“KUWARTA kanunay ang among awayan,” miadmitir si Sarah,a taga-Ghana, nga 17 ka tuig nang minyo kang Jacob. Siya miingon: “Nasuko ko kay akoy nag-atiman sa halos tanang panginahanglan sa pamilya, pero dili gyod siya maghisgot nako bahin sa among pinansiyal nga situwasyon. Daghang semana nga dili kami magtingganay.”

“Tinuod na,” mitubag si Jacob, “may mga panahon nga kami magsiningkahay. Kami sagad mag-away tungod sa sayop nga pagsabot ug sa kawalay maayong komunikasyon. Ang panag-away mahitabo usab tungod sa among sobrang reaksiyon sa mga situwasyon.”

Ang bag-ong minyo nga si Nathan nga taga-India, nag-asoy kon unsay nahitabo dihang gisingkahan sa iyang ugangang lalaki ang iyang ugangang babaye. “Nasuko ang akong ugangang babaye ug milakaw,” siya miingon. “Sa gipangutana nako ang akong ugangang lalaki kon nganong iya siyang gisingkahan, nagtuo ang akong ugangang lalaki nga giinsulto nako siya. Ang resulta, kaming tanan na hinuon ang nabuthan.”

Tingali ikaw nakaobserbar usab nga ang pagbungat ug dili maayong pulong sa sayop nga panahon makapahinabog daghang away sa pamilya. Tingali sa primero kalmado pa ang panag-estorya, pero kalit lang nga mosangko kinig panaglalis. Walay usa ang makasulti ug husto sa tanang panahon, busa ang isulti sa uban mahatagag sayop nga kahulogan o masaypan ug sabot ang ilang motibo. Bisan pa niana, posibleng mapatunhay ang kalinaw ug panaghiusa sa pamilya.

Unsay imong himoon kon init na ang panaglalis? Unsang mga paagi ang imong himoon aron mapasig-uli ang kalinaw sa pamilya? Sa unsang paagi mapatunhay sa pamilya ang kalinaw diha sa panimalay? Palihog padayon sa pagbasa.

KOMOSTA kon kanunay na lang mag-away ang imong pamilya? Tingali ang inyong away halos kada adlaw na ug nagkagrabe. Lagmit wala ka gani mahibalo kon unsay sinugdanan niini. Pero kamo nagminahalay, ug dili ninyo gustong pasakitan ang usag usa.

Importanteng hinumdoman nga ang panaglahig opinyon wala magpasabot nga mabungkag na ang inyong pamilya. Dili sa panag-away magdepende kon unsa kamalinawon o kagubot ang imong panimalay, kondili sa paagi sa inyong pag-atubang sa inyong away. Tagda ang pipila ka paagi nga basin makatabang aron malikayan ang panag-away.

1. AYAW PAGBALOS.

Ang panaglalis naglangkit ug duha ka tawo, pero kon ang usa maminaw imbes mosagbat, ang init nga panaglalis basin mokalma. Busa kontrolaha ang imong kaugalingon aron dili ka makabalos kon nasuko. Kon magpugong ka sa kaugalingon, imong mapatunhay ang imong pagtahod sa kaugalingon ug dignidad. Hinumdomi, ang kalinaw sa pamilya mas importante kay sa pagdaog sa away.

“Kon walay sugnod nga kahoy ang kalayo mapalong, ug kon walay tigbutangbutang ang panaglalis mohunong.”—Proverbio 26:20.

2. SABTA ANG PAGBATI SA IMONG PAMILYA.

Ang maikagon ug masinabtanong pagpamati nga dili mosagbat o manghukom dakog mahimo sa pagpuypoy sa kasuko ug sa pagpasig-uli sa kalinaw. Imbes maghunahuna nga ang usa dunay daotang motibo, sabta ang iyang pagbati. Ayaw hatagig malisya ang nahimo o nasulti nga bunga sa pagkadili-hingpit. Ang sakit nga mga pulong basin nabungat tungod sa wala hunahunaag maayong mga pulong o sa samdang kasingkasing, dili para makasakit o makapanimalos.

“Isul-ob ninyo ang malumong mga pagmahal sa pagkamabination, kalulot, pagpaubos sa hunahuna, kalumo, ug hataas-nga-pailob.”—Colosas 3:12.

3. PAKALMAHA UNA ANG IMONG KAUGALINGON.

Kon nagbukalbukal ka na sa kasuko, maayong molakaw una aron makapabugnaw sa ulo pero pananghid nga matinahoron. Mahimong moadto kag laing kuwarto o molakaw sa gawas hangtod nga kalmado ka na. Kini dili paglikaylikay o pagpakigbungol. Hinunoa, kini tingali ang maayong panahon sa pag-ampo sa Diyos aron mahimong mapailobon, masinabtanon.

“Sa dili pa moulbo ang away, biya na.”—Proverbio 17:14.

4. HUNAHUNAAG MAAYO KON UNSAY ISULTI UG KON UNSAON KINI PAGSULTI.

Ang problema dili masulbad kon magsige kag hunahunag sakit nga mga pulong aron makabalos. Hinunoa, pagsultig mga pulong nga makapuypoy sa nasamdang pagbati sa imong minahal. Imbes imo siyang but-an kon unsay angay niyang bation o reaksiyon, sa kamapainubsanon pangutan-a siya kon dunay wala nimo masabti ug pasalamati siya sa bisan unsang tabang o katin-awan nga imong nadawat.

“Adunay nagapamulong nga walay paghunahuna sama sa mga dunggab sa espada, apan ang dila sa mga maalamon makaayo.”—Proverbio 12:18.

5. HINAYA ANG IMONG TINGOG UG SA TONO NGA MAKAPUYPOY SA KASUKO.

Ang kakulag pasensiya sa usa sa sakop sa pamilya makahaling ug kasuko sa ubang membro sa pamilya. Ayaw pagpalabtik ug sulti o panginsulto, o paningka, bisan unsa ka pa ka suko. Ayaw pangakusar sama sa pag-ingog “Wala ka nay pagtagad nako” o “Dili gyod ka mamati.” Hinunoa, sultihi ang imong kapikas sa kalmadong paagi nga naapektohan ka sa iyang gihimo (“Sakitan ko kon . . .”). Ang pagpanuklod, pagpanagpa, ug pagpamatid, o bisan unsang matang sa pagpanagmal dili gayod husto. Maingon man ang pagtawag ug binugalbugal nga ngalan, pagtamay, o pagpanghulga.

“Isalikway ninyo ang tanang mapangdaot nga kayugot ug kasuko ug kapungot ug sininggitay ug mapasipalahong sinultihan uban sa tanang pagkadaotan.”—Efeso 4:31.

6. PANGAYO DAYOG PASAYLO, UG ISULTI KON UNSAY IMONG HIMOON ARON MAHUSAY ANG AWAY.

Ayaw tugoti nga ang imong kasuko makababag sa imong tinguha nga makig-uli. Hinumdomi, kon makig-away ka, kamong duha parehong pildi. Kon makig-uli ka, kamong duha parehong daog. Busa dawata nga sad-an pod ka. Bisan pag nagtuo ka nga dili ikay sad-an, pangayo gihapog pasaylo sa imong gipakitang reaksiyon, sa imong paagi sa pagtubag, o sa imong nahimo nga wala tuyoa. Ang malinawong relasyon mas hinungdanon kay sa garbo ug pagdaog sa away. Ug kon dunay mangayog pasaylo kanimo, pasayloa dayon.

“Lakaw magpaubos ka ug sigingsiginga paghangyo ang imong isigkatawo.”—Proverbio 6:3.

Sa mahunong na ang panaglalis, unsay imong himoon aron padayong magmalinawon ang pamilya? Kini ang hisgotan sa sunod artikulo.

NAGTUO ka ba nga makatabang ang Bibliya aron padayong magmalinawon ang pamilya? Palihog itandi ang giingon sa Bibliya nianang nakita sa mga magtiayon nga nakatabang kanila. Palandonga kon unsang mga punto nga basig makatabang kanimo aron malikayan ang panaglalis, mapatunhay ang kalinaw, ug mapalig-on ang inyong relasyon.

MGA PRINSIPYO SA BIBLIYA NGA MAKAPATUNHAY SA KALINAW

PAGHUPOT UG POSITIBONG TINAMDAN SA USAG USA.

‘[Ayaw] pagbuhat ug bisan unsa tungod sa pagkamatigion o tungod sa pagpaimportante sa kaugalingon, kondili uban sa pagpaubos sa hunahuna nga magaisip nga ang uban labaw kay kaninyo, nga magatan-aw, dili lamang sa personal nga interes sa mga butang labot sa inyong kaugalingon, kondili sa personal nga interes usab sa uban.’—Filipos 2:3, 4.

“Among nakita nga maayong isipon ang imong kapikas nga mas importante kay sa imong kaugalingon ug sa uban.”—C. P., 19 ka tuig nang minyo.

PAMATI NGA MAY BUKAS NGA HUNAHUNA.

“Magpadayon ka sa pagpahinumdom kanila nga . . . dili [mahimong] palaaway, [kondili mahimong] makataronganon, magpasundayag ug bug-os nga kalumo sa tanan.”—Tito 3:1, 2.

“Malikayan ang daghang tensiyon kon dili nato tumpangan ug suko nga tono ang atong kapikas. Importanteng mamati nga may bukas nga hunahuna, ug tahora ang iyang panglantaw bisag supak ka niana.”—P. P., 20 ka tuig nang minyo.

MAGMAPAILOBON UG MAGMALUMO.

“Pinaagi sa pagpailob ang komandante malukmay, ug ang malumo nga dila makabali ug bukog.”—Proverbio 25:15.

“Ang panag-away dili malikayan, pero ang resulta nagdepende sa reaksiyon nga atong ipakita. Kinahanglang magpailob gyod kita. Kon kita magpailob, atong mahusay ang mga kabingkilan.”—G. A., 27 ka tuig nang minyo.

AYAW PAGSULTIG SAKIT O PANAGMAL.

“Isalikway gayod kining tanan gikan kaninyo, kapungot, kasuko, pagkadaotan, mapasipalahong sinultihan, ug malaw-ayng pulong.”—Colosas 3:8.

“Nakadayeg ko sa taas nga pasensiya sa akong bana. Kalmado siya kanunay ug dili gyod maningka o manginsulto nako.”—B. D., 20 ka tuig nang minyo.

MAGMAPINASAYLOON UG PAKIGHUSAY DAYON.

“Magpadayon sa pag-antos sa usag usa ug kinabubut-on nga magpasaylo sa usag usa kon ang usa adunay reklamo batok sa lain.”—Colosas 3:13.

“Dihang tensiyonado, lisod makapabiling kalmado, ug dali kang makasulti o makabuhat ug butang nga makapasakit sa imong kapikas. Niini nga situwasyon, mas maayong magmapinasayloon. Ang maayong kaminyoon imposible kon dili magpinasayloay.”—A. B., 34 ka tuig nang minyo.

BATASANA ANG PAGKAMAHINATAGON.

“Batasana ang paghatag, ug pagahatagan kamo sa mga tawo. . . . Kay sa sukod nga inyong ginasukod, sila magasukod nganha kaninyo ingong balos.”—Lucas 6:38.

“Ang akong bana nahibalo kon unsay akong gusto, ug pirme siyang may himoon nga makapasorpresa nako. Tungod niana, kanunay kong maghunahuna, ‘Unsay akong himoon aron siya malipay?’ Busa kami malipayon hangtod karon.”—H. K., 44 ka tuig nang minyo.

AYAW PAGSURENDER SA PAGPATUNHAY SA KALINAW

Ang mga sakop sa pamilya nga giinterbiyo sa Pagmata! maoy pipila lang sa milyonmilyon sa kalibotan nga natabangan sa Bibliya sa pag-ugmad ug mga hiyas nga makatabang sa pamilya nga mahimong mas malinawon.a Bisan pag ang ubang sakop sa ilang pamilya daw walay interes sa pagpakigkooperar, ilang nakita nga mapuslanon gihapon ang pagkahimong makigdaiton, kay ang Bibliya nagsaad nga kadtong “nagapasiugda sa pakigdait” o nagpatunhay sa kalinaw magmalipayon.—Proverbio 12:20, Ang Biblia NCV.