Áwewe fán Iten Manawach me Ach Angangen Afalafal Mwich
January 4-10
PWÓRÓUS AÚCHEA SENI KAPASEN KOT | LIFITIKOS 18-19
“Manaweni Eú Manaw mi Liméch”
Usun Ach Sipwe Túmúnúkich Seni án Satan Ssár
Atun Jiowa a eiteitaatiw án chón ekkewe mwú únúkkúr féffér mi limengaw, a pwal ereni ekkewe chón Israel: “Ousap pwal föri sokun föför ekewe aramas ra föri lon ewe fanü Kanaan ewe ia üpwe emwenikemiila ie. . . . Ewe fanü a limengau ren. Iei mine üpwe apwüngü ewe fanü.” Me ren ewe Koten Israel mi pin, pwe manawen ekkewe chón Kanaan a fókkun ngaw, ina popun ewe fénú ra nónnóm lón a pwal limengawoló.—Lif. 18:3, 25.
Jiowa A Emmweni Néún Kewe Aramas
13 Ekkewe sounemenem lón ekkóch mwú ra angei emmwen seni tipachemen aramas ese unuséch. Áwewe chék, án ekkewe chón Kanaan me néúr kewe sounemenem féffér mi fókkun ngaw, ren choweán féfférún sikepwach lefilen mwán me mwán, fefin me fefin, kokkongaw, lisowu ngeni man, fel ngeni ululun, me ra eáni asor néúr semirit ngeni ar kot. (Lif. 18:6, 21-25) Pwal och, ekkewe sounemenem lón Papilon me Isip rese eáni ekkewe sókkun allúk fán iten liméch néún Kot kewe aramas ra eáni. (Num. 19:13) Iwe nge, néún Kot aramas ra kúna ifa usun néúr kewe souemmwen mi tuppwél ra peseer ar repwe akkamwéchú liméchúúr lón ar fel ngeni Kot, lón pekin inis, me ttii seniir féfférún lisowu mi limengaw. A ffat pwe Jiowa a emmweniir.
Met Kot Epwe Féri Ngeni Minne mi Ngaw
Met epwe fis ngeni chókkewe rese fókkun mochen siwili manawer, me ra chék sópweló le féfféri minne mi ngaw? Ekieki án Kot ei pwon mi fataffatéch: “Ekewe chon pwüng repwe fanüeni ewe fanü, pwal ekewe aramas mi wenechar repwe nonom lon. Nge ekewe aramasangau repwe kärila seni ewe fanü, pwal chokewe resap allükülük repwe üttütä seni me lon, usun irä ra üttütä seni pwül.” (Än Salomon Fos 2:21, 22) Esap chúen wor etipetip seni aramas mi ngaw. Lón ena ótót mi kinamwe, ekis me ekis chókkewe mi álleasochis repwe ngase seni ewe tipis ra álemwiri.—Rom 6:17, 18; 8:21.
Kúkkútta Pwóróus Aúchea
“Ifa Lapalapen Ai Aucheani Om Alluk!”
11 Än aramas rusi minne ekkewe chon räs ra likitalo ina ewe oruuen kinikin lon ewe Allükün Moses mi pwäralo än Kot tongei nöün kewe aramas. Jiowa a allükü pwe lupwen emön chon Israel a kini uwaan an atake, aramas mi osupwang repwe tongeni angei met ekkewe chon räs ra likitalo. Ekkewe chon räs resap unusen kinielo uwaan ar kewe atake tori kiannir. Resap pwal angei ekkewe krep, olif, me ekkewe pilükün wiich ekkewe chon angang ra likitalo. Ei kokkot a pwäralo tong fän äsengesin ekkewe mi osupwang, ekkewe chon ekis, ekkewe mi mäsen me ekkewe fefin mi mälo pwülüwer. Pwüngün pwe ewe angangen rus eü angang mi weires nge, lupwen aramas ra alamota ei kokkot, resap wisen tingor fetäl lupwen ra osupwang.—Lifitikos 19:9, 10; Tuteronomi 24:19-22; Kol Fel 37:25.
January 11-17
PWÓRÓUS AÚCHEA SENI KAPASEN KOT | LIFITIKOS 20-21
“Jiowa A Áimuoló Néún Kewe Aramas”
Paratis—Fan Itom?
12 Nge, mei wor och mettoch sise mochen tunalo. Kot a ereni ekkewe chon Israel: “Oupwe aleasochisi ekewe alluk ua alluk ngenikemi ikenai, pwe oupwe pochokul le feila pekilan ewe chanpupu Jortan o tolong lon ewe fanu oupwe le pwerelong lon pwe oupwe fanueni.” (Tuteronomi 11:8) Porausen ena fonu a pwal mak lon Lifitikos 20:22, 24: “Iei minne oupwe aleasochisi ai kewe alluk me pwuung meinisin pwe oupwe foriir. Are oua fori iei usun, ewe fanu Kanaan ia upwe emwenikemiilong ie esap musasinikemiiwu. Nge ua pwon ngenikemi pwe upwe ngenikemi fanuer pwe oupwe fanueni, ewe fanu mi pwuluoch o fanueras. Ngang ewe Samol mi Lapalap ami we Kot ua aimwukemiila seni chon ekewe mwu.” Ewer, ar fonueni ewe Fonu Mi Pwonetiu a longolong won ar ririoch me Jiowa Kot. Pokiten ekkewe chon Israel rese alleasochisi Kot, a mut ngeni ekkewe chon Papilon ar repwe akkufuur me asuurelo seni lon leenier.
it-1-E 1199
Álemwir
Meinisin mettóchun, pisekin, are fénúen ewe mi máló a ló ngeni ewe chón álemwir are ngeni ewe emén mi wor an pwúúng le angeiir; mettóch meinisin mi feito seni samasaman are eú wis mi kewis ngeni. Lón kapasen Ipru ra néúnéú ei kapas na·chalʹ (na·chalahʹ). A wewe ngeni án emén angei are fangóló eú álemwir, nge nape ngeni pokiten an siwili emén lón wisan. (Num 26:55; Is 46:18) Fán ekkóch aramas ra néúnéú ewe kapas ya·rashʹ pwe epwe wewe ngeni án emén álemwiri seni emén wisan, nge nape ngeni a wewe ngeni án emén epwe wéúni wéún pwal emén, nge ese wewe ngeni án emén siwili emén. (Ken 15:3; Lif 20:24, NW) Ena kapas a pwal wewe ngeni ‘asüela,’ a fis ena lón fansoun maun. (Tut 2:12; 31:3) Ekkewe kapasen Krik mi weneiti álemwir ra riri ngeni ewe kapas kleʹros, ewe popun kapas mi wewe ngeni ‘üttüt,’ nge ló, ló, ló, a wewe ngeni “wisan,” mwirin a wewe ngeni ‘angei lenian’ are álemwirian.—Mat 27:35; Föf 1:17; 26:18.
it-1-E 317 ¶2
Machchang
Mwirin ewe Noter, Noa a eáni asor “sokun mansüsü mi limöch” fitifengen me ekkewe man. (Ken 8:18-20) Seni ena atun Kot a mut ngeni aramas ar repwe ochooch machchang, nge resap únúmi chchaan. (Ken 9:1-4; apépé ngeni Lif 7:26; 17:13.) Liméchún ekkóch sókkun machchang lón ena atun, a riri ngeni minne Kot a filatá pwe epwe éch fán iten asor. Nge án aramas ochooch machchang lón ena atun, Paipel a áiti ngenikich pwe ese wor machchang mi “limengau” tori an a katowu ewe Allúkún Moses. (Lif 11:13-19, 46, 47; 20:25; Tut 14:11-20) Ewe Paipel ese tichikin apasa ekkewe mettóch mi efisi án och sókkun machchang epwe nóm lón tettelin “limengau.” Ina minne, inaamwo ika nape ngeni ekkewe machchang ra nóm lón tettelin ekkewe machchang mi mwacho are mi ochooch somá, nge esap iir meinisin ra ina usun. (Ppii HOOPOE.) Ena allúk a móróló mwirin an fis ewe etipeeú mi fé, usun met Kot a affata ngeni Petrus me lón eú lángipwi.—Föf 10:9-15.
Kúkkútta Pwóróus Aúchea
it-1-E 563
Ekinása
Án Kot Allúk a tichikin awora allúk fán iten án emén ekinása are rei inisin fán iten emén mi máló. (Lif 19:28; 21:5; Tut 14:1) Popun a kawor ena, pún ekkewe chón Israel iir néún Jiowa kewe aramas mi pin. (Tut 14:2) Ina minne, ekkewe chón Israel repwe túmúnú seniir meinisin angangen fel ngeni kot chofona. Pwal och, án emén pwisin ekinása inisin ren an pwári ewe sókkun lululóón letipeta, ese fókkun fich ngeni chókkewe mi unusen weweiti nónnómun ekkewe mi máló, me pwal ewe ápilúkúlúkún manawsefál. (Tan 12:13; Ip 11:19) Pwal och, ewe allúk usun án emén esap ekinása pwisin inisin, epwe apéchékkúla ngeni chón Israel ar repwe súféliti férien Kot we, ewe inis.
January 18-24
PWÓRÓUS AÚCHEA SENI KAPASEN KOT | LIFITIKOS 22-23
“Aúchean Ngenikich Ekkewe Fansoun Chulap Lóóm”
it-1-E 826-827
Chulapen Mwéngé Pilawa Ese Wor Iis Lón
Ewe áeúin ránin Chulapen Mwéngé Pilawa Ese Wor Iis Lón, ina eú chulap mi pin, pwal eú sapat. Lón ewe oruuen rán, Nisan 16, eú pinúkún ewe mwenuwaan parli a kinikin, ewe áeúin uwa mi échchún kinikin me lón Palestine, repwe uwealó ren ewe souasor. Me mwen ei chulap, ese mumutá ngeni aramas ar repwe áni ekkewe grain, pilawa, are ekkewe mettóch mi umw mi ffér seni met ekkewe ra kerán kini. Ewe souasor epwe eáni asor ngeni Jiowa ena sókkun mwenuwa ren an noutifetálei ewe pinúkún mwenuwa atun án emén átemwánnin lam, eú ierin ese wor terin, asor usun eú asoren kek fitifengen me ekkewe asoren mwéngé mi nofit ngeni apúra me pwal eú asoren ún. (Lif 23:6-14) Ese wor allúk an epwe kekiló ekkewe grain are pilawa mi ámás wóón ewe roong, usun met ekkewe souasor ra féfféri mwirin. A fis ei chulapen asoren mwenuwa mwen mesen aramas meinisin, nge a suuk ngeni eú me eú famili me emén me emén mi wor fénúan lón Israel ar repwe eáni asoren kilisou atun ei fansoun chulap.—Eks 23:19; Tut 26:1, 2; ppii FIRSTFRUITS.
Aúchean. Lón ena atun, ar mwéngé ewe pilawa ese wor iis lón a tipeeú ngeni ewe kapasen emmwen Jiowa a ngeni Moses, usun met a mak lón Ekistos 12:14-20, ewe mi kapachelong lón ewe allúk mi tichik lón wokisin 19, ewe mi apasa: “Lon ükükün fisu rän esap wor lon imwemi pilawa mi wor iis lon.” Lón Tuteronomi 16:3, ewe pilawa ese wor iis lón a iteni “pilawan riaföü,” me ina eú minen áchchem ngeni ekkewe chón Jus usun ewe atun ra towu seni ewe fénú Isip fán atapwalapwal (lupwen ese wor ar fansoun le waalong iis lón ener we pilawa mi éúwéú [Eks 12:34]). Repwe chechchemeni ar riáfféú me ar slave pwal ar ngaseló seni Isip. Pún Jiowa a ereniir pwe lón ránin manawer meinisin ‘repwe chechemeni ewe rän ra towu seni lon ewe fanü Isip.’ A fókkun fich ngeni ekkena chón Israel ar repwe féri apwapwaan ewe áeúin chulap me lein ekkewe úlúngát chulap lón Israel pokiten ra kúna ngaseló me ra weweiti pwe Jiowa i ar we Chón Amanaw.—Tut 16:16.
it-2-E 598 ¶2
Pentikost
Napanapen asoren ewe mwenuwaan rásin wiich a sókkóló seni ewe mwenuwaan parli. Repwe umwuni ina epwe 19 kap (are 4.4 liter) pilawa mi ámás seni féún wiich mi múrinné fiti iis pwe epwe rúúeféú féún pilawa. Repwe angei ekkena mettóch “seni lon en me imwan,” weween pwe ekkena pilawa repwe umw usun ekkewe pilawa ra kan mwéngé lón ar kewe famili nge esap usun ekkewe pilawa ra kan ffér fán iten ekkóch popun mi pin. (Lif 23:17) Ekkewe asoren kek me eú asoren tipis me pwal rúúemén átemwánnin lam fán iten asoren kinamwe ra tongeni fiti ena asoren mwenuwaan rásin wiich. Ewe souasor epwe asawa ekkewe féún pilawa me ekkewe lam mwen mesen Jiowa ren an amwéchaatá fán ekkewe pilawa me och futuken ekkewe lam, mwirin epwe minafetálei pwe epwe pwáraatá pwe ra eú minen asor mwen mesen Jiowa. Mwirin án ewe souasor asoresini ekkewe féún pilawa me ekkewe lam, i epwe áni pwe epwe eú asoren kinamwe.—Lif 23:18-20.
Ka Fitipachei Feffeitáán án Jiowa we Mwicheich?
11 Án Jiowa we mwicheich a ekieki met epwe fókkun échitikich lupwen a pese ngenikich ach sipwe fiti án aposel Paulus ei pesepes: “Ousipwe ekiekifengeni usun ach sipwe tongeni alollolätai chienach ren ach eäni chen me föför mürina. Sisap likiti ach eti ach mwichfengen usun ekoch ra föföri. Nge sipwe fokun apöchökülafengenikich lefilach, pun sia silei pwe Ränin ach Samol a arapoto.” (Ipru 10:24, 25) Án chón Israel kewe fetellap mi fis iteiten ier me ekkewe pwal ekkóch mwichelap, ra apéchékkúla ar lúkú. Pwal och, ekkewe mwich usun ewe Fetellapen Likachoch mi kkóló aúchean lón fansoun Nehemia we, ikkena ekkewe fansoun mi apwapwa. (Eks. 23:15, 16; Ne. 8:9-18) Sia pwal kúna feiéch seni ach kewe mwich me mwichelap. Sipwe fókkun alamota ekkena mwich pún ra kawor pwe repwe apéchékkúlakich me atoto ngenikich pwapwa.—Tit. 2:2.
Kúkkútta Pwóróus Aúchea
Kosap Fangetá Pwúngún Enletin Óm Tuppwél!
3 Ifa usun néún Kot kewe chón angang ra pwári pwúngún enletin ar tuppwél? Ren ar eáni ewe esin tong fán iten Jiowa mi núkúchar seni unusen letiper, iwe ra chék féri met mi apwapwaai i. Ekieki ekkóch pwóróus usun ewe napanap pwúngún enletin tuppwél. Ewe kapasen Ipru fán iten pwúngún enletin tuppwél, a tongeni wewe ngeni unus, are ese wor terin. Áwewe chék, ekkewe chón Israel ra kan asor man ngeni Jiowa, me ewe Allúk a erá pwe ekkewe man repwe “mürina.” (Lif. 22:21, 22) Jiowa ese mut ngeni néún kewe aramas ar repwe eáni asor emén man ese wor efóch pechen, eú selingan, are eféú mesan, nge rese pwal tongeni eáni asor emén man mi samau. Jiowa a mochen pwe ewe man epwe unus, esap wor terin. (Mal. 1:6-9) Sia tongeni weweiti pwata Jiowa a ekieki usun án och mettóch epwe unus. Lupwen sia mééni och mettóch, áwewe chék ren eféú féún irá, eú puk, are och pisekin angang, sise mochen mééni ika a wor watteen pwang wóón are ese unus. Sia mochen mééni met mi unus are ese wor terin. Jiowa a pwal mochen an epwe ina usun ach tong ngeni me tuppwél ngeni. Epwe chék ukkunus, esap tter.
January 25-31
PWÓRÓUS AÚCHEA SENI KAPASEN KOT | LIFITIKOS 24-25
“Ewe Ierin Supili me ewe Fansoun Ngaseló lón Mwachkkan”
it-1-E 871
Ngaseló
Ewe Koten Ngaseló. Jiowa, i ewe Koten ngaseló. I a angasaaló chón Israel seni ar slave lón Isip. A ereniir pwe ika repwe álleasochisi an kewe allúk, repwe ngaseló seni ar osupwang. (Tut 15:4, 5) Tafit a fós usun ar kúna ngaseló are “nükünük” me lón ewe tittin Jerusalem. (Kf 122:6, 7) Iwe nge, ewe Allúk a apasa pwe ika emén mwán a wéúngawoló a tongeni améméló pwisin i an epwe emén slave pwe epwe atufichi osupwangan me chón an famili. Nge me ren ewe Allúk ena chón Ipru epwe ngaseló lón ewe efisuen ierin an slave. (Eks 21:2) Lón ewe Supili (mi kan fis iteiten enimeen ier), epwe esilesilfeil ngeni meinisin aramasen Israel pwe iei ewe fansoun ngaseló. Iteiten slave i chón Ipru epwe ngaseló, me iteiten aramas repwe angeisefáli álemwirier fénú.—Lif 25:10-19.
it-1-E 1200 ¶2
Álemwir
Pokiten eú chék famili a fénúeni eú fénú seni eú táppin aramas tori eú táppin, ewe fénú esap tongeni améméfóch. Amémélóón eú fénú a usun chék eú lease, iwe méméén ena fénú a lóngólóng wóón uwaan ataken ena fénú lón úkúkún fitu ier tori ewe Supili, ina ewe fansoun meinisin fénú repwe liwiniti ewe minne ká fénúan ika pwe ese méénisefáli are angeisefáli me mwen ewe Supili. (Lif 25:13, 15, 23, 24) A kapachelong lón ena allúk, ekkewe imw mi nóm lón eú sóópw ese ttit, iir kinikinin ewe fénú. Nge ren eú imw mi nóm lón eú sóópw mi ttit, minne ká imwan epwe tongeni méénisefáli lón chék úkúkún eú ier mwirin an améméló, nge ika ese méénisefáli, iwe ewe aramas mi mééni epwele imwenifóchei. Ren ekkewe imw mi nóm lón telinimwen chón Lefi, ekkewe minne ká imwer ra tongeni méénisefáliir ese lifilifil fansoun pún ekkewe chón Lefi ese wor álemwirier fénú.—Lif 25:29-34.
it-2-E 122-123
Supili
Lupwen ekkewe aramas ra álleasochisi allúkún ewe Supili, ewe mwú a túmún seni ekkewe mettóch mi áweiresi aramas lón usun met a fiffis lón chómmóng fénú ikenái, ikewe a wor ruu chék sókkun aramas ie, ekkewe mi fókkun wéúéch me ekkewe mi fókkun wéúngaw. Ekkewe feiéch emén me emén chón Israel a kúna, a álisatá ewe mwúún Israel, pún a suuki ngeni meinisin ar repwe feffeitá me uwaéch lón ar angang, pwal meinisin ra tongeni álisatá múrinnéén ena mwú ren ar awora ar álillis wóón met sileier me tufichiir. Ren án Jiowa efeiéchú uwaan ewe fénú me an awora káit ngeni chón Israel, ika ra álleasochisi, iir ra tongeni mwúúni eú mwú mi unuséch me wéú, ewe Kot chék a tongeni awora ngeniir.—Ais 33:22.
Kúkkútta Pwóróus Aúchea
w09-E 9/1 22 ¶4
Lupwen Emén A Asongok
Ika emén chón Israel a awata pwal emén chón Israel nge a chun, me ren ewe Allúk epwe fis kapwúng wóón. Iwe nge, esap wisen ewe mi feiengaw are emén chón leimwan an epwe féri ena kapwúng. Me ren ewe Allúk pwe ina wisen ekkewe soukapwúng mi kefilitá ar repwe ataweei ewe osukosuk. Án aramas silei pwe ewe mi féri tipis are féfféringaw epwe fókkun kúna kapwúngún an féffér, epwe tongeni eppeti seniir ar repwe liwini ngeni ena emén minne a féri. Nge mi pwal wor och mettóch me lúkún ena.
February 1-7
PWÓRÓUS AÚCHEA SENI KAPASEN KOT | LIFITIKOS 26-27
“Ifa Usun Sipwe Angei Feiéch Seni Jiowa?”
Pöütalo ekkewe “Mettoch mi Lamotongaü”
8 Ifa ussun “Wöün Fönüfan” epwe wiliti emön kot? Iwe, awewe chök, ekieki ussun eföü faü a nom lon eü mälämäl lon Israel loom. Ena faü a tongeni lamot ren kaütään eü imw are tikoten eü imw. Iwe nge, ika repwe äeä le aüetä “ür” are “fau mi auluul ngeni anü,” epwe wiliti eü minen ächepetek ngeni nöün Jiowa kewe aramas. (Lif. 26:1) A pwal ina ussun moni, a lamot ika sia nöünöü lon minne mi mürinnö. A lamot le atufichi manauach, me sia tongeni nöünöüfichi lon än Jiowa angang. (SalAf. 7:12; Luk 16:9) Nge ika sipwe akkomwa ach chei moni lap seni ach angangen Chon Kraist, moni epwe wiliti emön kot ngenikich. (Älleäni 1 Timoti 6:9, 10.) Lon ei fönüfan ikewe a kon lamot ngeni aramas chei pisek, sipwe anükünükü pwe ekiekich epwe itepök me rüüepek lon ei mettoch.—1 Tim. 6:17-19.
it-1-E 223 ¶3
Mwaar
Pokiten Jiowa a atufichi Moses, iwe Moses a tongeni féri ekkewe mettóch mi fókkun amwarar (Ipru, moh·raʼʹ) mwen mesen néún Jiowa kewe aramas. (Tut 34:10, 12; Eks 19:9) Chókkewe mi wor ar lúkú, ra fókkun súféliti me niwokkusiti Moses pokiten wisan we. Ra weweiti pwe Kot a néúnéú i le fós ngeniir. A pwal lamot pwe ekkewe chón Israel repwe menniniiti imwen Jiowa we mi pin. (Lif 19:30; 26:2) A wewe ngeni ar repwe epini ewe imwenfel, repwe fel ngeni Jiowa lón ewe napanap a éúréúra ngeniir me repwe manaweni ewe manaw mi tipeeú ngeni an kewe allúk meinisin.
w91 9/1 10 ¶10
Amwo “ewe Kinamwe Seni Kot” Epwe Tumunu Letipom
10 Iei alon Jiowa we ngeni ewe muu: “Ika ami oupwe feffetal lon ai kewe emmwen me akamwochu ai kewe alluk me apwonueta, upwe pwal wesewesen apungatiu ut lon fansoun mi fich ngeni, me ewe fonu epwe fokkun uwaoch, me ekkewe iraan le masies repwe ukkuwa. Iwe, upwe foratiw kinamwe lon ewe fonu, me ami oupwe wesewesen konetiu, nge esap wor epwe aniuakemi; me upwe anewawu ekkewe manmocho mi efeiengau me lon ewe fonu, me esap wor efoch ketilas epwe tolong lon fonuemi. Iwe, upwe wesewesen fetal leimi me pwarata pwe ngang ami Kot, me ami oupwe pwarata pwe ami nei aramas.” (Leviticus 26:3, 4, 6, 12) Israel a tongeni kuna kinamwe, weween, resap kuna osukosuk seni ekkewe mi oput ir, repwe kuna feioch lon pekin aion, me repwe ririoch ngeni Jiowa. Nge ena kinamwe epwe longolong won ar akamwochu an Jiowa we Alluk.—Kol Fel 119:165.
Kúkkútta Pwóróus Aúchea
it-2-E 617
Málapalap
Minne A Fis Pokiten Ar Tunaló án Kot Allúk. Kot a éúréúra ekkewe chón Israel pwe ika repwe tunaló an we pwonen etipeeú ngeniir, I epwe ‘tinala mätter leir.’ (Lif 26:14-16, 23-25; Tut 28:15, 21, 22) Lón unusen án Kot we Kapas, péchékkúlen inis lón pekin aion are lón pekin lúkú, a riri ngeni ewe feiéch seni Kot (Tut 7:12, 15; Kf 103:1-3; SF 3:1, 2, 7, 8; 4:21, 22; Pwä 21:1-4), nge samaw a riri ngeni tipis me án aramas rese unuséch. (Eks 15:26; Tut 28:58-61; Ais 53:4, 5; Mat 9:2-6, 12; Jo 5:14) Iwe, ikaamwo a wor fansoun pwe Jiowa Kot a wisen efisi och semmwen wóón emén aramas, áwewe chék ren ewe keinepan a úri Miriam, Usia, me Kehasi (Num 12:10; 2Kr 26:16-21; 2Ki 5:25-27), nge lape ngeni semmwen me málapalap, ra pwisin fisitá me ra fis pokiten ina mwirilóón án ekkewe aramas manaweni eú manaw mi ngaw. Ra chék kini minne ra fótuki; inisiir a meefi riáfféú ren mwirilóón minne ra féri. (Kal 6:7, 8) Ren chókkewe mi féfféri tipisin lisowumwáál mi kon ánioput, ewe aposel a apasa pwe Kot a ásechiireló “pwe repwe föri föför mi limengau ren mochenian letiper. Ra föri mettoch mi asäw lefiler eman ngeni eman. . . . Nge lesopolan ra püsin aworato liwiningau wor ren ar föför mi ngau.”—Ro 1:24, 27.
February 8-14
PWÓRÓUS AÚCHEA SENI KAPASEN KOT | NUMPERIS 1-2
“Jiowa A Akkótaéchú Néún Kewe Aramas”
w95 6/1 9 ¶4
Epwe Pwung pwe Ach Fel Ngeni Jiowa Epwe Akkom lon Manauach
4 Ika kopwe tongeni netiu won ekkewe chon Israel atun ra nonnom lon ewe fonupoon, met kopwe kuna? Ulungat million som aramas mi nonnom lon chommong, chommong imw mangaku mi kokkotoch, ulungat einang efeng, ulungat einang or, ulungat einang otiu, me ulungat einang notou. Ika kopwe nengenifichi, kopwe pwal kuna pwal eu mwich arap ngeni lukanapen leenier we. Ekkewe famili lon ewe einangen Lifai ra nonnom lon ruanu mwichen imw mangaku mi kukkun. Lukanapen ewe mwich, lon eu leeni mi imulo ren eu tittin mangaku, a wor eu mettoch mi fokkun sokkolo aucheaan. Ina ewe “imwenfel seni mangaku,” are tabernacle, ewe ekkewe chon Israel mi “tipatchem” ra aueta me ren minne Jiowa a akkota.—Numperis 1:52, 53; 2:3, 10, 17, 18, 25; Ekistos 35:10.
it-1-E 397 ¶4
Leenien Ekkewe Chón Israel
A fókkun watte ei leeni ekkewe chón Israel ra aúetá imwer kewe tento ie. Kapachelapen ekkena mwán chón fiu mi rechister, iir 603,550, iwe kapachelaper meinisin pachelong fefin me semirit, chinnap me ekkewe mi tter, ekkewe 22,000 chón Lefi, me “chomong sokopaten mwichen aramas,” neman meinisin iir 3,000,000 are fen lap seni. (Eks 12:38, 44; Num 3:21-34, 39) Ese ffat ika ifa úkúkún watteen ena leeni; a fókkun sókkopat ekkewe aúkúk aramas ra eáni. Lupwen chón Israel ra aúetá imwer kewe tento lón ewe Masiesin Moap sápe ngeni Jeriko, a áweweei pwe usun ra aúetá imwer “seni Pet-jesimot tori Apel-sittim.”—Num 33:49.
Kúkkútta Pwóróus Aúchea
it-2-E 764
Makken It
Ena angangen makken it, lap ngeni a poputá ren it me tettelin samasamer alóngólóng wóón ar einang me chón leimwer. Ena angang esap chék angangen census are álleaan pépéén mékúr. A wor chómmóng popun an fis án ewe mwú angangen makken it mi mak lón ewe Paipel, áwewe chék ren takises, angangen mwichen soufiu, are (ika ekkena chón Lefi ra kapachelong) kefilin chókkewe repwe angang lón ewe imwenfel.
February 15-21
PWÓRÓUS AÚCHEA SENI KAPASEN KOT | NUMPERIS 3-4
“Án Ekkewe Chón Lefi Angang”
it-2-E 683 ¶3
Souasor
Ewe Pwonen Etipeeú fán ewe Allúk. Lupwen ekkewe chón Israel ra slave lón Isip, Jiowa a epinaaló iteiten mwánichien chón Israel fán ásengesin pwisin I atun a nieló mwánichien chón Isip lón ewe áengolun riáfféú. (Eks 12:29; Num 3:13) Ina minne, ekkena mwánichi iir néún Jiowa, repwe chék féri ekkewe angang mi pin lón ar angang ngeni i. Kot a tongeni ewisa ngeni meinisin ekkewe mwánichi lón Israel ewe wis souasor me chón túmúnú ewe imwenfel. Iwe nge, a apwénúetá minne a tipeni ren an filatá ekkewe mwán chón Lefi ar repwe wisen féri ekkena angang. Ina minne a mut ngeni chón Israel ar repwe ekkesiwili mwánichien ekkewe 12 einang (néún néún Josef kewe át Efraim me Manasa ra wiliti ruu einang) ngeni ekkewe mwán chón Lefi. Lón eú census, a pwá pwe lón mwánichien ekkewe esap iir chón Lefi a wor 273 seni eú maram feitá mi lapóló seni ekkewe mwán chón Lefi. Iwe, Kot a erá pwe epwe kamétiw nimeféú féún silifer ($11) fán iten emén me emén ekkena 273, me ena moni epwe ló ngeni Aaron me néún kewe mwán. (Num 3:11-16, 40-51) Me mwen an fis ena kókkót, Jiowa a fen akkótaaló pwe néún Aaron kewe mwán seni ewe einangen Lefi repwe wisen souasor lón Israel.—Num 1:1; 3:6-10.
it-2-E 241
Chón Lefi
Ekkewe Angang. Ekkewe chón Lefi ra kinikinitiw lón úlúngát famili, seni néún Lefi kewe mwán, Kerson (Kersom), Kohat, me Merari. (Ken 46:11; 1Kr 6:1, 16) Eú me eú ekkeei famili ra kefil ar repwe nónnóm kkan ngeni ewe imwenfel mangaku me lón ewe fénúpéén. Ewe familien Aaron, iir chón Kohat ra imweimw mwen ewe imwenfel mangaku sap ngeni éétiw. Ekkewe pwal ekkóch chón Kohat ra imweimw peliéérún nge ekkewe chón Kerson ra imweimw pelinotoun, me ekkewe chón Merari ra imweimw peliefengin. (Num 3:23, 29, 35, 38) Ewe angangen aúetá ewe imwenfel mangaku, éúratiw, me ámmwera ina án ekkewe chón Lefi angang. Ika a tori fansoun ar repwele mwékút, iwe Aaron me néún kewe mwán repwe ettatiw ewe chech mi refieló lefilen ewe Leeni mi Pin seni ewe Leeni mi Unusen Pin me repwe pwélúoló ewe pworofel, ewe roong, me ekkewe pwal ekkóch pisekin lón mi pin. Ekkewe chón Kohat repwe wisen mwárei ekkena mettóch. Ekkewe chón Kerson repwe uwei chechan kewe, pwélúpwélún kewe, ewe ttit mangaku fán iten ewe leeni lúkún mi pwellieló, me ekkewe selin imw mangaku (ese mwáál pwisin selin ena imwenfel). Nge ekkewe chón Merari repwe wisen túmúnú ekkewe paap, úr, me alongun, chúfél me sáál (selin ewe kinikin mi pwellieló lúkún ewe imwenfel mangaku).—Num 1:50, 51; 3:25, 26, 30, 31, 36, 37; 4:4-33; 7:5-9.
it-2-E 241
Chón Lefi
Lón fansoun Moses we, ika emén re Lefi a 30 ierin, i a tongeni unusen féri an angang, áwewe chék ren an keki ewe imwenfel mangaku me pisekin kewe atun a tori ewe fansoun an epwe mwékút. (Num 4:46-49) Ika emén chón Lefi a 25 ierin i a tongeni féri ekkóch ekkewe angang, nge esap ekkewe angang mi weires, áwewe chék ren angangen uwei ewe imwenfel. (Num 8:24) Lón fansoun King Tafit we, ena ier a ekkesiwil ngeni 20 ier. Ewe popun Tafit a féri ena, pokiten ewe imwenfel mangaku (iei epwele siwil ngeni ewe imwenfel) esap chúen mwékútfetál. Epwe wes án emén chón Lefi angang ika a tori 50 ierin. (Num 8:25, 26; 1Kr 23:24-26; ppii AGE.) A lamot ngeni ekkewe chón Lefi ar repwe sileéchú ewe Allúk, pún fán chómmóng epwe kewis ngeniir ar repwe álleanawu ewe puken Allúk me asukula ngeni aramas.—1Kr 15:27; 2Kr 5:12; 17:7-9; Ne 8:7-9.
Kúkkútta Pwóróus Aúchea
Sipwe Mirit—Ika Sipwe Niuokkusiti Kot!
13 Än Tafit küna älillis seni Jiowa lon fansoun riäfföü a alapalo an niuokkusiti Kot me a apöchökküla an lükülük woon i. (Kölfel 31:22-24) Iwe nge, lon ülüngät fansoun, ussun itä a morolo än Tafit niuokkusiti Kot, iwe, a emmwen ngeni tipis watte. Ewe äeüin fansoun, iei ewe atun an akkota pwe epwe kekilo ngeni Jerusalem pworun än Jiowa we pwon woon efoch woken, nge esap woon afaren chon Lifai, pwe iei äitien än Kot we Allük. Lupwen Usa, ewe mi wisen emmweni ewe woken, a angetä woon ewe Pworofel pwe esap turutiu, a mwittir ninnilo pokiten an “föfför ese pwüng.” Ewer, Usa a tipis watte, nge pokiten Tafit ese süföliti än Kot we Allük, iwe, a fis ena mettoch mi fokkun ngaü. Än aramas niuokkusiti Kot a wewe ngeni ar atipeeüfengenni föfförür me än Kot kokkot.—2 Samuel 6:2-9; Numperis 4:15; 7:9.
February 22-28
PWÓRÓUS AÚCHEA SENI KAPASEN KOT | NUMPERIS 5-6
“Ifa Usun Kopwe Áppirú Ekkewe Chón Nasir?”
it-2-E 477
Nasir
A wor úlúngát mettóch mi lamot chókkewe mi eáni ewe pwonen Nasir resap féri: (1) Resap ún wain me sakaw. Resap pwal mwéngé ekkewe mettóch mi ffér seni kreip, ese lifilifil ika mi mmach, are ese mmach, are mi áppwás, resap pwal únúmi ewe chénún, ese lifilifil ika minefé are minen lóóm are ewe esin a usun finikar. (2) Resap fichi meten mékúrer. (3) Resap attapa emén somá, pwal mwo nge somáán chón ar famili, semer, iner, pwiir, fefiner, are mwongeer.—Num 6:1-7.
Pwon mi Kkóló Aúchean. Ewe aramas mi eáni ei pwon mi aúchea an epwe emén Nasir epwe manaweni manawen emén chón Nasir [weween epwe fangóló manawan, me káimuló] fán iten Jiowa, nge esap án aramas repwe mwareiti i pokiten a pwári och napanap mi kon luló an pennúkúóló pwisin mochenin. Nge “ükükün ekewe rän meinisin a apini lon epwe pin fän iten ewe Samol mi Lapalap.”—Num 6:2, 8; apépé ngeni Ken 49:26.
Ekkewe allúk fán iten chón Nasir a riri ngeni ar fel ngeni Jiowa. Pokiten a pin án ewe souasor mi lap angang, iwe i esap tongeni attapa emén somá pwal mwo nge somáán chón an we famili, pwal ina usun ren emén chón Nasir. Ewe souasor mi lap me pwal ekkewe ekkóch souasor a pin ar angang, ina minne resap tongeni ún wain are sakaw atun ra féri ar angang mi pin fán iten Jiowa.—Lif 10:8-11; 21:10, 11.
Pwal och, ewe chón Nasir (Ipru, na·zirʹ) epwe pin ika “epwe apwükü möküran pwe epwe langatam,” pwe eú esissil án aramas repwe mwittir esilla pwe i a eáni ewe pwonen Nasir. (Num 6:5) Pwal ena kapasen Ipru na·zirʹ aramas ra néúnéú fán iten ekkewe iráán wain are kreip “resap pökütol” lón ekkewe ier mi pin fansoun Sapat me Supili. (Lif 25:5, 11) Pwal och, ewe kolt mi múrinné mi chépép mi nóm wóón etenmesen ewe souasor mi lap mi mak ekkeei kapas wóón “A pin me ren ewe Samol mi Lapalap,” a iteni “ewe mwärämwär mi pin [Ipru, neʹzer, are na·zirʹ].” (Eks 39:30, 31) Pwal ina usun ren ewe mwárámwár ewe kingen Israel mi kepit a mwárini, a pwal iteni neʹzer. (2Sa 1:10; 2Ki 11:12; ppii CROWN; DEDICATION.) Lón án Chón Kraist mwichefel, aposel Paulus a erá pwe an ttam mékúren emén fefin, ina pwélúpwélún mékúran. A kan áchema ngeni pwe wisan we lón famili mi sókkóló seni wisen ewe mwán, mi lamot an epwe ekkekieki wisan we an epwe álleasochisi án Kot we kókkót. Ekkewe allúk fán iten emén mi eáni ewe pwonen Nasir, esap fichi mékúran (ina och mettóch ese fichiiti emén mwán), esap ún wain are sakaw, me epwe liméch, a álisi ewe chón Nasir an epwe pennúkúóló pwisin mochenin me unusen álleasochisi Jiowa.—1Ko 11:2-16; ppii HAIR; HEAD COVERING; NATURE.
Kúkkútta Pwóróus Aúchea
w05-E 1/15 30 ¶2
Kapas Eis Seni Chón Állea
Nge Samson i emén Nasir lón pwal eú weween. Me mwen an uputiw, iei met emén néún Jiowa chónláng a ereni inan we: “Lupwen noum ät a uputiu, kosap fichi möküran, pun ewe ät epwe eman Nasir, eu sokun aramas mi imwüla fän iten Kot seni an uputiu. Iwe, i epwe popuetä le angasa chon Israel seni chon Filistia.” (Sou 13:5) Samson ese eáni pwon an epwe emén Nasir. I a emén Nasir pún Kot a pwisin ewisa ngeni an epwe emén Nasir lón unusen ánein an manaw. Ina popun ewe allúk fán iten emén chón Nasir an esap attapa emén somá, ese weneiti Samson. Ika a fen attapa emén somá nge esap turun tipan, iwe ifa usun epwe poputásefál lón wisan we Nasir mi wiseni seni ewe atun a uputiw? Iwe a ffat pwe ekkewe allúk fán iten ekkewe Nasir mi wiseni ena wis lón unusen ánein ar manaw, mi ekis sókkóló seni ekkewe fán iten ekkewe Nasir mi pwisin eáni pwon ar repwe Nasir.