Kapitulu Tharu

Kakoya Na Oliba Nzu Na Mulugu

1. (a) Izrayel wawale woonile dhavi ebaribari ya Nzu na Mulugu? (b) Eji ekaleli eni elobo eniziveli?

“ZIWELANIMO na murimenyu, n’omuthu wenyu wotene, dhetene dhiupikirheleni Nabuya Mulugu wenyu. Kinakalewo nne elobo modha ehinapadduwe; dhetene dhinere wireya, kavanahale elo ehinereye.” (Josuwé 23:14-16) Ji ejene yaapangile Josuwé anddimuwa a Izrayel mwamalelani osamihiwa mu Elabo Yaroromelihiwe. Indde, esile dharoromelihile Yehova dhankuluveleya. Mapadduwo abale—ninga vina mpaddi mwina wa Bibilia—ohikoyeliwa iyo wila niwodhe “olibiha nroromelo nehu.”—Roma 15:4.

2. (a) Bibilia okalile dhavi ‘wowubuwelihiwa na Mulugu’? (b) Oziwa wila Bibilia ddowubuwelihiwa na Mulugu, mabasa gani anihuna?

² Masiki athu 40 valabihedhiwani wila amulebe Bibilia, Yehova ddi Mwinyaya. Eji entapulela wila iyene wahisogorhela dhitagano dhotene dhilebiwe mwenemwa? Pu mwenemo. Iyene wahisogorhela modheela muya waye wokoddela, guru yaye yoliba, ejene ena ewodhelo. Murumiwi Paulo wahiloga txibarene dhahi: “Dhetene dhilebiwe mBibiliani, wobuweliha ddi Mulugu . . . dhahene muthu wa Mulugu onokala wowakwanene, onowaralela mabasa otene apama.” Athu a mpaddi wotene abene anrumeela ejene anonvuruwana Bibilia vina anokalawo mowiwanana na masunziho a Bibilia.—2 Timóteo 3:16, 17; 1 Tesalónika 2:13.

Kaakamihe Athu Ena Omunonelamo Vina Ombona Bibilia

3. Buvi mukalelo okaliletxe wa wakamihana athu enjene abene ahinrumeela wila Bibilia thi Nzu na Mulugu?

³ Athu enjene anlogihuna kanrumeela ejile enrumeela iyo, yawila Bibilia thi Nzu na Mulugu. Niwodhe dhavi wakamiha awene? Dila dhinjidhene, mukalelo okaliletxe bwa wafugulela Bibilia nanda watonyihedha esile dhilimo. “Nzu na Mulugu tholaba, ninowira enlogani, thowiva opitha mbeni waddembe oniva n’oku-n’oku . . . ninobeddegela dhinubuwela muthu mmurimani mwaye na dhinfuneye.” (Ahebreu 4:12) “Nzu na Mulugu” kayo gahala yokwa; nthi tholabavi! Esile dhinroromeliha Bibilia dhinothamagela osoriheya s’ohijomba. Nipakelo na muselu wa Bibilia nigafanya esile dhinubuwela txibarene murima wa muthu, nihikaana ewodhelo vaddiddi ya osaddula opitha elobo elobovi txino egampangilihu muthuya.

4. Matapulelo gani a ebaribari ya Bibilia, abene asaddulile mukalelo wamoona athu ena Bibilia, nanda sabwa yani?

⁴ Woona nzina na Mulugu mBibiliani ohakosiha athu enjene opepesamo na guru vaddiddi. Athu ena ahigana omusunza Bibilia mwatonyihedhiwani ejile enlogiye ninga, sabwa enkalelihuwo, sabwa enthiyela Mulugu obure okalagawovi, ejile entapulela mapadduwo a nsaka na ovanene, obe njeedhelo na egumi yohimala mparaizu velaboni ya vati. Mu dhilabo dhinjidhene muhikala merelo a relijiau abene anatotela athu oputhuliwaga vaddiddi na muya dhotakala. Noona ejile entapulela Bibilia mwaha wa totela ya goi eji, vina mukalelo wa ofuruleya mmadani mwa muya esi, onovirhimeliwaga vaddiddi. Dhilobo esi dhinatikinihela eni athu ana murima wororomeleya? Sabwani Bibilia thi nipara nimodha bahi na muselu wokuluveleya na mwaha esi dhofuneyetxetxa.—Masalmo 119:130.

5. (a) Athu agalogaga wila kanimurumeela Bibilia, txino sabwadha sivi? (b) Niwodhe dhavi wakamiha athu aba?

⁵ Mwa dhaene, ki akala athu anonipanga wila awene kanimurumeela Bibilia? Makaniya anofanyeela ogomela veneva? Nne, makaniya kangomela veneva akala aweneya anofuna otanaalela na mubuwelo wotapuwa. Txino eji empadduwela sabwa yawila awene animoona Bibilia ninga nivuru na Akristu Ahili a Ebaribari. Merelo awa a wale a ogwalagwambi vina ovolowa mpolitikani, vamodha na okumbirhaga kobiri, txino ji ejene enakosiha athu okooddaga onvuruwana Bibilia. Onkooddela eni wavuza athu aba akala enasilidha ji ejene? Athu agoona wila Bibilia onokona merelo a elabo abene anfara Akristu Ahili a Ebaribari, na dhitagano dhinthiyanani na Akristu a Ebaribari, awene anofuna oziwa.—Mikeya 3:11, 12; Mateu 15:7-9; Tiago 4:4.

6. (a) Txini enurumeeliha weyo yawila Bibilia thi Nzu na Mulugu? (b) Bavi makalelo mena a otanaalela anwodheya olabihedhiwa wila akamihiwena athu ononelamo yawila Bibilia odhile wa Mulugu txibarene?

⁶ Mwa athu enagu, ologela na oyesa mitonyo dhawila Bibilia ddowubuwelihiwa na Mulugu podi okamiha. Txini enuwooniha s’ohipambiha yawila Bibilia odhile wa Yehova Mulugu? Ji ejile enloga Bibiliyaya mwaha wa okule odhiliye? Obe ji sabwa yawila Bibilia ohikaana mavuhulo gwe anooniha dhitagano dha eziwelo mwaha wa musogorho, mavuhulo abene txino adhile wa muthu ohili wa maningo? (2 Pedro 1:20, 21) Txino ji sabwa yawila manivuruya a Bibilia bowiwanana wotikiniha, masiki valebiwiye na alobwana 40, mwari mwa nsaka na vyaka 1.600? Obe sabwa ya onyaala waye mpaddi wa siensia, mothiyana na manivuru mena a masaka abale? Obe ku okoodda ovuba wa anamalebaya? Obe ku okoyiwawa vamentoni va athu aamurumarumeli na otabala wila amutolotxe? Elobo ji elobo enooniwe wila enotikiniha, podi vina olabihedhiwa wila ekamihiwena athu ena.a

Nengeselo Nehu Na Bibilia

7, 8. (a) Txini enfanyeelihu okosaga na Bibilia? (b) Txini enfunihu mowenjedhedha nengeselo nehu na Bibilia? (c) Weyo ofiyedhi dhavi ononelamo dhifunelo dha Yehova?

⁷ Mowenjedhedha wakamiha athu ena omurumeela Bibilia, iyo nanya ninofanyeela okaana mudhidhi wa omwengesaga wili wili. Weyo onokosa ejene? Mwa manivuru otene alebiwe, nthi thilitxi na makamaka. Ja ebaribari yawila eji kintapulela wila nigamwengesaga yekihu, ejene enowakwana. Malebo anolaga wila kaninfanyeela ovisugula. Kaninfanyeela wubuwela wila na opepesa wehu noka, ninela ofanya dhowakula dha dhilobo dhotene. Osunza wa muthu yeka ninga vina otugumanaga omatugumanoni a nlogo na Mulugu onofuneya wila nikale Akristu a mirugu.—Gano dh’olelana 18:1; Ahebreu 10:24, 25.

⁸ Mwaha wa ejene, Bibilia ononipanga mwaha wa kazembe wa mukudda Etiopia oddwene wengesa nivuhulo na Izaiya. Mungelo dhahi wahimusogorhela Filipi namalaleya wa Mukristu wila anvuze mulobwana oddule: “Munononelamo enengeselinyu?” Na oviyeviha, mukudda Etiopia oddule wahimwakula dhahi: “Ddinnonelamo dhavi, ddihina muthu ondditapulelamo?” Iyene wahimuthidda myeddo Filipi wila amutapulelemo ddima ejile ya Nlebo. Veneva ninowoona wila Filipi kaali namengesa Bibilia yeka, oddwene walogile ejile yobuweliye mwaha wa Malebo. Iyene wakalavi na nikuru nowooneya na Mulugu. Ji sabwa yawodheliye omukamiha mukudda Etiopia oddule opuramo nsunziho nthile navaha Yehova modheela nikuru nthile naye. (Merelo 6:5, 6; 8:5, 26-35) Na mukalelo wakakene ovanene, kavo muthu onfiyedha ononelamo deretu yeka dhifunelo dha Yehova. Notene ninofuna nikamihedho na okwela nthene ninvaha Yehova modheela nikuru naye nowooneya.

9. Programa gani ya nengeselo na Bibilia enwodha iyo notene opuramo?

⁹ Wila ninikamihe omunonelamo Bibilia, nikuru na Yehova ninovaha dhitagano dhaderetu vaddiddi dha Malebo mmanivuruni oothiyana thiyana. Mowenjedhedha, wili wili ninovahiwa programa ya nengeselo na Bibilia mu Eskola ya Orumiwi wa Mulugu ejene enkosiwa mmilogoni dhotene dha Anamoona a Yehova ozuguwa elabo yotene. Ninopuramo vaddiddi nigapepesa Malebo Okoddela. (Masalmo 1:1-3; 19:7, 8) Kakosa guru dha vawoka wila omwengesege Bibilia wili wili. Masiki akala kunnonelamo mowakwanela dhilobo dhotene dhengesiliwe, ononelamo wowañgananiheya wa Malebo onela wukamiha vaddiddi. Motagiha, akala onowengesa makuku manai obe matanu bahi kadda siku, weyo onela owodha ompuliha Bibilia mwari mwa yaka modha.

10. (a) Weyo onimwengesa Bibilia mudhidhi gani? (b) Bani ena anfanyeela wikiwamo Bibilia agengesiwaga, nanda ekaleli eni ya makamaka wengesiwaga wili wili?

¹⁰ Mudhidhi gani onwodhiwe omwengesa Bibilia? Ogakunga masiki mitala 10 obe 15 kadda siku wila omwengese, weyo onela opuramo vaddiddi. Akala kunwodha, ngafuna kakunga midhidhi dhohijombela wila omwengesege kadda sumana, ogamala othiddeele ddima ejene ekungiliwe. Akala ohitela obe ohiteliwa, weyo vamodha na mukwawo podi okaana ohagalala wa wengeselana Bibilia na lizu nowiweya. Akala vahikala ana anddimuwa abene anwodha wengesa, awene podi ovahedhagana wengesawa na lizu nowiweya. Omwengesa Bibilia onofanyeela okala laddela ya mukalakala, ninga oja. Ninga muziweliwe, akala muthu kanja deretu, iyene ononyowa. Noona vina, egumi yehu ya omuyani, ninga vina egumi yehu yohimala, engayela iyo ojaga deretu “na mazu otene anbudduwa mwano mwa Mulugu.”—Mateu 4:4.

Ejile Enfunihu

11. Ninfanyeela ofunaga eni nigamwengesaga Bibilia?

¹¹ Ninfanyeela ofunaga eni nigamwengesaga Bibilia? Ofuna wehu kunfanyeela okalela opulihavi muthengo wa makuku. Ofuna wehu onofanyeela okala wa omuziwa deretu Mulugu wila nimukwelege vaddiddi vina nimwebedhege mofanyeela. (Joau 5:39-42) Ekalelo yehu enofanyeela okala ninga ya namaleba dhahi wa Bibilia oddwene ologile dhahi: “Nabuya, dditonyihedheni dila dhenyu, ddonihení mikwasu dhenyu.”—Masalmo 25:4.

12. (a) Ekaleli eni yofuneya okaana ‘eziwelo yonyaala,’ nanda guru gani txino dhinfuneya nigengesaga wila nikaane eziwelo eji? (b) Modheela olabihedha makalelo gani manai abene anfanyeelihu opuramo wila nipepesena esile dhinengesihu mBibiliani? (Koona kasha eli va nikuku 30.) (c) Kaladdaniha dhitagano esi modheela wakula mavuzo ali mu ddimani eji. Kafugula maleboya atonyiwe mbwenye akooddile oromoliwa.

¹² Oku banigasunzihiwa na Yehova, ofuna wehu onofanyeela okala wa okaana eziwelo yonyaala. S’ohikaana eziwelo eji, nigawodhile dhavi othiddihedha mabasa Nzu na Mulugu mofanyeela mwigumini yehu obe watapulelamo deretu athu ena? (Kolosi 3:10; 2 Timóteo 2:15) Okaana eziwelo yonyaala onofuna wila nengesege na ofwaseya, nanda akala epaddiya enengesihu jorutxa ononelamowa, txino ninofanyeela wengesa dila dhinjidhene wila ninonelemo. Iyo vina ninela opuramo nigakaana mudhidhi wa otanaalela ejile enengesihu, wubuwelela mwaha wa ejene na moonelo wothiyana thiyana. Dila nai dha wubuwela dhinfanyeela opepesiwa dhilebiwe va nikuku 30. Dhipaddi dhinjidhene dha Malebo podi opepesiwa deretu modheela olabihedha moonelo mmodha obe dhinjidhene mwa esene. Venevo vanakuliwe mavuzo aba ali mmakukuni anfarihedha, weyo onela woona wila eji ebaribari.

(1) Dila dhinjidhene, epaddi ya Bibilia enengesiwe podi wupanga elobo mwaha wa mukalelo wa omuthu wa Yehova. Motagiha, va Masalmo 139:13, 14, ninowengesavo mwaha wa nzuzumelo nddimuwa na Mulugu modheela muthu ohinathi obaaliwa: “Mudduba mbani mwa mma. Ddinoutamalani sabwa muddirela dhotikiniha dhinddimuwa; mabasa enyu etene bozumeya.” Esile dhithanddile Yehova s’otikiniha vaddiddi! Mukalelo othanddiwe athu onovaha onamoona wawila iyene ononikwela vaddiddi.

Sabwa ya esile dhilogiwe va Joau 14:9, 10, nigengesa esilene dhakoseli Yezu athu ena, ninowoona wene mukalelo ogakosile Yehova mwinyene. Na ejene mu yubuweloni, ninfanyeela omoona dhavi Yehova modheela mapadduwo alebiwe va Luka 5:12, 13 na Luka 7:11-15?

(2) Koona mukalelo oniwanana museluya na musorho wa Bibilia: wiyelihedhiwa wa olamulela onddimuwa wa Yehova vina okoddelihiwa wa nzina naye modheela Omwene mutxiddo mwa Yezu Kristu, Beu yaroromelihiwe.

Musorho wa Bibilia wathukuleliwe dhavi vadhulu na Ezekiyel vina Daniyel? (Ezekiyel 38:21-23; Daniyel 2:44; 4:17; 7:9-14)

Bibilia onimutonya dhavi mowooneya wila Yezu ddi Beu yaroromelihiwe? (Galásia 3:16)

Ovuhulela onloga dhavi magomo manddimuwa a musorho wa Omwene? (Ovuhulela 11:15; 12:7-10; 17:16-18; 19:11-16; 20:1-3; 21:1-5)

(3) Kavivuze mukalelo onwodhiwe olabihedha esile dhinengesiwe. Motagiha, mu nivuru na Obudduwa mpaka Olibiha ninowengesamo mwaha wa mararuwo vina osadduwa wa Izrayel. Ninosunza wila dhimanya esile vamodha na mereloya ahatotela makathamiho. Dhaene, ninofanyeela omutamaala Yehova modheela okoodda ofara yotagiha yabure ya Izrayel. “Dhetene esi dhàpadduwele awene, dhireyele osunza wehu, dhilebeliwe onitxenjerhiha iyo oliwo masaka abano omariha.”—1 Korinto 10:11.

Muselu wa Kaini ompa Abeli onnisunziha eni? (Wita 4:3-12; Ahebreu 11:4; 1 Joau 3:10-15; 4:20, 21)

Nlago na Bibilia wa Akristu abale ana njeedhelo na odhowa odhulu, ninolabihedheya vina wa abale ana njeedhelo na egumi yohimala velaboni ya vati? (Olebeliwa 15:16; Joau 10:16)

Masiki akala nili deretu mmulogoni wa Okristu, ninfanyeelela eni wañgananiha mukalelo wa olabihedha mowakwanela malago a Bibilia amalilihu oziwa? (2 Korinto 13:5; 1 Tesalónika 4:1)

(4) Katanaalela mukalelo onfanyeeliwe olabihedha esile dhinengesiwe wila wakamihena athu ena. Athu otene anozuzumela makathamiho a egumi, noona iyo podi wengesa na awene esile dhikosile Yezu wila nitonyihedhe esile dhinfuniye okosa na muthengo munddimuwa agalamulelaga ninga Mwene wa ewodhelo mu Omweneni wa Mulugu: “Athu enjene afiyavo, adhagana aredda awa: akwethenkwe, aliba ohona, aliba ohiwa, na aredda ena enjene, . . . iyene oavulumutxa.”—Mateu 15:30.

Bani anfanyeela okamihiwa na muselu wa ovenya mu okwani wa mwana Jáiro? (Luka 8:41, 42, 49-56)

13. Ninjeedhela opuramo eni modheela okaanagavi programa ya omwengesa Bibilia vina nsunzo vamodha na nikuru na Yehova?

¹³ Nigapepesa dhitagano esi nai dhiromoliwe vadhulu, ninoreelihiwa vaddiddi! Txibarene, omwengesa Bibilia onorutxa. Mbwenye oddu podi onikaliha deretu mpaka okalawo wehu wotene, sabwani nigengesaga Malebo, ninela owarala omuyani. Omwengesaga Bibilia wili wili onela onaddamaniha vaddiddi na Babi wehu wokwela, Yehova, vina na abali ehu a Akristu. Eji enela onikamiha ovuruwana nlago ninloga “mukoye nzu ninvaha egumi.”—Filipi 2:16.

[Dhowenjedhedha dhili mutxiddo]

Osakulela

• Bibilia walebeliwe eni vina okoyeliwe eni mpaka nsaka nehu?

• Niwodhe dhavi wakamiha athu ena omunonelamo vina ombona Bibilia?

• Ekaleli eni yopureyamo omwengesa Bibilia wili wili wokihu? Modheela olabihedha makalelo gani manai abene anfanyeelihu opuramo wila nipepesena esile dhinengesihu?

[Kasha/Foto vanikukuni 30]

OGENGESAGA DDIMA YA BIBILIA, KOONA ESI

Ejile enupangani mwaha wa omuthu wa Yehova

Mukalelo oniwananani na musorho wotene wa Bibilia

Mukalelo onfanyeelani opakela egumi yawo

Mukalelo onalabihedhiwe wila wakamihena athu ena