SÓPWUN 14
Oupwe Wenechar lón Mettóch Meinisin
“Sia mochen wenechar lón mettóch meinisin.”—IPRU 13:18, NW.
1, 2. Pwata Jiowa a pwapwa atun a kúna ach éttúres le wenechar? Áweweei mwo.
EMÉN in me emén néún kúkkún át ra towu me lón eú sitowa. Iwe, ewe át a kaúló me a wówóón niwokkus. A uwei eú lios a angei me lón ewe sitowa. A ménúki le eliwinaatiw are a ménúki le tingorei inan we an epwe mééni. A fókkun lólilen, iwe a kechiw ngeni inan we pwe epwe álisi. Inan we a cháácháári me ra liwinló ren ewe sitowa pwe epwe eliwinaló ewe lios me omusomus. Atun a féri ena, letipen inan we a fókkun pwapwa me ingeló. Pwata?
2 Sam me in ra fókkun pwapwa le kúna án néúr kewe káé aúchean ewe mettóch wenechar. Pwal ina usun Semach we lón láng, “ewe Kot mi allükülük.” (Kölfel 31:5) Atun a nennengenikich lón ach ásimawóló lón pekin lúkú, a pwapwa le kúna ach éttúres le wenechar. Pokiten sia mochen apwapwaai i me mochen ach sipwe chék nóm lón an tong, iwe sia pwal meefi meefien aposel Paulus ei: “Sia mochen wenechar lón mettóch meinisin.” (Ipru 13:18, NW) Sipwe nefotofot wóón rúáánú mettóch mi lamot lón kinikinin manawach nge fán ekkóch a tongeni weires ngenikich ach sipwe wenechar lón. Mwirin sipwe pwóróus wóón ekkóch feiéch sipwe kúna ren ach eáni wenechar.
WENECHAR LE ETITTINA PWISIN KICH
3, 4. Ifa án Paipel we kapasen éúréúr usun feiengawen ach pwisin otupukich?
3 Ach káé le etittina pwisin kich fán wenechar, ina ewe áeúin mettóch a weires ngenikich. A fókkun mecheres ngenikich aramas sise unuséch ach sipwe pwisin otupukich. Áwewe chék, Jesus a ereni ekkewe Chón Kraist lón Laotisea pwe ra pwisin otupuur ren ar ekieki pwe ra wéúéch nge ren enletin nónnómur a fókkun attong pún ra “wöüngau me chun o selela” lón pekin lúkú. (Pwärätä 3:17) Ar otupu pwisin iir a chék alapaaló ar atolonger lón feiengaw.
4 Neman kopwe pwal chechchemeni án ewe chón káé James ei éúréúr: “Are emon a ekieki pwe i emon sou fel, nge esap nemeni chonmongon, a chok otupu pwisin letipan; iwe, an we fel mi chok lamot-mwal.” (James 1:26, TF) Ika sia ekieki pwe sia tongeni áeámwáálli chénawach me ekieki pwe ach fel a tongeni chúen ketiw me ren Jiowa, iwe sia chék otupu pwisin letipach. Ach fel ngeni Jiowa epwe aúcheangaw me epwe fókkun lamotmwáál. Met epwe tongeni álisikich ach sisap tolong lón ena sókkun feiengaw?
5. Met epwe tongeni álisikich le wenechar le etittina pwisin kich?
5 Lón pwal ekkena wokisin, James a aléllééi ewe enlet lón án Kot we Kapas ngeni eú kilasen oori. A pesekich ach sipwe nennelong lón án Kot we allúk mi unuséch me féri siwil lón manawach ika mi lamot. (James 1:23-25) Ewe Paipel a tongeni álisikich ach sipwe wenechar le etittina pwisin kich me ppii met a lamot sipwe féri pwe sipwe múrinnéló. (Kölün Kechü 3:40; Akai 1:5) Sipwe pwal tongeni iótek ngeni Jiowa me tingorei an epwe etittinakich pwe epwe álisikich le esilla me angang wóón ekkewe sókkun apwangapwang mi watte mi nóm rech. (Kölfel 139:23, 24) Tunosolá, ina apwangapwangen futukach mi efeiengaw me a tongeni mááriló nge sise tepereni, nge mi lamot ach sipwe eáni ekiekin Semach we lón láng usun ena. Iei alon Kölfel 5:6: “Ka arosala chokewe meinisin mi kapas chofana. Ka oput chon niela aramas me chon atupu aramas.” Jiowa a tongeni álisikich ach sipwe eáni an ekiek usun wenechar me eáni an ekiek lón ach etittina féfférúch kewe. Chechchemeni pwe Paulus a erá: “Sia mochen wenechar lón mettóch meinisin.” Ewer sise unuséch iei, nge sia wesewesen mochen me fókkun achocho pwe sipwe wenechar.
WENECHAR LÓN FAMILI
Wenechar a álisikich ach sisap féri are aopaaló féffér mi ngaw
6. Pwata ekkewe mi pwúpwúlú repwe wenecharfengen lefiler, iwe met sókkun efeiengaw repwe túmúnú seniir?
6 Án Chón Kraist kewe famili itá repwe silleló ren ewe napanap wenechar. Ina popun a lamot ngeni iir kewe mi pwúpwúlú ar repwe pwóróusfengen fán wenechar. Esap fis lefilen Chón Kraist pwúpwúlú ekkeei sókkun féffér mi ámmetek me limengaw usun chék féfférún núesik lúkún pwúpwúlú, poputááni eú chiechi mi monomon wóón Internet ngeni emén esap pwúlúwan, are katol ekkewe sókkun sasingin me kachitoon kapasingaw. Ekkóch Chón Kraist mi pwúpwúlú ra féri ekkena sókkun féffér mi ngaw nge ra aopaaló seni pwúlúwer kewe. Ra tunosolá ren ar féri ena. Nengeni pwe iei alon King Tafit, ewe mwán mi tuppwél: “Üsap nom ren aramas mi chofana, üsap pwal chiechi ngeni chon likatuputup.” (Kölfel 26:4) Ika en mi pwúpwúlú, iwe kosap fókkun aopa seni pwúlúwom we wesewesen féfférum!
7, 8. Ikkefa ekkewe pwóróus seni Paipel ra tongeni álisi ekkewe semirit le káé aúchean wenechar?
7 A eú alen mirit án ekkewe sam me in néúnéú ekkewe pwóróus seni Paipel pwe repwe asukula néúr kewe usun aúchean wenechar. Áwewe chék ren ngawen tunosolá, ra tongeni ppii pwóróusen Kehasi, ewe mi kapas chofona fán iten an epwe wor winnan. Pwal pwóróusen Akan, ewe mi solá me sótun aopaaló an solá me Jutas ewe mi solá me kapas chofona le rawei Jesus pwe epwe efeiengawa.—Josua 6:17-19; 7:11-25; 2 King 5:14-16, 20-27; Mateus 26:14, 15; Johannes 12:6.
8 A wor ekkóch pwóróus mi múrinné usun wenechar, áwewe chék pwóróusen án Jakop pesei néún kewe át ar repwe eliwinaló ewe moni ra kúna me lón ar kewe tuuk pwe a meefi pwe eli emén a rukoló le waalong. Pwal pwóróusen Jefta me néún we nengngin, ewe mi apwénúetá án seman we pwon inaamwo ika epwe pennúkúóló chómmóng mettóch lón manawan. Me pwal pwóróusen Jesus, ewe mi pwora le affata ngeni ewe mwichen aramas mi kirikiringaw pwe i ewe ra kútta pwe epwe pwénúetá ewe oesini me túmúnú chiechian kewe. (Keneses 43:12; Soukapwüng 11:30-40; Johannes 18:3-11) Ikkena ekkóch chék me lein ekkewe chómmóng pwóróus mi aúchea lón Paipel mi tongeni álisi ekkewe sam me in le asukula néúr kewe ar repwe aúcheani ewe napanap wenechar.
9. Met ekkewe sam me in repwe túmúnú seniir ika ra mochen isetiw leenien áppirú ngeni néúr kewe usun wenechar? Pwata a aúchea ekkena sókkun leenien áppirú?
9 Ekkena sókkun asukul a áiti ngeni ekkewe sam me in wiser mi lamot. Ewe aposel Paulus a eis: “En ka aiti ngeni aramas ekewe Allük, pwota kosap püsin aiti ngonuk? Ka afalafala aramas pwe resap solä, nge ifa usumw, kosap püsin solä?” (Rom 2:21) Ekkóch sam me in ra orukoruka néúr kewe ren ar áiti ngeniir ar repwe wenechar nge pwisin iir rese wenechar. Eli ra kúnetipingen pwe ese wor ngawen ar soláái och mettóch mi chék lamot kisikis me ra eáni kapas mi otuputup ren ar tipin erá: “Ei business ii a silei pwe ekkewe chón angang repwe angei ekkeei mettóch” are “Ekis chék ii chofona lón, ese wor ngawan.” Nge ren enletin, emén ese tongeni kúnetipingen ren solá ese lifilifil úkúkún ewe mettóch a solááni. Pwal ina chék usun ren kapas chofona, emén ese tongeni kúnetipingen ese lifilifil úkúkún ewe pwóróus are met sókkun pwóróus a chofonatá.a (Lukas 16:10) Ekkewe semirit ra mwittir esilla án emén ese wenechar ren an eáni kapas nge ese fiti féffér, iwe epwe tongeni efisi ar resap wenechar atun ra wattetá. (Efisos 6:4) Iwe nge, atun ra káé wenechar seni án semer kewe me iner leenien áppirú, iwe atun repwe wattetá ra tongeni elingaaló Jiowa lón ei fénúfan ese wor wenechar lón.—Än Salomon Fos 22:6.
WENECHAR LÓN MWICHEFEL
10. Lón ach pwóppwóróusfengen me chienach kewe Chón Kraist fán wenechar, met mi lamot ach sipwe túmúnú?
10 Ach chiechi ngeni chienach kewe Chón Kraist a atoto chómmóng alen ach sipwe ámááraatá ewe napanap wenechar. Sia fen káé lón Sópwun 12 pwe mi lamot ach sipwe túmúnú napanapen ach áeá ewe liffangen tufichin fós, nge ákkáeúin lein pwiich kewe lón pekin lúkú. A mecheres án aasoos epwe wililó ngeni ach ngúnúngúnú emén, pwal mwo nge pweni! Ika sia ekkenniwili eú pwóróus ese ffat ika mi pwúng, sia tongeni álisatá an epwe chéúfetál eú pwóróus mi chofona. Iwe a lamot ach sipwe túmúnúfichi met sipwe apasa. (Än Salomon Fos 10:19) Pwal eú, eli sia silei eú pwóróus mi pwúng nge sap weween pwe mi lamot ach sipwe pwal apwóróusa. Áwewe chék, ese pwal wor lamotan ngeni manawach ena pwóróus are sia kirikiringaw ika sia apwóróusa. (1 Tesalonika 4:11) Ekkóch aramas ra erá pwe ar fókkun tuwenewen ina pwáratáán ar wenechar, nge itá úrúrún pwe ach kapas epwe pwetete me fiti kirekiréch iteitan.—Kolose 4:6.
11. (a) Ifa usun chókkewe mi féri tipis mi chou ra alapaaló ar osukosuk? (b) Ikkefa ekkewe pwóróus mi chofona Satan a apéchékkúla usun tipis mi chou me ifa usun sipwe ú ngeniir?
11 A ákkáeúin lamot ach sipwe wenechar ngeni chókkewe mi wisen emmweni ewe mwichefel. Ekkóch mi féri tipis mi chou ra alapaaló ewe osukosuk ren ar sótun aopaaló ar tipis me mwaken ngeni ekkewe mwán mi ásimaw lón ewe mwichefel atun ra eisiniir usun ewe osukosuk. Ekkena sókkun aramas ra pwal mwo nge poputááni le eáni ruu sókkun manaw, manawéch me manawangaw. Ra tipin angang ngeni Jiowa lepwolen ar féri tipis mi chou. Iwe, ra manaweni manaw mi chék mwamwaken. (Kölfel 12:2) Ekkóch rese ereni ekkewe mwán mi ásimaw unusen enletin ewe pwóróus, nge ra túkúmaaló. (Föför 5:1-11) Ekkena sókkun tunosolá a feito seni án emén lúkú ekkewe pwóróus mi chofona Satan a apéchékkúla.—Ppii ewe pwóór “Án Satan Kapas Chofona Usun Tipis mi Chou.”
12. Ifa usun sipwe wenechar ngeni án Jiowa we mwicheich?
12 A pwal lamot ach sipwe wenechar ngeni án Jiowa we mwicheich atun sipwe pélúweni ekkóch kapas eis mi makketiw. Áwewe chék, atun sia féri néúch repotun afalafal, sipwe túmúnú pwe sisap chofonatá néúch repot. Pwal usun chék atun sia amasoua eché taropween ach sipwe angang lón ach we mwicheich. Sisap fókkun mwakenetá nónnómun péchékkúlen inisich are pwal mwakenetá ekkóch pwóróusen manawach.—Än Salomon Fos 6:16-19.
13. Ifa usun sipwe akkamwéchú ach wenechar lón ach riri lón pekin business ngeni emén pwiich?
13 Ach wenechar ngeni pwiich kewe chón lúkú a pwal kapachelong lón pekin business. Fán ekkóch a wor atun Chón Kraist ra féri eú business lefiler. Repwe túmúnú pwe resap nofiti ar angangen business ngeni ar angangen fel. Resap pwóróus wóón lón ewe Leenien Mwich are atun ar fiti ewe angangen afalafal. Ewe riri lón eú business, neman epwe usun ewe riri lefilen emén boss me emén chón angang. Ika sia néúni chón angang pwiich kewe chón lúkú, iwe sipwe túmúnú pwe epwe wenechar féfférúch ngeniir, weween sipwe ngeniir liwiniir lón ewe ránin peiof, sipwe liwiniir wóón ewe úkúkún liwin sia etipeeúfengen wóón me awora ekkewe mettóch mi affat me ren allúkún mwú pwe sipwe ngeniir. (1 Timoty 5:18; James 5:1-4) Nge ika pwisin kich sia angang ngeni emén pwiich, iwe sipwe aunusa ach angang. (2 Tesalonika 3:10) Sisap ekieki pwe pokiten i pwiich lón pekin lúkú, iwe sipwe kon pach ren, usun itá wisan an epwe ngenikich ekkóch fansoun off are pwal ekkóch feiéch nge ese pwal ló ngeni ekkewe ekkóch chón angang.—Efisos 6:5-8.
14. Atun Chón Kraist ra férfengenni eú business met repwe tipachem le féri me pwata?
14 Nge ifa usun ika sia férfengenni eú business me ekkewe ekkóch, neman ren ach awora och moni fán iten kálisitáán ena business are liwinimmang fán iten ena business? Ewe Paipel a awora eú kapasen emmwen mi lamot me álilliséch, weween sipwe féri taropween etipeeú mi makketiw lón meinisin kókkótun ewe business! Áwewe chék, atun Jeremaia a mééni eú fénú, a féri rúúaché kapiin ewe taropween etipeeúin kamé, a kútta chón pwáraatá me a isonéchú ewe taropwe pwe epwe eú minen pwáraatá lón mwach. (Jeremaia 32:9-12; pwal ppii Keneses 23:16-20.) Atun sia férfengenni eú business me pwiich kewe chón lúkú, esap weween pwe itá sise lúkúlúk wóór ika sia féréchú eché taropween etipeeú mi tichik, sain, me wor chón pwáraatá wóón. Nge ena sókkun kókkót a túmúnú an esap wor wewengaw, lichippúng me pwal mwo nge tipefesen. Chón Kraist meinisin mi férfengenni eú business repwe chechchemeni pwe ese wor eú kókkótun business mi lamot lap seni ar akkamwéchú tipeeúin me kinamween ewe mwichefel.b—1 Korint 6:1-8.
WENECHAR WÓÓN FÉNÚFAN
15. Met meefien Jiowa usun féfférún tunosolá lón business? Met meefien Chón Kraist usun ena?
15 Án Chón Kraist wenechar esap chék fis lón ewe mwichefel. Paulus a apasa: “Sia mochen wenechar lón mettóch meinisin.” (Ipru 13:18, NW) Atun sia féri business, ewe Chón Férikich a fókkun áfánni ewe mettóch wenechar. Lón chék ewe puken Än Salomon Fos, a wor rúáánú wokisin mi menlapei lamoten eú kilo mi pwúng. (Än Salomon Fos 11:1; 16:11; 20:10, 23) Me lóóm, aramas ra kan néúnéú kilo lón ar business ren ar repwe kiloni ekkewe mettóch ra amémé me ewe moni ra kamé wóón. Ekkewe chón business rese wenechar ra néúnéú eú kilo ese pwúng pwe repwe otupu me chúri ngeni chón kamé. Jiowa a oput ena sókkun féffér! Ren ach sipwe onómu pwisin kich lón án Kot tong, sipwe fókkun ttii senikich meinisin sókkun féfférún tunosolá lón pekin business.
16, 17. Ikkefa ekkewe angangen tunosolá ra chéúfetál wóón ei fénúfan? Met ekkewe Chón Kraist mi enlet ra úppós le féri?
16 Pokiten Satan a nemeni ei fénúfan, iwe sisap máirú pwe féfférún tunosolá a chéúfetál. Iteiten rán sia kúna sóssótun ach sisap wenechar. Atun aramas ra mochen kút ar angangen moni ra chofonatá pwóróuseer, sópweei pwóróuseer me tufichiir me mwakenetá ar angang me lóóm pwe repwe kúnékún ar angang. Atun aramas ra amasoua taropween immigration, takises, insurance me kókkótun álillisin mwú me metakkan ra kan mwakenetá pwe repwe tongeni angei met ra mochen. Chómmóng chón sukul ra chúri lón ar test are atun ra makkeei och pwóróus are repot fán iten ar sukul. Eli repwe tétá wóón ewe Internet me kapiini met ra kúna lón ewe Internet me chofonatá pwe pwisin ar. Me atun aramas ra fós ngeni ekkewe néúwis rese wenechar, ra ngeniir liffangen emichimich pwe repwe angei met ra mochen. Sia silei pwe epwe fis ekkeei sókkun féffér lón ei fénúfan pokiten chómmóng ra ‘ekieki chök püsin ir, ra efich moni, ra oput mine a mürina.’—2 Timoty 3:1-5.
17 Chón Kraist mi enlet ra úppós pwe resap féri ekkena sókkun féffér. Fán ekkóch a weires ach sipwe wenechar pokiten sia kúna pwe usun itá ekkewe chón féri angangen tunosolá ra sópwéch pwal mwo nge feiéch. (Kölfel 73:1-8) Nge ekkewe Chón Kraist eli ra osupwang lón pekin moni pokiten ra mochen wenechar “lón mettóch meinisin.” Itá mi wor feiéchún ar féri ena? Fókkun ewer! Nge pwata? Ikkefa ekkewe feiéch epwe toto seni féfférún wenechar?
FEIÉCHÚN WENECHAR
18. Pwata a fókkun lamot ach itéch ren ach wenechar?
18 Lón manawen emén, a fókkun lamot an epwe itéch ren an wenechar me alúkúlúk. (Ppii ewe pwóór “Ua Wenechar Fansoun Meinisin?”) Kopwe silei pwe a tufich ngenikich meinisin ach sipwe itéch ren ewe napanap wenechar! Ese lóngólóng wóón tufichum, woum, mesemesom, nónnómun manawom, are pwal ekkóch mettóch kese tongeni siwili. Nge chómmóng rese eáni ena sókkun itéch mi aúchea. Chókisikis chék ra eáni ena napanap. (Mika 7:2) Ekkóch repwe esiitok ren óm wenechar, nge ekkóch repwe áfánni óm wenechar, iwe repwe súfélituk me lúkúlúkuk. Chómmóng Chón Pwáraatá Jiowa ra pwal mwo nge feiéch lón pekin aion pokiten ar wenechar. Ra nómwotiw lón ar angang atun ekkewe chón angang rese wenechar ra katowu, are chón business ra néúniir chón angang atun ra resin kút néúr chón angang mi wenechar.
19. Ifa usun ach manaweni eú manaw mi wenechar fansoun meinisin a kkúú mwelien letipach me ach riri ngeni Jiowa?
19 Ese lifilifil ika a fis are ese fis ekkena mettóch lón manawom nge kopwe silei pwe wenechar a atoto feiéch mi lap. Kopwe feiéch ren óm eáni eú mwelien letip mi liméch. Iei makkeien Paulus: “Sia silei, pwe mwelien letipem a limelimöch.” (Ipru 13:18) Pwal och, Semach we mi tong lón láng a áfánni itéchum ren óm wenechar me a tongei aramas mi wenechar. (Kölfel 15:1, 2; Än Salomon Fos 22:1) Ewer óm wenechar a álisuk óm kopwe chék nóm lón ewe tongen Kot me ina ewe feiéch mi lapalap seni meinisin. Sipwele pwóróus wóón eú mettóch mi pwal lamot, ina án Jiowa ekiek usun ewe mettóch angang.
a Lón ekkewe mwichefel, emén a tongeni kapwúng me ren ewe mwichen mwán mi ásimaw ika a kan eitengawa emén ren an mochen rawangawa.
b Ppii ewe kinikin Pwal Ekkóch Áwewe itelapan “Kataween Osukosuk lón Pekin Business,” ren met kopwe féri ika eú kókkótun business a osukosuk are a sópwongaw.