Ifa Usun Kopwe Akkamwéchú ewe Mwelien Letip mi Múrinné?

1, 2. Pwata ewe kampas ina eú minen álillis mi álilliséch? Ifa usun a tongeni léllé ngeni ewe mwelien letip?

KA SILEI met a wor ren emén chón sái lón eú matawalap, me emén chón fetál lón eú fénúpéén, me pwal emén chón uwou sepelin mi sái asen kuchuchu? Iir meinisin a wor néúr kampas, pwe ika ese wor, repwe mworukoló.

² Ewe kampas ina eú minen álillis. Aútún a iti ngeni ennefen. A tongeni túmúnú aramas seni feiengaw ika a múrinné angangan me ákkáeúin ika a chufengen néúnéún me eché map mi fataffatéch. Iwe lón ekkóch napanap, ewe kampas a pwal tongeni léllé ngeni án Jiowa we liffang mi aúchea ngenikich, ina ewe mwelien letip. (James 1:17) Ika ese wor rech ewe mwelien letip, iwe sipwe fókkun mworukoló. Ika a múrinné angangan, a tongeni álisikich le kútta ewe al mi pwúng lón manawach me nónnóm wóón. Iwe, sipwe etittina weween ewe mwelien letip me ifa usun angangan. Mwirin sipwe pwóróusfengen wóón ekkeei mettóch: (1) Met sipwe féri le emiriti mwelien letipach? (2) Pwata sipwe ekieki mwelien letipen ekkewe ekkóch? (3) Ifa usun eú mwelien letip mi múrinné a atoto feiéch ngenikich?

WEWEEN EWE MWELIEN LETIP ME ANGANGAN

3. Ifa wesewesen weween ewe kapasen Krik fán iten “mwelien letip” me met a áweweei usun ewe tufich mi kkóló a nóm ren aramas?

³ Lón ewe Paipel, ewe kapasen Krik fán iten “mwelien letip” a wewe ngeni “tufichin silei pwisin kich.” Sia sókko seni ekkewe man pún Kot a ngenikich ewe tufichin silei pwisin kich. Sia tongeni ekieki, etittina pwisin kich me ppiiéchú ika a limeliméch manawach. Mwelien letipach a tongeni etittina féfférúch, ekiekich me ach kewe kefil usun eú minen kapwúng lón letipach. A tongeni emmwenikich ngeni eú kefil mi múrinné are éúréúrakich usun eú kefil mi ngaw. Mwirin, a tongeni ekinamwekich ika sia kefiléch are epwe fókkun apwúngúkich ika sia kefilingaw.

4, 5. (a) Ifa usun sia silei pwe a wor ren Atam me Efa mwelien letip, me met mwirilóón ar tunaló án Kot we allúk? (b) Ikkefa ekkewe pwóróus mi pwári angangen mwelien letipen ekkewe mwán mi tuppwél mi manaw mwen fansoun Kraist?

⁴ Seni me lepoputáán a wor ren aramas ewe mwelien letip. A pwá pwe a wor ren Atam me Efa ewe mwelien letip pún sia kúna pisekin ánnet seni ar we ra sáw mwirin ar we féri tipis. (Keneses 3:7, 8) Solapan pwe mengiringirin mwelien letiper ese tongeni álisiir lón ena atun. Ra tipeni le tunaló án Kot allúk. Ina pwata, ra pwisin filatá ar repwe ú ngeni Jiowa Kot me oputa. Pokiten iir aramas mi unuséch, ra silei met ra féri, nge rese chúen tongeni liwiniti Kot.

⁵ Chómmóng aramas rese unuséch ra álleasochisi mwelien letiper nge rese usun Atam me Efa. Áwewe chék, iei met ewe mwán mi tuppwél itan Hiop a tongeni apasa: “Üpwe kamwöchünük won ai pwüng, nge üsap mwüt ngeni pwe epwe feil seniei. Esap wor mengiringirin lelukei pokiten och föförün lon manauei.”a (Hiop 27:6) Hiop i emén mwán mi túmúnúéch lón an aúseling ngeni mwelien letipan me mut ngeni mwelien letipan an epwe emmweni an kewe féffér me an kewe kefil. Ina popun, a tongeni apasa fán núkúnúkéch pwe mwelien letipan ese áweiresi ren sáw me mengiringir. Nengeni sókkofesenin Hiop me Tafit. Mwirin án Tafit asúfélúngawa Saul, ewe king mi kepit me ren Jiowa, “a mengiringir lon lelukan.” (1 Samuel 24:5) Mengiringirin mwelien letipen Tafit a fókkun álisi, a áiti ngeni an esap chúen súfélúngaw.

6. Met a pwáraatá pwe ewe mwelien letip ina eú liffang fán iten aramas meinisin?

⁶ Itá néún Jiowa kewe chék chón angang a wor rer ewe liffang mwelien letip? Ekieki mwo met ewe aposel Paulus a makkeei fán emmwenien Kot: “Ekewe chon lükün Israel esap wor rer ekewe Allük. Nge iteiten fansoun ra föri pwüngün ekewe Allük ren mefien letiper, ra pwärätä pwe ra silei met repwe föri ika resap föri, inamwo ika esap wor rer ekewe Allük. Ar föför a pwärätä pwe pwüngün ekewe Allük a mak lon letiper. Mwelien letiper a pwal pwärätä pwe ei a let, pun fän ekoch ar ekiek a atipisiir, nge pwal fän ekoch a peniir.” (Rom 2:14, 15) Fán ekkóch, pwal mwo nge mwelien letipen chókkewe rese wesewesen silei án Jiowa kewe allúk, a amwékútúúr le etipeeúfengeni féfférúr ngeni án Kot kewe kapasen emmwen.

7. Pwata fán ekkóch a tongeni mwáálliló ewe mwelien letip?

⁷ Iwe nge, fán ekkóch a tongeni mwáál angangen ewe mwelien letip. Pwata? Pún áwewe chék, ika ewe kampas a nóm únúkkún eféú chisakú, iwe neman epwe efisi án aútún ewe kampas esap iti ngeni ennefen. Pwal och ika emén a néúnéú kampas nge ese wor néún map mi fatafatéch, iwe esap kon lamot ewe kampas. Pwal ina usun, ika mocheniangawen letipach a kon etipetipa mwelien letipach, iwe epwe tongeni emmwenikich ngeni minne mi mwáál. Ika sia chék áeá mwelien letipach nge sise alónga wóón án Kot we Kapas, iwe neman sisap tongeni esilla lefilen minne mi pwúng me mwáál lón chómmóng mettóch mi lamot. Ren an epwe pwúng angangen mwelien letipach, mi lamot emmwenien án Jiowa we manaman mi fel. Iei makkeien Paulus: “Mwelien letipei mi nom fän nemenien Ngünmifel [“manaman mi fel,” NW].” (Rom 9:1) Nge, ifa usun sipwe anúkúnúkú pwe mwelien letipach a tipeeú ngeni án Jiowa manaman mi fel? Sipwe tongeni féri ena ren ach emiriti.

USUN ACH SIPWE EMIRITI MWELIEN LETIPACH

8. (a) Met ewe letip a tongeni efisi ngeni ewe mwelien letip, me met sipwe kon akkomwa lón ach kewe kefil? (b) Pwata ese chék naf fansoun meinisin eú mwelien letip mi liméch ngeni emén Chón Kraist? (Ppii ewe footnote.)

⁸ Ekkóch aramas ra chék cheki ar ekiek me memmeef me filatá met repwe féri. Eli repwe apasa, “Ese pwal i aosukosuka mwelien letipei.” Mochenin letipach a tongeni fókkun péchékkúl, pwal mwo nge etipetipa ewe mwelien letip. Ewe Paipel a apasa: “Letipen aramas a fokun atuputup lap seni mettoch meinisin, a unusen ingau. Iö a tongeni weweiti?” (Jeremaia 17:9) Weween pwe met ekkewe letipach a mochen, esap ikkena met sipwe kon akkomwa. Nge sia mochen akkomwa met mi apwapwaai Jiowa Kot.b

9. Met weween niwokkusiti Kot? Ifa usun ach niwokkusiti Kot a kkúú mwelien letipach?

⁹ Ika eú kefil a wesewesen lóngólóng wóón mwelien letipach mi fen káit, epwe pwáraatá ach niwokkusiti Kot nge esap pwáraatá pwisin mochenich. Áwewe chék, a wor án ewe sou nemenem mi tuppwél itan Nehemia pwúúng le angei ekkóch moni me takises seni ekkewe aramas lón Jerusalem. Nge ese féri ena. Pwata? Pún a oput an pwal mwo nge chék ekieki pwe epwe asonga Jiowa ren an epwe eriáfféwú néún kewe aramas. A apasa: “Üsap föri iei usun, pun üa niuokusiti Kot.” (Nehemia 5:15) A fókkun lamot ach enletin niwokkus le eletipengawa Semach we lón láng. Ena sókkun niwokkusiti Kot epwe amwékútúkich le kútta emmwen seni án Kot we Kapas atun sipwe féri kefil.

10. Ikkefa án Paipel kewe kapasen emmwen mi weneiti únnún sakaw?

¹⁰ Ifa usun kopwe féri eú kefil mi lóngólóng wóón mwelien letipom? Áwewe chék, ekieki mwo ewe mettóch ún sakaw. Iei ewe kefil chómmóng me leich sia kúna atun sia nóm lein aramas: ‘Upwe ún ika usap ún?’ Akkomw, mi lamot sipwe mwo káé. Ikkefa án Paipel kewe kapasen emmwen mi weneiti ei mettóch? Ewe Paipel a apasa pwe Jiowa a awora wain fán iten ach sipwe pwapwa. (Kölfel 104:14, 15) Nge, ese apwúngú án emén ún sakaw fán úkúkéch. Iwe nge, ewe Paipel a apwúngú únnúmmong me ákkápwás. (Lukas 21:34; Rom 13:13) Pwal och, únnúpuch a kapachelong lein ekkewe tipis mi chou usun chék tipisin án emén lisowu ngeni emén esap pwúlúwan.c​—1 Korint 6:9, 10.

11. Met sipwe féri pwe Kot epwe emmwenikich le apwénúetá án Paipel kewe kapasen emmwen usun únnún sakaw?

¹¹ Emén Chón Kraist a emiriti mwelien letipan ren an apwénúetá ekkena kapasen emmwen lón manawan. Ina popun, mwelien letipan a mmólnetá le ámmeef ngeni met mi pwúng me met mi mwáál. Iwe, sipwe pwisin eisinikich ekkeei kapas eis atun sipwe féri kefil usun únnún sakaw atun sia fiti eú pari are kunoufengen: ‘Ifa usun kókkótun? Epwe tongeni wor osukosuk ren ákkápwás? Ikkefa pwisin mocheni kewe? Ua kan mwon sakaw, lúkúlúk wóón me ua ún pwe upwe ménúkaaló me sú seni ai kewe osukosuk? Ua tongeni nemeni úkúkún únúmei?’ Atun sia ekilonei án Paipel kapasen emmwen me ekkena kapas eis mi ppiitá, mi lamot sipwe iótek fán iten án Jiowa emmwen. (Kölfel 139:23, 24) Ren ei, sia mut ngeni Jiowa an epwe emmwenikich ren an we manaman mi fel. Sia pwal emiriti mwelien letipach an epwe tipeeú ngeni án Kot kewe kapasen emmwen. Nge mi pwal wor och mettóch mi lamot sipwe ekiekiéchú atun sia féri ach kewe kefil.

PWATA SIPWE EKIEKI MWELIEN LETIPEN EKKEWE EKKÓCH?

12, 13. Ikkefa ekkewe popun mwelien letipen Chón Kraist a sókkofesen, me epwe ifa féfférúch usun met ra sókkofesen wóón?

¹² Fán ekkóch neman kopwe máirú pwe mi sókkofesen mwelien letipen ekkewe Chón Kraist. Emén a oput eú sókkun eéreni nge emén a sani me ese kúna ngawan. Áwewe chék, emén a pwapwaiti le ún sakaw lein ekkóch chienan atun ar asésé lepwin nge emén epwe osukosuk ren ena. Pwata a wor ena sókkun sókkofesen me ifa usun a kkúú ach kewe kefil?

¹³ Aramas ra sókkofesen ren chómmóng popun. Nónnómun aramas ikewe ra mááritá ie a fókkun sókkóló. Áwewe chék, ekkóch ra fókkun silei met ekkewe ra apwangapwang wóón me ra fen fiffiu ngeni me lóóm nge fán ekkóch rese sópwéch. (1 King 8:38, 39) Ina popun, mwelien letipen ekkena sókkun aramas epwe amwékútúúr ar repwe fókkun ekiekiéchú usun sakaw. Ika ena esin aramas a etto lón imwom we, nge ka etiwa an epwe ún sakaw, eli mwelien letipan epwe amwékútú an esap ún. Iwe, itá kopwe song? Itá kopwe aumwesi? Aapw. Ese lifilifil ika ka silei are kese silei ekkewe popun ese ún nge eli ese mochen pwári lón na atun, iwe ewe tongen pwipwi epwe amwékútuk pwe kosap aumwesi.

14, 15. Met mwelien letipen ekkewe Chón Kraist lón fansoun ekkewe aposel ra sókkofesen wóón? Ifa usun Paulus a pwákini ena mettóch?

¹⁴ Ewe aposel Paulus a kúna pwe fán chómmóng a sóssókkofesen mwelien letipen Chón Kraist lón fansoun ekkewe aposel. Lón ena fansoun, ekkóch Chón Kraist ra osukosuk ren ekkóch sókkun mwéngé mi fen asor ngeni ekkewe ululun. (1 Korint 10:25) Mwelien letipen Paulus ese osukosuk ren ekkewe mwéngé mi piin asor ngeni ululun nge ra eáni amémé lón ekkewe market. Me ren, ekkewe ululun ese wor lamoter pwe ekkewe mwéngé ese feito seniir nge a feito seni Jiowa. Iwe nge, Paulus a weweiti pwe án ekkóch ekiek ese léllé ngeni an ekiek wóón ena mettóch. Neman ekkóch ra fókkun feffel ngeni ululun me mwen ar wiliti Chón Kraist. Me rer, mi ánioput meinisin met mi riri ngeni fel ngeni ululun. Ifa usun Paulus a pwákini ena mettóch?

¹⁵ Paulus a apasa: “Oukich kewe mi pöchökül lon ach lükülük sipwe alisi ekewe mi apwangapwang lon ar lükülük, . . . nge sisap föri chök mine sipwe pwapwa ren. Pun Kraist esap chök kütta mine epwe püsin pwapwa ren.” (Rom 15:1, 3) Paulus a áweweei pwe sipwe usun chék Kraist ren ach sisap apwapwaai pwisin letipach nge sipwe ekieki mwelien letipen pwiich kewe. Paulus a apasa pwe mi fen múrinné ngeni an esap chúen ochoch futuk lap seni an epwe áchepeteki ewe emén Jesus Kraist a fen fangóló manawan fán itan.​—1 Korint 8:13; 10:23, 24, 31-33.

16. Pwata chókkewe mi tichik mwelien letiper repwe túmúnúúr seni ar resap apwúngú ekkewe ekkóch mi sókkóló mwelien letiper?

¹⁶ Iwe nge itá úrúrún, mwelien letipen chókkewe mi kan tichik wóón minne repwe féri, resap esiita ekkewe ekkóch ren ar eriániir pwe repwe chék léllé wóón mwelien letiper usun ekkóch mettóch. (Rom 14:10) Sipwe áeá mwelien letipach le pwisin apwúngúkich nge sisap áeá le apwúngú ekkewe ekkóch. Chechchemeni alon Jesus keei: “Ousap apwüngü aramas, pwe Kot esap apwüngükemi.” (Mateus 7:1) Kich meinisin lón ewe mwichefel sipwe túmúnú seni ánini wóón ekkewe mettóch mi weneiti pwisin met mwelien letipach a apwúngaló. Nge sia kútta alen ach sipwe álisatá tipeeú, tong me apéchékkúlatá emén me emén nge sisap áchepetekiir.​—Rom 14:19.

FEIÉCHÚN EÚ MWELIEN LETIP MI MÚRINNÉ

17. Met a fis ngeni mwelien letipen chómmóng aramas lón ei fansoun?

¹⁷ Iei met ewe aposel Paulus a apasa ngeni Timoty: “Amwöchü . . . eu mwelien letip mi mürina.” (1 Timoty 1:19) Eú mwelien letip mi liméch mwen mesen Jiowa Kot, ina eú feiéch mi lap. Ese usun mwelien letipen chómmóng aramas lón ei fansoun. Paulus a áweweei pwe mwelien letipen chókkana a “usun chök ekkan lemóón kinas mi piin kar ren och mächä mi sarara.” (1 Timoty 4:2, Agapé) Chómmóng aramas lón ei fansoun ra féfféri minne mi ngaw nge mwelien letiper ese chúen éúréúrer pwe resap féri minne mi ngaw. Rese meefi sáw are mengiringir usun ekkewe mettóch mi ngaw ra féfféri.

18. Met feiéchún ach meefi sáw me mengiringir?

¹⁸ Ren enletin, ach mengiringir a tongeni fis pwe ina esissillen án mwelien letipach ámmeef ngenikich pwe sia féri och mettóch mi mwáál. Ika ina met emén mi tipis a meefi me a amwékútú i le aier, iwe pwal mwo nge an tipis mi chou epwe tongeni musoló. Áwewe chék, King Tafit a féri eú tipis mi kon watte nge a musoló an tipis pokiten chék an enletin aier. An oput met mi mwáál a féri me an úppós le álleasochisi án Jiowa kewe allúk a efisi an pwisin kúna pwe Jiowa a “kirikiröch o amusala tipis.”​—Kölfel 51:1-19; 86:5.

19. Met sia tongeni féri ika mwelien letipach a chúen apwúngúkich ren ekkewe tipis sia fen aier seniir?

¹⁹ Nge ifa usun ika mwelien letipach a chúen fókkun mengiringir me sáw mwirin ach sia fen aier? Fán ekkóch mwelien letipen emén mi tipis a chúen apwúngú me áweiresi ren an mengiringir inaamwo ika a fen aier. Lón ekkena fansoun, mi lamot ach sipwe anúkúnúkú letipach mi kan apwúngúkich pwe Jiowa a lap seni letipen aramas fengen me ar kewe memmeef. Mi lamot sipwe lúkú me etiwa án Jiowa tong me an omusaaló ach kewe tipis, usun chék met sia pesei ngeni aramas ar repwe féri. (1 Johannes 3:19, 20) Iwe nge, eú mwelien letip mi limeliméch a efisi kinamween letipach me pwapwa chapur. Chómmóng mi féri tipis mi chou ra kúna ena sókkun kinamwe nge iei ra tongeni amwéchú eú mwelien letip mi múrinné lón ar angang ngeni Jiowa Kot.​—1 Korint 6:11.

20, 21. (a) Ei puk a ffér pwe epwe álisuk le met? (b) Ifa ewe sókkun ngaseló kich Chón Kraist sia pwapwaiti? Ifa usun sipwe áeá ena sókkun ngaseló?

²⁰ Ei puk a ffér pwe epwe álisuk le kúna ena esin pwapwa pwe kopwe amwéchú eú letip mi múrinné tori sópwólóón ei fansoun mi áweires lón án Satan ei ótót. Ren enletin, ei puk ese tongeni unusen áweweei meinisin án Paipel kewe allúk me kapasen emmwen mi lamot óm kopwe ekieki usur me apwénúretá iteiten rán. Pwal och, sisap ekieki pwe mi wor allúk mi tichik usun met sipwe apwúngaló wóón met mi weneiti mwelien letipach. Popun an ffér ei puk pwe epwe álisuk le asukula me emiriti mwelien letipom ren óm kákkáé ifa usun kopwe apwénúetá án Kot Kapas lón manawom iteiten rán. “Än Kraist allük” a pesei Chón Kraist ar repwe manaweni manawer me ren mwelien letiper me kapasen emmwen lap seni Allúkún Moses mi makketiw. (Kalatia 6:2) Ina minne, Jiowa a awora ngeni Chón Kraist eú sókkun ngaseló mi kkóló. Iwe nge, an we Kapas a áchema ngenikich pwe sisap áeá ena ngaseló ren ach ‘pwölüela ach föför mi ngau.’ (1 Petrus 2:16) Nge ena sókkun ngaseló, a suuki ngenikich ewe al mi echipwér ach sipwe pwáraatá ach tong fán iten Jiowa.

²¹ Ika kopwe ekieki fiti iótek, ifa usun kopwe apwénúetáéchú án Paipel kewe kapasen emmwen me anganga óm kewe kefil, iwe kopwe sópweló le manaweni ewe manaw mi aúchea ka fen eáni seni ewe atun ka poputá le silei Jiowa. Kopwe akkanganga óm tufichin ekiekifichi usun ekkewe mettóch pwe kopwe “aörüni.” (Ipru 5:14) Epwe álilliséch mwelien letipom mi káit me ren Paipel lón manawom iteiten rán. Mwelien letipom epwe álisuk le féri kefil mi apwapwaai Semom we lón láng usun chék án ewe kampas emmweni emén chón sái. Ina ewe al mi anúkúnúkuk pwe kopwe chék nónnóm lón án Kot tong.