Tuppwöl Ngeni Kraist me Nöün Chon Angang
“Noun we masta . . . epwe seikata i won pisekin meinisin.”—MATTU 24:45-47.
“OUSAP pwal kökköri ngeni eman ‘Souemwen’, pun a chök wor eman ämi souemwen, iei i ewe Kraist.” (Mattu 23:10) Ren ekkeei kapas, Jises a affata ngeni nöün kewe chon käeö pwe emön mwän woon fönüfan esap ar sou emmwen. Ar we Sou Emmwen epwe nonnom läng, weween, ina i Jises Kraist. Kot a seikatä Jises lon ena wis. Jiowa “a auta i seni malo . . . o a pwal iseta i usun mokuren mettoch meinisin ren ewe mwichefel.”—Efisus 1:20-23.
2 Pokiten Jises “mokuren mettoch meinisin” lon ewe mwichefelin chon Kraist, a nemeni mettoch meinisin a fiffis lon ena mwichefel. Jises a küna mettoch meinisin a fiffis lon ewe mwichefel. A nengenifichi ükükün pöchökkülen eü me eü mwichefelin chon Kraist lon pekin ngün. A ffat ena ren minne Jises a pwäratä ngeni Jon me loom. Fän nimu Jises a ereni ekkewe fisu mwichefel pwe a silei ar kewe föfför, minne ra pöchökkül lon, me ar kewe apwangapwang, iwe, a fönör are apünger me ren minne a küna. (Pwarata 2:2, 9, 13, 19; 3:1, 8, 15) Sia lükü pwe Kraist a pwal silei napanapen ekkewe mwichefel lon Esia, Palestine, Siria, Papilonia, Kris, Italy, are ekis meinisin. (Fofor 1:8) Nge ikenäi?
Emön Chon Angang Mi Tuppwöl
3 Iei alon Jises ngeni nöün kewe chon käeö mwirin an manausefäl nge ekis mwen an feitä ren Seman we lon läng: “Nemenem meinisin lon lang o pwal won fonufan a fen ngeniei.” A pwal apasa: “O nengeni, ngang upwe nonnom remi ran meinisin, tori le sopolon ei fansoun.” (Mattu 28:18-20) Iwe, Jises epwe Sou Emmwen woor fansoun meinisin. Lon nöün Paul kewe taropwe ngeni ekkewe chon Kraist lon Efisus me Kolose, a apasa pwe ewe mwichefelin Kraist a ussun chök eü “inis,” nge Kraist Möküran. (Efisus 1:22, 23; Kolose 1:18) A mak lon eü puk mi aweweei ussun kapas lon Paipel pwe ena kapas awewe “ese chök affata pwe a lamot an epwe wor tipeeü lefilen ewe inis me Möküran we, nge a pwal affata pwe kifetin ewe inis repwe apwönüetä letipen Möküran we. Ra wewe ngeni an pisekin angang.” Menni mwichen aramas Kraist a äeä ren an pisekin angang seni ewe fansoun a wiliti king lon 1914?—Taniel 7:13, 14.
4 Malakai a oesini pwe Jiowa, “ewe Samol mi Lapalap,” fengen me nöün we “chon künön ewe pwon,” weween, Jises Kraist mi kerän seikitä king, repwe etittina me apwüngü imwan “imwen fel,” weween, an we imwen fel lon pekin ngün. “Ewe fansoun pwe apung epwe popueta ren chon le imwen Kot” a war lon 1918.a (Malakai 3:1; 1 Piter 4:17) Kot me Jises ra etittina chokkewe mi erä pwe ra tupuni Kot me an fel mi enlet woon fönüfan. Ra koturulo ekkewe lamalam lon Kirisentom pokiten ra eäni sokkopaten afalafal mi esiita Kot ren fitepükü ier me ra pwal apöchökküla ewe watte ninniin aramas lon ewe Äeüin Maunen Fönüfan. A sossot eü kükkün mwichen chon Kraist mi kepit, ra limöchülo ussun itä ren ekkei, me ra küna chenin Kot, iwe, ra wiliti eü mwichen aramas mi “uwato ekewe asor” fän iten Jiowa.—Malakai 3:3.
5 A wor pworaus ussun eü mwichen “chon angang” lon än Malakai oesini. A pwal wor pworaus ussun eü mwichen “chon angang” lon än Jises oesini ussun ewe esissin mi atufichi nöün kewe chon käeö ar repwe sinneni ewe fansoun an “liwinsefal pwal sopolon ei fansoun,” Jises a apasa: “Iwe, nge io ewe chon angang mi tuppwel o tipatchem noun we masta a fen seikata me lein chienan kewe pwe epwe wisen awisa ngenir aner mongo fansoun meinisin? Feiochun ewe chon angang, are noun we masta epwe kuna pwe a fori iei usun lupwen a feito. Enlet, upwe apasa ngenikemi, epwe seikata i won pisekin meinisin.” (Mattu 24:3, 45-47) Lupwen Jises a war ren an epwe etittina ewe “chon angang” lon 1918, a küna ekkoch chon käeö mi tuppwöl. Ir aramas mi kepit ren ngün mi fel. Poputä seni 1879, ra nöünöü ei chassi me pwal fitu puk mi alongolong woon Paipel pwe repwe awora möngöön ngün lon fansoun mi fich. Kraist a affata pwe ir eü pisekin angang fän itan, are nöün “chon angang.” Iwe, lon 1919 a awisa ngeniir ar repwe wisen tümünü pisekin kewe meinisin woon fönüfan.
Tüttümünün Pisekin Kraist Kewe Woon Fönüfan
6 Fitu maram mwen Jises a fos ussun ewe “chon angang” mi tupuni i woon fönüfan lon an oesini ussun esissinnen an nonnom, a kapas ussun ena “chon angang” lon pwal och ititin fos mi affata wisen ena chon angang. Jises a apasa: “Io chon angang [chon souan, NW] mi tuppwel o tipatchem, an we samol epwe seikata won noun kewe chon angang, pwe epwe ngenir aner mongo fansoun meinisin? Enlet, upwe apasa ngenikemi, pwe epwe seikata i won pisekin meinisin.”—Luk 12:42, 44.
7 Lon ena wokisin ewe chon angang a iteni chon souan, nge ina eü kapas lon fosun Kris mi wewe ngeni “ewe meilap lon eü imw watte are business.” Sap minne ewe chon souan epwe eü chök mwichen sou tipatchem mi awewei pworaus ussun ewe Paipel. “Ewe chon angang mi tuppwel” epwe wisen awora möngö lon pekin ngün lon “fansoun” mi fich, nge epwe pwal seikitä woon nöün Kraist kewe chon angang meinisin, iwe, epwe wisen tümünü än Jises we mwichefel me föfförün kewe meinisin woon fönüfan, weween “pisekin kewe meinisin.” Nge, ikkefa pisekin Kraist kewe?
8 Wisen ewe chon angang an epwe tümünü ekkewe leeni nöün Jises kewe aramas ra äeä fän iten ar kewe angang, kapachelong ar we ofes mi lap me ekkewe kisin ofes, ekkewe Kingdom Hall me Leenien Mwichelap woon unusen fönüfan. Nge lamot seni ena, ewe chon angang a wisen akkota met sipwe käeö seni Paipel iteiten wiik lon ach kewe mwich me mwichelap. Lon ekkena mwich, a kan katowu pworaus ussun pwönüetään ekkewe oesini lon Paipel me ifa ussun ekkewe kapasen emmwen lon Paipel ra weneiti manauach.
9 Ewe chon souan a pwal wisen emmweni ewe angangen afalafala ‘kapas allim usun ewe mu won unusen fonufan’ me ewe angangen ‘asoulangalo chon fonu meinisin.’ Ra wisen asukula aramas ussun lamoten ar repwe älleäsochisi ekkewe mettoch meinisin Kraist, möküren ewe mwichefel, a allük ngenikich lon ekkeei ränin le sopwoloon. (Mattu 24:14; 28:19, 20; Pwarata 12:17) A wor uwaan ewe angangen afalafala me asukula aramas, weween, “eu mwich mi fakkun lapalap,” Ei mwichen aramas chiechien lusun ekkewe chon Kraist mi kepit. Ir ‘wöün’ ekkewe mwuun fönüfan mi kapachelong lein ‘pisekin Kraist meinisin’ ewe chon angang mi tuppwöl epwe wisen tümünü.—Pwarata 7:9; Akai 2:7.
Eü Mwichen Sou Pwüngüpwüng A Tupuni ewe Chon Angang
10 Wisen ewe chon angang mi tuppwöl epwe kapachelong ar pwüngüpwüngfengen woon chommong mettoch. Lon ewe popun mwichefelin Kraist, ekkewe aposel me elter lon Jerusalem ra tupuni meinisin chon ewe mwichefel, iwe, ra wisen apwüngalo kokkotun lon unusen ewe mwichefelin Kraist. (Fofor 15:1, 2) Minne ena mwichen sou pwüngüpwüng a apwüngalo a esilesil ngeni eü me eü mwichefel ren taropwe me chon künö mi säifetäl. Ekkewe popun chon Kraist ra pwapwa lupwen ra angei ena sokkun emmwen mi ffatöch, me ar tipemecheres le angangfengen me ewe mwichen sou pwüngüpwüng a fokkun älisatä kinamwe me tipeeü.—Fofor 15:22-31; 16:4, 5; Filipai 2:2.
11 Ikenäi ekkoch overseer mi kepit ren ngün mi fel, ir chon ewe Mwichen Sou Pwüngüpwüng fän iten nöün Jises kewe chon käeö, ussun chök ewe kokkot lon ewe mwichefel loom loom. Ren “pöüifichin” we, ewe mi liosuetä an manaman, Kraist, Möküren ewe mwichefel, a emmweni ekkena mwän mi tuppwöl lon wiser we, wisen chon akkotaöchü ewe angang fän iten ewe Mwu. (Pwarata 1:16, 20) Iei makkeien Albert Schroeder, emön chon ewe Mwichen Sou Pwüngüpwüng fansoun langattam nge a mälo kanoto chök: “Ewe Mwichen Sou Pwüngüpwüng a mwichfengen iteiten Aülüngät, iwe, ar mwich a suuk ren iotek me ar tingor emmwen seni ngünün Jiowa. Ra achocho ngeni ar repwe ataweei mettoch meinisin me minne repwe apwüngalo epwe tipeeü ngeni minne a mak lon än Kot we Kapas, ewe Paipel.”b Sia tongeni lükülük woon ekkena chon Kraist mi kepit me tuppwöl. Sipwe apwönüetä alon Paul ei, äkkäeüin fän iten chon ena kümi: “Iwe, oupwe alleasochisi ekkewe chon emmwenikemi, o nonnom fan nemenier; pun ra mamasa ngunumi usun chok ir ekkewe repwe pwarata usun ar angang.”—Ipru 13:17.
Süföliti ewe Chon Angang Mi Tuppwöl
12 Iei eü popun ach sipwe süföliti ewe chon angang mi tuppwöl, pun ren ach föri ena, sia enletin süföliti ewe Masta, Jises Kraist. Paul a makkei ei pworaus ussun ekkewe mi kepit: “Are emon mi ngaselo lupwen an koko, i epwe noun Kraist chon kichiniwel. Ami oua fen amomoto ren eu liwinin.” (1 Korint 7:22, 23; Efisus 6:6) Iwe, lupwen sia älleäsochisi ewe emmwen seni ewe chon angang mi tuppwöl me an we Mwichen Sou Pwüngüpwüng, sia anomukich fän Kraist, Mastaan ena chon angang. Ren ach süföliti minne Kraist a äeä pwe epwe emmweni pisekin kewe woon fönüfan, sia kan pwäratä ach lükü pwe “Jises Kraist mi ewe Samol, ngeni lingen Kot ewe Sam.”—Filipai 2:11.
13 Iei pwal eü popun sipwe süföliti ewe chon angang mi tuppwöl. Lon kapas awewe lon ewe Paipel ekkewe chon Kraist mi kepit woon fönüfan ir eü “imwen fel” Jiowa a nonnom lon ren “Ngünün.” Ina popun ir mi “fel.” (1 Korint 3:16, 17; Efisus 2:19-22) Jises a likiti pisekin kewe woon fönüfan fän nemenien ena mwichen aramas mi ussun chök eü imwen fel. Weween pwe a nom ren chök ena chon angang mi tuppwöl ekkoch pwüüng me wis. Ina popun, meinisin lon ewe mwichefel ra eäni ewe ekiek pwe wiser seni Kot ar repwe äppirü me älleäsochisi ewe emmwen seni ewe chon angang mi tuppwöl me an we Mwichen Sou Pwüngüpwüng. Pwüngün pwe “ekkewe ekkoch siip” ra fokkun aücheani wiser we, wisen ar repwe älisi ewe chon angang le tümünü pisekin ewe Masta.—Jon 10:16.
Sipwe Tuppwöl le Peni ewe Chon Angang
14 Eü oesini lon ewe puken Aisea a kapas ussun än ekkewe ekkoch siip anomuur fän nemenien ekkewe chon kepit lon ewe Israel lon pekin ngün: “Iei alon ewe Samol mi Lapalap ngeni Israel, ‘Wöün Isip me pisekin Itiopia repwe om, nge ekewe chon Sepa mi mwänöch repwe feito reöm pwe kopwe nöüniir amanau. Iwe, repwe tapwela murum fän fööföör selimächä o chapetiu mwom. Repwe tütüngor ngonuk o apasa, “Ellet Kot a etuk, esap fokun wor eman Kot lükün.”’” (Aisea 45:14) Ekkewe ekkoch siip ra ussun itä tapwelo mwirin ewe chon angang mi kepit me an we Mwichen Sou Pwüngüpwüng ren ar äppirü ar emmwen. Pokiten ir chon angang ‘rese kamö,’ ekkewe ekkoch siip ra tipemecheresin äeä ar pöchökkül me wöür fän iten ewe angangen afalafal Kraist a awisa ngeni nöün kewe mi kepit woon fönüfan.—Fofor 1:8; Pwarata 12:17.
15 Ekkewe ekkoch siip ra fokkun pwapwa me kilisou pwe ra tongeni angang ngeni Jiowa fän emmwenien ewe chon angang me an we Mwichen Sou Pwüngüpwüng. Ra silei pwe ekkewe mi kepit, ir chon ewe “Israelin Kot.” (Kalesia 6:16) Ir ussun chök “chon ekis” me “wasöla” mi fiti ewe Israel lon pekin ngün, iwe, ra pwapwaiti wiser kewe, wisen “chon tuw pwul” me ‘chon angang lon ewe tanipin wain’ fän emmwenien ekkewe mi kepit, nöün Jiowa kewe “souasor” me “chon angang.” (Aisea 61:5, 6) Ra achocho le afalafala ewe kapas allim ussun ewe Mwu me asukula aramas lon fönü meinisin. Ra pwal äkkälisi ewe mwichen chon angang le mammasa me tüttümünü ekkewe aramas mi käkkäeö ewe Paipel.
16 Ekkewe ekkoch siip ra silei watteen ewe älillis me feiöch ra angei pokiten achochoon ewe chon angang mi tuppwöl le awora möngö lon pekin ngün lon fansoun mi fich. Ra affata fän tipetekison pwe ika esor älillis seni ewe chon angang mi tuppwöl, iwe, resap tongeni silei ekkewe pworaus mi enlet lon Paipel, awewe chök ren tekian än Jiowa nemenem, lamoten an epwe pinilo itan we, ewe Mwu, ewe läng sefö me fönüfan sefö, ewe ngün mi itä nom lon inisin aramas, napanapen ekkewe mi mälo, me ifa ussun ar ra sokkofesen Jiowa, Nöün we, me ewe ngün mi fel. Ekkewe pwal fitemön siip ra äkkälisi ‘pwiin’ Kraist kewe mi kepit woon fönüfan le atun ekkeei ränin le sopwoloon pokiten ar kilisou me tuppwöl.—Mattu 25:40.
17 Pokiten Choochoon ekkewe chon kepit ra kisikisilo, rese tongeni nom lon meinisin ekkewe mwichefel pwe repwe tümünü pisekin Kraist kewe. Ina popun, ewe Mwichen Sou Pwüngüpwüng a kan seikatä ekkoch mwän me lein ekkewe ekkoch siip pwe repwe wisen sou emmweni ewe angang a fiffis lon än Chon Pwäratä Jiowa kewe kisin ofes, district, circuit, me mwichefel. Ach ekiek ussun ekkeei chon masen siip a itä weneiti ach tuppwöl ngeni Kraist me nöün we chon angang? Ina met sipwe pworaus ussun lon ewe lesen mwirin ei.
[Footnotes]
a Ren kapas mi titchik ussun ena pworaus, kopwe nengeni Ewe Leenien Mas, minen June 1, 2004, pekin taropwe 21-26, me lon fosun Merika, minen December 1, 1992, pekin taropwe 13.
b A mak lon ei chassi minen March 1, 1988, lon fosun Merika, pekin taropwe 10-17.
Enniwili Pworaus
• Iö ach we Sou Emmwen, me met a affata pwe a küna met a fiffis lon ekkewe mwichefel?
• Lupwen a etittin ewe “imwen fel” a pwälo pwe iö ewe chon angang mi tuppwöl, me met sokkun pisek repwe wisen tümünü?
• Me ren ewe Paipel, met popun sipwe tuppwöl le älisi ewe chon angang mi tuppwöl o tipatchem?
[Ekkewe kapas eis fan iten ewe lesen]
1, 2. (a) Me ren ewe Paipel, iö ach we Sou Emmwen? (b) Menni pworaus a affata pwe Kraist a ekkemmweni ewe mwichefelin Kraist?
3. Pwata a pwüng ach alöllöfengenni Kraist me möküren eü inis, iwe pwal an mwichefel me eü inis?
4. Me ren än Malakai oesini, met Jiowa me Kraist Jises ra küna lupwen ra etittina ewe imwen fel lon pekin ngün?
5. Iö ewe “chon angang” mi tuppwöl me ren än Jises oesini ussun an “liwinsefal”?
6, 7. (a) Jises a erä pwe nöün “chon angang” a ussun chök emön met? (b) Met weween än Jises nöünöü ewe kapas “chon souan”?
8, 9. Ikkefa ‘pisekin Kraist kewe’ ewe chon angang a wisen tümünüür?
10. Menni mwichen aramas a wisen sou pwüngüpwüng lon ewe mwichefel loom, iwe, mei fet ekkewe mwichefel pokiten an angang?
11. Kraist a nöünöü iö pwe epwe emmweni an we mwichefel, me epwe fet ach ekiek ussun ei mwichen chon Kraist mi kepit?
12, 13. Me ren ewe Paipel, ikkefa ekkewe popun sipwe süföliti ewe mwichen chon angang?
14. Me ren än Aisea oesini, ifa ussun ekkewe ekkoch siip ra tapwelo mwirin ewe mwichen chon angang mi kepit, nge ir ‘chon angang rese kamö’?
15. Ifa ussun ewe oesini lon Aisea 61:5, 6 a kapas ussun ewe riri lefilen ekkewe ekkoch siip me ewe Israel lon pekin ngün?
16. Met ewe popun ekkewe ekkoch siip ra mochen äkkälisi ewe chon angang mi tuppwöl o tipatchem?
17. Ewe Mwichen Sou Pwüngüpwüng a küna pwe a lamot an epwe föri met, iwe, met sipwe pworaus ussun lon ewe lesen mwirin ei?
[Lios lon pekin taropwe 9]
“Pisekin” Kraist kewe mi nom fän tümünüen ewe “chon souan” a wewe ngeni ekkewe ofes, imw, me mwesin, ekkewe kokkotun käeö Paipel, me ewe angangen afalafal
[Lios lon pekin taropwe 10]
Ekkewe ekkoch siip ra äkkälisi ewe chon angang mi tuppwöl o tipatchem ren ar achocho le afalafal