Eketiwa Än Jiowa We Emirit
“Kosap oput än ewe Samol mi Lapalap emirit.”—ÄN SALOMON FOS 3:11.
KING SOLOMON a ngenikich eü popun mi mürinnö ach sipwe etiwa ewe emirit seni Kot. “Nei, kosap oput än ewe Samol mi Lapalap emirit, kosap pwal chipwang ngeni an kapasen fön, pun ewe Samol mi Lapalap a emiriti ätewe a echeni, usun eman sam a emiriti nöün we a pwapwaiti.” (Än Salomon Fos 3:11, 12) Pwüngün pwe Semach lon läng a emiritikich pokiten an tongekich.
2 Ewe kapas “emirit” a wewe ngeni ewe kapwüng, fön, emmwen, me asukul. Paul a makkei: “Lupwen sia nonnom fan amirit, sokkun amirit meinisin usun pwe esor minen apwapwa, pwe minen aletipengau chok, nge mwirin, a pwarata uwan pung mi kinamwe, ngeni ir mi fen kuna mirit ren.” (Ipru 12:11) Om etiwa me apwönüetä ewe emirit seni Kot epwe älisuk le fetäl fän pwüng, me emmwen ngonuk om kopwe chiechiöch me Kot, ewe Mi Fel. (Kölfel 99:5) Ewe fön a tongeni feito seni chienach chon lükü, seni met sia käeö lon ach kewe mwich, me seni ewe Kapasen Kot me ekkewe puk mi feito seni ewe “chon angang mi tuppwel.” (Luk 12:42-44) Ese mwääl ka fokkun kilisou lupwen emön a erenuk pwe kopwe siwili lapalapom are om föfför! Nge met sokkun emirit epwe lamot ngeni emön a tipis watte?
Popun Ekkoch Ra Katowu
3 Nöün Kot chon angang ra käeö ewe Paipel me ekkewe puk a kawor seni än Kot we mwicheich. Ra pwal käeö än Jiowa kewe allük me lon ekkewe mwich me mwichelap. Ina popun, ekkewe Chon Kraist ra silei met Jiowa a kütta seniir. Nge emön epwe tongeni katowu lon ewe mwichefel ika a föri eü tipis watte nge ese aier.
4 Ekieki mwo eü pworaus awewe a nom lon Paipel ussun emön a katowu. Lon ewe mwichefelin Korint ra mutatä “eu sokkun lisou [mwääl] esaamo wor me lein ekkewe chon lukun, pun emon a uwei seni seman puluan.” Nge Paul a pesei ekkewe chon Korint pwe repwe “afangema ngeni Satan atewe, pwe fitukan epwe kiteterelo, nge ngunun epwe kuna manau.” (1 Korint 5:1-5) Lupwen emönnewe a katowu me a fen afangemä ngeni Setan, ena chon tipis a liwinsefäliti än Setan fönüfan. (1 Jon 5:19) Iwe, än emönnewe katowu a amoielo ewe etipetip mi ngaü seni ewe mwichefel me ewe ‘ngünün’ limelimöch a nomwotiu lon ewe mwichefel ussun chök me mwan.—2 Timoti 4:22; 1 Korint 5:11-13.
5 Paul a pesei ekkewe Chon Kraist lon Korint pwe repwe aliwinsefällielong ewe a katowu lon mwichefel mwirin eü fansoun ese kon ttam. Met popun? Ewe aposel a apasa ‘pwe Setan ete liapenir.’ A ffat pwe ewe chon tipis a aier me a fen alimöchuolo manauan. (2 Korint 2:8-11) Ika ekkewe chon Korint rese mochen aliwinsefälielong ätewe mi aier, Setan a liäpeniir, weween, pwe ra fen nikinikini nikinikin ewe Tefil mi tipeförea me ese silei omusalo tipis pun ina mochenin. Ese mwääl, ekkewe chon Korint ra “omusalo tipisin atewe [mi aier], o aururu letipan.”—2 Korint 2:5-7.
6 Ewe kotun atowu emön me lon ewe mwichefel epwe apwönüetä met? Epwe tümünü iten Jiowa we mi fel seni och itengaü me tümünü itöchün nöün kewe aramas. (1 Piter 1:14-16) Lupwen emön chon tipis ese aier a katowu seni ewe mwichefel, än Kot kewe allük a tekiatä me a tümünü limöchün ewe mwichefel lon pekin ngün. Epwe pwal älisi emönnewe ese aier pwe epwe meefi ngaüen an föfför.
Aier A Fokkun Lamot
7 Lape ngeni ekkewe ra tipis watte ra enletin aier, iwe, rese katowu seni ewe mwichefel. Pwüngün pwe ese mecheres ngeni emön an epwe pwäratä aier mi enlet. Ekieki mwo pworausen King Tafit, ewe a makkei Kölfel 32. Ei kölfel a pwäratä ussun ewe fansoun Tafit a amonomonalo an tipis, eli lupwen a tipis ngeni Patsepa. Tafit a chök ngüngü pokiten tipisin we me an pöchökkül a pwaselo ussun chök pwichin fansoun pwichikar. Tafit a küna riafföü lon inisin me ekiekin, iwe nge, lupwen ‘a pwar ngeni ewe SAMOL an kewe föfför mi ingau’, iwe Jiowa a omusalo i. (Kölfel 32:3-5) Mwirin, Tafit a eäni echo köl:“Mi feioch emon are ewe SAMOL ese liwini ngeni an tipis.” (Kölfel 32:1, 2) A ifa me öchün emön mi riäfföü lon tipis an epwe küna ümöümöch seni Jiowa!
8 A ffat pwe a lamot ngeni emön chon tipis an epwe aier fän iten an epwe küna ümöümöch. Iwe nge, än emön meefi säü are niuokkus pokiten tipisin we epwe pwälo, esap ina wesewesen weween aier. Ewe kapas “aier” a wewe ngeni “a siwili ekiekin” ussun an föfföringaü pokiten an mengiringiriti an tipis. Emön mi aier a eäni “eu letip mi ta” me a achocho le “awena minne a mwääl”—Kölfel 51:17; 2 Korint 7:11, NW.
9 A fokkun lamot ngeni emön mi katowu an epwe aier fän iten an epwe tosefälilong lon mwichefel. Emön a katowu ese mwittir tosefälilong lon mwichefel pokiten chök a fen lu seni och fansoun. A lamot pwe letipan a fen siwil mwen an epwe tosefälilong. A lamot epwe meefi chöün ewe tipis me ewe itengaü a wato ngeni Jiowa me ewe mwichefel. A lamot pwe a fen aier, a fen iotek fän iten omusomusen an kewe tipis, me a fen atipeeüfengenni manauan ngeni än Kot kewe allük mi pwüng. Lupwen emön epwe tingor an epwe tosefälilong, a lamot epwe änneta pwe a enletin aier seni an tipis me a föfföri ‘ekkewe foffor mi fich ngeni an aier.’—Fofor 26:20.
Pwata Kopwe Pwäri Om Tipis?
10 Ekkoch chon tipis ra tongeni ekieki: ‘Ika upwe pwäri ai tipis, eli upwe pwärawu och mettoch mi äsäü me upwe pwal tongeni katowu ren. Nge ika ua chök amonomonalo ai tipis, usap küna säü me esap wor emön lon mwichefel epwe silei.’ Nge ena esin ekiek a tunalo ekkoch mettoch mi fokkun lamot. Met ekkena?
11 Jiowa emön ‘Kot mi eäni ümöümöch me kirikiröch, a songomang, a pwal wöün tong me allükülük. A eäni tong ngeni ngeröü o amusala föföringau me pupungau me tipis.’ Iwe nge a apwüngü nöün kewe aramas “fän aüküköch.” (Ekistos 34:6, 7; Jeremia 30:11) Ika ka tipis watte, epwe ifa ussun kopwe küna ümöümöch seni Kot ika kopwe tukumalo om tipis? Jiowa a silei me ese pwal tunalo an emön föfföringaü.—Än Salomon Fos 15:3; Apakuk 1:13.
12 Lupwen ka tipis watte, kopwe pwäratä om tipis pwe kopwe eänisefälli eü mwelien letip mi mürinnö. (1 Timoti 1:18-20) Nge ika ka tukumi, mwelien letipom epwe limengaülo, iwe mwirin, epwele pwal emmwen ngonuk om kopwe föri pwal och tipis mi watte. Chechchemeni pwe kese chök tipis ngeni emön aramas are ngeni ewe mwichefel. Ka pwal tipis ngeni Kot. Alon ewe soumak köl fel:“Ewe SAMOL a nonnom lon imwan we mi fel, an ewe SAMOL leenien motun king a nom lon lang; mesan kewe ra nennengeni, apwolun mesan kewe ra sotuni ekkewe aramas. Ewe SAMOL a sotuni ekkewe aramas mi pung, o pwal ekkewe mi ingau; o ngunun a oputa ekkewe ir mi mochen mwanesol.”—Kölfel 11:4, 5.
13 Jiowa esap efeiöchü emön mi tukumalo an tipis watte me a sotun nonnom chök lon ewe mwichefel mi limelimöch. (Jemes 4:6) Ina popun, ika ka tipis nge ka mochen föri minne mi pwüng, kesap mmang le pwäratä om tipis. Ika kese föri ina ussun, miritin letipom epwe kan mengiringir atun ka älleäni are rongorong fön mi weneiti om tipis. Nge met epwe fis ngonuk ika Jiowa epwe fen angei sonuk ngünün we ussun chök an a fis ngeni King Saul? (1 Samuel 16:14) Ika ese chüen nom reom än Kot we ngün mi fel, kopwe tongeni pwal tur ren ekkoch tipis watte seni me mwan.
Lükülük Woon Pwiim Kewe
14 Ina minne, emön mi aier epwe föri met? “Iwe, epwe korato ekkewe elteren mwichefel, o repwe ioteki i, o repwe epiti ngeni i lö fan iten ewe Samol. Iotekin luku epwe angasalo ewe mi samau, o ewe Samol epwe apochokkula i.” (Jemes 5:14, 15) Lupwen emön epwe korato ekkewe elter ina eü esisin pwe a “forata uwa mi fich ngeni aier.” (Mattu 3:8) Ekkeei mwän mi tuppwöl me kirekiröch repwe “epiti ngeni i lö” fän iten Jiowa. Ekkewe fön seni Paipel mi ussun chök lö repwe tongeni aururu letipen emön mi enletin aier.—Jeremia 8:22.
15 Jiowa, ach Soumas, a isetiu eü leenien äppirü mi tong lupwen a angasalo ekkewe chon Jus seni ar oolo lon Papilon lon 537 B.C.E. me pwal lupwen a angasalo ekkewe chon Israel lon pekin ngün seni ewe “Papilon mi Lapalap” lon 1919 C.E.! (Pwarata 17:3-5; Kalesia 6:16) Iwe, a apwonüetä an pwon: “Iwe, püsin ngang üpwe chon masen nei sip kana, üpwe kütta eu leni ia ra tongeni asösö ie. . . . Üpwe kütta chokewe mi pöütüla o aliwini chokewe mi malechela, üpwe filiti kinasen chokewe mi kinas o apöchökküla chokkewe mi apwangapwang.”—Isikiel 34:15, 16.
16 Jiowa a amöngööni nöün kewe siip, a kütta eü leeni repwe asösö ie fän kinamwe, me a kütta chokkewe mi pöütülo. Pwal ina chök ussun, ekkewe Chon Kraist chon mas ra amöngöniöchü nöün Kot pwiin siip me tümünü lükülüköchür. Ekkewe elter ra kütta ekkewe siip mi mwalechelo seni ewe mwichefel. Kot a ‘filiti kinasen chokkewe mi kinas,’ iwe, ekkewe chon mas repwe pwal “filiti” kinasen emön siip a kinas ren än emön kapas are ren pwisin an föfföringaü. Iwe, Kot a ‘apöchökküla chokkewe mi apwangapwang,’ ekkewe elter repwe pwal älisi chokkewe mi semwen lon pekin ngün eli pokiten pwisin ar föfföringaü.
Ifa Ussun Ekkewe Chon Mas Repwe Awora Älillis
17 Ekkewe elter ra älleäsochisi ei fön fän pwapwa: “Oupwe umoumoch . . . , eti niuokus.” (Juta 23) Ekkoch Chon Kraist ra tipis watte pokiten lisowu mwääl. Nge ika ra enletin aier, repwe tongeni küna ümöümöch me älillis mi fiti tong seni ekkewe elter mi wesewesen mochen älisiir lon pekin ngün. Paul a kapas ussun ekkena sokkun mwän, pachelong pwisin i, a apasa:“Esap pwe am aupwe nemeni ami luku; sia chok etikemi le angang pwe oupwe pwapwa.” (2 Korint 1:24) Ina popun, kesap pireir le kütta älillis lon pekin ngün seni ekkewe elter.
18 Ika ka tipis watte, met popun kopwe lükülük woon ekkewe elter? Popun, pun äkkäeüin ir chon masen nöün Kot kewe pwiin siip. (1 Piter 5:1-4) Emön chon mas mi kirekiröch esap tongeni öpuni emön siip mi älleäsochis, nge mi kekkechiu pokiten an efeiengaüa pwisin i. Ina minne, lupwen emön a mwäälilo, ekkewe elter repwe ekieki ussun ewe tipis a föri me ifa ussun repwe älisi lon pekin ngün, lap seni ar repwe chök ekieki pwe i emön chon atai allük are emön mi fich ngeni och kapwüng. (Jemes 5:13-20) A lamot pwe ekkewe elter repwe eäni kapwüng fän pwüng me “lolileniesini [pwäratä kirekiröch ngeni, NW] ekkewe siip.” (Fofor 20:29, 30; Aisea 32:1, 2) Ekkewe elter, fengen me Chon Kraist meinisin, repwe ‘fori mine a pwung o eani kirikiroch, repwe pwal tipetekison fan mesen ar we Kot.’ (Mika 6:8) Ekkena lapalap ra mmen lamot lupwen repwe apwüngü emön pun epwe kkü manauan me än angang mi fel ussun ‘emön siipen an [Jiowa] malamal.’—Kölfel 100:3.
19 Ekkewe chon mas ir Chon Kraist ra seikitä me ren ewe ngün mi fel, iwe ra kükütta emmwen seni. Lupwen “emon a serengau lon och tipis”—ussun itä i ese fen tepereni—ekkewe mwän mi äsimaü repwe sotun le “aliwinato i ren ngun mosonoson.” (Kalesia 6:1; Fofor 20:28) Ekkewe elter repwe awenechara ekiekin emönnewe ren mosonoson fiti uppos ngeni än Kot kewe allük ussun chök än emön tokter mi kirekiröch epwe angang pwotete le rawani eföch chüü mi kup pwe esap kon metek, nge a säfeieni ewe feiengaü. (Kolose 3:12) Mwen an ekkewe elter filatä ar repwe pwäratä ümöümöch ngeni emön chon tipis, repwe iotek akkom me repwe alongolong ar apwüng lon Paipel pwe ar apwüng a tipeeü ngeni ekiekin Kot. Lupwen ekkewe elter ra iotek me lükülük woon ewe Paipel me pwäratä ümöümöch ngeni ewe chon tipis, ewe kapwüng repwe eäni epwe pwäratä ekiekin Kot.—Mattu 18:18.
20 Lupwen chommong ra silei ussun ewe föfföringaü are epwap pwä mwirin, epwe wor kapasen esilesil fän iten an epwe tümünü itöchun ewe mwichefel. Epwe pwal wor kapas esilesil ika epwe chüen lamot ngeni ewe mwichefel. Atun emön mi fen kapwüng a kan pöchökkülsefäl lon pekin ngün, emönnewe a ussun chök emön a kan chikar seni an feiengaü nge esaamwo tongeni föri och angang. Lon ena atun, eli epwe öch ngeni emönnewe mi aier pwe epwe chök mwo aüseling atun mwich nge esap mwo uwawu meefian. Ekkewe elter repwe tongeni akkota pwe emön epwe käeö ngeni ren met epwe öchiti an epwe “pöchökkül” sefäl lon an lükü. (Taitus 2:2) A för ekkeei meinisin fän tong nge esap pokiten an epwe apwüngü ewe chon föfföringaü.
21 Epwe sokkopat lapalapen an ekkewe elter awora älillis lon pekin ngün. Awewe chök, emön brother mi pin ükünümmong sakau me loom a ünümmong fän eü are fän ruu lon imwan we nge a äkkäläemön chök. Are emön mi ükkünümi suupwa are tobacco loom, iwe, a pwal ünsefäl fän eü are fän ruu le monomon pokiten an apwangapwang. Inaamwo ika emönnewe a fen iotek ussun an tipis me a lükü pwe Kot a omusalo tipisin, iwe nge, epwe chüen lamot ngeni an epwe kütta älillis seni ekkewe elter pwe esap eörenalo ena tipis. Emön are rüüemön elter repwe tongeni angang woon an we osukosuk. Iwe nge, ekkewe elter repwe esile ngeni ewe presiding overseer ussun ewe osukosuk pun neman mei pwal wor och mettoch mi weneiti i.
Eketiwa ewe Emirit Seni Kot
22 A lamot ngeni Chon Kraist meinisin ar repwe etiwaöchu ewe emirit seni Jiowa fän iten ar repwe küna ewe chenin Kot. (1 Timoti 5:20) Ina minne, kopwe akkapwönüetä ekkewe fön ka angei seni om käkkäeö ewe Paipel me ekkewe puk seni ewe mwicheich are seni ekkewe mwich me mwichelap. Kopwe mammasaöchü om föri letipen Jiowa. Iwe, epwe ina ussun ewe emirit seni Kot epwe älisuk le tümünü ena ttit mi pöchökkül lon pekin ngün, eü minen tümün ngonuk seni om föri minne mi ngaü.
23 Om eketiwa ewe emirit seni Kot epwe älisuk om kopwe chök nonnom lon än Kot we tong. Mei enlet pwe ekkoch ra katowu seni ewe mwichefelin Chon Kraist, nge ena mettoch esap tongeni fis ngonuk ika “kopwe fokun tümwünü lelukom” me kopwe feffetäl ‘usun ewe mi tipatchem.’ (Än Salomon Fos 4:23; Efisus 5:15) Iwe nge, ika en emön mi katowu iei, kese pwal mochen apwönüetä ekkewe kokkot om kopwe tosefälilong lon än Kot mwicheich? Kot a mochen pwe meinisin mi fangolo manauer repwe fel ngeni fän tuppwöl me repwe angang fän ‘pwapwaan leluker.’ (Tuteronomi 28:47) Kopwe pwapwaesini ena tori feilfeilo chök ika kopwe eketiwa ewe emirit seni Jiowa.—Kölfel 100:2.
Kopwe Tongeni Pölüeni?
• Met popun ekkoch ra katowu me lon ewe mwichefelin Chon Kraist?
• Met a kapachelong lon ewe aier mi enlet?
• Met popun a lamot pwe emön epwe pwäratä an tipis mi chöü?
• Ifa ussun ekkewe elter Chon Kraist repwe älisi emön chon föfföringaü mi aier?
[Ekkewe kapas eis fan iten ewe lesen]
1. Met popun sipwe etiwa ewe emirit seni Kot?
2. Ifa weween “emirit”, me ifa ussun emön epwe tongeni küna emirit?
3. Ineet emön epwe tongeni katowu me lon ewe mwichefel?
4, 5. Ifa ewe pworaus lon Paipel ussun emön a katowu, me met popun a wor pesepes ngeni ewe mwichefel pwe epwe aliwinsefälielong ätewe?
6. Ewe kotun atowu emön lon ewe mwichefel epwe apwönüetä met?
7. Ifa meefien Tafit lupwen a aopalo an tipis?
8, 9. Ifa ussun emön epwe änneta enletin an aier, me ifa lamoten aier mwen än emön mi katowu epwe tosefälilong lon mwichefel?
10, 11. Met popun sisap sotun aopalo ach tipis nge sipwe itä pwäratä?
12, 13. Met epwe tongeni fis ngeni emön a tukumalo an föfföringaü?
14. Pwata a lamot ngeni emön chon föfföringaü an epwe älleäsochisi ewe fön lon Jemes 5:14, 15?
15, 16. Ifa ussun ekkewe elter repwe äppirü Kot ussun a mak lon Isikiel 34:15, 16?
17. Pwata sisap lien pireir le kütta älillis lon pekin ngün seni ekkewe elter?
18. Ifa ussun ekkewe elter repwe äteneki chiener kewe chon lükü mi mwäälilo?
19. Epwe ifa ekiekin ekkewe elter lupwen repwe sotun le aliwinato emön mi serengaü lon tipis?
20. Ineet epwe lamot an epwe wor kapasen esilesil ngeni ewe mwichefel pwe emön a kapwüng?
21. Ifa ussun ekkewe elter repwe angang woon ekkoch sokkun föfförmwääl?
22, 23. Met popun kopwe sopwelo le etiwa ewe emirit seni Kot?
[Lios lon pekin taropwe 15]
Met popun ewe aposel Paul a tinalo ngeni ewe mwichefelin Korint ekkewe emmwen ussun föfförün atowu emön?
[Lios lon pekin taropwe 14]
Ekkewe elter repwe “filiti” kinasen nöün Kot siip mi feiengaü ussun chök ekkewe chon masen siip loom ra föri