Kapitulo 1

Pwede na ba Akong Makigdeyt?

“Kay daghan man kaayo ang nagdeyt, nangandoy sab ko nga makadeyt. Daghan ra ba kaayog guwapo.”​—Whitney.

“Ang ubang mga babaye mao nay manghagad sa pagpakigdeyt ug gusto pod kong makigdeyt. Apan kon mananghid ko sa akong mga ginikanan, nahibalo na ko kon unsay ilang itubag.”​—Phillip.

ANG pangandoy nga makauban ang tawo nga imong nagustohan ug nakagusto usab nimo kusganon bisag bata pa kaayo. “Nangandoy ako nga makadeyt sa 11 anyos pa lang ako,” miingon si Jenifer. Si Brittany miingon: “Sa eskuylahan morag dili ka normal kon wala kay kadeyt!”

Ikaw komosta? Pwede ka na bang makigdeyt? Aron matubag kini, hisgotan una nato ang importante kaayong pangutana:

Unsa ang “Pagpakigdeyt”?

Markahi ang imong tubag sa mosunod nga mga pangutana:

Kamong duha pirmeng magkuyog-kuyog. Nakigdeyt ka ba?

□ Oo

□ Wala

Duna kay naibgan ug siya naibog pod nimo. Magsige kag padalag text message o kaha kanunayng makig-estorya kaniya diha sa telepono. Nakigdeyt ka ba?

□ Oo

□ Wala

Sa matag higayon nga manuroy kamo sa imong mga higala, kamo lang duha ang pirmeng magparis. Nakigdeyt ka ba?

□ Oo

□ Wala

Tingali wala ka maglisod sa pagtubag sa unang pangutana. Apan basig medyo naglisod ka pagtubag sa ikaduha ug ikatulong pangutana. Unsa man gayod ang pagpakigdeyt? Sa pagkatinuod, ang pagpakigdeyt gihubit ingong usa ka kalihokan diin imong gihatagan ug espesyal nga atensiyon ang tawo nga imong naibgan ug gihatagan ka usab niya ug espesyal nga atensiyon. Busa ang tubag sa tanang tulo ka pangutana nga gilista sa ibabaw maoy oo. Sa telepono man o sa personal, sa dayag o sa tago, kon ikaw ug ang imong higala sa kaatbang nga sekso naibog sa usag usa ug kanunay kamong mag-estoryahanay, kini pakigdeyt. Pwede ka na bang makigdeyt? Aron mahibalo ka sa tubag, atong hisgotan ang tulo ka pangutana.

Nganong Gusto Ka Mang Makigdeyt?

Diha sa daghang kultura, ang pagpakigdeyt mao ang naandang paagi aron mas magkailhanay pa ang babaye ug lalaki. Apan ang pagpakigdeyt kinahanglang dungganon ug katuyoan​—sa pagtabang sa batan-ong lalaki o babaye sa pagtino kon kana ba gayong tawhana ang gusto niyang pakaslan.

Tinuod, ang ubang mga batan-on dili seryosog panglantaw bahin sa pagpakigdeyt. Tingali gusto lang nila nga makauban ang ilang naibgan, nga walay intensiyon nga magminyo. Lagmit gusto lang sa uban nga ipanghambog o idispley ang ilang naibgan aron sila kasinahan. Apan, kining matanga sa relasyon dili magdugay. “Daghang batan-on nga nakigdeyt magbulag paglabay ug usa o duha ka semana,” matod sa usa ka batan-on nga ginganlag Heather. “Ilang gilantaw nga ang ingon niana nga relasyon temporaryo lang​—sa ato pa ang ilang hunahuna nakondisyon nga ang kaminyoon dili dumalayon.”

Sa tinuod lang, kon makigdeyt ka, gitandog nimo ang pagbati nianang tawhana. Busa, paneguroa nga ang imong intensiyon dungganon. Palandonga: Gusto ka ba nga ang imong pagbati himoon lang nga samag dulaan​—dulaan makadiyot ug dayon ipadaplin lang? Usa ka batan-ong ginganlag Chelsea miingon: “Usahay lingawlingaw lang para nako ang pagpakigdeyt, apan dili gayod makalingaw kon seryoso ang usa apan ang iyang kadeyt dili.”

Pilay Edad nga Pwede Ka Nang Makigdeyt?

Sa imong hunahuna, pilay edad nga pwede nang makigdeyt ang usa ka batan-on? ․․․․․

Karon ipangutana usab kana sa imong ginikanan, ug isulat ang ilang tubag. ․․․․․

Lagmit ang unang edad nga imong gisulat mas ubos kay nianang sa ikaduha. O basin dili! Tingali usa ka sa daghang batan-on nga wala una makigdeyt hangtod nga anaa na sila sa hustong edad ug mas nakaila na sila sa ilang kaugalingon. Mao kanay gihimo sa 17-anyos nga si Danielle. Siya miingon: “Sa miaging duha ka tuig, ang akong gipangita sa usa ka lalaki nga mahimo nakong kapikas lahi kaayo kay sa akong gipangita karon. Gani, bisan karon dili pa ko segurado kon unsa gayoy akong gusto. Kon sa tan-aw nako segurado na ko sa akong gibati paglabay ug pipila ka tuig, nan tingali makigdeyt na ako.”

Dunay laing katarongan kon nganong dili ka angayng magdalidali sa pagpakigdeyt. Gigamit sa Bibliya ang terminong “pagbuswak sa pagkabatan-on” sa paghubit sa panahon sa kinabuhi nga tuman ka kusog ang seksuwal nga pagbati ug ang kaibog sa kaatbang nga sekso. (1 Corinto 7:36) Ang pagpakigsuod sa usa ka tawo sa kaatbang nga sekso samtang anaa pa sa “pagbuswak sa pagkabatan-on” makapukaw sa kailibgon nga mosangpot ug daotang buhat. Tinuod, para sa ubang mga batan-on wala kanay kaso. Daghan kanila gusto kaayong mosulay sa pagpakigsekso. Apan ayaw padala niana nga kaisipan! (Roma 12:2) Sa pagkamatuod, ang Bibliya nag-awhag kanimo sa “paglikay sa pakighilawas.” (1 Corinto 6:18, New International Version) Kon maghulat ka hangtod molapas ka sa pagbuswak sa pagkabatan-on, ‘makalikay ka sa katalagman.’​—Ecclesiastes 11:10.

Andam Ka na Bang Magminyo?

Aron matabangan ka sa pagtubag niining pangutana sa ibabaw, susihag maayo ang imong kaugalingon. Palandonga ang mosunod:

Relasyon. Giunsa nimo pagtratar ang imong ginikanan ug mga igsoon? Masuko ka ba dayon nila, nga tingali mosultig sakit o manginsulto sa pagpahayag sa imong opinyon? Unsay ilang ikasulti bahin kanimo niining bahina? Kon unsay imong pagtratar sa mga membro sa imong pamilya mao pod unyay imong pagtratar sa imong kapikas.​—Basaha ang Efeso 4:31.

Panglantaw. Positibo ba o negatibo kag panglantaw? Makataronganon ka ba, o moinsistir ka ba kanunay sa imong gusto? Kalmado ka ba gihapon bisan sa makapungot nga kahimtang? Taas ka bag pasensiya? Ang pagpalambo sa mga bunga sa espiritu sa Diyos karon makatabang sa pag-andam kanimo sa pagkahimong bana o asawa.​—Basaha ang Galacia 5:22, 23.

Panalapi. Maayo ka bang mobadyet ug kuwarta? Kanunay ka bang may utang? Makadugay ka ba sa usa ka trabaho? Kon dili, ngano man? Tungod ba sa trabaho mismo? sa amo? O tungod sa imong dili maayong batasan? Kon dili ka makamaong mobadyet sa imong kuwarta, unsa pa kaha kon may pamilya ka na?​—Basaha ang 1 Timoteo 5:8.

Espirituwalidad. Kon Saksi ni Jehova ka, unsay imong espirituwal nga mga hiyas? Kinahanglan ka pa bang pahinumdoman sa pagbasa sa Bibliya ug sa pagpakigbahin sa ministeryo ug sa Kristohanong mga tigom? Ang tawo nga imong pakaslan takos nga makabaton ug kapikas nga lig-on ug espirituwalidad.​—Basaha ang Ecclesiastes 4:9, 10.

Kon Unsay Imong Mahimo

Kon maaghat ka sa pagpakigdeyt nga dili ka pa andam, susama ra kanag gipugos ka sa pagkuhag eksamin sa subject nga mao pay imong pagsugod pagtuon. Siyempre, dili kana makataronganon! Kinahanglang magtuon ka una aron makatubag ka sa mga pangutana sa eksaminasyon.

Ingon usab niana ang pagpakigdeyt. Sama sa ato nang nahisgotan, dili duladula ang pagpakigdeyt. Busa sa dili pa nimo isentro ang imong pagtagad sa usa ka tawo, nagkinahanglan ka ug panahon sa pagtuon sa usa ka importante kaayong subject​—kon unsaon pagpalambo sa panaghigalaay. Dayon, kon makakita ka nag tawo nga angay nimo, mas andam ka na sa pagtukod ug malig-ong relasyon. Sa pagkatinuod, ang malipayong kaminyoon maoy panaghiusa sa duha ka suod nga managhigala.

Dili buot ingnon nga gikuhaan ka ug kagawasan kon maghulat kag panahon una makigdeyt. Hinunoa, makabaton kag dugang kagawasan ‘sa pagkalipay sa imong pagkabatan-on.’ (Ecclesiastes 11:9) Ug duna ka pay panahon sa pagpauswag sa imong pagkatawo ug, labaw sa tanan, sa imong relasyon sa Diyos.​—Lamentaciones 3:27.

Sa pagkakaron, pwede kang makalingaw-lingaw uban sa kaatbang nga sekso. Unsa ang labing maayong paagi? Pagpakig-uban sa grupo nga dunay mga lalaki, babaye, ug responsableng mga hamtong. Usa ka batan-ong babaye nga ginganlag Tammy miingon: “Para nako mas bibo kini. Mas maayo nga daghan kag higala.” Si Monica miuyon. “Mas maayo kon makig-uban ka sa grupo,” siya miingon, “kay makaila nimo ang mga tawo nga lainlain ug personalidad.”

Ayawg isentro ang imong atensiyon sa usa lang ka tawo kon bata ka pa, kay basig maguol ka lang. Busa, ayaw pagdalidali. Gamita kining yugtoa sa imong kinabuhi sa pagkat-on kon unsaon pagpalambo ug pagpatunhay sa panaghigalaay. Sa ngadto-ngadto, kon gusto ka nang makigdeyt, mas nakaila ka na sa imong kaugalingon ug kon unsang mga hiyas ang imong gipangita sa mahimo unya nimong kapikas sa tibuok kinabuhi.

BASAHA ANG DUGANG PA BAHIN NIINI NGA ULOHAN DIHA SA TOMO 1, KAPITULO 29 UG 30

MGA TEKSTO

“Ang usa nga maalamon magapalandong sa iyang mga lakang.”​—Proverbio 14:15.

SUGYOT

Aron maandam ka sa pagpakigdeyt ug sa pagminyo, basaha ang 2 Pedro 1:5-7 ug pagpilig usa ka hiyas nga kinahanglan pa nimong palamboon. Sa usa ka bulan, tan-awa kon daghan ka na bag nakat-onan niining hiyasa ug kon imo ba kining napalambo.

NAHIBALO KA BA . . . ?

Gipakita sa daghang panukiduki nga ang managtrato nga magminyo nga wala pay 20 ang edad lagmit magbulag sulod lang sa lima ka tuig.

ANG AKONG PLANONG HIMOON!

Kini ang mga hiyas nga kinahanglan nakong ugmaron aron maandam ako sa pagminyo: ․․․․․

Kini ang akong himoon aron maugmad ko kining mga hiyasa: ․․․․․

Kon unsay akong gustong ipangutana sa akong ginikanan bahin niini: ․․․․․

UNSAY IMONG HUNAHUNA?

● Unsang nahiangayng mga okasyon nga makapakig-uban ka sa kaatbang nga sekso?

● Unsay imong ipangatarongan sa imong manghod nga gusto nang makigdeyt bisag bata pa kaayo?

● Kon makigdeyt ka nga walay intensiyon nga magminyo, unsa kahay bation sa imong kadeyt?

[Blurb sa panid 18]

Sa akong hunahuna kinahanglang makigdeyt ka lang sa tawo nga dunay espesyal nga luna sa imong kasingkasing ug nga sa imong panan-aw kamoy magkadayon. Makigdeyt ka tungod kay may pagtan-aw ka kaniya, dili lang kay ganahan kang makigdeyt.’’​—Amber

[Hulagway sa panid 16, 17]

Kon makigdeyt ka nga walay intensiyon nga magminyo, mora kag bata nga nagdulag bag-ong dulaan ug dayon ipadaplin kini kon pul-an na

Kapitulo 3

Siya na ba Kaha ang Angay Para Nako?

Gahinig panahon ang pagtubag sa mosunod:

Unsang mga kinaiya ang imong ginapangita karon sa usa nga gusto nimong mahimong kapikas sa kaminyoon? Sa listahan sa ubos, markahig ✔ ang upat ka kinaiya nga labing importante kanimo.

□ Hitsuraan □ Dasig sa espirituwal

□ Mahigalaon □ Kasaligan

□ Popular □ Hinlog moral

□ Maayong mopakatawa □ May tumong sa kinabuhi

May naibgan ka ba niadtong bata-bata ka pa? Sa listahan sa ibabaw, markahig × ang kinaiya nga imo gayong nagustohan kaniya kaniadto.

BISAN hain niining mga kinaiyaha nga nalista sa ibabaw maayo. Ang matag usa niini makadani. Apan dili ka ba mouyon nga kon duna kay maibgan sa bata-bata ka pa, ang kasagarang makita nimo mao ang dili kaayo hinungdanong mga kinaiya, sama nianang gilista sa wala nga bahin sa ibabaw?

Apan samtang magkahamtong ka, mosugod ka na pagtan-aw sa mas hinungdanong mga kinaiya, sama nianang gilista sa tuo nga bahin sa ibabaw. Pananglitan, makaamgo ka nga ang guwapa kaayo ninyong silingan dili diay kasaligan o kaha ang popular kaayong lalaki sa inyong klase dili diay maayog moral. Kon lapas ka na sa pagbuswak sa pagkabatan-on, tingali dili na importante kanimo ang taphaw nga mga kinaiya sa pagtubag sa pangutana, “Siya na ba kaha ang angay para nako?”

Ilha Una ang Imong Kaugalingon

Sa dili ka pa magtimbang-timbang kon kinsay angay para nimo, kinahanglang ilhon una nimog maayo ang imong kaugalingon. Aron mas mailhan pa nimo ang imong kaugalingon, tubaga kini nga mga pangutana:

Unsay akong maayong mga kinaiya? ․․․․․

Unsay akong mga kahuyangan? ․․․․․

Unsay akong emosyonal ug espirituwal nga mga panginahanglan? ․․․․․

Ang pag-ila sa imong kaugalingon dili sayon, apan ang mga pangutana sama nianang sa ibabaw makatabang kanimo sa pagtugkad ug pagsabot sa imong kaugalingon. Kon mas nakaila ka sa imong kaugalingon, mas makaarang ka sa pagpangitag tawo nga makapalambo sa imong maayong mga kinaiya imbes magpasamot sa imong mga kahuyangan.a Apan komosta man kon sa imong hunahuna nakakita ka nag tawo nga angay para nimo?

Pwede Bang Bisag Kinsa na Lang?

“Pwede ba kong mamisita nimo?” Tingalig hilasan ka o molukso sa kalipay kon may mohangyo nimong mamisita​—depende kon kinsay naghangyo. Ibutang ta nga misugot ka. Sa nagkatrato na kamo, unsaon nimo pagkahibalo nga siya na ang angay para nimo?

Ingnon ta nga gusto kang mopalit ug sapatos. Miadto ka sa tindahag sapatos ug nakakitag sapatos nga imong nagustohan. Imo kining gisukod, ugaling lang nabalo ka kay dili kini mosakar. Unsay imong buhaton? Paliton ba gihapon nimo kini? O mangita kag lain? Siyempre, mangita kag lain. Dili gayod komportable ang huot nga sapatos!

Susama usab niini ang pagpilig kapikas sa kaminyoon. Paglabay sa panahon, daghan kag maibgan. Apan dili pwede nga bisag kinsa na lang ang imong pilion. Sa tinuod lang, nangita ka ug usa nga sayon nimong ikasabot, nga magkaangay ang inyong personalidad ug managsama ang inyong tumong. (Genesis 2:18; Mateo 19:4-6) May nakita ka na ba? Kon mao, unsaon nimo pagkahibalo nga siya na ang angay para nimo?

Susiha ang Pagkatawo

Aron matubag kanang kataposang pangutana, susiha ang pagkatawo sa imong naibgan. Apan pagbantay! Kay basig ang tan-awon lang nimo mao ang gusto nimong makita. Busa ayaw pagdali. Ilha ang tinuod nga kinaiya sa imong naibgan. Siyempre, dili kini sayon. Apan importante kini. Pananglitan: Gusto kang mopalit ug awto. Susihon ba gayod nimo kinig maayo? Hitsura lang ba sa awto ang importante para nimo? Dili ba mas maayong susihon usab ang ubang parte niini​—tingali ang kondisyon sa makina?

Ang pagpilig kapikas mas seryoso kay sa pagpilig awto. Apan wala kaayo hatagig pagtagad sa daghang managtrato ang pagkatawo sa ilang trato. Mohisgot dayon silag mga butang nga magkaparehas silang duha: ‘Parehas kamig gusto nga musika.’ ‘Parehas kamig gikawilihan nga mga kalihokan.’ ‘Magkasinabot kami sa tanang butang!’ Apan, sama sa nahisgotan na sa sinugdanan, kon ‘lapas ka na sa pagbuswak sa pagkabatan-on,’ dili na importante kanimo ang taphaw nga mga kinaiya. Kinahanglang imong tan-awon ang “natago nga pagkatawo.”​—1 Pedro 3:4; Efeso 3:16.

Pananglitan, imbes hatagan ug importansiya ang mga butang nga kamo magkasinabot, mas maayong imong panid-an siya kon unsay iyang tinamdan kon kamo dili magkasinabot. Sa ato pa, unsa may iyang reaksiyon kon maglalis kamo​—ipamugos ba niya ang iyang gusto, nga tingali ‘mosinta sa kasuko’ o sakit manulti? (Galacia 5:19, 20; Colosas 3:8) O makataronganon ba siya​—andam mopahiuyon aron wala nay samok, kon walay prinsipyong malapas?​—Santiago 3:17.

Laing butang nga angay nimong palandongon: Ginakontrolar ba niya ang uban, o siya ba dominante ug seloso? Moinsistir ba siya nga kinahanglang mahibalo siya sa tanan nimong lihok? “Nakadungog ako ug managtrato nga mag-away kay ang usa dili magpahibalo kon asa siya moadto,” matod pa ni Nicole. “Para nako, mahimo unya kana nga problema.”​—1 Corinto 13:4.

Ang gihatagag pasiugda sa ibabaw maoy bahin lang sa kinaiya ug paggawi. Hinunoa, importante usab nga masayod ka sa reputasyon sa imong trato. Unsay panglantaw sa uban kaniya? Maayong makig-estorya ka sa mga tawo nga dugay nang nakaila kaniya, sama sa mga hamtong diha sa kongregasyon. Nianang paagiha mahibalo ka kon maayo ba siyag reputasyon.​—Buhat 16:1, 2.

Tingali mas daghan kag madiskobrehan bahin sa imong trato kon imong isulat ang imong naobserbahan kaniya maylabot sa mga punto nga gihisgotan.

Personalidad ․․․․․

Paggawi ․․․․․

Reputasyon ․․․․․

Daghan ka usab ug makat-onan kon imong basahon ang kahon nga “Mahimo Kaha Siya nga Maayong Bana?” sa panid 39 o “Mahimo Kaha Siya nga Maayong Asawa?” sa panid 40. Ang mga pangutana niini nga mga kahon makatabang kanimo sa pagtino kon ang imong trato mahimo ba unyang maayong kapikas.

Apan unsay imong himoon kon pananglitan human sa imong pagtimbang-timbang nakaingon ka nga siya dili diay angay para nimo? Kon mao, aniay ugdang nga pangutana:

Angay ba Kaming Magbulag?

Usahay mas maayong taposon na lang ang inyong relasyon. Tagda kining kaagi ni Jill. “Sa primero,” matod pa niya, “nalipay ko nga ang akong trato mabalak-on kaayo kon asa ko moadto, kon unsay akong ginahimo, ug kon kinsay akong kauban. Apan sa ngadto-ngadto dili na siya gusto nga makig-uban ako sa uban. Mangabugho pa gani siya kon makig-uban ako sa akong pamilya​—ilabina sa akong amahan. Sa dihang nakigbulag ko niya, mora kog naibtan ug tunok!”

Ingon usab niini ang kaagi ni Sarah. Siya anam-anam nga nakamatikod nga ang iyang trato nga si John sakit manulti, lisod pahimut-an, ug way batasan. “Sa usa ka higayon,” nahinumdom si Sarah, “tulo ka oras nga nalangan ang akong trato! Wala siya mangatahoran sa dihang gipadayon siya sa akong inahan, unya miingon siya: ‘Tana, kay nalangan na ta.’ Siya ray nalangan pero ang iyang giingon kaming duha ang nalangan. Angay unta nga mangayo siyag pasaylo o kaha iyang ipatin-aw kon nganong nalangan siya. Labaw sa tanan, nangayo unta siyag katahoran sa akong inahan!” Siyempre, dili kita makaingon nga ang relasyon dili molampos tungod lang sa usa ka sayop nga buhat o sa usa ka dili maayong kinaiya. (Salmo 130:3) Apan sa dihang nakita ni Sarah nga si John wala gayoy batasan, iyang gitapos ang ilang relasyon.

Komosta kon, sama kang Jill ug Sarah, imong nakita nga ang imong trato dili mahimong maayong kapikas? Kon mao, tagda gayod ang imong pagbati! Bisag sakit dawaton, mas maayo tingali nga taposon na lang nimo ang inyong relasyon. Ang Proverbio 22:3 nag-ingon: “Maalamon ang tawo nga nakakita sa katalagman ug [manalipod] sa iyang kaugalingon.” Pananglitan, kon imong makita diha sa imong trato ang usa o duha ka dili maayong mga kinaiya nga gihisgotan diha sa mga panid 39 ug 40, mas maayong magbulag usa kamo​—hangtod masulbad ang problema. Tinuod, dili lalim nga makigbulag. Apan ang kaminyoon maoy usa ka permanenteng bugkos. Mas maayo pang masakitan ka karon kay sa magbasol ka sa tibuok kinabuhi!

Kon Unsaon Nimo Pagsulti nga Makigbulag Ka Na

Unsaon man nimo pagtapos sa inyong relasyon? Una, pagpilig maayong kahimtang nga kamo magkaestorya. Kon ikaw ang anaa sa iyang lugar, palandonga kon unsay gusto nimo nga itratar kanimo. (Mateo 7:12) Gusto ka bang mahibalo ang uban sa imong desisyon? Siyempre dili. Gawas kon gikinahanglan, ayaw taposa ang inyong relasyon pinaagi sa pagbilin ug mensahe diha sa telepono, pinaagig text message, o sa e-mail. Hinunoa, pagpilig panahon ug dapit nga kamong duha magkaestoryahay ug maayo.

Unsay imong isulti kon mag-inatubangay na kamo? Giawhag ni apostol Pablo ang mga Kristohanon sa ‘pagsulti sa tinuod’ sa usag usa. (Efeso 4:25) Nan, labing maayo nga magmataktikanhon, apan magmalig-on. Iklaro kon nganong nagtuo ka nga ang inyong relasyon dili molampos. Dili na kinahanglang imong usa-usahon ang iyang mga sayop o magpusot-pusot kag panaway. Imbes moingong, “Dili man god ka” ingon niini o ingon niana, mas maayong isulti nimo ang imong pagbati​—“Importante para nako ang usa ka tawo nga . . .” o “Sa akong hunahuna mas maayong taposon na lang nato ang atong relasyon kay . . .”

Dili kini panahon nga magpalingpaling ka sa imong desisyon o magpadala sa opinyon sa uban. Hinumdomi nga nakadesisyon ka sa pagpakigbulag tungod sa usa ka dakong hinungdan. Busa pagbantay kon mosulay ang imong trato sa pagbag-o sa imong hunahuna tungod kay maayo siya nga mobulada. Usa ka batan-on nga ginganlag Lori miingon, “Sa dihang nakigbulag ko, nagpaguol-guol ang akong trato. Nagtuo ko nga iya kadtong gihimo aron maluoy ko niya. Naluoy baya pod ko. Apan wala gyod ako magpadala sa iyang reaksiyon.” Sama kang Lori, tinoa gayod kon unsay imong gusto. Barogi ang imong desisyon. Himoang dili ang imong dili.​—Santiago 5:12.

Resulta sa Panagbulag

Ayawg katingala kon maguol ka pag-ayo sa magkabulag na kamo. Tingali mobati ka usab sa gibati sa salmista kinsa miingon: “Nalibog ako, natikuko ako sa hilabihan gayod; naglakaw ako sa tibuok adlaw nga masulub-on.” (Salmo 38:6) Tingali awhagon ka sa ubang maayog tuyo nga mga higala sa pagpakig-uli kaniya. Pagbantay! Ikaw ray mag-antos sa imong desisyon​—dili ang imong maayog tuyo nga mga higala. Busa ayaw kahadlok sa pagbarog sa imong desisyon​—bisag masakitan ka sa inyong panagbulag.

Makasalig ka nga maalim ra unya ang kasakit sa imong dughan. Nganong dili nimo sulayan kining mosunod nga mga sugyot aron maantos nimo ang imong gibati?

Isulti ang imong gibati ngadto sa usa ka kasaligang higala.b (Proverbio 15:22) Iampo kini kang Jehova. (Salmo 55:22) Magmapuliki. (1 Corinto 15:58) Ayaw pag-inusara! (Proverbio 18:1) Pakig-uban sa mga tawo nga makadasig kanimo. Hunahunaa ang positibong mga butang.​—Filipos 4:8.

Makakita ka ra usab unya ug bag-ong trato. Lagmit nianang higayona mas timbang ka nag panglantaw. Tingali nianang panahona ang pangutana nga “Siya na ba kaha ang angay para nako?” matubag na nimo ug oo!

BASAHA ANG DUGANG PA BAHIN NIINI NGA ULOHAN DIHA SA TOMO 1, KAPITULO 31

[Mga footnote]

TEKSTO

“Pinaagi sa iyang mga binuhatan ang usa ka bata magpaila sa iyang kaugalingon kon ang iyang kalihokan maoy lunsay ug matul-id.”​—Proverbio 20:11.

SUGYOT

Pakigbahin sa mga kalihokan diin madayag ang inyong mga kinaiya:

● Pagdungan pagtuon sa Pulong sa Diyos.

● Paniid sa usag usa kon motambong ug mga tigom sa kongregasyon ug kon mosangyaw.

● Tabang sa paglimpiyo sa Kingdom Hall ug pagboluntaryo sa mga proyekto sa pagpanukod.

NAHIBALO KA BA . . . ?

Gipadayag sa mga panukiduki nga ang kaminyoon sa mga tawo nga dili parehas ug relihiyon dakog posibilidad nga moresultag diborsiyo.

ANG AKONG PLANONG HIMOON!

Kini ang akong himoon kon maibog ko sa usa nga dili parehas nakog relihiyon: ․․․․․

Kini ang akong himoon aron mahibaloan nako ang reputasyon sa akong trato: ․․․․․

Kon unsay akong gustong ipangutana sa akong ginikanan bahin niini: ․․․․․

UNSAY IMONG HUNAHUNA?

● Unsang mga hiyas ang imong ugmaron aron mahimo kang maayong bana o asawa?

● Unsang hinungdanong mga kinaiya ang imong gipangita sa usa ka kapikas?

● Unsang dagkong mga problema ang motungha kon magminyo ka ug dili parehas nimog relihiyon?

● Sa unsang paagi imong mahibaloan ang kinaiya, panggawi, ug reputasyon sa imong trato?

[Blurb sa panid 37]

“Ang pagtratar sa imong trato sa iyang pamilya mao usab unyay iyang pagtratar kanimo.”​—Tony

[Kahon sa panid 34]

“Ayaw Pagpayugo nga Dili Timbang”

“Ayaw pagpayugo nga dili timbang sa mga dili-magtutuo.” Kining maong prinsipyo sa Bibliya, nga makita diha sa 2 Corinto 6:14, tingali makataronganon para nimo. Bisan pa niana, basin maibog ka gihapon sa usa ka dili magtutuo. Ngano man? Usahay tungod kay guwapa o kaha guwapo siya. “Makita nako kanunay kining babayhana sa among klase sa P.E.,” miingon si Mark. “Siya gayoy mag-una-una sa pagduol ug pagpakig-estorya nako. Busa nagkasuod kami.”

Kon nakaila ka gayod sa imong kaugalingon ug masaligon nga lig-on ka sa espirituwal​—ug hamtong nga dili madaog sa imong pagbati—​nahibalo ka na kon unsay angay nimong buhaton. Sa tinuod lang, bisag unsa pa siya ka guwapo o ka guwapa, ug bisan unsa pa siya ka buotan, siya dili makatabang sa imong pagpakighigala sa Diyos.​—Santiago 4:4.

Siyempre, kon nahigugma ka, dili lalim ang pagtapos niini nga relasyon, nga maoy naeksperyensiyahan ni Cindy. “Adlaw-adlaw ako nga naghilak,” siya miingon. “Siya lang kanunay ang akong gihunahuna, bisan panahon sa mga tigom sa kongregasyon. Gihigugma nako siya pag-ayo, ug mas maayo pang mamatay ako kay sa magbulag kami.” Apan nasabtan ra ni Cindy ang maalamong tambag sa iyang inahan nga dili makigdeyt ug dili magtutuo. “Maayo na lang kay ako siyang gibulagan,” siya miingon. “Masaligon ako nga may itagana ra unya si Jehova kanako.”

Parehas ka bag kahimtang kang Cindy? Kon mao, ayaw soloha ang problema! Mahimong makigsulti ka sa imong ginikanan. Mao kanay gihimo ni Jim sa dihang may naibgan siya sa eskuylahan. “Nangayo akog tabang sa akong ginikanan,” matod pa niya. “Nakatabang kaayo kini kanako.” Ang mga ansiyano sa kongregasyon makatabang usab kanimo. Ipadayag sa usa kanila ang imong gibati.​—Isaias 32:1, 2.

[Kahon/​Hulagway sa panid 39]

Mahimo Kaha Siya nga Maayong Bana?

Kon Unsay Angay Nimong Mahibaloan

◻ Sa unsang paagi gigamit niya ang iyang awtoridad?​—Mateo 20:25, 26.

◻ Unsay iyang mga tumong?​—1 Timoteo 4:15.

◻ May gihimo na ba siya sa pagkab-ot niining mga tumonga?​—1 Corinto 9:26, 27.

◻ Unsay iyang pagtratar sa iyang pamilya?​—Exodo 20:12.

◻ Kinsay iyang mga higala?​—Proverbio 13:20.

◻ Unsay iyang ginahisgotan kanunay?​—Lucas 6:45.

◻ Unsay iyang tinamdan sa kuwarta?​—Hebreohanon 13:5, 6.

◻ Unsang matanga sa kalingawan ang iyang gusto?​—Salmo 97:10.

◻ Sa unsang paagi gipasundayag niya ang iyang gugma kang Jehova?​—1 Juan 5:3.

Maayong mga Kinaiya

◻ Kugihan ba siya?​—Proverbio 6:9-11.

◻ Maayo ba siyang mogunit ug kuwarta?​—Lucas 14:28.

◻ Maayo ba siyag reputasyon?​—Buhat 16:1, 2.

◻ Mahunahunaon ba siya sa uban?​—Filipos 2:4.

Mga Problema

◻ Dali ba siyang masuko?​—Proverbio 22:24.

◻ Misulay ba siya pagtental kanimo sa paghimog imoral nga buhat?​—Galacia 5:19.

◻ Siya ba manapat o sakit manulti?​—Efeso 4:31.

◻ Moinom ba siyag makahubog nga ilimnon aron malingaw?​—Proverbio 20:1.

◻ Siya ba seloso ug kaugalingon ray gihunahuna?​—1 Corinto 13:4, 5.

[Kahon/​Hulagway sa panid 40]

Mahimo Kaha Siya nga Maayong Asawa?

Kon Unsay Angay Nimong Mahibaloan

◻ Sa unsang paagi nagpasakop siya sa pamilya ug sa kongregasyon?​—Efeso 5:21, 22.

◻ Unsay iyang pagtratar sa iyang pamilya?​—Exodo 20:12.

◻ Kinsay iyang mga higala?​—Proverbio 13:20.

◻ Unsay iyang ginahisgotan kanunay?​—Lucas 6:45.

◻ Unsay iyang tinamdan sa kuwarta?​—1 Juan 2:15-17.

◻ Unsay iyang mga tumong?​—1 Timoteo 4:15.

◻ May gihimo na ba siya sa pagkab-ot niining mga tumonga?​—1 Corinto 9:26, 27.

◻ Unsang matanga sa kalingawan ang iyang gusto?​—Salmo 97:10.

◻ Sa unsang paagi gipasundayag niya ang iyang gugma kang Jehova?​—1 Juan 5:3.

Maayong mga Kinaiya

◻ Kugihan ba siya?​—Proverbio 31:17, 19, 21, 22, 27.

◻ Maayo ba siyang mogunit ug kuwarta?​—Proverbio 31:16, 18.

◻ Maayo ba siyag reputasyon?​—Ruth 3:11.

◻ Mahunahunaon ba siya sa uban?​—Proverbio 31:20.

Mga Problema

◻ Palaaway ba siya?​—Proverbio 21:19.

◻ Misulay ba siya pagtental kanimo sa paghimog imoral nga buhat?​—Galacia 5:19.

◻ Siya ba manapat o sakit manulti?​—Efeso 4:31.

◻ Moinom ba siya ug makahubog nga ilimnon aron malingaw?​—Proverbio 20:1.

◻ Siya ba selosa ug kaugalingon ray gihunahuna?​—1 Corinto 13:4, 5.

[Hulagway sa panid 30]

Dili tanang sapatos mosakar nimo; sa ato pa, dili pwede nga bisan kinsa na lang mahimong maayong kapikas

[Hulagway sa panid 31]

Di ba importante man nga dili lang hitsura ang imong tan-awon kon mopili kag awto nga paliton? Di labaw na kon mopili kag kapikas sa kaminyoon!