KAPITULU 15
‘Oheeddiwa Thagaraga’
“Nabuya, ninfuna none”
1-3. (a) Yezu wakulile dhavi aliba okumbirha eeli akoodda woona mwamuthiddelani myeddo bagakumbirha nikamihedho? (b) Nzu nthi “oheddiwa thagaraga” nintapulela eni? (Koona mazu a mutxiddo.)
ALIBA ohoona eeli ahigilati nikome na dila, waddamana Jerikó. Anodhavo masiku otene bakala vego vanviretxa mithithi dha athu awene bagaakumbirha kobiri. Mbwenye siku nthi ahaleli opadduweliwa elobo enfuna osaddula kakamwe egumi yawa.
2 Morurumutxa, anamakumbirha abale ahiwa zumbi. Mwawila kanoona empadduwaya, mmodhaya onovuza sabwa yeweyela zumbi, venevo bapangiwa wila: “Ddi Yezu munazareti onvira.” Ji dila yomariha endowa Yezu o Jeruzalemi. Mbwenye iyeneya kali yeka; mithithi dhinddimuwa dha athu dhinonfara. Anamakumbirha abale mmwiwelani oddule onviraya ahikosavo juguja na okuwa: “Nabuya, mwana Davidi, muneddele thagaraga!” Sabwa ya onyoonyeya, mithithi esile dhihapanga anamakumbirha wila amaale, mbwenye alobwana aba ahisegedheya. Venevo ahikoodda wene omaala.
3 Yezu onowiwa okuwa wawa vari va zumbi na muthithi wa athu. Onakose eni? Ohikaana dhilobo dhinjidhene mmusorhoni vina mmirimani mwaye. Onfuna avolowe mu sumanani yomariha ya okalawo waye velaboni ya vati. Onoziwa wila onela okwa na goi vina okoseliwa otabala o Jeruzalemi. Masiki na esene, kampwaza okuwa oku ohingoma. Onowimela bakumbirha wila abale ankuwa adhiwena valiye. Venevo aweneya bathidda myeddo alogaga: “Nabuya, ninfuna none. Yezu oheddiwa thagaraga, oddiginya mento awa. Saddu aroma wona.”a Kagoneeli, venevo ahiroma onfara Yezu.—Luka 18:35-43; Mateu 20:29-34.
4. Yezu osorihile dhavi nivuhulo ninloga “onere omukalela sisi muthu wopwaziwa”?
4 Kayo venevavi vakaanile Yezu thagaraga. Dila dhinjidhene vina mwa makalelo oothiyana-thiyana Yezu oheeddiwa thagaraga. Nivuhulo na Bibilia nahithaga ologa wila “onere omukalela sisi muthu wopwaziwa.” (Masalmo 72:13) Ninga munlogela mazu aba, Yezu wantanaala wene esile dhewa athu ena. Wanvenyedha wakamiha athu. Thagaraga yaye yali guruya yamukosiha dhilobo agalaleyaga. Ndoweni noone mukalelo ontonyihedha Muthaka thagaraga ya murima yamulogiha Yezu vina yamukosiha dhilobo, nigamala noone mukalelo onwodhihuna okaanaga thagaraga ninga ejene.
Wantanaala Esile Dhewa Athu Ena
5, 6. Dhotagiha gani dhinlagiha wila Yezu wali muthu wa thagaraga?
5 Yezu wali muthu wa ntanaalo vaddiddi. Wanzinddiyela vina wanniwa esile dhewa abale atabuwa. Masiki vakooddiye opadduweliwa dhotene esile dhaapadduwela athuya, wanniwa opa txibarene mmirimani mwaye. (Ahebreu 4:15) Mwanvulumutxedhiye muyana dhahi wali omusawani vyaka 12, walogile wila eredda yaye yali ‘eredda yosegedha,’ dhaene wanziwa wila yannimuzuzumiha bigamooniha goi vaddiddi. (Marko 5:25-34) Mwamooneliye Maria na athu ena amulila Lázaro, wahikumari vaddiddi na okubanya wawa mpaka ogulugudheya murima. Masiki vaziwiliye wila wafuna anvenyihe Lázaro, Yezu waheeddiwa thagaraga mpaka mento aye odhaala mintori.—Joau 11:33, 35.
6 Mudhidhi mwina, muliba maranya wahimwaddamela Yezu bamuthidda myeddo alogaga: “Eh Nabuya, mwafuna munowodha oddivulumutxa.” Ki Yezu, muthu wowakwana ohinathigi obulela wakulile dhavi? Murima waye wahimukaanela thagaraga muliba maranya oddule. Txibarene, ‘oheeddiwa thagaraga.’ (Marko 1:40-42) Mumaleliye bakosa elobo yowumiha milomo. Wanziwa deretu yawila mutxiddo mwa Nlamulo aliba maranya aali akwaruli nanda kafanyeela okala vari va athu. (Onamakutha 13:45, 46) Yezu agahiwodha onvulumutxa mulobwana oddule s’ohimuddiginya. (Mateu 8:5-13) Mbwenye ohimutapulela nlada bamuddiginya muliba maranya oddule alogaga: “Ddinofuna, vulumuwa.” Venevo maranyaya ahivola. Veneva Yezu oheeddiwavo thagaraga na nzuzumelo vaddiddi!
“Mweddelagane thagaraga”
7. Txini ennikamiha okaana thagaraga, nanda mukalelo obu onlagihiwa dhavi?
7 Ninga Akristu, ninorumiwa omutagiha Yezu mwa wakaanela athu thagaraga. Bibilia ononikokomeza wila “mweddelagane thagaraga.”b (1 Pedro 3:8) Txino onorutxa ononelamo esile dhiniwa abale antabuwa na abale ana eredda enddimuwa obe anyimuwile, thabwa-thabwa akala kaninewege opa ninga okule oniwani. Wubuwelege yawila muthu kankaana thagaraga sabwa yawi wahiromaga opadduweliwa elobo yakakene. Yezu wannakaanela thagaraga aredda masiki txipo vahinathigiye obulela. Ki nikaane dhavi thagaraga? Modheela wavuruwana na ovilela abale antabuwa, venevo vantapulani mirima dhawa banipanga esile dhiniwani. Ninofanyeela ovivuza: ‘Miyo kopadduweliwa ejile yapadduweli, ddigewale dhavi?’ (1 Korinto 12:26) Nigawaralela ononelamo esile dhiniwa athu akwihu, panawodhitxihu ‘wapangarhaza akukumuwile.’ (1 Tesalónika 5:14) Mudhidhi na mudhidhi, thagaraga kinkaaniwa na mazuvi, mbwenye vina na mintori. Roma 12:15 onloga wila “onlaní na abale anunla.”
8, 9. Yezu warihile dhavi esile dhewa athu ena?
8 Yezu wannariha athu, wankosa dhilobo atanaalaga esile dhewani. Kobuwela mudhidhi obule wadheliwena Yezu mulobwana dhahi wakoodda wiwa nne ologa. Anonelagamo wila mulobwana oddu wankaana manyazo, Yezu wahikosa elobo yahakosiliye mwavulumutxedhiye athu ena: “Yezu omuthidda mono, opothowanavo.” Wanvulumutxile bapothowilenavo, muthithi wa athu s’ohoona yapadduwa.—Marko 7:31-35.
9 Yezu wahikosa elobo na nriho nakakene athu mwamudheelanina muthu wakoodda woona bamukumbirha wila anvulumutxe. Yezu “omuthidda mono mureddayá, odhowana ogomele murudda.” Banvulumutxa mulobwana oddule vañgono-vañgono. Txino eji yahiwodhiha ogogo vina mento a mulobwana oddule olemeela vañgono-vañgono dhitagano dhotikiniha vina mitilili dhinji dha nzuwa na elabo yamurija. (Marko 8:22-26) Yezu wahimwika ethomo vaddiddi!
10. Na makalelo gani anwodhihuna oriha esile dhiniwa athu ena?
10 Okala namafara wa Yezu onofuna wila nirihege esile dhiniwa athu ena. Dhaene ninowañgananiha esile dhinlogihu, nubuwelaga wila ologa bure-bure onowalata athu ena. (Gano dh’olelana 12:18; 18:21) Mazu ansosomedha, ologa na obwalu na kambo yoputhula, dhotene esi kayo dha Akristu abene anfanyeela ononelamo esile dhiniwa athu ena. (Éfeso 4:31) Nyuwo anddimuwa a mmulogoni, murihe dhavi esile dhiniwa athu ena? Mugalagaga, kafewihagani mazu enyu na oderetu, wila namewaya akaanevi ethomo. (Galásia 6:1) Nyuwo amambali, murihe dhavi esile dhiniwa ana enyu? Mugasaddeyaga, kawaralelani okosa ejene s’ohatota bure-bure manyazo ana enyu.—Kolosi 3:21.
Wanvenyedha Wakamiha Athu
11, 12. Mipaganyo gani dha Bibilia dhinlagiha wila Yezu kajeedha okumbirhiwa wila akaanele athu thagaraga?
11 Yezu kajeedha okumbirhiwa wila aakaanele athu thagaraga. Mwatxibarene, thagaraga kayo mukalelo womaala noo, mbwenye bowarala, wofuna othidda mabasa. Kanintikina ji thagaraga ya nzuzumelo yanvenyihedha Yezu wakamiha athu. Motagiha, muthithi wa athu mwakalelani na iyene masiku mararu s’ohikaana yoja, kavo muthu wampangile Yezu wila athuya ahikaana dala obe wamukumbirhile wila akosevo elobo. Mpaganyoya onloga dhahi: “Yezu oawithana anamasunza aye, oawaddela dhahi: ‘Miyo ddinoweddiwa thagaraga na athu aba. Ddabuno malabo mararu addifwaragavi; oja wawa oamalela. Kaddinwodha wasukumiha ddihavahile oja, anahileye mu dila.’” Mumaleliye, na ofuna wa murimaye kakamwe, ohijiha muthithi obule na ntikiniho.—Mateu 15:32-38.
12 Koona nipadduwo niina. Yaka ya 31 E.C., Yezu bagaddamela sidadi ya Naim, wahigumana na elobo yoribiha murima. Muddonddo wadhowa omweka muthu wela obudduwa mu sidadimwa txino bugadhowa vakukuvi mpaddi wothukuwa wenewo oli masiye, wila amweke “nammodha wa muyana wakweliwe mamune.” Onowodha otanaalela opa wewa mambali oddule mmirimani? Wadhowa omweka mwanaye mmodha bahi waniyena, nanda kaana mulobwana wompangarhaza okubanya oku. Vari va athu otene ali mmuddonddoni Yezu ‘ohimoonavo’ mamukwela oddule wakweliwe mwanaye. Ejile yooniliye yahifiyedha murima, indde ‘ohimweeddela thagaraga.’ Kavo wafanyeela omuthidda myeddo. Thagaraga yali mmirimani mwaye yahimuthukulela okosavo elobo. Apo “osusela muthebo, oddiginya,” venevo banvenyiha muzombwe oddule. Txini yapadduwile vasogorhova? Yezu kamuwobeli muzombwe oddule ovolowa mmuthithini obulene wali mu oleddoni. Mbwenye, Yezu “omperhekela maye,” bakunga wili murala wawila mamukwela oddule asapeliwege.—Luka 7:11-15.
Kavenya wakamihe abale asegedheyile
13. Niwodhe dhavi omutagiha Yezu modheela ovenyedha wakamiha athu anfuna nikamihedho?
13 Niwodhe dhavi ofara yotagiha ya Yezu? Ja txibarene wila kaninwodha ovaha dhoja na ntikiniho obe onvenyiha muthu okwile. Mbwenye ninowodha omutagiha Yezu modheela ovenya banakamiha athu ena asegedheyile. Mukristu mukwihu txino onotabuwa sabwa ya otuwa kobiri obe oyeleela ganyo. (1 Joau 3:17) Numba ya mamukwela txino enofuna osasanyedhiwa na omaguva. (Tiago 1:27) Txino ninoziwa murala okweliwe bugafuna nipangarhazo obe nikamihedho. (1 Tesalónika 5:11) Akala ohikala ofuneya txibarene, kaninfanyeela ojeedha okumbirhiwa wila nikamihe. (Gano dh’olelana 3:27) Thagaraga enela onivenyiha banakamiha athu akwihu, mwari mwa owodha wehu. Txipo kudduwale yawila mabasa mañgonovi a oderetu obe mazu mañgonovi a nipangarhazo anlogiwa ovenyedha mmirimani ba malagiho a guru vaddiddi a thagaraga.—Kolosi 3:12.
Thagaraga Yannimudhowiha Olaleya
14. Yezu wekelani vamburoni voroma mabasa a olaleya muthaka wapama?
14 Ninga moonelihu mu Epaddi 2 ya nivuru nthi, Yezu ohimetxa yotagiha yokaletxa ya olaleya muthaka wapama. Walogile dhahi: “Enofuneya wi ddilaleye muthaka wapama mirudda mina, vowi jijene erumeliwemi.” (Luka 4:43) Wekelani mabasa aba vamburoni voroma? Makamaka sabwani wannimukwela Mulugu. Mbwenye Yezu wahikaana sabwa yina. Thagaraga ya mmirimani yannimukosiha otanaala dhofuneya dha omuyani dha athu. Mwa makalelo otene alagihiliye thagaraga, walitxi wa makamaka wali okaliha deretu mpaddi wa omuyani wa athu. Ndoweni nisekeserhe dhopadduwa biili dhintonyihedha mukalelo wawoona Yezu athu aalaleyiye. Osekeserha oku onowodha onikamiha wañgananiha sabwa endowelihu omalaleyelo.
15, 16. Katapulela dhopadduwa biili dhintonyihedha mukalelo wawoona Yezu athu aalaleyiye.
15 Yaka ya 31 E.C., muvireli wañganana vyaka biili dha oviwaralihedha mabasa a olaleya, Yezu wahenjedha guru dhaye modheela ‘weeddelela mithethe na mirudda dhotene’ dha Galileya. Dhooniliye dhahifiyedha murima waye. Murumiwi Mateu onoleba dhahi: “Onaga muthithi wa athu, oheddiwa thagaraga, vowi ali awindeya guru, okukumuwa, ninga mabila ahinna namasapiha.” (Mateu 9:35, 36) Yezu wannakaanela thagaraga athu a mmawani. Wanfugulela mento mpaddi wawa woyelega wa omuyani. Wanziwa wila ela onyigaliwa vina opwaziwa kakamwe na asogorheli a relijiau abale afanyeela wasapihaga. Na weeddiwa thagaraga vaddiddi, Yezu wahilaba na guru wila aafanyena athu abale mpaganyo wa njeedhelo. Kuli elobo yafunetxani opitha muthaka wapama wa Omwene wa Mulugu.
16 Elobo yakakene yahipadduwa myeri dhinjidhene musogorhomwa, waddamana nsaka na Paskwa yaka ya 32 E.C. Mudhidhi obu Yezu na arumiwi aye aahiwela mwanddiya babuwela kobela yina ya Nyaza ya Galileya atamelaga mburo wofwasa avumevo. Mbwenye muthithi wa athu wahithamaga nikome na mwinje bufiyavo mwanddiya ohinathi. Yezu wakosile dhavi? “Yezu avaddelaga, ofwanya muthithiyá; thagaraga emwedda vowi aladdana na mabila ahinna mukumbuzi. Venevo oroma wasunziha dhinjidhene.” (Marko 6:31-34) Wili, Yezu ‘oheeddiwa thagaraga’ sabwa ya mukalelo woyelega wa omuyani wa athuya. Ninga “mabila ahinna mukumbuzi,” awene aahipiwa dala mpaddi wa omuyani nanda banyanyaliwa wila avisapelege woka. Noona yamulaleyiha Yezu yali thagaraga, kawali osoriha mabasa bahi.
Kalaleyaga na thagaraga
17, 18. (a) Txini ennidhowiha olaleya? (b) Nakaanele dhavi athu thagaraga?
17 Ninga anamafara a Yezu txini ennidhowiha olaleya? Ninga moonelihu mu Kapitulu 9 ya nivuru nthi, nihikaana yothomeliwa, mabasa a olaleya vina wakosa anamasunza. (Mateu 28:19, 20; 1 Korinto 9:16) Mbwenye kaninfanyeela olaleyaga sabwa yawila nisorihe mabasa bahi. Mbwenye omukwela Yehova ononidhowiha olaleya muthaka wapama wa Omwene waye. Ninlaleyela vina sabwa ya wakaanela thagaraga abale anroromela masunziho ootakala. (Marko 12:28-31) Ki nakaanele dhavi thagaraga athu ena?
18 Nawoonege athu ninga mwawoonela Yezu, “awindeya guru, okukumuwa, ninga mabila ahinna namasapiha.” Katanaalela ofanya nibilia niñgono nirimeelile s’ohiziwa yokosaya. S’ohikaana namasapiha wila nimudhowihe okule oli munyofu na manje, nibila nthi niñgono nihipiwa dala vina nthona. Kugakaaneli thagaraga? Kugavibarabajuli buvaha yoja vina manje? Nibila nthi nili ninga athu enjene ahinathi oziwa muthaka wapama. Sabwa ya opwaziwa na akumbuzi athambi a relijiau, awene ahipiwa dala vina nthona mpaddi womuyani nanda kana njeedhelo natxibarene na musogorho. Nihikaana ejile enfunani: oja wa omuyani wonuna vina manje a ebaribari anridhiha murima, abene anfanyeya mu Nzu na Mulugu. (Izaiya 55:1, 2) Nigatanaalela dhofuneya dha omuyani dha athu annirija, murima wehu onowakaanela supaje. Akala ninowatanaala ninga mwakosela Yezu, ninela okosa yotene enwodhihu wila nalaleye njeedhelo na Omwene.
19. Nikose eni wila nimuwaralihe namasunza wa Bibilia onfanyeela odhowa olaleya?
19 Nakamihe dhavi athu ena ofaraga yotagiha ya Yezu? Niloge wila ninfuna nimulibihe namasuza wa Bibilia oddwene onfanyeela odhowa omalaleyelo. Obe txino ninfuna nimukamihe muthu othiyile olaleya wila eyelele olaleyaga mowakwanela. Nakamihe dhavi athu aba? Ninofanyeela okokomeza mirima dhawa. Kobuwela wila voroma Yezu ‘wahaweeddela athu thagaraga,’ venevo baasunziha. (Marko 6:34) Noona akala ninowodha wakamiha okaanaga thagaraga, mirima dhawa dhinela wakosiha okala ninga Yezu badhowa walaleya athu muthaka wapama. Navuze dhahi: “Orumeela mpaganyo wa Omwene onyaalihile dhavi egumi yawo? Ki athu ahinathi oziwa mpaganyo obu, kanfuna vina muthaka wapama? Okose eni wila wakamihe?” Txibarene, sabwa ya makamakaya ennidhowiha olaleya ku omukwela Mulugu vina ofuna omulaba.
20. (a) Txini eli mwari mwa okala namafara wa Yezu? (b) Txini enfunihu osekeserha mu kapituluni endawo?
20 Okala namafara wa Yezu kayo okalela otagihavi mazu vina merelo aye. Ninofanyeela okaana “mobuwelo akene” aaniyena. (Filipi 2:5) Noona ninofanyeela otamaalela vaddiddi, yawila Bibilia ononivuhulela dhubuwelo vina dhiwelo dhali na mazu vina merelo a Yezu! Modheela oziwa “zelu ya Kristu,” panawodhitxihu okaana nzuzumelo vina thagaraga ya murima, dhaene banigawoona athu ena na mukalelo waweeddiha Yezu athu otene. (1 Korinto 2:16) Mu kapituluni endawo, ninfuna nisekeserhe makalelo oothiyana-thiyana aakweli Yezu anamafara aye vawoka.
a Nzu na Egrego nitapuleliwe “oheddiwa thagaraga” nintxemerhiwa “nimodha mwa mazu awaralitxi mu elogelo ya Egrego anaddana thagaraga.” Nivuru dhahi ninologa wila nzu nthi “kaninkalela otonyihedhavi wiwavi opa sabwa ya wañgana goi, mbwenye vina ofuna onddimuwa wa ovumiha vina ogomiha goiya.”
b Nzu na Egrego nitapuleliwe “mweddelagane thagaraga” mwatxibarene nintapulela “katabuwa vamodha na.”