Nahibalo Ka Ba?

Unsa nga karo ang gisakyan sa Etiopianhong eunuko dihang giduol siya ni Felipe?

ANG orihinal nga pulong nga gihubad ug “karo” sa Bag-ong Kalibotang Hubad puwedeng magtumong sa lainlaing klase sa karo. (Buh. 8:​28, 29, 38) Pero lagmit ang gisakyan sa Etiopianhon mas dako kay sa karo nga panggubat o panglumba. Niay pipila ka mga rason kon nganong makaingon ta niini.

Ang Etiopianhon maoy opisyal nga taas ug ranggo ug layo siyag gibiyahe. Siya “usa ka tawong may awtoridad ilalom sa Candace, nga rayna sa mga Etiopianhon, ug kinsa maoy nagdumala sa tanan niyang bahandi.” (Buh. 8:27) Sakop sa karaang Etiopia ang nasod sa Sudan ug ang kinaubsang bahin sa Egypt. Bisan tingalig lainlaing karo ang iyang gigamit, seguradong daghan siyag dala nga bagahe para sa iyang taas nga biyahe. Sa unang siglo, apil sa mga gigamit sa pagbiyahe mao ang mga karo nga may atop ug upat ka ligid. Ang librong Acts—An Exegetical Commentary nag-ingon: “Kini nga karo luag ug may kabutangan ug mga bagahe. Mas komportable pod ni mao nga lagmit mas layo ang mabiyahe sa mga nagsakay niini.”

Ang Etiopianhon nagbasa dihang miabay si Felipe niya. Ang asoy nag-ingon nga “si Felipe midagan ug miabay niana ug nadunggan niya [ang eunuko] nga nagbasag kusog sa basahon ni Isaias nga propeta.” (Buh. 8:30) Ang pangbiyahe nga mga karo dili makadagan ug kusog. Kay hinay lang ang dagan niini nakabasa ra ang eunuko samtang naa sa biyahe, ug bisag nagdagan lang si Felipe naapsan niya ang karo.

“Giagda [sa Etiopianhon] si Felipe nga mosakay ug molingkod tapad niya.” (Buh. 8:31) Sa mga karo nga panglumba, ang mga nagsakay niini magtindog lang. Pero sa mga karo nga pangbiyahe, dunay igong lugar maong nakalingkod ra ang eunuko ug si Felipe.

Base sa atong mabasa sa Buhat kapitulo 8 ug sa mga ebidensiya sa kasaysayan, makita na diha sa atong mga publikasyon nga ang Etiopianhong eunuko nagsakay sa mas dako nga karo imbes sa karo nga panggubat o panglumba.