Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Chuuk
  • PAIPEL
  • PUK
  • MEETINGS
  • mwbr20 January p. 1-7
  • Áwewe fán Iten Manawach me Ach Angangen Afalafal Mwich

Ese wor video fán iten ei kinikin.

Omusaaló, a wor osukosuk le eppietá ewe video.

  • Áwewe fán Iten Manawach me Ach Angangen Afalafal Mwich
  • Áwewe fán Iten Manawach me Ach Angangen Afalafal Mwich—2020
  • Itelap Kisikis
  • January 6-12
  • January 13-19
  • January 20-26
  • January 27–February 2
Áwewe fán Iten Manawach me Ach Angangen Afalafal Mwich—2020
mwbr20 January p. 1-7

Áwewe fán Iten Manawach me Ach Angangen Afalafal Mwich

January 6-12

PWÓRÓUS AÚCHEA SENI KAPASEN KOT | KENESES 1-2

“Jiowa A Fératá Manaw Wóón Fénúfan”

it-1-E 527-528

Férien Kot Kewe

Iei met Kot a apasa lón ewe Áeúin Rán: “Epwe saram.” Lón ena atun, inaamwo ika esaamwo mwo pwá wóón fénúfan ia ewe saram a ttinetiw me ie, nge ekis chék ewe saram a pwereni ekkewe kuchu me ttinetiw wóón fénúfan. Emén chón chiyakú itan J. W. Watts a erá pwe usun itá a fis ena ekis me ekis. A erá: “Ekis me ekis saram a pwápwáló.” (Ken 1:3, A Distinctive Translation of Genesis) Kot a áimu saram seni rochopwak, iwe a eita ngeni saram Rán, nge rochopwak a eita ngeni Pwin. Ena mettóch a affata án fénúfan rokopwál wóón pwisin leenian we atun a pwelli ewe akkar. Iwe pokiten ena, ewe epek étiw, me pwal ewe epek notou, iir me rúúepek ra tongeni pwapwaiti fansoun saram me fansoun rochopwak.​—Ken 1:3, 4.

Lón ewe Oruuen Rán, Kot a féri pwe epwe woor kiánin lefilen “lölön pekitä me lölön pekitiu.” A wor léléén wóón fénúfan, nge ewe pwal watteen lélé a nóm asetáán fénúfan, iwe a wóór kiánin lefilen ekkena ruu lélé. Kot a eita ngeni ena kiánin lefilen ekkewe lélé Láng, nge ewe léléén pekitáán ena láng, ese kapachelong ekkewe fúú are pwal ekkóch mettóchun fán láng pún a chék weneiti ach nennetái ewe láng seni fénúfan.​—Ken 1:6-8; ppii EXPANSE.

Lón ewe Aúlúngátin Rán, ren án Kot manaman a efisi pwe ekkewe lélé wóón fénúfan ra chufengen lón leenier, iwe a pwá ewe leeni mi pwásápwás, ina Kot a eita ngeni Fénúfan. Pwal lón ena chék rán, Kot a efisi och mettóch pwe fetil, irá kis, me sókkopaten irá mi ukkuwa repwe mááritá. Ekkena úlúngát sókkun irá ra pwisin sókkuni en me “sokur.” Iwe, ekkena mettóch rese pwisin fisitá nge ra fis pokiten ewe manamanen manaw me ren Kot.​—Ken 1:9-13.

it-1-E 528 ¶5-8

Férien Kot Kewe

A éch ach sipwe nengeni Keneses 1:16, NW, pwe ese néúnéú ewe kapasen Ipru ba·raʼʹ, weween “fératá,” nge a néúnéú ewe kapasen Ipru ʽa·sahʹ, weween “efisi.” Pokiten Keneses 1:1, NW, a kapas usun ewe akkar, maram, me ekkewe fúú iir masouen ewe láng,” iwe a wewe ngeni pwe ekkena mettóch ra fen fférútá seni chék lóóm lóóm mwen ewe Arúáánún Rán. Lón ewe arúáánún rán, Kot a poputá le “efisi” pwe ekkena mettóchun láng repwe pwápwáló wóón fénúfan. Lupwen a apasa: “Kot a alenieer fän läng pwe repwe asarama fanüfan,” weween epwe kerán pwá ttiner wóón fénúfan, usun itá pwe ra nónnóm fán láng. Pwal och, ekkena mettóchun fán láng repwe “asisila kinikinin fansoun me rän me ier kana,” iwe mwirin och fansoun, iir repwe eú minen emmwen ngeni aramas lón sókkopaten napanap.​—Ken 1:14.

Lón ewe Enimuen rán, ekkewe ménúmanaw ra fférútá akkomw wóón fénúfan. Kot ese akkóta an epwe féri eú chék sókkun ménúmanaw, mwirin repwap fisitá sókkopaten ménúmanaw seni. Nge a féri chómmóng sókkopaten ménúmanaw ren an we manaman. Ewe Paipel a apasa: “Iei usun Kot a föri chomong sokun man mi watte me kükün pwe matau epwe masou rer. A pwal föri chomong sokun mansüsü. Iwe, Kot a küna pwe a öch meinisin.” Kot a pwapwa ren minne a féri, iwe a efeiéchúúr, nge lón och itiitin a ereniir pwe repwe “achomongeer.” Mi tufich ena, pún Kot ewe chón féri ekkena ménúmanaw me a ngeniir ewe tufichin pwisin achómmóngeer lón en me sókkun.​—Ken 1:20-23.

Lón ewe Awonuen Rán “Kot a apasa, ‘Fanü epwe afisätä sokun man meinisin: Manfesir, mantötö me manmwacho, ekewe mi watte me kükün, eman me eman lon en me sokun.’” Met ekkewe Kot a féri ra múrinné, ra usun chék ekkewe pwal ekkóch rán.​—Ken 1:24, 25.

Le sópwólóón ewe awonuen ránin án Kot fératá mettóch, a féri emén sókkun mineféén ménúmanaw, mi múrinné lap seni ekkewe man, nge mi kis fán ekkewe chónláng. Ina a fératá emén aramas lón pwisin napanapan. Iei met Keneses 1:27 a apasa usun aramas: “Iei usun Kot a föri aramas lon püsin lapalapan, eman mwän me eman fefin.” Keneses 2:7-9 a pwal áiti ngenikich pwe Jiowa Kot a féri emén aramas seni pwúlún fénúfan me usalong lón pwéétún enienin ngasangasen manaw, iwe ewe aramas a manaw. Me Kot a eleenia lón ewe paratis me awora ngeni mwéngé. Lón ena atun, Jiowa a áeá masouen fénúfan le fératá ewe mwán, mwirin a angeiawu efóch chúrárán me a féri emén fefin seni. (Ken 2:18-25) Atun ewe fefin a fférútá, ewe mwán a unusóló.​—Ken 5:1, 2.

Kúkkútta Pwóróus Aúchea

w15 6/1 5

Ifa Usun Pekin Science A Kkúú Manawom

Úkúkún ierin fénúfan me masouen fán láng meinisin

Ekkewe scientist ra apasa pwe ach ei fénúfan a fen nónnóm órun 4 billion ier, me masouen fán láng meinisin a poputá 13 ngeni 14 billion ier ra ló. Ewe Paipel ese affata ineet a fférútá ekkena mettóch. Ese fókkun wor eú wokisin lón mi erá pwe ei fénúfan a fférútá fitu chék ngeréú ier ra ló. Ewe áeúin wokisin lón Paipel a erá: “Lepopun Kot a föri läng me fanüfan.” (Keneses 1:1) An erá ena a suuki ngeni ekkewe scientist ar repwe apwúngaló ineet atun a poputá mettóchun fán láng me fénúfan me ren kókkótéchún ar káéfichi lón pekin science.

it-2-E 52

Jesus Kraist

Esap pwal emén Chón Fératá. Néún Kot we a chék álisi lón ewe angangen fératá mettóch, nge esap weween pwe ewe Nau pwal emén Chón Fératá, usun Seman we. Ewe manamanen fératá mettóch a popu seni Kot ren an áeá an we ngún mi fel. (Ken 1:2; Kf 33:6) Pokiten Jiowa ewe Populapen manaw, iwe manawen ménúmanaw meinisin kapachelong met sia tongeni kúna me met sise tongeni kúna ra feito seni i. (Kf 36:9) Ina minne, Néún Jiowa we esap pwal emén Chón Fératá, pwe Jiowa i ewe Chón Fératá, nge a chék néúnéú Néún we le féri an kewe angang. Jesus pwisin, me ewe Paipel ra pwári pwe Kot a fératá mettóch meinisin.​—Mat 19:4-6; ppii CREATION.

January 13-19

PWÓRÓUS AÚCHEA SENI KAPASEN KOT | KENESES 3-5

“Ewe Áeúin Kapas Chofona A Efisi Watte Feiengaw”

w17.02 5-6 ¶9

Letipen Jiowa Epwe Pwénútá!

9 Satan ewe Tefil a néúnéú emén serepenit an epwe otupu Efa le álleasolapa Seman we, Jiowa. (Álleani Keneses 3:1-5; Pwär. 12:9) A eisini Efa: “Ifa usun, Kot a wesewesen apasa pwe ousap fokun mongö seni ekewe irän ei tanipi?” Usun itá Satan a eisini: ‘Weween, kesap tongeni féri met chék ka mochen’? Mwirin a chofona ngeni Efa ren an apasa: “Ousap fokun mäla.” Mwirin a sótun etipetipa Efa an epwe ekieki pwe ese lamot an epwe pwal aúseling ngeni Kot. A apasa: “Kot a silei pwe lon ränin ämi oupwe mongö seni, mesemi epwe nela.” Satan a ámmeef ngeni pwe Jiowa ese mochen ar repwe ochooch ewe féún irá pún ika repwe ochei repwe angei och sókkun sile mi amwarar. Iwe mwirin, a chofona ngeni ren an pwonei: “Oupwe wewe ngeni Kot o silei mine a öch pwal mine a ngau.”

w00-E 11/15 25-26

Minne Sia Káé Seni Ewe Áeúin Pean Pwúpwúlú

Itá Efa esap tongeni féri och mettóch pwe esap tipis? Aapw! Anchangei ika en Efa. Minne ewe serepenit a apasa a fókkun u ngeni met Kot a fen ereni Atam. Epwe met meefiom ika emén kese sissilei a kapas chofona ngonuk usun emén ka fókkun echeni me lúkúlúk wóón? Efa itá epwe fen song me mángaw, me esap mwo nge mochen aúseling ngeni. Pún itá ié ena serepenit epwe tongeni appélúwa án Kot pwúng me alon pwúlúwan we? Efa itá epwe pwári an súféliti mékúren an we famili, ren an akkomw kútta emmwen seni me mwen an epwe féri eú kefil. Iwe, sipwe pwal ina usun, ika sia rong och pwóróus mi u ngeni án Kot kewe kapasen éúréúr. Nge, Efa a lúkú alon ewe Chón Sótuni, iwe a pwisin apwúngaló met mi éch me met mi ngaw. Lapólóón án Efa ekieki usun ewe pwóróus, a pwal ina péchékkúlelóón an sani. A ifa me watteen mwáállin Efa, ren an etiwa ena mochen mi mwáál, itá epwe fen chék péútaaló ena ekiek are itá epwe fós ngeni mékúren an we famili usun ekkewe mettóch!​—1 Korint 11:3; James 1:14, 15.

Atam A Aúseling Ngeni Pwúlúwan we

Ekiseló mwirin án Efa tipis a pwal etipetipa Atam an epwe fiti. Ifa usun sipwe áweweei án Atam mwittir chék fitaaló alon pwúlúwan we? (Keneses 3:6, 17) Atam a kúna sóssótun an tuppwél. Itá epwe álleasochisi an we Chón Fératá, ewe a ngeni mettóch meinisin, kapachelong Efa, pwúlúwan we mi áchengicheng me ren? Atam epwe kútta án Kot emmwen ren met epwele féri? Are epwele chék fitaaló alon pwúlúwan we? Atam mi fókkun silei pwe ese pwúng ewe feiéch pwúlúwan we a ekiekin angei ika epwe ocheei ewe féún irá mi pinepin seni. Aposel Paulus a makkeei: “Iwe, esap Atam a tupula, nge ewe fefin a tupula o atai än Kot allük.” (1 Timoty 2:14) Ina minne, Atam a pwisin filatá le ú ngeni Jiowa. Usun an niwokkus an epwe imu seni pwúlúwan we a watte lap seni an lúkú pwe Kot a tongeni pwákini ena osukosuk.

w12 10/1 4 ¶2

Itá Kot A Wesewesen Áfánni Ekkewe Fefin?

Itá Kot a fen anúmamaúwa ekkewe fefin?

Aapw. Nge, ewe “serepenitin lom mi iteni Tefil,” fen i ewe Kot a ‘anümamaua.’ (Pwärätä 12:9; Keneses 3:14) Lupwen Kot a ereni Atam pwe epwe ‘nemeni’ pwúlúwan, esap weween pwe Kot a tipeni án ekkewe mwán repwe unusen nemenaló ekkewe fefin. (Keneses 3:16) Nge Kot a chék affata pwe ina pwúnúngawen án ewe áeúin pean pwúpwúlú tipis.

w04 1/1 29 ¶2

Menlapen Poraus Seni Ewe Puken Keneses​—I

3:17​—Ifa ussun ewe fonu a fen anumamau, me ifa ttamen an a anumamau? Weween ewe anumamau won ewe ppwul pwe an aramas anganga ppwul epwe fokkun weiresilo. Mwiriloon ewe anumamau, ira folufol me petewel ra kon kku mwirimwirin Atam kewe pwe semen Noa we, Lamek, a fos ussun “weiresin angangen pouch, pokiten ewe pwul a anumamau me ren ewe Samol mi Lapalap.” (Keneses 5:29) Mwirin ewe Nooter, Jiowa a efeiochu Noa me noun kewe, me a affata letipan pwe repwe auralo fonufan. (Keneses 9:1) A fen wes an Kot anumamaua ewe ppwul.​—Keneses 13:10.

it-2-E 186

Metekin Néúnéú

Án emén néúnéú a fiti weires. Mwirin án ewe áeménún fefin Efa tipis, Kot a ereni met epwe fis ngeni atun epwe néúnéú. Ika Efa a álleasochisi Kot, iwe Kot epwe efeiéchú me atun an néúnéú epwe chék fansoun apwapwa, pún “feiöch seni ewe Samol mi Lapalap a awöüükich, nge i esap apacha och riaföü ngeni.” (SF 10:22) Iwe iei, pokiten aramas rese chúen unuséch inisiir a chék memmetek. Iwe, Kot a apasa: “Üpwe fokun alapala weiresin om pwopwo. Fän cheuch kopwe nöünöü.” (Fán chómmóng lupwen Kot a mutatá fisin och mettóch, ewe Paipel a eitiiti pwe efisian)​—Ken 3:16.

Kúkkútta Pwóróus Aúchea

it-2-E 192 ¶5

Lamek

Met Lamek a makkeei fán iten pwúlúwan kewe (Ken 4:23, 24) a pwári án aramas akkachofesá lón ena fansoun. Iei met Lamek a erá: “Ata me Sila, oupwe rongorong ai kapas, ämi pwülüen Lamek, oupwe aüseling ai fos. Üa niela eman mwän pokiten a akinasaei, üa niela eman alüal pokiten a sukuei. Are manauen Kain epwe mö fän fisu, manauen Lamek epwe mö fän fik me fisu.” Lamek a erá pwe i ese usun Kain ewe mi wesewesen mochen nieló pwiin nge a chék nieló ewe emén pokiten a mochen túmúnú pwisin i seni án eménna ekiekin efeiengawa me awata. Iwe, án Lamek kewe kapas ra usun eú tingor, án ekkewe ekkóch resap ekiekin liwini ngeni chappen an féfférún nieló eménna mi efeiengawa i.

it-1-E 338 ¶2

Féfférún Turunufas

Lón án Enos we fansoun mwen ewe Noter, aramas ra poputá le “köri iten ewe Samol mi Lapalap.” Ese mwáál ar féri ena esap fán ewe napanap mi pwúng. Pún Epel a fen pin kékkéri iten Kot mi pin seni chék lóóm lóóm me mwen ena. (Ken 4:26; Ip 11:4) Ekkóch soukáé ra lúkú pwe án aramas kéri iten Kot lón ena atun, usun ra néúnéúmwáálli itan we, me ra néúnéú ewe it Jiowa fán iten epwe weneiti aramas are och pisekin fel are ululun. Ika mei pwúng ena, iwe weween pwe ra turunufaseei Kot.​—Ppii ENOSH, ENOS.

January 20-26

PWÓRÓUS AÚCHEA SENI KAPASEN KOT | KENESES 6-8

“A Föri Meinisin Mine Kot A Allük Ngeni”

w18.02 4 ¶4

Áppirú án Noa, Taniel, me Hiop Lúkú me Álleasochis

4 Ikkefa ekkewe ekkóch weires Noa a kúna? Aramas ra fen fókkun ngaw lón fansoun Enok we, semen semen Noa we. Ra eáni “ekewe kapas mi fokun ngau” usun Jiowa. (Jut. 14, 15) Mwirin, a chék lallapóló féfférún mwánesól wóón fénúfan. Iwe lón fansoun Noa we, fénúfan a uren “föförün mwäneson ekis meinisin.” Ekkewe chónláng mi ngaw ra feitiw fénúfan me inisini inisin aramas me pwúlúweni ekkewe fin fénúfan. Néúr kewe át ra kirikiringaw me mwánesól. (Ken. 6:2-4, 11, 12) Nge aramas ra tongeni kúna pwe Noa a sókkóló. Paipel a apasa pwe “Noa a küna ümöümöch me ren Kot.” A féri minne mi pwúng nge ese usun ekkewe aramas lón fansoun we. Noa a “chiechifengen me Kot.”​—Ken. 6:8, 9.

w13 4/1 30 ¶1

A Chiechi Ngeni ewe Kot mi Enlet

Ar angang wóón ena waimw a ttam, ina epwe 40 are 50 ier. Repwe kotur irá, átekiniir, me faleer, mwirin repwe ochufengeniir. Ewe waimw epwe wor úlúngát sássárin, epwe wor fitu refirefin lón me epwe wor asamalapen lepekin. Ese mwáál a wor ekkewe asammwacho asan me ungan a ekis ununukken pwe púngún ewe út epwe tongeni putiw.​—Keneses 6:14-16.

w11 9/1 22 ¶13

Sipwe Tipeppos le Ssä lon ewe Kitir

13 Met a älisi ekkeei chon angang ngeni Jiowa le likiitü me äwesaalo ewe kitir? Nengeni met Paul a makkeei usun Noa. (Älleani Ipru 11:7.) Noa ese mwo küna eü noter mi nielo meinisin aramas me man. (Ken. 6:17) Ese mwo fis eü noter me mwen ewe a fis lon fansoun Noa. Nge Noa ese ekieki pwe esap tufich an epwe fis. Met popun? Pun a lükü pwe Jiowa a chök akkapwönüetä meinisin minne a apasa. Iwe, Noa ese ekieki pwe a kon weires an epwe älleasochisi Jiowa. A chök föri met Jiowa a ereni. Ewe Paipel a apasa: “A föri meinisin mine Kot a allük ngeni.” (Ken. 6:22) Noa epwe föri chommong angang. Epwe falei ewe waimw, ionfengeni ekkewe man, isoni möngö fän iter me ekkewe man, öüröüra aramas usun ewe Noter, me älisi chon an we famili le eäni lükü mi pöchökkül ngeni Jiowa. Ese mecheres än Noa epwe föri meinisin minne Jiowa a allükü ngeni. Nge a lükü Jiowa, iwe, a likiitü le föri an angang. Iwe, Jiowa a amanauer me an we famili me pwal efeiöchüür.

Kúkkútta Pwóróus Aúchea

w04 1/1 29 ¶7

Menlapen Poraus Seni Ewe Puken Keneses​—I

7:2​—Met popun ekkoch man ra eita ngeni man mi limoch me ekkewe ekkoch, man ese limoch? Ewe popun a wor sokkoloon ekkewe man a weneiti asor, nge esap menni leir aramas repwe are resap ochoch. Aramas rese ochoch fituken man mwen ewe Nooter. An ekkewe man “limoch” are “ese limoch” fan iten mongo a poputa ren an Moses Alluk, me ekkewe alluk ussun mongo ra wes lupwen ewe Allukun Moses a wes. (Fofor 10:9-16; Efisus 2:15) Noa a silei met sokkun asor a fichiiti fel ngeni Jiowa. Lupwen a towu seni ewe waaimw, a “senata eu rongen asor fan iten ewe Samol mi Lapalap. Iwe, a angei eman man seni iteiten sokun man mi limoch me iteiten sokun mansusu mi limoch, o eaniir asoren kek won ewe rongen asor.”​—Keneses 8:20.

w04 1/1 30 ¶1

Menlapen Poraus Seni Ewe Puken Keneses​—I

7:11​—Ia a feito me ie ewe konik a pwoluelo fonufan atun ewe Nooter? Atun ewe oruuen fansoun forutaan mettoch, are “ran,” lupwen ewe “kia” are an fonufan asapwal a fisita, mei wor “lolon pekitiu” me “lolon pekita.” (Keneses 1:6, 7) Ewe lolon “pekitiu” ina ewe konik a fen nonnom won fonufan. Ewe lolon “pekita” ina ewe watte konik asan ewe fonufan, ewe “lenien konukun failol.” Iei ewe konik a pungufochetiu fonufan lon ranin Noa we.

January 27–February 2

PWÓRÓUS AÚCHEA SENI KAPASEN KOT | KENESES 9-11

“Chon Fanüfan Meinisin Ra Eäni eu Chök Fos”

it-1-E 239

Papilon mi Lapalap

Napanapen Papilon Lóóm. Fférútáán ewe telinimwen Papilon a fis atun a pwal kaútá ewe Imw Tekia. (Ken 11:2-9) Aramas ra fératá ekkena telinimw me imw tekia esap fán iten ar repwe elingaaló iten Kot nge fán iten ar “repwe afisätä iter ren.” Ekkewe imw tekia aramas ra kúna iei ina lerásen taan Papilon lóóm, me pwal lón Mesopotamia a affata pwe ewe Imw Tekia lóóm ese lifilifil met napanapan, nge a eú imw fán iten án aramas repwe féri ar angangen fel lón. Án Jiowa Kot mwittir apwúngú me aúkatiw kaútáán ena imwen fel a affata pwe án ekkena aramas lóóm angangen aúetá ena imwen fel a álisatá lamalam chofona. Lón fósun Ipru ewe telinimw mi iteni Papel a wewe ngeni “Fitikoko,” nge lón Sumerian (Ka-dingir-ra) me lón Akkadian (Bab-ilu) iir me ruu ra wewe ngeni “Tittin Kot.” Iwe, ekkewe lusun aramas mi nómwotiw lón Papilon lóóm ra siwili weween iten ena telinimw pwe aramas resap silei pwe Kot a apwúngúúr nge weween itan na minefé a chúen weneiti ewe telinimw mi riri ngeni lamalam.

it-2-E 202 ¶2

Fós

Ewe puken Keneses a áweweei pwe me mwen ewe Noter aramas ra tipeeúfengen lón eú angang mi ú ngeni met Kot a ereni Noa me néún kewe mwán. Aramas rese feiló wóón unusen fénúfan me nóm ia pwe repwe amasoua, nge ra fen mochen nómfengen pwe repwe eú mwichen aramas lón eú chék leeni ra eita ngeni Masiesin Shinar lón Mesopotamia. Iwe, ei leeni a wiliti eú iolapen féfférún fel me a pwal wor ewe imw tekia.​—Ken 11:2-4.

it-2-E 202 ¶3

Fós

Ewe Kot mi Lapalap a aúkatiw ar angang ren an atai ar tipeeúfengen, ren an efitikokooi ar fós. A efisi pwe resap chúen tongeni angangfengen lón ar aúetá ewe Imw Tekia me ewe telinimw me ra toropasfeil wóón unusen fénúfan. Fitikokoon ar fós a pwal eppeti are ammanga án aramas repwe feffeitá lón ar angang mi ú ngeni án Kot emmwen. A pwal aúkúkú án aramas tufichin áeá fengen ar tipachem me péchékkúl ren ar mochen chék pwisin feffeitá, iwe pokiten a sókkopat ar fós a weires ar repwe káéfengen sileier lefiler, ewe esin sile esap seni Kot nge seni án aramas research me pwisin ar achocho. (Apépé ngeni SA 7:29; Tut 32:5.) Fitikokoon ar fós a efisi án aramas tipefesen, a pwal eppeti ekkewe angang mi efeiengaw resap tori aramas. (Ken 11:5-9; apépé ngeni Ais 8:9, 10.) Lón ach ei fansoun, sia kúna mwirilóón án aramas áeáfengen sileier me ar áeámwáállir, iwe sia mirititi pwe Kot a fen silei me lóóm lóóm met chón Papel repwe tongeni tufichin féri ina popun a eppeti ar angang.

it-2-E 472

Mwú

Pokiten iei aramas ra tipefesen lón ar fós, iwe eú me eú sókkun mwichen fós ra ámááraatá en me an eéreni, minen chúnga, napanapen ar ekiek me féffér me angangen fel, lón en me an pwisin féri mettóch. (Lif 18:3) Pokiten ra towau seni Kot, iwe sókkopaten aramas ra fel ngeni ululun.​—Tut 12:30; 2Ki 17:29, 33.

Kúkkútta Pwóróus Aúchea

it-1-E 1023 ¶4

Ham

Neman a fis pwe Kanaan a féri eú mettóch ese pwúng nge seman we Ham ese apwúngú. Are Noa a eáni eú oesini me ren álillisin Jiowa, a kúna pwe ewe napanap mi ngaw a nóm ren Ham, neman a pwá wóón néún we Kanaan, iwe mwirimwirin kewe repwe pwal álemwiri. A pwénúetá ena anúmamaú atun chón Israel, ekkewe semelaper Säm, ra okkufu chón Kanaan. Ekkewe rese ninniiló (áwewe chék ren ekkewe chón Kipeon [Jos 9]) iir ra wiliti chón angang ngeni chón Israel. Fitu fitu ier mwirin, a pwénúetá ewe anúmamaú atun mwirimwirin néún Ham kewe, Kanaan ra nóm fán nemenien ekkewe mwúún fénúfan mi péchékkúl ar nemenem, iir Meto Persia, Kriis, me Rom, ekkewe semelaper Jafet.

it-2-E 503

Nimrot

Lepoputáán án Nimrot nemenem a kapachelong ekkewe telinimwen Papilon, Erech, Akkat me Kalne, iir meinisin ra nóm lón ewe fénú Papilon. (Ken 10:10) Ese mwáál fán an nemenem a poputá án aramas angangen aúetá ewe telinimw Papel me ewe imw tekia. Ei pwóróus a tipeeú ngeni án chón Jus eéreni. Iei met Josephus a makkeei: ekis me ekis a siwil napanapen án “[Nimrot] nemenem ngeni kirikiringaw, a tipeppós le apéchékkúla ewe ekiek pwe aramas resap chúen niwokkusiti Kot, nge repwe fen lúkúlúk wóón pwisin an manaman. A péchékkúl le apasa pwe epwe liwini ngeni Kot chappen an féffér pwe ika Kot a mochen epwe efisisefáli noter wóón fénúfan, iwe epwe aúetá eú imw mi fókkun tekia pwe konik esap tongeni tikeri ie me angei liwinin ninniilóón semelaper kewe. Ekkewe aramas ra álleasochisi án Nimrot la pesepes, rese mochen onómuur fán nemenien Kot, iwe ra aúetá ewe imw tekia . . . me ese wor aramas a tepereni mwittirin ar aúetá.”​—Jewish Antiquities, I, 114, 115 (iv, 2, 3).

    Meinisin mi Peres lón Fósun Chuuk (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Chuuk
    • Share
    • Preferences
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share