1-3. (a) Nganong lagmit mahadlok si Ester sa pagduol sa iyang bana? (b) Unsang mga pangutana ang atong hisgotan bahin kang Ester?

GIKALMA ni Ester ang iyang kaugalingon samtang siya nagpaingon sa sawang sa palasyo sa Susan. Dili kadto sayon. Ang tanan diha sa palasyo gidisenyo aron mahingangha ang mga tawo—ang paril niini nga gama sa tisa diin makita ang sinaw ug mabulokong mga kinulit sa pak-ang mga toro, magpapana, ug leyon, ang mga batong haligi niini nga may gulot-gulot ug dagkong estatwa, bisan ang nahimutangan niini duol sa nagyelong kabukiran sa Zagros diin malantawan ang tin-awng suba sa Choaspes. Kining tanan gituyo paghimo aron magpahinumdom sa matag usang mobisita didto nga gamhanan kaayo ang tawo nga pakigkitaan ni Ester, ang usa nga nagtawag sa iyang kaugalingon nga “dakong hari.” Siya usab ang bana ni Ester.

² Bana? Pagkalahi ni Ahasuero sa matang sa lalaking gidahom nga mabana sa usa ka matinumanong Hudiyang babaye!a Dili siya sama ni Abraham, nga mapaubsanong midawat sa sugo sa Diyos nga paminawan ang iyang asawa nga si Sara. (Gen. 21:12) Ang hari wala kaayoy nahibaloan bahin sa Diyos ni Ester nga si Jehova, o sa Iyang Balaod. Apan nahibalo si Ahasuero sa balaod sa Persia, lakip na nianang nagdili sa butang nga pagahimoon ni Ester. Unsa kana? Ang balaod nag-ingon nga si bisan kinsa nga moatubang sa hari sa Persia nga wala ipatawag, pagapatyon. Si Ester wala ipatawag, apan siya moadto gayod sa hari. Samtang nagkaduol siya sa sulod nga sawang, diin makita siya sa hari, tingali gibati niyang mao na kini ang iyang kataposan.—Basaha ang Ester 4:11; 5:1.

³ Nganong gipameligro man niya ang iyang kinabuhi? Ug unsay atong makat-onan sa pagtuo niining dalayegong babaye? Una, atong susihon kon nganong si Ester nahimong rayna sa Persia.

Kaagi ni Ester

4. Unsa ang pipila ka detalye nga atong nahibaloan bahin kang Ester, ug nganong didto man siya nagpuyo sa iyang ig-agawng si Mardokeo?

⁴ Si Ester wala nay ginikanan. Diyutay ra tag nahibaloan bahin sa iyang ginikanan nga nagngalan niyag Hadassa, nga Hebreohanong pulong alang sa “mirto,” usa ka matahom nga tanom nga putig mga bulak. Sa dihang namatay ang ginikanan ni Ester, usa sa iyang mga paryente, ang buotang si Mardokeo, naluoy niya. Mag-agaw sila ni Mardokeo, apan manghod kaayo si Ester. Iyang gisagop si Ester ug giisip nga samag iyang anak.—Est. 2:5-7, 15.

5, 6. (a) Giunsa pagpadako ni Mardokeo si Ester? (b) Unsay kinabuhi ni Ester ug Mardokeo sa Susan?

⁵ Si Mardokeo ug Ester maoy Hudiyong mga binihag nga nagpuyo sa Susan, diin kinahanglan tingali nilang sagubangon ang pagbiaybiay tungod sa ilang relihiyon ug sa Balaod nga ilang gisunod. Apan, seguradong mas nasuod si Ester sa iyang ig-agaw samtang gitudloan siya niini bahin kang Jehova, ang maluluy-ong Diyos kinsa sa daghang higayon nagluwas sa Iyang katawhan sa kalisdanan—ug mobuhat niana pag-usab. (Lev. 26:44, 45) Tin-awng naugmad ni Ester ug Mardokeo ang gugma ug pagkamaunongon sa usag usa.

⁶ Dayag nga si Mardokeo maoy usa ka opisyal sa palasyo sa Susan ug kanunayng anaa sa ganghaan niini kauban ang uban pang alagad sa hari. (Est. 2:19, 21; 3:3) Wala ta mahibalo sa kalihokan ni Ester samtang siya nagdako, apan lagmit iyang giatiman ang iyang ig-agaw ug ang puy-anan niini, nga tingali usa ka gamayng balay nga nahimutang tabok sa suba gikan sa palasyo. Posibleng tig-adtoan si Ester sa merkado sa Susan, diin ang mga tigbaligyag bulawan ug plata ug ubang negosyante nagdispley sa ilang mga baligya. Wala gayod damha ni Ester nga kining mga butanga mahimong ordinaryo na lang unya kaniya; wala siyay ideya sa mahitabo kaniya sa umaabot.

“Matahom sa Panagway”

7. Nganong gitangtang si Vasti sa pagkarayna, ug unsay sunod nga nahitabo?

⁷ Usa ka adlaw niana, nabaniog sa Susan ang kagubot nga nahitabo sa panimalay sa hari. Sa usa ka dakong kombira, diin gidalitan ni Ahasuero ang kadagkoan sa palasyo ug lamiang pagkaon ug bino, iyang gipatawag ang iyang maanyag nga raynang si Vasti, kinsa may laing kombira uban sa mga babaye. Apan midumili si Vasti. Kay naulawan ug nasuko, gipangutana sa hari ang iyang mga magtatambag kon unsay maayong isilot sa rayna. Ang resulta? Siya gitangtang sa pagkarayna. Ang mga sulugoon sa hari nangitag maanyag nga mga ulay sa tibuok imperyo; gikan kanila pilion sa hari ang bag-ong rayna.—Est. 1:1–2:4.

8. (a) Nganong lagmit nabalaka si Mardokeo samtang nagdako si Ester? (b) Sa unsang paagi kaha nato mapadapat ang timbang nga panglantaw sa Bibliya labot sa pisikal nga katahom? (Tan-awa usab ang Proverbio 31:30.)

⁸ Atong mahanduraw si Mardokeo nga mapasigarbohon apan mabalak-ong nagtan-aw sa iyang ig-agaw, nga dalaga na ug matahom kaayo. Atong mabasa nga siya “nindot ug lawas ug matahom sa panagway.” (Est. 2:7) Ang Bibliya dunay timbang nga panglantaw sa pisikal nga katahom—kini makapalipay, apan angay kining lakipag kaalam ug pagkamapaubsanon. Kay kon dili, moresulta kini sa garbo ug sa ubang dili maayong kinaiya. (Basaha ang Proverbio 11:22.) Tinuod ba kana? Makatabang kaha kang Ester ang iyang katahom o dili? Atong tan-awon.

9. (a) Unsay nahitabo sa dihang nakita sa mga sulugoon sa hari si Ester, ug nganong makapaguol kaayo ang ilang panagbulag ni Mardokeo? (b) Nganong gitugotan ni Mardokeo si Ester nga mamanag pagano? (Ilakip ang kahon.)

⁹ Nakita sa mga sulugoon sa hari si Ester. Ilang gikuha siya kang Mardokeo ug gidala sa palasyo. (Est. 2:8) Makapaguol kaayo kadto, kay sama na silag amahan ug anak. Dili gayod unta gusto ni Mardokeo nga ang iyang sinagop makabanag dili magtutuo, bisan pag hari kini, apan wala siyay mahimo.b Tingali naminaw gayod si Ester sa mga tambag ni Mardokeo sa wala pa siya kuhaa! Samtang nagpaingon siya sa palasyo sa Susan, daghang pangutana ang misantop sa iyang hunahuna. Unsa kahay iyang kinabuhi didto?

Siya Nakabatog Pabor “sa mga Mata sa Matag Usa nga Nakakita Kaniya”

10, 11. (a) Nganong lagmit dali rang maimpluwensiyahan si Ester sa iyang bag-ong palibot? (b) Giunsa pagpakita ni Mardokeo nga nabalaka siya sa kahimtang ni Ester?

¹⁰ Si Ester gidala sa usa ka dapit diin ang palibot lahi kaayo sa iyang gidak-an. Siya kauban sa “daghang batan-ong babaye” nga gitigom gikan sa tibuok Imperyo sa Persia. Sila managlahig kostumbre, pinulongan, ug kinaiya. Ilalom sa pagdumala sa opisyal nga si Hegai, ang mga dalaga kinahanglang ipailalom sa usa ka tuig nga pagpatahom nga naglakip sa pagmasahe kanilag humot nga mga lana. (Est. 2:8, 12) Tungod sa maong palibot ug pagkinabuhi, mahimong ang mga dalaga wala nay laing hunahunaon gawas sa pagpaguwapa ug pag-indigay sa usag usa. Maimpluwensiyahan kaha si Ester?

¹¹ Wala nay mas labawng nabalaka kang Ester kay kang Mardokeo. Atong mabasa nga adlaw-adlawng mangitag paagi si Mardokeo nga makaduol sa balay sa kababayen-an aron mahibaloan ang kahimtang ni Ester. (Est. 2:11) Samtang balitaan siya, tingali sa mga sulugoon sa balay, mapasigarbohon gayod siya sama sa usa ka amahan. Ngano?

12, 13. (a) Unsay impresyon niadtong naa sa palibot ni Ester bahin kaniya? (b) Nganong nalipay si Mardokeo nga wala ipahibalo ni Ester ang iyang Hudiyohanong kagikan?

¹² Si Hegai nakadayeg gayod kang Ester nga iya siyang gipakitaag talagsaong kaayo, nga naghatag kaniyag pito ka ulipong babaye ug nagpapuyo kaniya sa kinamaayohang bahin sa balay sa kababayen-an. Ang asoy nag-ingon pa gani: “Sa kasamtangan si Ester nagpadayon sa pagbaton ug pabor diha sa mga mata sa matag usa nga nakakita kaniya.” (Est. 2:9, 15) Tungod lang ba sa kaanyag nga ang tanan nakadayeg kaayo kang Ester? Dili, duna pay mas labawng hinungdan.

¹³ Pananglitan, atong mabasa: “Si Ester wala mosulti bahin sa iyang katawhan o bahin sa iyang mga paryente, kay si Mardokeo nagbaod man kaniya nga siya dili gayod mosulti.” (Est. 2:10) Giingnan siya ni Mardokeo nga dili ipahibalo ang iyang Hudiyohanong kagikan; sa walay duhaduha iyang nakita nga sa harianong panimalay sa Persia, gipihig ang mga Hudiyo. Siya nalipay sa pagkahibalo nga bisag si Ester layo kaniya, kini nagmaalamon ug nagmasinugtanon gihapon!

14. Sa unsang paagi masundog sa mga batan-on karon ang panig-ingnan ni Ester?

¹⁴ Ang mga batan-on karon makapalipay usab sa ilang mga ginikanan ug sa ilang mga tig-atiman. Bisag mahimulag sa ilang ginikanan ug malibotag mga tawong hungog, imoral, o ngil-ad ug kinaiya, sila makasukol sa daotang impluwensiya ug makapabilin sa matarong nga sukdanan. Kon ila kanang himoon, sama kang Ester, ilang mapalipay ang kasingkasing sa ilang langitnong Amahan.—Basaha ang Proverbio 27:11.

15, 16. (a) Sa unsang paagi naangkon ni Ester ang gugma sa hari? (b) Nganong dili tingali sayon ang kausaban sa kinabuhi ni Ester?

¹⁵ Sa dihang ipaatubang na si Ester sa hari, gipapili siyag bisan unsa nga iyang gikinahanglan, nga tingali iyang gamiton sa pagpatahom pa sa kaugalingon. Apan sa pagkamakasaranganon, wala siya mangayog labaw pa kay sa gisulti ni Hegai kaniya. (Est. 2:15) Tingali iyang naamgohan nga dili lamang kaanyag ang makabihag sa kasingkasing sa hari; ang pagkamakasaranganon ug pagkamapaubsanon maoy mas bililhon. Husto ba siya?

¹⁶ Ang asoy nag-ingon: “Ang hari nahigugma kang Ester nga labaw kay sa tanang ubang mga babaye, mao nga siya nakabaton ug labawng pabor ug mahigugmaong-kalulot atubangan niya kay sa tanang ubang mga ulay. Ug iyang gibutang ang harianong purong sa iyang ulo ug gihimo siyang rayna ilis kang Vasti.” (Est. 2:17) Tingali nalisdan gayod kining mapaubsanong dalaga nga Hudiya sa pagpasibo sa iyang bag-ong kinabuhi—siya na ang rayna, ang asawa sa labing gamhanang magmamando sa yuta nianang panahona! Midako ba ang iyang ulo tungod niana? Wala gayod!

17. (a) Sa unsang mga paagi si Ester nagmasinugtanon sa iyang ama-ama? (b) Nganong hinungdanong sundogon nato karon ang panig-ingnan ni Ester?

¹⁷ Si Ester nagmasinugtanon gihapon sa iyang ama-amang si Mardokeo. Padayon niyang gitago ang iyang kagikan. Dugang pa, sa dihang nasayran ni Mardokeo ang plano sa pagpatay kang Ahasuero, masinugtanong gipahibalo ni Ester ang pasidaan ngadto sa hari, ug napakyas ang maong plano. (Est. 2:20-23) Padayon siyang nagpakitag pagtuo sa Diyos pinaagi sa iyang pagkamapaubsanon ug pagkamasinugtanon. Hinungdanon gayod nga sundogon nato ang panig-ingnan ni Ester, kay karon ang pagkamasinugtanon wala na kaayo pabilhi ug ang pagkamasinupakon ug rebelyon maoy komon! Apan ang mga tawong matinuohon nagpabili sa pagkamasinugtanon, sama kang Ester.

Gisulayan ang Pagtuo ni Ester

18. (a) Ngano kahang wala moyukbo si Mardokeo kang Haman? (Tan-awa usab ang footnote.) (b) Sa unsang paagi ang matinumanong mga lalaki ug babaye karon nagsundog sa panig-ingnan ni Mardokeo?

¹⁸ Dihay tawong ginganlag Haman nga nahimong prominente sa palasyo ni Ahasuero. Ang hari nagtudlo kaniya ingong primer ministro, busa si Haman nahimong pangunang magtatambag ug ikaduha sa hari. Nagsugo pa gani ang hari nga si bisan kinsang makakita niining opisyala kinahanglang moyukbo. (Est. 3:1-4) Apan naproblema si Mardokeo nianang balaora. Para niya, angayng sundon ang hari apan dili sa punto nga supakon ang Diyos. Si Haman Agagihanon. Nagpasabot kana nga siya kaliwat ni Agag, ang Amalekanhong hari nga gipatay sa manalagna sa Diyos nga si Samuel. (1 Sam. 15:33) Daotan kaayo ang mga Amalekanhon nga sila nahimong kaaway ni Jehova ug sa Israel. Ingong katawhan, ang mga Amalekanhon gihukman sa Diyos.c (Deut. 25:19) Mahimo kahang moyukbo ang usa ka matinumanong Hudiyo sa usa ka Amalekanhon? Dili kana mahimo ni Mardokeo ug mao kanay iyang baroganan. Karon, ang matinumanong mga lalaki ug babaye nagpameligro sa ilang kinabuhi sa pagsunod niini nga prinsipyo: “Kinahanglang among sugton ang Diyos ingong magmamando inay ang mga tawo.”—Buh. 5:29.

19. Unsay buot buhaton ni Haman, ug giunsa niya pagkombinsir ang hari sa iyang plano?

¹⁹ Nasuko pag-ayo si Haman. Apan dili siya kontento nga si Mardokeo ra ang patyon. Buot niyang puohon ang katawhan ni Mardokeo! Gikombinsir ni Haman ang hari pinaagi sa pagdaot sa mga Hudiyo. Bisag wala niya nganli, iyang gipakita nga sila walay pulos, usa ka katawhan nga “natibulaag ug nalain taliwala sa mga katawhan.” Miingon pa gani siya nga sila wala mosunod sa mga balaod sa hari; busa sila maoy peligrosong mga rebelde. Siya miboluntaryo sa paghulog ug salapi sa tipiganag bahandi sa hari aron igasto sa pagpatay sa tanang Hudiyo sa imperyo.d Gihatag ni Ahasuero kang Haman ang iyang singsing aron timbrehan ang bisan unsang balaod nga iyang mahunahunaan.—Est. 3:5-10.

20, 21. (a) Unsay epekto sa proklamasyon ni Haman ngadto sa mga Hudiyo sa tibuok Imperyo sa Persia, lakip na kang Mardokeo? (b) Unsay gihangyo ni Mardokeo nga buhaton ni Ester?

²⁰ Sa wala madugay ang nagkabayong mga mensahero milibot sa tanang suok sa dakong imperyo aron ipahibalo ang sentensiyang kamatayon sa mga Hudiyo. Handurawa ang epekto sa maong proklamasyon sa dihang nakaabot kini sa Jerusalem, diin ang mga Hudiyo nga namauli gikan sa Babilonya naningkamot sa pagtukod pag-usab sa siyudad nga wala pay mga paril nga manalipod niini. Tingali si Mardokeo naghunahuna kanila, maingon man sa iyang mga higala ug mga paryente sa Susan, dihang iyang nadungog ang makapaguol nga balita. Sa iyang kaguol, gigisi niya ang iyang besti ug nagsul-ob siyag sakong panapton ug nagbutag abo sa iyang ulo ug naghilak pag-ayo diha sa siyudad. Apan si Haman nag-inom ug bino kauban sa hari, ug wala magpakabana sa kaguol nga iyang gipahinabo sa mga Hudiyo ug sa ilang mga higala sa Susan.—Basaha ang Ester 3:12–4:1.

²¹ Nasayod si Mardokeo nga kinahanglan siyang molihok. Apan unsay iyang mahimo? Nabalitaan ni Ester nga nasubo si Mardokeo ug gipadad-an siyag mga besti, apan wala kana makahupay kaniya. Tingali dugay na siyang naghunahuna kon nganong gitugot sa iyang Diyos, si Jehova, nga ang iyang pinalanggang si Ester mahimulag kaniya ug maminyog paganong hari. Karon morag nadayag na ang hinungdan. Si Mardokeo nagpadalag mensahe sa rayna, nga naghangyo kang Ester nga moatubang sa hari, ug mobarog “alang sa iyang kaugalingong katawhan.”—Est. 4:4-8.

22. Nganong mahadlok si Ester nga moatubang sa iyang bana nga hari? (Tan-awa usab ang footnote.)

²² Gikulbaan gayod si Ester sa dihang nadungog niya ang maong mensahe. Kini ang kinadak-ang pagsulay sa iyang pagtuo. Siya nahadlok, ingon sa iyang gipadayag kang Mardokeo. Iyang gipahinumdoman siya sa balaod sa hari. Ang pag-atubang sa hari nga wala ipatawag nagpasabot ug kamatayon. Gawas lamang kon itunol sa hari ang iyang setrong bulawan nga siya dili patyon. Makalaom ba si Ester nga kaluy-an siya, ilabina sa nahitabo kang Vasti sa dihang midumili kini sa pag-atubang sa hari? Iyang giingnan si Mardokeo nga ang hari wala magpatawag kaniya sulod na sa 30 ka adlaw! Tungod niini, lagmit naghunahuna siya nga ang hari wala na ganahi niya.e—Est. 4:9-11.

23. (a) Unsay giingon ni Mardokeo aron palig-onon ang pagtuo ni Ester? (b) Nganong maayong sulondan si Mardokeo?

²³ Gipalig-on ni Mardokeo ang pagtuo Ester. Gipahinumdoman niya kini nga kon dili siya molihok, dunay laing moluwas sa mga Hudiyo. Gawas pa, makalingkawas gyod kaha siya kon magsugod na ang pagpuo kanila? Si Mardokeo nagpakitag hugot nga pagtuo kang Jehova, kinsa dili gayod motugot nga mahitabo kana sa Iyang katawhan ug mapakyas ang Iyang mga saad. (Jos. 23:14) Dayon gipangutana ni Mardokeo si Ester: “Kinsay nahibalo kon alang ba sa ingon niini nga panahon nga ikaw nakakab-ot sa harianong dignidad?” (Est. 4:12-14) Dili ba usa ka maayong sulondan si Mardokeo? Siya bug-os nga misalig sa iyang Diyos, si Jehova. Ingon ba usab kita niana?—Prov. 3:5, 6.

Pagtuo nga Dili Mahadlok sa Kamatayon

24. Sa unsang paagi si Ester nagpakitag pagtuo ug kaisog?

²⁴ Miabot na ang panahon nga kinahanglang modesisyon si Ester. Iyang gihangyo si Mardokeo nga sultian ang mga Hudiyo nga duyogan siya sa pagpuasa sa tulo ka adlaw, ug gitapos ang iyang mensahe pinaagi niining mga pulong nga mahinumdoman gihapon hangtod karon tungod sa iyang pagtuo ug kaisog: “Kon ugaling ako mamatay, mamatay ako.” (Est. 4:15-17) Lagmit ang iyang pag-ampo sulod niadtong tulo ka adlaw mao ang labing tim-os sa tibuok niyang kinabuhi. Apan miabot na gayod ang takna. Iyang gisul-ob ang iyang kinanindotang besti nga pangrayna ug gihimo ang tanan aron kahimut-an siya sa hari. Dayon siya miadto.

25. Hubita ang nahitabo sa pag-atubang ni Ester sa iyang bana.

²⁵ Sumala sa gihubit sa sinugdan, mipaingon si Ester sa sawang sa hari. Atong mahanduraw nga siya mabalak-on kaayo ug tim-os nga nag-ampo. Siya misulod sa sawang, diin iyang makita si Ahasuero diha sa iyang trono. Tingali iyang gipanid-an ang ekspresyon sa nawong sa hari—ang kulong nga buhok nga inatiman pag-ayo ug ang bangas nga kuwadrado ang korte. Kon kinahanglan man siyang maghulat, daw dili matapos ang mga gutlo. Apan milabay ang maong yugto—nakita siya sa iyang bana. Ang hari nasorpresa gayod, apan wala masuko. Iyang gitunol ang iyang setrong bulawan!—Est. 5:1, 2.

26. Nganong ang matuod nga mga Kristohanon nagkinahanglag kaisog nga sama nianang kang Ester, ug nganong wala pa matapos ang iyang buluhaton?

²⁶ Nakita ni Ester nga ang hari andam mamati kaniya. Siya mibarog dapig sa Diyos ug sa iyang katawhan, nga nagpakitag maayong panig-ingnan sa pagtuo alang sa tanang alagad sa Diyos hangtod karon. Gipabilhan sa matuod nga mga Kristohanon karon ang maong panig-ingnan. Si Jesus miingon nga mailhan ang iyang matuod nga mga sumusunod pinaagi sa masakripisyohong gugma. (Basaha ang Juan 13:34, 35.) Ang pagpakita sa maong gugma sagad nagkinahanglag kaisog nga sama nianang kang Ester. Apan bisan human mobarog si Ester alang sa katawhan sa Diyos nianang adlawa, ang iyang buluhaton wala pa matapos. Unsaon niya pagkombinsir ang hari nga ang paboritong magtatambag niini nga si Haman may daotang laraw? Unsay mahimo ni Ester aron maluwas ang iyang katawhan? Ato kining tubagon sa sunod nga kapitulo.

1-3. (a) Unsa kahay gibati ni Ester sa dihang miduol siya sa trono sa iyang bana? (b) Unsay sanong sa hari sa pagduaw ni Ester?

SI Ester hinayhinayng miduol sa trono, ang iyang dughan nagbutobuto. Handurawa ang kalit nga kahilom sa harianong lawak diha sa Persianhong palasyo sa Susan. Hilom kaayo kini nga madungog ni Ester ang iyang mga tunob ug ang kasikas sa iyang besting pangrayna. Kinahanglang dili siya malinga sa kahalangdon sa maong lawak, ang nindot nga mga haligi, ang kinulitang kisame nga sedro nga gikan pa sa halayong Lebanon. Iyang gisentro ang iyang pagtagad sa naglingkod sa trono, kinsa maoy mohukom kon patyon ba siya o dili.

² Gitutokan siya sa hari samtang siya nagkaduol, ug gitunol kaniya ang bulawang setro. Simpleng kompas lang kadto, apan kadto maoy nakaluwas sa kinabuhi ni Ester, kay pinaagi niadto gipasaylo siya sa hari sa sala nga bag-o lang niyang nahimo—ang pag-atubang sa hari bisag wala ipatawag. Sa iyang pagduol sa trono, gihikap ni Ester ang tumoy sa setro, nga mapasalamaton sa kaluoy sa iyang bana.—Est. 5:1, 2.

³ Ang tanan bahin kang Haring Ahasuero nagpakita sa iyang dakong bahandi ug gahom. Ang harianong besti sa Persianong mga magmamando niadtong panahona mokantidad ug gatosan ka milyong dolyar karon. Bisan pa niana, nakita ni Ester sa mga mata sa iyang bana ang pagmahal kaniya; oo, gimahal siya niini. Ang hari miingon: “Unsay imong tuyo, Oh Ester nga rayna, ug unsa ang imong ihangyo? Hangtod sa katunga sa gingharian—bisan gani kini ihatag kanimo!”—Est. 5:3.

4. Unsa pang mga hagit ang kinahanglang atubangon ni Ester?

⁴ Si Ester nakapakita nag talagsaong pagtuo ug kaisog; siya miatubang sa hari aron panalipdan ang iyang katawhan batok sa laraw nga puohon sila. Hangtod niining gutloa, siya nagmalamposon, apan daghan pang hagit ang anaa sa unahan. Kinahanglang kombinsihon niya kining mapahitas-ong hari nga ang labing sinaligang magtatambag niini maoy daotang tawo nga naglimbong kaniya aron masentensiyahag kamatayon ang katawhan ni Ester. Unsaon man pagkombinsir ni Ester ang hari, ug unsay atong makat-onan sa iyang pagtuo?

Siya Maalamong Nagpilig “Panahon sa Pagsulti”

5, 6. (a) Sa unsang paagi gipadapat ni Ester ang prinsipyo sa Ecclesiastes 3:1, 7? (b) Nganong maalamon ang paagi sa pagduol ni Ester sa iyang bana?

⁵ Angay bang ibutyag ni Ester sa hari ang maong problema atubangan sa trono? Kon buhaton niya kana, maulawan ang hari ug makahigayon ang magtatambag niini nga si Haman sa pagpanghimakak sa sumbong ni Ester. Busa unsay gihimo ni Ester? Kasiglohan una pa niana, ang maalamong Haring Solomon giinspirar sa pagsulat: “Adunay tinudlong panahon alang sa tanang butang, . . . panahon sa paghilom ug panahon sa pagsulti.” (Eccl. 3:1, 7) Atong mahanduraw ang nagsagop kang Ester, ang matinumanong tawo nga si Mardokeo, nga nagtudlo niya sa maong prinsipyo samtang siya nagdako. Tinong nasabtan ni Ester ang kahinungdanon sa pagpilig maayong “panahon sa pagsulti.”

⁶ Si Ester miingon: “Kon daw maayo alang sa hari, moadto ang hari uban kang Haman karong adlawa sa bangkete nga akong gihimo alang kaniya.” (Est. 5:4) Ang hari miuyon ug gipatawag si Haman. Nakita ba nimo kon unsa ka maalamon si Ester sa iyang pagsulti? Iyang giampingan ang dignidad sa iyang bana, ug siya nagpilig haom nga dapit sa pagpadayag sa iyang mga problema.—Basaha ang Proverbio 10:19.

7, 8. Unsaon nimo paghubit ang unang bangkete ni Ester, apan nganong wala pa man niya isulti sa hari ang iyang problema?

⁷ Sa walay duhaduha gipangandaman pag-ayo ni Ester ang maong bangkete, nga gitinong ang tanan niyang idalit maangayan sa iyang bana. Lakip sa iyang giandam ang maayong bino nga makapalipay sa kasingkasing. (Sal. 104:15) Si Ahasuero nalipay, busa gipangutana niya pag-usab si Ester kon unsay hangyo niini. Panahon na kaha kini sa pagsulti?

⁸ Para kang Ester dili pa kini ang panahon. Hinunoa, gidapit niya pag-usab ang hari ug si Haman sa ikaduhang bangkete, pagkasunod adlaw. (Est. 5:7, 8) Nganong wala pa man siya mosulti? Hinumdomi, ang katawhan ni Ester nag-atubang ug kamatayon tungod sa mando sa hari. Mao nga kinahanglan niyang pilion ang hustong panahon. Busa siya naghulat, nga nangitag laing higayon nga ipakita kon unsa kadako ang iyang pagtahod sa iyang bana.

9. Nganong hinungdanon ang pailob, ug sa unsang paagi nato masundog si Ester niining bahina?

⁹ Ang pailob maoy talagsaon ug bililhong hiyas. Bisag si Ester nabalaka pag-ayo ug gusto na gyong mosulti, siya mapailobong naghulat sa hustong panahon. Daghan tag makat-onan kaniya, kay kitang tanan lagmit nakakitag kasaypanan nga kinahanglang tul-iron. Kon gusto natong kombinsihon ang usa nga may awtoridad sa pagsulbad sa usa ka problema, puwede natong sundogon si Ester ug magpailob. Ang Proverbio 25:15 nag-ingon: “Pinaagi sa pagpailob ang komandante malukmay, ug ang malumo nga dila makabali ug bukog.” Kon mapailobon tang maghulat sa hustong panahon ug mosulti sa malumong paagi, sama kang Ester, bisan ang pagsupak nga sama ka gahi sa bukog mahimong mabali. Gipanalanginan ba si Ester sa iyang Diyos, si Jehova, tungod sa iyang pailob ug kaalam?

Ang Pailob Nagbukas sa Dalan Alang sa Hustisya

10, 11. Unsay nakapawala sa kalipay ni Haman pagbiya niya sa unang bangkete, ug unsay sugyot sa iyang asawa ug mga higala?

¹⁰ Ang pagkamapailobon ni Ester nagbukas sa dalan alang sa sunodsunod nga dagkong panghitabo. Human sa unang bangkete, si Haman mibiya nga “malipayon ug masadyaon sa kasingkasing” kay nagtuong gipaboran siya sa hari ug rayna. Apan pag-agi niya sa ganghaan sa palasyo, nakita niya si Mardokeo, ang Hudiyo nga wala gihapon mohatag kaniya ug linaing pasidungog. Ang rason ni Mardokeo dili kay wala siyay pagtahod kang Haman kondili tungod kini sa iyang tanlag ug sa iyang relasyon kang Jehova nga Diyos. Bisan pa niana, si Haman ‘dihadiha napuno sa kaaligutgot.’—Est. 5:9.

¹¹ Sa dihang gisuginlan ni Haman ang iyang asawa ug mga higala bahin niini, sila nag-awhag niya sa pagpahimog dakong estaka, nga kapig 22 metros ang gitas-on, ug dayon hangyoon ang hari nga ibitay diha niana si Mardokeo. Si Haman nakaangay sa ilang sugyot ug dihadiha gipahimo kana.—Est. 5:12-14.

12. Nganong gipabasa sa hari ug kusog ang opisyal nga rekord sa nasod, ug unsay iyang nasayran?

¹² Sa kasamtangan, nag-alingasa ang hari nianang gabhiona. “Wala makatulog ang hari,” nag-ingon ang Bibliya, busa gipabasa niyag kusog ang opisyal nga rekord sa nasod. Lakip sa gibasa mao ang bahin sa larawng pagpatay kang Ahasuero. Iya kanang nahinumdoman; ang iya untang mga mamumuno gidakop ug gipatay. Apan komosta ang nagbutyag sa maong laraw—si Mardokeo? Ang hari kalit nga nakahunahuna ug nangutana kon unsay giganti kang Mardokeo. Ang tubag? Wala pa diay kini magantihi.—Basaha ang Ester 6:1-3.

13, 14. (a) Sa unsang paagi nagsugod ug ka daot ang kinabuhi ni Haman? (b) Unsay gisulti sa asawa ni Haman ug sa iyang mga higala?

¹³ Kay nahasol, nangutana ang hari kon kinsang opisyala ang makatabang niya sa pagtul-id niini. Sa tanang tawo, si Haman pa gyod ang anaa sa lawak—tingali misayo siya kay naghinamhinam na sa pagpangayog permiso sa pagpatay kang Mardokeo. Apan sa wala pa siya makabungat sa iyang hangyo, gipangutana siya sa hari kon unsay kinamaayohang pasidungog alang sa usa nga gipaboran sa hari. Abi ni Haman nga siya ang gihunahuna sa hari. Busa si Haman nakaideyag magarbohong pasidungog: Sul-oban ang maong tawo ug harianong besti, ug magsugog taas nga opisyal aron iparada siya palibot sa Susan sakay sa kabayo mismo sa hari, nga magsinggit ug mga pasidungog kaniya nga madunggan sa tanan. Handurawa ang reaksiyon ni Haman sa dihang iyang nahibaloan nga ang pasidunggan diay mao si Mardokeo! Ug kinsay gitudlo sa hari sa pagsinggit ug mga pasidungog kang Mardokeo? Si Haman!—Est. 6:4-10.

¹⁴ Kontra gusto kining gibuhat ni Haman nga nakapasamot sa iyang kasuko kang Mardokeo, ug dayon mipauli siyang magul-anon. Ang iyang asawa ug mga higala miingon nga kini maoy daotang tilimad-on; siya seguradong mapildi sa iyang pagpakig-away sa Hudiyong si Mardokeo.—Est. 6:12, 13.

15. (a) Unsay maayong sangpotanan sa pagpailob ni Ester? (b) Nganong maalamon nga magpakitag “mahulatong tinamdan”?

¹⁵ Kay mapailobon si Ester, nga naghulat ug laing adlaw sa pagsulti sa iyang hangyo sa hari, si Haman nahatagag panahon sa paghimog laraw nga misangpot hinuon sa iyang dakong kaulawan. Ug dili kaha si Jehova nga Diyos ang nagpahinabo nga wala makatulog ang hari? (Prov. 21:1) Dili ikatingala nga ang Pulong sa Diyos nagdasig kanato sa pagpakitag “mahulatong tinamdan.” (Basaha ang Miqueas 7:7.) Kon kita maghulat sa Diyos, hayan atong makita nga ang iyang solusyon sa atong mga problema mas maayo pa kay sa bisan unsa nga atong mahunahunaan.

Siya Misulting May Kaisog

16, 17. (a) Kanus-a miabot ang “panahon sa pagsulti” ni Ester? (b) Nganong lahi si Ester kang Vasti, ang unang asawa sa hari?

¹⁶ Wala na sulayi ni Ester ang pailob sa hari; sa iyang ikaduhang bangkete, kinahanglang isulti na niya ang tanan. Apan sa unsang paagi? Ingon sa nahitabo, gihatagan siya sa hari ug kahigayonan, nga gipangutana siya pag-usab kon unsay iyang hangyo. (Est. 7:2) Miabot na ang “panahon sa pagsulti” ni Ester.

¹⁷ Atong mahanduraw si Ester nga hilom nga nag-ampo sa iyang Diyos sa wala pa kini isulti: “Kon ako nakakaplag ug pabor sa imong mga mata, Oh hari, ug kon daw maayo alang sa hari, ihatag unta kanako ang akong kalag sumala sa akong gipangayo ug ang akong katawhan sumala sa akong gihangyo.” (Est. 7:3) Matikdi nga iyang gipasaligan ang hari nga tahoron niya ang desisyon niini bahin sa kon unsay maayo. Pagkalahi gayod ni Ester kang Vasti, ang unang asawa sa hari, kinsa tinuyong nagpakaulaw sa iyang bana! (Est. 1:10-12) Dugang pa, wala sawaya ni Ester ang kawang nga pagsalig sa hari kang Haman. Hinunoa, siya nagpakiluoy sa hari nga panalipdan siya kay nameligro ang iyang kinabuhi.

18. Sa unsang paagi gibutyag ni Ester sa hari ang iyang problema?

¹⁸ Seguradong natandog ug nakurat niana ang hari. Kinsa god tawoy mangahas sa pagpameligro sa iyang rayna? Si Ester mipadayon: “Kami gibaligya, ako ug ang akong katawhan, aron puohon, patyon ug laglagon. Karon kon kami gibaligya pa ingong mga ulipon lamang nga lalaki ug ingong mga sulugoon lamang nga babaye, ako magpakahilom na lamang unta. Apan ang maong kasakit dili angay kon may kadaot nganha sa hari.” (Est. 7:4) Matikdi nga prangkang gibutyag ni Ester ang problema, apan miingon sab siya nga magpakahilom ra unta siya kon himoon lang silang ulipon. Apan, kini nga pagpuo sa kaliwat dako kaayog kadaot sa hari maong dili siya puwedeng magpakahilom.

19. Unsay atong makat-onan sa paagi ni Ester sa pagkombinsir?

¹⁹ Daghan tag makat-onan sa paagi ni Ester sa pagkombinsir. Kon may seryosong problema nga kinahanglan nimong ibutyag sa usa ka minahal o bisan sa usa nga taas ug awtoridad, ang pagkamapailobon, pagkamatinahoron, ug pagkaprangka makatabang gayod.—Prov. 16:21, 23.

20, 21. (a) Sa unsang paagi giyagyag ni Ester ang laraw ni Haman, ug unsay reaksiyon sa hari? (b) Unsay gibuhat ni Haman sa dihang nayagyag siya ingong malinglahong talawan?

²⁰ Si Ahasuero nangutana: “Kinsa kini, ug hain gayod kining usa nga nangahas sa pagbuhat niana?” Handurawa si Ester nga mitudlo samtang siya miingon: “Ang tawo, ang kontra ug ang kaaway, mao kining daotan nga Haman.” Unsa kahay sunod nga nahitabo? Nalisang pag-ayo si Haman. Handurawa ang hari nga namula sa kasuko sa dihang iyang naamgohan nga ang iyang sinaligang magtatambag naglingla kaniya sa pagpirmag sugo nga mopukan sa iyang hinigugmang asawa! Ang hari mitindog ug miadto sa tanaman aron magpakalma sa kasuko.—Est. 7:5-7.

²¹ Si Haman, nga nayagyag ingong malinglahong talawan, mihapa sa tiilan sa rayna. Pagbalik sa hari sa lawak ug pagkakita niya kang Haman nga nagpakiluoy kang Ester diha sa lingkoranan niini, siya masuk-anong nag-akusar kang Haman ug paglugos unta sa rayna diha sa panimalay mismo sa hari. Kana nagpasabot ug seguradong kamatayon kang Haman. Siya gidala sa gawas, nga tinabonan ang nawong. Dayon, usa sa mga opisyal ang misulti sa hari nga si Haman may gipahimo nga dakong estaka para kang Mardokeo. Si Ahasuero mimando dayon nga si Haman mismo ang ibitay diha niana.—Est. 7:8-10.

22. Sa unsang paagi ang panig-ingnan ni Ester nagtudlo kanato nga dili kita angayng mawad-ag paglaom, pagsalig, ug pagtuo?

²² Niining kalibotan nga walay hustisya, makahunahuna dayon ta nga imposibleng makab-ot ang hustisya. Mibati ka ba sukad ug ingon niana? Si Ester wala gayod mawad-ig paglaom, pagsalig, ug pagtuo. Pag-abot sa panahon, siya misulting may kaisog kon unsay matarong, ug iyang gisalig kang Jehova ang uban. Hinaot nga buhaton sab nato kana! Si Jehova wala mausab sukad sa panahon ni Ester. Siya makahimo gihapon sa pagmaniobra nga ang mga daotan maoy maunay sa ilang mga lit-ag, sama sa iyang gihimo kang Haman.—Basaha ang Salmo 7:11-16.

Siya Milihok nga Dili-Mahakogon Alang Kang Jehova ug sa Iyang Katawhan

23. (a) Sa unsang paagi gigantihan sa hari si Mardokeo ug Ester? (b) Sa unsang paagi natuman ang tagna sa himalatyong si Jacob bahin kang Benjamin? (Tan-awa ang kahon nga “Tagna nga Natuman.”)

²³ Sa kataposan, nahibaloan sa hari kon kinsa si Mardokeo—dili lang kini iyang maunongong tigpanalipod batok sa laraw nga pagpatay kaniya kondili mao usab ang nagsagop kang Ester. Gihatag ni Ahasuero kang Mardokeo ang pagka-primer ministro ni Haman. Ang balay ni Haman—lakip na ang iyang dakong bahandi—gihatag sa hari kang Ester, kinsa nagpiyal kang Mardokeo ingong tagdumala niini.—Est. 8:1, 2.

24, 25. (a) Nganong wala pa mahimutang si Ester human mayagyag ang laraw ni Haman? (b) Sa unsang paagi gipameligro pag-usab ni Ester ang iyang kinabuhi?

²⁴ Karon nga luwas na si Ester ug Mardokeo, mahimutang na kaha ang rayna? Aw, kon kaugalingon ra niya ang iyang gihunahuna. Nianang tungora, ang mando ni Haman nga patyon ang mga Hudiyo gipadala na sa tanang suok sa imperyo. Si Haman migamit ug ripa, o Pur—dayag nga usa ka matang sa espiritismo—sa pagtino sa eksaktong panahon nga himoon ang pag-atake. (Est. 9:24-26) Bisag may pipila pa ka bulan una kana mahitabo, kana nagkaduol na. Masanta pa ba ang maong kapeligrohan?

²⁵ Gipameligro na usab ni Ester ang iyang kinabuhi, nga sa makausa pa miatubang sa hari bisag wala ipatawag. Niining panahona, siya mihilak alang sa iyang katawhan, nga naghangyo sa iyang bana nga bakwion ang maong mangilngig nga mando. Apan ang mga balaod nga gipakanaog sa ngalan sa Persianong hari dili na mabakwi. (Dan. 6:12, 15) Busa, gihatagan sa hari ug awtoridad si Ester ug Mardokeo sa pagpatuman ug bag-ong balaod. Gipadala ang ikaduhang mando, nga naghatag sa mga Hudiyo ug katungod sa pagdepensa sa ilang kaugalingon. Ang mga magkakabayo nagdali pag-adto sa tibuok imperyo, nga nagdala niining maayong balita sa mga Hudiyo. Karon, may paglaom na sila. (Est. 8:3-16) Ato tingaling mahanduraw ang mga Hudiyo sa tibuok imperyo nga nangandam sa pagpakiggubat, nga dili unta nila mahimo kon wala pa kanang bag-ong balaod. Apan ang pangutana mao, ‘si Jehova sa mga panon’ magauban ba sa iyang katawhan?—1 Sam. 17:45.

26, 27. (a) Unsa ka bug-os ang kadaogan nga gihatag ni Jehova sa iyang katawhan batok sa ilang mga kaaway? (b) Unsang tagna ang natuman pinaagi sa pagkamatay sa mga anak ni Haman?

²⁶ Sa dihang miabot na ang piniling adlaw, ang katawhan sa Diyos andam na. Daghan ganing Persianong opisyal ang midapig nila, kay nabaniog sa tibuok imperyo ang bahin sa bag-ong primer ministro, si Mardokeo nga Hudiyo. Gihatag ni Jehova sa iyang katawhan ang dakong kadaogan. Sa walay duhaduha, gitino niya nga ang ilang mga kaaway mapildi gayod aron dili na kini makapahinabog kadaot sa iyang katawhan.a—Est. 9:1-6.

²⁷ Dugang pa, si Mardokeo dili gayod luwas nga magdumala sa panimalay ni Haman samtang buhi pa ang mga anak nga lalaki nianang daotang tawo. Sila usab gipamatay. (Est. 9:7-10) Busa, natuman ang usa ka tagna sa Bibliya, kay gitagna sa Diyos ang bug-os nga kalaglagan sa mga Amalekanhon, kinsa napamatud-an nga daotang mga kaaway sa iyang katawhan. (Deut. 25:17-19) Lagmit ang mga anak ni Haman nahilakip sa kataposang membro nianang hinukmang nasod.

28, 29. (a) Nganong kabubut-on ni Jehova nga si Ester ug ang iyang katawhan malangkit sa pagpakiggubat? (b) Nganong usa ka panalangin ang panig-ingnan ni Ester alang kanato karon?

²⁸ Kinahanglang abagahon usab sa batan-ong si Ester ang dagkong responsabilidad—sama sa pagpagawas ug harianong mga mando nga naglangkit sa gubat ug pagpamatay. Dili kadto sayon. Apan kabubut-on ni Jehova nga ang iyang katawhan dili mapuo; ang nasod sa Israel maoy magpatungha sa sinaad nga Mesiyas, ang bugtong paglaom sa tanang katawhan! (Gen. 22:18) Ang mga alagad sa Diyos karon malipay sa pagkahibalo nga sa dihang ang Mesiyas, si Jesus, mianhi sa yuta, iya nang gidid-an ang iyang mga sumusunod nga makigbahin sa pisikal nga pakiggubat.—Mat. 26:52.

²⁹ Bisan pa niana, ang mga Kristohanon makigbahin sa espirituwal nga pakiggubat; si Satanas misamot ka porsigido sa pagbungkag sa atong pagtuo kang Jehova. (Basaha ang 2 Corinto 10:3, 4.) Pagkadakong panalangin nga may panig-ingnang sama kang Ester! Sama niya, hinaot nga ipasundayag nato ang atong pagtuo pinaagi sa maalamon ug mapailobong paagi sa pagkombinsir, sa pagkamaisogon, ug sa dili-mahakogong pagkaandam nga mobarog dapig sa katawhan sa Diyos.