CAPTOR, CAPTORIM

Usa sa mga kaliwat ni Ham pinaagi kang Mizraim mao ang mga Captorim. (Gen 10:​6, 13, 14; 1Cr 1:12) Sa wala mahibal-ing yugto sa panahon sa wala pa ang Pagpanggula sa mga Israelinhon gikan sa Ehipto (1513 W.K.P.), nailog sa mga Captorim ang yuta sa HK nga bahin sa Canaan, ug nagpapahawa sa usa ka katawhan nga nailhan nga mga Avim. (Deu 2:23) Sa ubang teksto, ang ngalang Captor (usab, ang Creta, NW) gigamit alang sa “pulo” o “baybayon” (RS, AT, uban pa) nga gikan niana ang mga Filistehanon milalin ngadto sa Canaan.​—Jer 47:4; Am 9:7.

Gilantugian pag-ayo kon diin nahimutang ang Captor. Usa sa mga dapit nga gituohan mao ang rehiyon sa Delta sa Ehipto, ang habagatan-sidlakang kabaybayonan sa Asia Minor (lakip ang Cilicia), Capadocia, ug Creta. Ang kadaghanan sa mga eskolar karong adlawa mas nagtuo nga kini mao ang pulo sa Creta, nga nahimutang atbang sa HS nga kabaybayonan sa Gresya. Gilakip usab sa pipila ang kasikbit nga mga pulo ug kabaybayonan ilalom sa ngalang Captor. Ang Captor gisabot nga mao ang ngalang Kaptara, nga makaplagan sa Asiro-Babilonyanhong mga teksto, ug mao ang Kfty(w) diha sa Ehiptohanong mga inskripsiyon. May ebidensiya nga nagpakita nga ang mga Ehiptohanon (mga kaliwat usab ni Mizraim) nakignegosyo sa mga Cretanhon sa unang mga panahon, tingali sukad sa usa ka yugto sa panahon ni Abraham.

Giisip sa daghang eskolar nga ang paghisgot sa “mga Captorim” diha sa Deuteronomio 2:23 sa pagkatinuod mapadapat ngadto sa mga Filistehanon. Hinuon, sanglit gipakita nga ang mga Filistehanon naggikan taliwala sa mga Casluhim (laing sanga sa mga kaliwat ni Mizraim), ang mga Filistehanon matawag lamang ug mga Captorim sa geograpikanhon (ug dili sumala sa talaan sa kagikan o sa rasa) nga diwa, nga mao, sa diwa nga sila nakapuyo sa teritoryo sa Captor sa wala pa moadto sa Canaan. Nan sila matawag nga mga Captorim sa samang paagi nga ang Hebreohanong si Jacob gitawag nga usa ka Siryanhon (o Aramaeanhon). (Deu 26:5) Kay kon dili, angayng sabton nga ang gitumong sa Deuteronomio 2:23 dili mao ang mga Filistehanon ug nga ang nasodnong pundok sa mga Captorim adunay kaugalingong mga lalin nga miadto sa Canaan.