empleyado. Dugang pa, kon mas daghan kag makat-onan, mas matabangan ka sa pag-ila sa imong kaugalingon ug sa pagkasabot sa imong mga gituohan. (Proverbio 14:15) Busa makadepensa ka sa imong gituohan sa matinahorong paagi.—1 Pedro 3:15.

Ang punto: Sanglit nagkinahanglan kag edukasyon, dili makatabang ang pagsigeg hunahuna sa mga butang nga makawalag gana sa pag-eskuyla. Hinunoa, magmainteresado pinaagi sa pagpalandong sa mga benepisyo nga gihisgotan sa ibabaw. Basig mas daghan ka pag mahunahunaang mga benepisyo!

Sulayi kini. Hunahunaa kon unsa ang kinadak-ang benepisyo nga imong makuha sa pagpaningkamot nga molampos sa pag-eskuyla.

HANDURAWA nga misulod kag tindahan kay duna kay paliton, pero nagkayamukat ang mga baligya. Unsa kaha kadugay ka mangita sa imong paliton? Dili ba dali nimong makit-an ang mga baligya kon hapsay kini nga pagkadispley ug ang mga agianan may mga karatula kon unsa nga mga baligya ang anaa diha? Puwedeng ingon usab niini ang imong himoon bahin sa pag-eskuyla. Sa unsang paagi?

Paghimog eskedyul.

“Kas-a nalimot ko sa akong homwork—ug wala pod nako mahimo ang akong mga buluhaton sa balay—kay didto ko sa balay sa akong higala tibuok Sabado ug Dominggo,” miingon ang 18 anyos nga si Zachary, nga taga-United States. “Pagka-Lunes, gihangyo nako ang akong mga titser nga i-ulahi nakog pasa ang akong asaynment. Karon ilista nako ang akong buhatonon aron dili ko malimot.”

Ang paglista nakatabang usab kang Celestine nga taga-Papua New Guinea. Sa namalandong sa panahong nag-eskuyla pa siya, siya miingon: “Duna koy eskedyul sa tanan nakong mga buhatonon, lakip sa homwork, exam, ug mga lulinghayaw. Kini nakatabang nako sa pag-una sa mga butang nga importante ug sa pagtapos sa buluhaton sa tukmang panahon.”

Sugyot: Ilista ang imong mga buhatonon diha sa gamayng notbok, o ibutang kini diha sa imong cellphone o ubang gadyet.

Ayaw paglangay-langay.

Dali kaayo ang pag-ingon, “Unya ra nako na buhaton.” Mas maayo nga himoon dayon ang mga buluhaton—ilabina ang imong homwork.

Sugyot: Batasana nga pag-abot nimo sa balay, himoa dayon ang imong homwork sa dili pa motan-awg TV o maglingawlingaw.

Andama ang imong gamitonon sa eskuylahan.

Nakasulay ka ba nga nalimot sa pagdalag notbok, bolpen, o mga libro? Unsay imong himoon aron dili ka mahasol? “Andamon nakong daan ang akong mga gamit diha sa bag,” miingon si Aung Myo Myat, batan-ong lalaki nga taga-Myanmar.

Sugyot: Ayohag hapnig ang sulod sa imong bag aron makita dayon ang imong mga gamit.

Ang punto: Kon organisado ka, dili ka matensiyon kay daghan kag nalimtan, magsigeg ka-late, ug morag kulang pirmeg panahon alang sa mas importanteng mga butang.

Sulayi kini. Paghunahuna kon unsay angay nimong organisahon. Dayon, hangyoa ang imong ginikanan o higala sa pagtabang nimo sa pagpangitag mga paagi kon unsaon nimo pag-uswag.

KINSAY makatabang nimo aron molampos ka sa pag-eskuyla?

Pamilya.

Ang 18 anyos nga si Bruna nga taga-Brazil miingon: “Kon maglisod ko sa akong homwork, ipatin-aw ni Papa ang asaynment ug magsukna siyag pangutana nga makahatag nakog ideya kon unsay tubag.”a

Sugyot: Pangutan-a ang imong Papa o Mama kon maayo ba siya sa subject nga lisod para nimo. Kon maayo siya niana, tingali siyay makatabang nimo.

Mga titser.

Ang kadaghanan sa mga titser malipayng mahibalo nga ang estudyante naningkamot nga molampos, ug sila andam motabang.

Sugyot: Sultihi ang imong titser, “Sir/Mam, naglisod ko ini nga subject, pero gusto kong makakat-on ug maayo niini. Unsay imong ikasugyot?”

Mga mentor.

Tingali usa ka kasaligang higala sa pamilya makatabang nimo. Duhay benepisyo niini: Una, madawat nimo ang tabang nga imong gikinahanglan; ug ikaduha, makakat-on ka sa pagsalig sa tabang sa uban kon gikinahanglan—usa ka batasan nga mapuslan nimo inigkahamtong. Sa pagkatinuod, ang mga buluhaton molampos kon daghan ang motabang.—Proverbio 15:22.

Sugyot: Pangutan-a ang imong ginikanan kon kinsay maayong mentor para nimo.

Ang punto: Dili daotan ang pagpangayog tabang!

Sulayi kini. Paglistag duha o tulo ka tawong sulondan nga imong gitahod. Duna bay usa kanila nga makatabang nimo sa imong buluhaton sa eskuylahan?

MAAYO gyod nga atimanon ang lawas nga gihatag sa Diyos kanimo. (Salmo 139:14) Aniay ilustrasyon: Handurawa nga duna kay awto, apan wala nimo hatagig panahon ang pagmentinar niini. Sa kadugayan maguba kini. Ingon usab niana ang imong lawas. Unsay imong himoon sa “pagmentinar” niana?

Pahulay.

Kon kulang kag tulog, haga kag panagway ug pirme kang kapoyon, dili kahunahunag tarong, ug magul-anon. Apan kon husto kag pahulay, lagsik ka. Kini makapatubog kusog sa imong lawas, makapauswag sa obra sa imong utok, makahatag nimog resistensiya batok sa sakit, ug maayo ang imong pamati. Dako kana nga ganansiya gikan sa gamayng paghago!

Sugyot: Kon mahimo, sulay ug katulog sa samang oras matag gabii.

Nutrisyon.

Ang tin-edyer kusog motubo. Pananglitan, gikan sa edad nga 10 ngadto sa 17, ang kadaghanan sa batan-ong lalaki modoble ug timbang. Ang mga babaye kusog usab nga motubo. Ang nagtubong lawas nagkinahanglag daghang sustansiya ug enerhiya. Tagan-i gyod ang imong lawas ug nutrisyon nga gikinahanglan niana.

Sugyot: Ayaw gyod kalimot sa pagpamahaw. Kon imong ‘kargahan’ ug pagkaon ang imong lawas sa dili pa magklase, kana makatabang aron makahunahuna kag tarong ug momaayo ang imong memorya.

Ehersisyo.

Ang Bibliya miadmitir nga “ang ehersisyo makaayo sa imong lawas.” (1 Timoteo 4:8, Contemporary English Version) Kini makalig-on sa imong kaunoran ug kabukogan, dili ka daling kapoyon, ang imong timbang mamentinar, mouswag ang imong katakos sa panghunahuna, may resistensiya ka batok sa sakit, mahupay ang tensiyon, ug maayo ang imong buot. Siyempre, ang ehersisyo makalingaw usab, ilabina kon ganahan ka sa ehersisyo nga imong ginahimo!

Ang punto: Ang bastanteng katulog, hustong nutrisyon, ug kasarangang ehersisyo makatabang aron ang imong “makina” maayog kondisyon. Ug tungod niana maayo kag lakat sa klase.a

Sulayi kini. Paghimog rasonableng rutina sa pag-ehersisyo. Subaya ang imong batasan sa pagkatulog ug pagkaon sa usa ka bulan, ug isulat kon unsa pay kinahanglan nimong himoon.

“Kon maglakaw-lakaw ko agig ehersisyo, lagsik kog pamati—bisag kapoy ko sa sinugdan.”—Jason, New Zealand.

“Ang pagkaon gihimo sa Diyos sa pagpabaskog sa atong lawas, busa sustansiyado gyod nga pagkaon ang akong kaonon!”—Jill, United States.

“Mag-jogging ko tulo ka beses sa usa ka semana, ug magbisikleta o maglakaw-lakaw kaduha sa usa ka semana. Ang ehersisyo makapalagsik nako ug makapahuwas sa tensiyon.”—Grace, Australia.

ANG pag-eskuyla nga walay tumong kaamgid sa pagdagan sa lumbaanan nga walay finish line. Ang Bibliya nag-ingon: “Tinoa kon asa ka paingon.” (Proverbio 4:26, Contemporary English Version) Kon duna kay tumong, ang imong hunahuna nakasentro niini ug busa dili ka maglisod sa dihang mangita ka na unyag trabaho. Unsay imong himoon aron makatakda kag tumong?

Pangutan-a ang imong kaugalingon, ‘Unsay akong gusto nga pangabuhian?’ Ayaw paglangan-langan sa pagpangitag tubag niana. Pagplano nang daan. Ngano? Palandonga kini: Kon nagplano ka sa pagbiyahe, kinahanglang mahibalo ka una kon asa ka moadto. Dayon motan-aw kag mapa ug imong susihon kon asa ang kinamaayohang dalan paingon didto. Mahimong ingon usab niana ang imong himoon bahin sa pag-eskuyla. Hunahunaa kon unsay gusto nimo nga trabaho, ug dayon pagpilig kurso nga makatabang nimo aron makaabot ka sa imong destinasyon.

Aniay pasidaan: Daghang batan-on interesado lang sa trabaho nga ganahan kaayo sila—pananglitan, pagkahimong propesyonal nga musician—busa dili sila layhan sa ubang trabaho. Unsay mas maayong himoon?

1. Hunahunaa ang imong mga katakos. Pananglitan, ganahan ka bag trabaho nga nagtanyag ug serbisyo? Maayo ka ba sa mga makina? sa numero? komersiyo? pag-ayoayo?

2. Hunahunaa ang imong mga kapilian. Unsang trabaho ang mobagay sa imong nakamaohan? Hunahunaa ang ubang kapilian imbes ang trabaho lang nga gusto gyod nimo. Ug magmapraktikal. Pananglitan, ang trabaho nga imong gustong makat-onan anaa pod kaha sa ubang lugar kon ugaling mobalhin ka? Dili ka kaha magkautang-utang sa pagtuon niini?

3. Hunahunaa ang imong mga oportunidad. Dihang makadesisyon ka na kon unsang trabahoa ang imong gusto, susiha kon duna bay panginahanglan niining matanga sa trabaho diha sa imong lugar. May nahibaloan ka ba nga posibleng magpaempleyo nimo? Kon duna, modawat ba sila ug mga aprentis? Duna bay gitanyag nga bokasyonal nga mga kurso?

Sugyot: Pangayog tambag sa imong ginikanan, mga titser, ug hamtong nga mga higala. Susiha ang mga mantalaan ug ang Internet.

Ang punto: Kon duna kay tumong, ang imong pag-eskuyla dunay direksiyon ug katuyoan.

Sulayi kini. Pamalandonga kining tulo ka sugyot samtang nag-eskuyla ka pa. Isulat ang imong mga tumong, ug ipakig-estorya kini uban sa imong ginikanan.