Limochulo Ussun Chok Eu Mwichen Aramas Mi Achocho Ngeni Foffor Murinno
“Sipwe alimelimochu pwisin kich seni sokkun limengauen fituk meinisin me limengauen ngun meinisin, o sipwe aunusalo ach manau mi fel ren niuokusun Kot.”—2 KORINT 7:1.
1. Met Jiowa a kutta seni chokkewe mi fel ngeni i?
“IO epwe tota won chukun ewe SAMOL? O io epwe uta lon an we leeni mi fel?” King Tafit seni Israel loom a eppieta ena kapas eis mi lamot ussun fel mi apwapwai Jiowa. Mwirin a awora poluan: “Emon mi limelimoch poun pwal letipan, esap atekiata ngunun ngeni och mettoch mi chofona, o esap akapwon chofona.” (Kol Fel 24:3, 4) Ren ach sipwe apwapwai Jiowa, ewe emon mi pin seni meinisin, a lamot pwe sipwe limelimoch me pin. Akkom, Jiowa a achema ngeni ewe mwichefelin Israel: “Oupwe pusin apinikemi pwe oupwe pin, pun ngang ua pin.”—Lifitikos 11:44, 45; 19:2.
2 Fitepuku ier mwirin, ewe aposel Paul a mak ngeni chienan kewe Chon Kraist lon ewe telinimwen Korint ikewe chommong aramas mi ngau ra nom ie: “Iwe, ami kena mi achengicheng, pokiten ekkewe pwon mi nom rech, sipwe alimelimochu pwisin kich seni sokkun limengauen fituk meinisin, o sipwe aunusalo ach manau mi fel ren niuokusun Kot.” (2 Korint 7:1) Ei poraus a pwal enniwilisefal pwe ika emon epwe chiechioch me Kot me angei ekkewe feioch a fen pwonetiu, epwe lamot pwe ena emon epwe limelimoch me ngas-seni limengau me pworoingau lon pekin aion me pekin ngun. Ussun we chok lupwen ewe chon kaeo Jemes a mak ussun fel mi apwapwai Kot, a apasa: “Iei ewe sokkun fel mi limelimoch o pwechepwech fan mesen Kot ewe Sam, emon epwe aamwa ekkewe semirit mi masen, o pwal ekkewe fefin mi malo puluer, lon ar fansoun riaffou; o epwe tumunu pwisin i, pwe esap wor an tikitikipwul ren manauen fonufan.”—Jemes 1:27.
3 Pokiten a lamot ach limoch, pin, me esap wor ach tikitikipwul lon fel mi enlet, aramas mi mochen angei an Kot chen repwe achocho le apwonueta ekkeei mettoch. Iwe nge, pokiten mei wor chommong sokkopaten alluk me ekiek ussun limoch, a lamot ach sipwe weweiti me alleasochisi an Jiowa ekiek ussun limoch me an ekiek ussun minne mi murinno. A lamot ach sipwe kaeo met Kot a kutta seni chokkewe mi fel ngeni i ussun ei mettoch me met a fen fori ren an epwe alisiir pwe repwe amwochu ar limoch me apwapwai i.—Kol Fel 119:9; Taniel 12:10.
Limelimoch Fan Iten Fel Mi Enlet
4 Lape-ngeni aramas ra ekieki pwe limelimoch a chok wewe ngeni pwe esor ppwul are esor limengau lon. Iwe nge, lon ewe Paipel, a wor chommong kapas lon fosun Ipru me Krik ra weneiti limelimoch me ese limelimoch lon pekin aion chok nge lape-ngeniir ra wewe ngeni limelimoch lon ach ekiek ussun pwung me mwaal me limoch lon pekin ngun. Iwe, eu puken awewei Paipel a apasa: “ ‘Limoch’ me ‘limengau’ och kapas mi akkaewin weneiti mettoch lon pekin lamalam nge, fan ekkoch chok ra weneiti limoch lon pekin aion. Pokiten ei wewe ewe kapas limelimoch a weneiti arapakan ekkewe kinikinin manauen aramas meinisin.”
5 Pwungun pwe, ewe Allukun Moses a masou ren alluk me fon ussun arapakan ekkewe kinikinin manauen Chon Israel meinisin, me a titchiki minne mi limoch me apwapwai Kot me minne ese limoch me ese apwapwai Kot. Ren chok awewe, lon Lifitikos sopwun 11 tori 15, a makkei kapasen emmwen mi titchik ussun limelimoch me limengau. Mei wor ekkoch man mi limengau, me ekkewe Chon Israel rese tongeni ocheer. Emon fefin epwe limengau fitu ran mwirin an nounou. Emon epwe pwal limengau ika a uri kiningau, akkaewin ren kainapan, are emon mwan ika fefin mi pu seni fan meser och chonu ra pwal limengau. Ewe Alluk a pwal apasa met aramas repwe fori ika ra limengauolo. Ren chok awewe, lon Numperis 5:2, sia alleani: “Kopwe alluk ngeni ekewe aramasen Israel pwe repwe atowu iteiten aramas mi uri kilingau mi afeiengau seni ewe leni ia ra nonom ie, me iteiten aramas mi pu seni och chonu, pwal iteiten aramas mi limengau ren an torii eman soma.”
6 Ese mwaal pwe ekkeei alluk pwal ekkewe ekkoch alluk seni Jiowa ra masou ren sile lon pekin safei me mwokutukutun inisin aramas chon loom resaamwo weweiti, nge a alisi ekkewe aramas ika ra alleasochisiir. Nge, ekkeei alluk rese chok kawor fan iten pochokkuleloon inisin aramas are fan iten kaworen alillis lon pekin safei. Pwe ir kinikinin fel mi enlet. Pokiten ekkewe alluk ra kku kinikinin manauen aramas meinisin—mongo, nounou, chuufengen lon pupulu, me metakkan—a chok menlapei an Jiowa ar Kot pwuung le filata minne mi och me ese och lon kinikinin manauer meinisin, manauer mi fen fangolo ngeni Jiowa.—Tuteronomi 7:6; Kol Fel 135:4.
7 Ewe Alluk fan iten eu pwon a pwal tumunu ekkewe Chon Israel seni ekkewe fofforingau an ekkewe muu mi pwellifeiliir. Ren ar alleasochisi ewe Alluk fan tuppwol, kapachelong ekkewe alluk meinisin fan iten tumunun an emon limoch mwen mesen Jiowa, ekkewe Chon Israel repwe tongeni fel ngeni ar Kot me angei an feioch. Jiowa a ereni ewe muu ussun ei mettoch: “Ika oupwe aleasochisi aloi o apwonueta ai we pwon, murin oupwe wesewesen nei aramas. Inaamwo ika unusen fanufan ai, nge ua filikemita me lein aramas meinisin, pwe oupwe eu mwichen souasor me eu mwu mi pin fan itei.”—Ekistos 19:5, 6; Tuteronomi 26:19.
8 Pokiten Jiowa a fen titchikin makkei lon ewe Alluk ekkewe mettoch epwe asukula ekkewe Chon Israel ren ifa ussun repwe limelimoch, pin, me ifa ussun repwe apwapwai i, a lamot pwe ekkewe Chon Kraist ikenai repwe ekiekifichi ifa ussun ra apwonueta ekkeei alluk. Inaamwo ika ekkewe Chon Kraist rese chuen nonnom fan ewe Alluk, nge repwe eani an Paul ekiek pwe mettoch meinisin mi mak lon ewe Alluk “ngunungunun chok minne repwe feito, nge inisin ekkewe mettoch repwe feito a nom ren Kraist.” (Kolose 2:17; Ipru 10:1) Ika Jiowa Kot, ewe emon a apasa pwe “use siwil,” a alamota limelimoch me pin lon fel mi enlet lon ena fansoun loom, oukich ikenai sipwe pwal aucheaani limelimoch lon pekin aion, pekin ekiek, me pekin ngun ika sia mochen apwapwai i me angei feioch seni.—Malakai 3:6, New World Translation; Rom 15:4; 1 Korint 10:11, 31.
Aramas Ra Ingeiti Ach Limelimoch Lon Pekin Aion
9 Ach limelimoch lon pekin aion eu kinikin mi chuen lamot lon fel mi enlet? Inaamwo ika limelimoch esap chok ewe esissin mi lamot a esissinnaalo emon pwe a wiliiti chon fel ngeni Kot mi enlet nge, a fokkun murinno an emon chon fel mi enlet limelimoch lon pekin aion ren ukuukun an tufich. Akkaewin ikenai, lupwen chommong aramas rese kon aucheani pwisin ar limelimoch, are limochun ufer are leenier kewe, nge aramas ra kuna chokkewe mi aucheani ekkena mettoch. Ei mettoch a tongeni uwaoch, ussun chok Paul a ereni ekkewe Chon Kraist lon Korint: “Sise isetiu och leenien chepetek ngeni emon, pwe rete turunufasei ach angang. Nge usun chon angangen Kot, sia pwarata pwisin kich.”—2 Korint 6:3, 4.
10 Fan chommong, ekkewe nouwisin muu ra mwareiti Chon Pwarata Jiowa pokiten ar limelimoch, kokkotoch, me lapalaper me ar kewe foffor mi pwarata sufol, akkaewin lon ar kewe mwichelap. Ren chok awewe, eu simpung itan La Stampa a mak ei poraus ussun eu mwichelap a fis lon Savona, Italy: “Limelimochun me kokkotochun ekkewe aramas, ina ewe mettoch sia muttir kuna lupwen sia tolong lon ewe leeni.” Mwirin eu mwichelapen Chon Pwarata lon eu stadium lon São Paulo, Brazil, emon nouwisin ewe stadium a ereni ewe meilapen ewe mwichen alimelim: “Seni iei sia mochen pwe oupwe limeti ewe stadium ussun chok ekkewe Chon Pwarata Jiowa ra fori.” Pwal emon nouwisin ewe stadium a apasa: “Lupwen ekkewe Chon Pwarata Jiowa ra mochen rent ewe stadium, sia chok mochen silei menni ran ra mochen aea ewe stadium. Ese pwal wor och mettoch a aosukosukakem.”
11 Ika limelimoch me kokkotoch lon ach leenien fel mi tongeni alingalo ewe Kot sia fel ngeni, pwungun pwe a pwal lamot ach pwarata ekkeei lapalap lon pwisin manauach. Iwe nge, lupwen sia nonnom lon imwach, eli sia meefi pwe mei wor ach pwuung le asoso me fori letipach. Pwungun pwe ren ufach me foutach, sia tongeni filata met sia saani me met sia kinamwe ren! Nge, pwungun pwe mei pwal wor och mettoch sipwe chechchemeni. Chechchemeni mwo pwe lupwen Paul a poraus ussun an aramas ani och sokkun mongo, a ouroura chienan kewe Chon Kraist: “Nge oupwe chok tumunukemi, pwe ami ei ngaselo ete wiliti minen turukap ngenir ekkewe mi apwangapwang.” Mwirin a apasawu eu kapasen emmwen mi auchea: “Mettoch meinisin mi mut ngenikich, nge sap mettoch meinisin epwe amurinnolokich. Mettoch meinisin mi mut ngenikich, nge sap mettoch meinisin epwe aufichikicheta.” (1 Korint 8:9; 10:23) Ifa ussun an Paul emmwen a weneitikich lon pekin limelimoch?
12 Mi chok pwung pwe aramas repwe kutta seni emon chon angang ngeni Kot an epwe limelimoch me kokkotoch lon manauan. Ina popun, a lamot ach sipwe tumunu pwe lapalapen imwach lon me lukun ese aingaua met sia pwarata ngeni aramas, pwe kich chon afalafala an Kot we Kapas. Imwach a pwarata are affata met ussun kich me ach luku? A pwarata pwe sia wesewesen mochen manau lon eu fonufanen pwung mi limelimoch me kokkotoch, ussun chok sia afalafala ngeni aramas? (2 Piter 3:13) Ussun we chok ren foutach—ese lifilifil atun sia kukunou are feilo afalafal—epwe tongeni alapalo are ekisikisalo an aramas mochen auselinga ewe poraus sia afalafala ngeniir. Ren chok awewe, ekieki ussun ei poraus seni emon soumak lon eu simpung lon Mexico: “Pwungun pwe mei wor chommong sarafo lein Chon Pwarata Jiowa, nge sia ingeiti fichiin mokurer, limelimochur, me fouter mi murinno.” Met ren ach pwapwa pwe a wor ekkena sokkun sarafo lefilach!
13 Pwungun pwe, ese mecheres tumunun inisich, pisekich, me imwach pwe a limelimoch me kokkotoch iteitan. Sap minne sia osupwangen chommong pisek are minen alillis mi tokorara are liwinimmong, nge mi lamot kokkotoch me achocho. A lamot ach sipwe fori eu schedule fan iten ineet sipwe tutu, sopw, limeti imwach me waach, me metakkan. Pokiten sia osukosuk ren ach angangen afalafal, fiffiti mwich, me pwisin ach kaeo Paipel—kapachelong wiisach iteiten ran—ese wewe ngeni pwe sipwe tongeni likitalo wiisach pwe sipwe limelimoch me murinno mwen mesen Kot me aramas. Ewe kapasen emmwen sia fen silei pwe “ren mettoch meinisin a wor ar fansoun” a pwal weneiti ei kinikinin manauach.—An Salomon Afalafal 3:1.
Eu Letip Ese Limengau
14 Inaamwo ika a lamot ach sipwe tumunu ach limelimoch lon pekin aion, nge ewe a lamot seni, ach ekieki ussun ach limelimoch lon pekin ekiek me ngun. Sia apasa ei mettoch pokiten ach chechchemeni pwe Jiowa a u ngeni ewe muun Israel, esap pokiten ar limengau lon pekin aion, nge pokiten ar ppwor lon pekin ekiek me pekin ngun. Ren ewe soufos Aisea, Jiowa a ereniir pwe pokiten ir ‘eu tappin aramas mi tipis, mi fokun foforingau,’ ar kewe asor, ar achechchemenien ewe maram fo me sabbath, ewer, pwal mwo nge ar kewe iotek a chouni i. Met repwe fori pwe repwe angeisefalli an Kot chen? Jiowa a apasa: “Oupwe limetikemi pwe oupwe limoch, oupwe poutalo ami foforingau seni fan mesei o ukutiu le fori minne a ngau.”—Aisea 1:4, 11-16.
15 Ren ach sipwe alapalo ach weweiti ewe lamoten limelimoch lon pekin ekiek me pekin ngun, ekieki mwo met Jises a apasa lupwen ekkewe Farisi me soumak ra ereni i pwe noun kewe chon kaeo ra limengau pokiten rese tolu pour mwen ar mongo. Jises a awenechara ar ekiek ren an apasa: “Minne a tolong lon auan esap aingaualo aramas, pwe minne chok a tou seni lon auan, iei a aingaualo aramas.” Mwirin Jises a awewei: “Nge minne a tou seni lon auach a feito seni letipach. Iwe, iei ewe mi aingaualo aramas. Pun seni letipach a feito ekiek mi ingau, nielo aramas, lisou, mocheisou, sola, kinemwal, esiit. Ekkeei mettoch ir mi aingaualo aramas, nge mongo won pau ese tolu esap aingaualo aramas.”—Mattu 15:11, 18-20.
16 Met sipwe kaeo seni an Jises kewe kapas? Jises a pwarata pwe ekkewe foffor mi mwanesol, sikepwach, me limengau ra akkom poputa lon ewe letip. Ussun alon ewe chon kaeo Jemes, “iteiten aramas a kuna sosot lupwen an mochenia-ingau a emmweni o otupu i.” (Jemes 1:14, 15) Iwe, ika sise mochen tup ren ekkewe tipis watte Jises a fen fos ussun, a lamot ach sipwe unusen atailo me poutalo ekkena mochenia seni letipach. Weween pwe sipwe tumunu met sia alleani, met sia katon, me met sia auseling ngeni. Ikenai, fan ar pwungun makkei me chuungani met ra mochen, ekkewe chon sopai me ekkewe chon ffor kachito ra fori chommong mettoch aramas repwe auselinga me katon pwe epwe achungu mochenian letiper. Sipwe uppos pwe sisap mut ngeni maaritaan ekkena ekiek lon letipach. A lamot ach sipwe mammasa iteitan pwe sipwe amwochu eu letip mi limelimoch me pwung ika sipwe apwapwai Kot.—An Salomon Fos 4:23.
Limelimoch Fan Iten Foffor Mi Murinno
17 A wewe ngeni eu wiis mi auchea me eu minen tumun pwe, ren an Jiowa alillis, sipwe tongeni uoch mwen mesan. (2 Korint 6:14-18) Nge, sia pwal weweiti pwe mei wor eu popun Jiowa a fen alimelima noun kewe aramas. Paul a ereni Taitos pwe Jises Kraist a “pwisin fangelo manauan fan asengesich, pwe epwe amanauakich seni sokkun mi ingau meinisin, o epwe alimalima ngeni pwisin i ekkoch aramas pwe epwe pwisin nouni ir, aramas mi achocho ngeni fofor-murinno.” (Taitos 2:14) Met sokkun angang sipwe achocho ngeni pokiten kich aramas mi limelimochulo?
18 Akkaewin, sipwe achocho le esilefeili ewe kapas allim ussun Muun Kot. (Mattu 24:14) Ren ach fori, sia awora ngeni aramas meinisin ewe apilukulukun manau esemuch won eu fonufan esor och sokkun limengau lon. (2 Piter 3:13) Ach kewe foffor murinno a pwal kapachelong ach pwarata uwan an Kot ngun lon manauach iteiten ran, pwe sipwe alingalo Semach lon lang. (Kalesia 5:22, 23; 1 Piter 2:12) Me sisap monukalo chokkewe rese fitikich lon ach luku nge ra feiengau ren taifun are ra osukosuk watte. Sipwe chechchemeni ei kapasen emmwen seni Paul: “Iei minne, lupwen epwe wor ach fansoun, sipwe fofor-murinno ngeni aramas meinisin, nge lapaloon ngeni chon ewe einangen luku.” (Kalesia 6:10) Ekkena sokkun alillis meinisin, mi feito seni eu letip mi limelimoch, mi apwapwai Kot.—1 Timoti 1:5.
19 Ussun chok chon angangen ewe Mi Tekia seni meinisin, sia lefareni an Paul kewe kapas: “Upwe fonou ami pwii kena, ren umoumochun Kot, pwe oupwe fangalo inisimi usun chok asor mi manau, asor mi fel, asor Kot epwe pwapwa ren, pwe iei angangen ami fel lon pekin ngun.” (Rom 12:1) Amwo sipwe sopweilo le aucheani an Jiowa alimelimakich me fori ukuukun ach tufich le amwochu ach limoch lon pekin aion, pekin ekiek, me pekin ngun. Ach apwonueta ei mettoch esap chok efisata ach uoch mwen aramas me wato menemenoch iei nge sipwe pwal apilukulukun kuna moroloon “ekkewe mettochun lom”—ei fonufan mi ppwor me limengau—lupwen Kot a “forisefalli mettoch meinisin pwe repwe sefo.”—Pwarata 21:4, 5.
En Mi Chechchemeni?
• Met popun Kot a ngeni ekkewe Chon Israel ekkewe chommong alluk ussun limoch?
• Ifa ussun limochun inis a alapalo an aramas mochen auselinga ewe poraus sia afalafala?
• Met popun limoch lon manauach me lon pekin ngun ra pwal mwo nge lamot seni limochun inis?
• Ifa ussun sipwe tongeni pwarata pwe kich eu mwichen aramas mi “achocho ngeni fofor-murinno”?
2. Ifa ussun Paul me Jemes ra menlapei ewe lamoten limoch lon fel mi enlet?
3. Met sipwe ekieki usuun pwe ach fel epwe apwapwai Kot?
4. Awewei mwo ewe ekiek lon Paipel ussun limoch.
5. Ifa ukuukun watteen an ewe Allukun Moses nemeni limelimochun manauen emon Chon Israel?
6. Ekkewe alluk ussun limoch ra kawor fan iten met?
7. Ren ar alleasochisi ewe Alluk, iwe, ifa ewe feioch epwe tori ewe muun Israel?
8. Met popun Chon Kraist ikenai repwe afanni met ewe Alluk a apasa ussun limoch?
9, 10. (a) Met popun a lamot limochun inis ngeni emon Chon Kraist? (b) Fan chommong met aramas ra apasa ussun an Chon Pwarata Jiowa kewe mwichelap?
11, 12. (a) Ifa ewe kapasen emmwen seni ewe Paipel ussun limochun inis sipwe chechchemeni? (b) Ikkefa ekkewe kapas eis sipwe pwisin eisinikich ussun lapalapach me lapalapen manauach?
13. Met sipwe tongeni fori pwe unusen kinikinin manauach epwe limelimoch me kokkotoch?
14. Met popun sipwe tongeni apasa pwe limoch lon pekin ekiek me lon pekin ngun mi lamot seni limochun inis?
15, 16. Met alon Jises epwe alimegaua emon aramas, me ifa ussun an Jises kewe kapas mi tongeni alisikich?
17. Met popun Jiowa a alimochu noun kewe aramas?
18. Ifa ussun sia tongeni pwarata pwe kich aramas mi achocho ngeni foffor murinno?
19. Ikkefa ekkewe mettoch mi murinno epwe torikich ika sipwe sopweilo le amwochu ach limoch—lon pekin aion, lon ekiekich, me lon pekin ngun?
[Pictures on page 17]
Limochun inis a alisata an aramas mochen auselinga ewe poraus sia afalafala
[Picture on page 18]
Jises a ourourakich pwe ach ekieki mettoch mi ngau a emmwen ngeni fofforingau
[Pictures on page 19]
Ussun chok aramas mi limoch, Chon Pwarata Jiowa ra achocho ngeni foffor murinno