MAPADDUWO A MWIGUMINI
“[Yehova] ddi Mwinya wa Koddo”
NALI labo 28 ya Janero wa yaka ya 2010. Labona nahiridha vaddiddi, miyo ddali sidadi yokoddela y’o Estrasburgo, o França. Mbwenyi kaddadhowile ovega. Miyo ddankosa mpaddi wa nikuru ninttonga makani nattomiwe wila nibarele ofuru wa Anamoona a Yehova o Tribunal Europeu dos Direitos Humanos (TEDH). Makaniya àli, akala guverno w’o França wanfwanyelela walogosa abalihu musoko wowinjiva vaddiddi waddamela muttengo wa 64 milhões de euros (waddamela muttengo wa 3.000.000.000 MT). Dhahikalawo dhilobo dhina dhattima dhafwanyela ologeliwa: nzina na Yehova, mweddelo wa nlogo naye vina ofuru onna awene wa omwebedha. Epadduwile mmatugumanoni abale ehilagiha wi “[Yehova] ddi mwinya wa koddo.” (1 Sa. 17:47) Ddinele otapulelamo pama.
Dhetene dhiromile yaka ya 1999. Guverno w’o França wela ologosa filiali ya elaboya wila yanfwanyela opitxa misoko dhewanana na mivaho dhakeliwe oromana yaka ya 1993 ofiyedha 1996. Iyo nahivilibedha ogomiha makaniya na nikamihedho na tribunali dho França mbwenyi kiwodheyile. Musogorhomwa vahiwodhilihu ogomiha makaniya, guverno wahittukula kobiri okwaranya muttengo wa 4,5 milhões de euros (okwaranya muttengo wa 166.000.000.000 MT) dha konta dha mbanko dha filiali. Ovano yakuluvelihu Tribunali y’o Europa. Mbwenyi ahinatti osekeserha makani ehu, Tribunaliya yahinikumbirha otugumana na nikuru ninttonga makani a guverno vamodha na mwimeleli wa Tribunaliya. Yoganaya yali yawi oone akala nigahiwodha ogomiha makaniya nihinatti ottukulela o Tribunali.
Iyo nobuwela wi mwimeleli wa tribunaliya agahinididela ogomiha makaniya modhela opitxa muttengo mung’onovi wa kobiri ekumbirhile guverno. Iyo nanziwa wi masiki opitxa euro modha yangudulana na magano a mBibiliani. Abali na arogora ahikosa mivaho esi wi akamihedhena mabasa a Omwene, nona kobiri eji kiyali ya guverno. (Mt. 22:21) Masiki dhawene iyo nahidhowa mmatugumanonimwa wi nilagihe wila ninoriha malamulo a Tribunali y’o Europa.
Nikuru nehu ninttonga makani osogorho wa Tribunal Europeu dos Direitos Humanos, yaka ya 2010
Iyo nahitugumana sala modha yokoddela ya Tribunaliya. Matugumano aba karomile deretu. Mwimeleli wa Tribunali y’o Europa ohiroma makani aye alogaga wi Anamoona a Yehova anfwanyela opitxa epaddi modha ya musoko yakumbirhile guverno w’o França. Momaguva-mwene nahidheliwa efunelo ya ovuza, “Nyuwo mwanziwa wi guverno ohimala ottukula muttengo wokwaranya 4,5 milhões de euros mukontani mwehu ya mbanko?”
Mwimeleli wa Tribunaliya wahisilidhiwa vaddiddi. Vazinddiyele nikuru ninttonga makani a guverno wi awene ahikosa ejuwene, moonelo waye wahisadduwa kakamwe. Iyene wahasisigula vina wahigomiha matugumanoya mudhidhene obule. Miyo ddahizinddiyela wi Yehova wahisaddula kakamwe vagagomelile makani abale na marhe ahajedhelihu. Iyo nahibudduwa mmatugumanonimwa otikinene vina oziveliwene, yali yorutxa vaddiddi orumela esile dhapadduwile.
30 ya Junyu wa 2011, Tribunal Europeu dos Direitos Humanos yahikosa yogana mumodhani ya onibarela. Yogana eji yahiloga wi musoko wakumbirha guverno, kawewanana na malamulo vina wahimudidela guverno wiyiha kobiri yattukulilani. Awene vina anfwanyela opitxa na nranjulona! Yogana eji yamakamaka vaddiddi enobarela webedha webaribari o França mpaka ovanene. Nivuzo nene nttile nimodha nahaganilehu okosa, nali ninga nlugu nivadile musorho wa Goliya. Nivuzo nttile nihitxinja kakamwe vagagomelile makani abale. Txini enittukuleli opemberha makani abale? Sabwani dhahene ninga mulogele Davidi na Goliya, “[Yehova] ddi mwinya wa koddo.”—1 Sa. 17:45-47.
Mbwenyi kahiye dila eji bahi ewodhile iyo opemberha makani mu tribunalini. Masaka abano masiki nifwara-fwariwaga mpaddi wa politika vina wa relijiau, tribunali dhinddimuwa dha dhilabo dhowakwana 70 vina tribunali dhotiyana-ttiyana orugunuwa elabo yotene dhihigana wabarela Anamoona a Yehova mmakanini owakwana 1.225. Opemberha oku onobarela ofuru onihu, ninga motagiha, oziwiwa na attu otene ninga relijiau, olaleya miselu dhapama, okodda okosa mpaddi wa mattanga a mwilaboni vina okodda nikami.
Kito miyo ddifiyile dhavi o Europa ddifiyedhaga okamihedha makani a ottongiwa oku miyo ddikamihedhaga o Katti Enddimuwa ya Anamoona a Yehova o Nova York, Estados Unidos?
DDILELIWE NA AMAMBALI AZUZUMELA MABASA A OLALEYA NINGA AMISIONARIO
Amambali aga George na Lucille, akosile Eskola ya Gileade turma 12 vina ankamihedha o Etiópia mudhidhi obaliwemi yaka ya 1956. Awene ahiddivaha nzina na Philip, sabwa ya namalaleya Filipi wa sekulu yoroma. (Mer. 21:8) Yaka yafwarela, guverno wahikoddiha mabasa a Anamoona a Yehova elabo ejile. Masiki valimi mwana ddinowodha wawubuwela deretu anamudhi aga azuzumelaga mabasa omuyani moviteyani. Ninga mwana, esile dhotedhene dhali dhotikiniha mwa miyo! Mokubanyiha-mwene alamuleli ahinididela ottiya elaboya yaka ya 1960.
Nathan Knorr (epaddi yemara) anaredhelaga o Adis-Abeba, Etiópia, yaka ya 1959
Vamwalele anamudhi ehu o Wichita, o Kansas, Estados Unidos, amambali aga ahittukula elobo yavawoka—ozuzumela mabasa a olaleya ninga amisionario. Awene ahikana aima araru, miyo, murogoraga munddimuwaya Judy, na mwina mung’onoya, Leslie, iyo noraru nibaliwe o Etiópia. Amambali ehu anvirihamo esile dhasunzani, ahinisunziha omukwela Yehova vina omulabela na murima wotene. Miyo ddibatiziwe na vyaka 13. Vyaka ttaru musogorhomwa, anamudhi ehu ahimwalela o Arequipa, o Peru wi akamihedhe wego wajombeliwa anamalaleya.
Yaka ya 1974 vanimina vyaka 18, beteli y’o Peru yahiddittoma vamodha na abali ena araru wi nakamihedhe ninga apionero a vawoka. Iyo nahidhowa olaleya o cordilheira dos Andes mirudda dhaligi dhihinalaleyiwa. Mabasaya aniwanana na olaleya mirudda dhalogiwa elogelo ya Quéchua vina Aimará. Oleddo wehu nakosa na karo yakuwela iyo “Pangaya” sabwani yakala ninga kasha enddimuwa. Ddinowubuwela omulabihedha Bibilia wi ddalagihe attu wila mohigonela Yehova onele ogomiha oyelega, maredda vina okwa. (Ovu. 21:3, 4) Attu enji a wenewale ahidha okala Anamoona a Yehova.
“Pangaya,” yaka ya 1974
DDITOMELIWA OKAMIHEDHA KATTI ENDDIMUWA
Yaka ya 1977 Mbali Albert Schroeder, wahidha waredhela elabo y’o Peru. Iyene wankosa mpaddi wa Nikuru Nolamulela na Anamoona a Yehova. Wahiddikokomeza ottikitta petisau wi ddikamihedhe Beteli y’o katti enddimuwa. Jijuwene ekosilemi. Mudhidhi mung’onovi musogorhomwa, labo 17 ya Junyu wa 1977, ddahiroma okamihedha Beteli y’o Brooklyn. Miyo ddihikamihedha Mparha wa Okuputta vina wa Ovenyihedha mwari mwa vyaka nayi.
Labo na matelo ehu, yaka ya 1979
Junyu wa 1978, ddahimuziwa Elizabeth Avallone va kongresuni onkosiwa vamodha na dhilabo dhina o Nova Orleans, Louisiana. Amambali aye annimulabela Yehova na murima wawa wotene, dhahene ninga amambali aga. Elizabeth wanlaba ninga pionera wa mudhidhi wotene mwari mwa vyaka nayi vina wanfuna omulabela Yehova mwari mwa egumi ya yotene mmabasani a mudhidhi wotene. Iyo nahidhowavi niziwagana vina na mudhidhiya nahiroma ofunana. Nitelilena labo 20 ya Otuburu wa 1979 vina nahiroma okamihedha o Beteli ninga atelani.
Abali na arogora a mulogo wehu woroma onkuweliwa, Espanhola Brooklyn ahinakela deretu. Mwari mwa vyaka dhinjidhene nihikamihedha milogo dhina miraru, dhinilagihile okwela, dhinakelile deretu vina dhinikamihedhile mmabasani mwehu o Beteli. Iyo ninotamalela vaddiddi nikamihedho ninivahile abali aba vina nikamihedho na amarho na anamudhi àkamihedhile amambali ehu owunuwelavo.
Abetelita a mulogo Espanhola Brooklyn, yaka ya 1986
DDIKAMIHEDHAGA MAKANI O TRIBUNALI
Mohijedheleya-mwene Janero wa yaka ya 1982 ddahittomeliwa okamihedha Mparha Onttonga Makani o Beteli. Vyaka ttaru musogorhomwa abali ahiddivuza akala egahiwodheya okosa masunzo manddimuwa a direito wila ddikale adivogado. Mwari mwa masunzo aga ddahagalala vaddiddi oziwa wi ofuru onna attu enjene o Estados Unidos vina dhilabo dhina, ewodheyile sabwa ya opemberhiwa wa miladdu dhikanile Anamoona a Yehova. Makani aba amakamaka ansunziwa venjene mmasunzoni mwehu.
Yaka ya 1986 vanimina yaka 30, ddahittomiwa ninga musogorheli wa Mparha Onttonga Makani. Eji yali elobo yowagalaliha vaddiddi, sabwani masiki ddikalaga muzombwe, yanooneya wi abali o Beteli anddikuluvela. Mbwenyi miyo ddahoona wi ddahikaana muttorho munddimuwa sabwani aba kaali mabasa ovevuwa vina ddali ddihinatti oziwa dhilobo dhinjene.
Miyo ddikalile adivogado yaka ya 1988, mbwenyi yawopihaya jawi kaddazinddiyele wi masunzo abale manddimuwa ahiddipatta venjene vina ahipatta mandano aga na Yehova. Masunzo manddimuwa anomukosiha muttu wunuwiha efunelo ya okana dhittomo vina anomukosiha muttuya wubuwela wi ddamakamaka wapitta ena, sabwani osunza vaddiddi. Elizabeth ddiddikamihedhile venjene. Iyene ohiddikamihedha wiyelela okosa dhilobo esuwene dhakosimi wale ddihinatti oroma masunzo manddimuwa wi ddiwodhe olibiha mandano aga na Yehova. Yahittukula mudhidhi, mbwenyi ddahiwodha vang’ono-vang’ono wiyelela okana mandano ofiyedheya na Yehova. Na esile dhiddipadduwele, ddinowodha ologa wi osunza vaddiddi kahiye elobo yamakamakaya mwigumini mwehu. Enkosiha egumi yehu okana ttima ja okana mandano oliba na Yehova, omukwela vaddiddi iyene vina abalihu.
NILABIHEDHAGA NLAMULO WI NIKANE OFURU WA OLALEYA MISELU DHAPAMA
Mmalelimi opuliha masunziho manddimuwa a direito, miyo ddahizuzumela okamihedha mparha onttonga makani okuno o Beteli vina obarela mabasa a Omwene mmatribunalini. Mabasa aga àli owagalaliha vaddiddi vina orutxa, sabwani yahikalawo matxinjo menjene munikuruni na Yehova. Motagiha wale wi muttu awodhe okana mapublikasau ehu wanfwanyela okosa mvaho, mbwenyi yaka ya 1991 abali ahikumbirha malago a Mparha Onttonga Makani mwaha wa dhotedhene dhigafuneyile wi nittiye okumbirha mivaho esi. Musogorhomwa Anamoona a Yehova anvaha mapublikasau awa ahikumbirhaga elo. Eji yahivevutxa mabasa ehu o Beteli vina otakulu, mpaka masaka abano ejo enobarela mabasa ehu mwaha wa makani aniwanana na misoko. Ena obuwela wi matxinjo aba agahivugula kobiri yehu vina agahiputtula venjene mabasa a olaleya. Mbwenyi epadduwile yottiyana. Oromana yaka ya 1990 muttengo wa attu animulabela Yehova ohunuwa dila bilimo vina masaka abano attu anowodha okana oja womuyani ahipitxaga elo. Miyo ddisunza wi matxinjo a munikuruni na Yehova anowedda pama sabwa ya nikamihedho na Yehova vina malago anakelihu na mudhari woromeleya wa malago.—Obu. 15:2; Mt. 24:45.
Iyo kanipemberhile makani menjene o tribunali sabwa ya okala adivogado apama. Dila dhinjidhene enimuttukulela mulamuleli onikamihedha, mweddelo wapama onna nlogo na Yehova. Miyo ddihoona yotagiha enooniha ejuwene yaka ya 1998, mudhidhi odhile abali araru a Nikuru Nolamulela na awadhiwa wona kongeresu dha vawoka o Cuba. Awene ahilagiha oderetu vina nriho mwa attu otene. Yotagiha yawa yali yamakamaka vaddiddi opitta matugumano mena akosilehu na alamuleli wi nilagihe wila kannivivolotxa mmakanini a politika.
Mbwenyi makani afwanyelela ottongiwa agahigwaddiwe na mukalelo wapama, iyo ninofwanyela olabihedha nlamulo wila nibarele ofuru wa olaleya miselu dhapama o tribunali. (Flp. 1:7) Motagiha, mwari mwa vyaka dhinjidhene alamuleli a Europa vina Coreia do Sul karumela wi iyo kaninfwanyela odhowa mukoddoni. Sabwa ya ejuwene abali awakwana 18.000 o Europa vina okwaranya 19.000 o Coreia do Sul ahifugeliwa sabwa ya okodda odhowa mukoddoni.
Omamalelowa, 7 ya Julyu wa 2011, Tribunali ya Europa ehikosa yogana yamakamaka vaddiddi, mmuladduni wa Bayatyan vs. Armênia. Yogana eji yanloga wi dhilabo dhotene dha Europa dhanfwanyela okosa masasanyedho a otamela mabasa mena ehili odhowa mukoddoni. Yogana yoladdana ekosiwe o Tribunal Constitucional da Coreia do Sul, labo 28 ya Junyu wa 2018. Opemberha oku kugawodhile abalihu ali azombwe kovivolotxa mmakanini a politika.
Miparha dhinttonga makani oromana katti enddimuwa vina beteli dhina orugunuwa elabo yotene, dhinolaba na nttokoso wila dhibarele ofuru wehu wa webedha vina olaleya miselu dha Omwene. Gari enddimuwa vaddiddi wawimelela abalihu na arogora anfwara-fwariwa na guverno. Masiki nigahipemberhe makani mena, ninowavaha onamoona alamuleli, amwene vina attu a malogo. (Mt. 10:18) Anamattonga, emeleli a guverno, abale anvaviha miselu vina attu otene anofiyedha wona malebo anika iyo mmadukumentoni ehu vina ovuruwana malebo anlogihu mmatugumanoni aba a ottongiwa. Attu enjene anna efunelo anosunza ejile eli Anamoona a Yehova vina ondela esile dhirumelihu. Ena mwa abuwene ahidha okala abalihu.
DDINOWUTAMALELANI YEHOVA!
Mwari mwa vyaka esi 40 dhomariha, miyo ddahigana gari ya olaba vamodha na beteli orugunuwa elabo yotene mmakanini a Mparha Onttonga Makani, odhowa o tribunali dhattima vaddiddi vina okala vari va attu a ettomo. Miyo ddinowakwela vina ddinowatamalela abali anlaba vamodha na miyo Mparha Onttonga Makani o katti enddimuwa vina miparha dhina dhinttonga makani orugunuwa elabo yotene. Miyo ddili wowagalalene vina ddinowakela mareliho menjene mwigumini mwaga.
Elizabeth onodhowavi akalaga mukamihedhi woweddeyana vina wokwela mwari mwa vyaka 45, mmidhidhini dhapama vina dhorutxa. Miyo ddinosiba venjene mikalelo dhaye, sabwani iyene okosile ejuwene masiki akaanaga eredda enimuttiya se guru.
Mwari mwa egumi yehu nihisunza wi kaninwodha okana guru vina opemberha elobo na ewodhelo yehu. Dhahene ninga mulogile Davidi, “Nabuya [Yehova] ddi guru ya nlogo naye.” (Ms. 28:8) Kavali waganyedha wi “[Yehova] ddi mwinya wa koddo.”