Watchtower BIBILIOTEKA ONLINE
Watchtower
BIBILIOTEKA ONLINE
Etxuwabo
  • BIBILIA
  • MANIVURU
  • MATUGUMANO
  • cf epaddi 11 pp. 108-117
  • “Kanakalagawo Muthu Onloga Ninga Iyene”

Epaddi eji kunfwanyeya mavidiyu

Onilevelele, kiwodheyile otomola vidiyuya

  • “Kanakalagawo Muthu Onloga Ninga Iyene”
  • Kadhawuno Okale Namafara Waga
  • Mwana Musorho
  • Karutxiha Osunzihawa
  • Kakosaga Mavuzo Anfanyeela
  • Olabihedha Mutanaalelo Wa Guru
Kadhawuno Okale Namafara Waga
cf epaddi 11 pp. 108-117

KAPITULU 11

“Kanakalagawo Muthu Onloga Ninga Iyene”

1, 2. (a) Asupai abale aarumiwe omuthidda Yezu eyeleli eni madavi? (b) Yezu wakaleli eni namasunziha wokaletxa?

AFARIZI anotakuna meno na raiva. Yezu oli mu mparhani bagasunziha mwaha wa Babi waye. Abale aninvuruwana ahigawana; ena anomuroromela Yezu oku ena bagafuna wila athiddiwe. Vowi kawodhile wimetxa raiva yawa, asogorheli a relijiau aharuma asupai na omaguva wila amuthidde Yezu. Mbwenye asupaiya aniyela madavi. Munddimuwaya wa anamakutha vina wa Afarizi onofuna ononelamo sabwaya baloga dhahi: “Mukoddele nni odhana?” Asupayi anowakula wi: “Kanakalagawo muthu onloga ninga iyene.” Ahitikina vaddiddi musunzihedho wa Yezu mpaka okoodda owodha omuthidda.a​—Joau 7:45, 46.

2 Kaali asupaivi aatikinile musunzihedho wa Yezu. Mithithi dha athu dhantugumana wila amwiwe bahi Yezu agasunzihaga. (Marko 3:7, 9; 4:1; Luka 5:1-3) Yezu wakaleli eni namasunziha wokaletxa? Ninga moonelihu mu Kapitulu 8, wankwela dhibaribari dhasunzihiye vina wannakwela athu aasunzihiye. Iyene vina wahikaana thotho dhotikiniha dha olabihedha marhe a osunziha. Ndoweni nisekeserhe makalelo mararu alabihedhiye vina mukalelo onwodhihu omutagiha.

Karutxiha Osunzihawa

3, 4. (a) Yezu walabihedhela eni mulogelo ohinrutxa agasunzihaga? (b) Diskursu ya Vamwangoni ekaleli eni yotagiha ya ononeleyamo wasunzihana Yezu?

3 Onowodha otanaalela muthengo wothiyana-thiyana wa mazu agalabihedhi Yezu? Masiki dhaene, agasunzihaga kaloga dhilobo dharutxiwa ononelamo anamewaya, abalene enjiya “àli athu a mmawani, ahisunzile elo.” (Merelo 4:13) Wantanaala ogomeliwa wawa, bagakoodda wasunziha dhilobo gwe vaddiddi. (Joau 16:12) Mazu aye karutxa, mbwenye dhibaribari dhalaleyiye dhali dhovaya vaddiddi.

4 Motagiha kañgana Diskursu ya Vamwangoni elebiwe va Mateu 5:3—7:27. Mu diskursuni eji Yezu onolaga na mukalelo wowarala vaddiddi, mpaka ofiyedha mutomaya wa mwahadha. Kamuli dhubuwelo obe mazu oorutxa. Mwatxibarene kavali wene nne nzu nimodha nigarutxiwe ononeliwamo momaguva na mwana! Ji sabwa ya ejene Yezu mwamarihedhiye ologa, mithithi dha athu vamodha na anamalima, akumbuzi vina anamathadda enjene​—“otikina masunziho aye.”​—Mateu 7:28.

5. Kavaha dhotagiha dha mazu alogile Yezu akoodda orutxa mbwenye ana mutapulelo vaddiddi.

5 Mu osunzihani mwaye, mudhidhi wotene Yezu wanlabihedha ddima ya mazu oohirutxa, ookiva bagaromola dhilobo dhakaanile mutapulelo vaddiddi. Dhaene nsaka na wale manivuru ahinathi opidiwa, wahipamela mpaganyo waye s’ohidduwaliwa mmusorhoni vina mmirimani mwa anamewa aye. Koona dhotagiha dhiñgonovi: “Kammuthonge muthu, wi munadhe muthongiwe.” “Agumi kanimfuna ñganga, animunlela ba aredda.” “Txibarene murima onofuna, maningo bobanile.” “Mumvahe Sésari eli yaye, Mulugu eli yaye.” “Ovaha onothabiha opitha ovahiwa.”b (Mateu 7:1; 9:12; 26:41; Marko 12:17; Merelo 20:35) Wañganana vyaka 2.000 dila yoroma elogiwe mazu aba, anowubuweliwavi vaddiddi.

6, 7. (a) Wila nisunzihe s’ohirutxiha, ekaleli eni ya makamaka olabihedha mulogelo ohinrutxa? (b) Niwodhe dhavi orabela omudhaaliha namasunza na masunzo gwe?

6 Niwodhe dhavi osunziha s’ohirutxiha? Yofuneya modha ya makamaka jawila nilabihedhege mulogelo ohinrutxa, onwodha ononelamo athu enjiya na omaguva. Dhibaribari dha makamaka dha Nzu na Mulugu kadhinrutxa. Yehova onavuhulela dhifunelo dhaye abale ana murima wonyaala vina woviyeviha. (1 Korinto 1:26-28) Mazu ahinrutxa oosakuliwa na ofwasa anowodha opanga dhibaribari dha Nzu na Mulugu.

Foto vanikukuni 110

Ogasunzihaga, kurutxihe

7 Wila nisunzihe s’ohirutxiha ninofanyeela okala txenjewa wila nirabelege omudhaaliha namasunza Bibilia na dhitagano gwe. Noona nigeeddihaga nsunzo na Bibilia kili yofuneya otapulela dhitagano dhotene; nne kili yofuneya othamagana epaddiya ensunziwa, okalaga ninga opuliha muthengo wa makuku menjene ku okwene olitxi wa makamaka. Mbwenye nithiye esile dhinfuna namasunza vina mawodhelo aye atonye tharho dha nsunzona. Ofuna wehu kwa omukamiha namasunza ofiyedha okala namafara wa Kristu vina namebedha wa Yehova. Nifunaga ejene, nilabihedhe mudhidhi obuwene onfuneya wila namasunza anonelemo mofanyeela esile dhinsunziye. Venevo ebaribari ya Bibilia panaddiginyani murima waye bimuwaralihedha othiddihedha mabasa esile dhisunziliye.​—Roma 12:2.

Kakosaga Mavuzo Anfanyeela

8, 9. (a) Yezu wakosela eni mavuzo? (b) Yezu walabihedhi dhavi mavuzo wila amukamihe Pedru ofiya va mutomani va mwaha wa opitxa musoko wa mu mparhani?

8 Yezu ohilabihedha mavuzo na mukalelo wowumiha milomo, masiki vafunani mudhidhi muñgonovi wila ampange namewaya ejile enfuneya. Wakosela eni mavuzo? Dila dhiina wanlabihedha mavuzo amburutxa dhili mmirimani wila akone dhitanaalelo dhabure dha abale ampambiha, mpaka wamaaliha. (Mateu 21:23-27; 22:41-46) Mwa dhaene, dila dhinjidhene wanlabihedha mavuzo wila aawodhihe anamasunza aye ologa esile dhili mmusorhoni mwawa vina owaraliha na onoza mubuwelo wawa. Dhaene wannakosa mavuzo ninga, “Munonamo dhavi?” vina “Nyuwo munorumela esidhá?” (Mateu 18:12; Joau 11:26) Na mavuzo aba, Yezu ohifiyedha vina ohiddiginya mirima dha anamasunzaye. Koona yotagiha modha.

9 Mudhidhi dhahi, anamasoka musoko ahinvuza Pedru akala Yezu wampitxa musoko wa mu mparhani.c Pedru wahakula s’ohigoneela wila, “Onoperheka.” Musogorhomwa Yezu batanaalela na iyene: “Nga Simau, ononamo dhavi? Amwene a elabo ejino, musoko anperhekeliwa na àni? Na anawa, peno na anyamazi?” Pedru bakula wila: “Na anyamazi.” Yezu baloga dhahi: “Bahito, ana kammageleliwa operheka musoko.” (Mateu 17:24-27) Yafuneya mmavuzoni aba yahimala wooniwa na Pedru, sabwani amudhi a mamwene anziweya wila kapitxa musoko. Noona, ninga Mwana wa nammodha wa Mwene wa odhulu oddulene webedhiwa mu mparhani, Yezu kafanyeela omageleliwa opitxa musoko. Koona wila kampangile Pedru yowakulaya yafanyeela, mbwenye na thotho Yezu olabihedhi mavuzo wila amukamihe Pedru ofiya va mutomaniva, txino vina woona ofuneya wa muthu wubuwela venjene na ofwaseya ahinathi wakula.

Foto vanikukuni 112

Kakosa mavuzo aniwanana na esile dhinfuna mwanamuralaya

10. Niwodhe dhavi olabihedha vaddiddivene mavuzo nigalaleyaga numba na numba?

10 Niwodhe dhavi olabihedha vaddiddivene mavuzo nigalaleyaga? Nigalaleyaga numba na numba, iyo podi olabihedha mavuzo wila nitote ntanaalo, txino nifugulaga dila wila nilaleye muthaka wapama. Motagiha, akala ninonfanya kalaba, ninofanyeela otomola nivuzo na nriho wila, “Elabo esadduwile dhavi mwari mwa okalawo wawo?” Nigamuthiya wakula, nigamala podi onvuza: “Munoona ninga enfuneya txini wila elabo eji esadduliwe bikala mburo waderetu wila vakaliwege?” (Mateu 6:9, 10) Akala onakula ddi mambali ona ana añgono va musuwo, ninofanyeela onvuza, “Mwahiromaga okubanyedha mukalelo onfuna okala elabo nsaka ninfuna wunuwa ana enyu?” (Masalmo 37:10, 11) Na wañganaga mukalelo oli vatakuluva nigafiyagavo, txino panawodhihu osakula nivuzo niniwanana na esile dhinfuna mwanamuralaya.

11. Niwodhe dhavi olabihedha deretu mavuzo nigeeddihaga nsunzo na Bibilia?

11 Niwodhe dhavi olabihedha deretu mavuzo nigeeddihaga nsunzo na Bibilia? Mavuzo asakuliwe na ofwasa anowodha onikamiha oziwa esile dhiniwa namasunza mmirimani. (Gano dh’olelana 20:5) Motagiha, niloge wila ninosunza kapitulu enloga “Kakalagawo Na Mukalelo Onimuhagalaliha Mulugu” ya nivuru Txini Ensunziha Bibilia Txibarene?d Kapitulu eji enosekeserha mukalelo onoona Mulugu dhilobo ninga oraruwa, olezela vina ologa othambi. Dhowakula dha namasunza txino dhinotonyihedha wila onononelamo txini ensunziha Bibilia, mbwenye onorumeela ejene ensunziye? Ninofanyeela onvuza dhahi: “Mukalelo obu onoona Mulugu dhilobo esi onowukalela?” Ninvuze vina wila, “Olabihedhe dhavi mpaganyo obu mwigumini yawo?” Kobuwelaga wila ninofanyeela okaana oyesa wa ologa, ninvahaga namasunzaya ethomo. Txipo kaninfuna okosa mavuzo aninvaha manyazo s’ohifanyeela.​—Gano dh’olelana 12:18.

Olabihedha Mutanaalelo Wa Guru

12-14. (a) Na makalelo gani aalabihedhi Yezu ewodhelo yaye ya otanaalela na mukalelo wa guru? (b) Ewodhelo gani ya otanaalela wa guru yalabihedhi Yezu Afarizi valogilani wila ewodhelo yaye wavahiwe na Satana?

12 Na musorho waye wowakwana, Yezu wali mesirhi wa otanaalela na athu. Dila dhiina, wanlabihedha mutanaalelo wa guru wila avanye esile dhammagedha abale ampambiha. Dila dhinjidhene ohilabihedha otanaalela wotomola murima wila aasunzihe anamafara aye gano dha thima. Ndoweni nañganeni dhotagiha dhiñgonovi.

13 Yezu mwamaleliye onvulumutxa mulobwana dhahi wapariwe domonyo oddulene wakoodda woona vina ologa, Afarizi aahimmagedha dhahi: “Oddu onokopola muya dhabure na guru dha Belzebú, munddimuwa wa muyadhá.” Aahizinddiyela wila vanfuneya ewodhelo opitha ya muthu wila dhikopoliwena muya dhabure. Mbwenye awene aalogile wila ewodhelo yana Yezu aavahiwe na Satana. Omagedha okule kawali wa othambivi, mbwenye vina kuwana ntapulelo. Akonaga ojomba wawa wa wubuwela, Yezu wahawakula dhahi: “Athu a elabo modhene agawanaga anya-anya, elaboyá kinimela-wene; anamudhi agawanaga mukalelani, mudhi wawa onotolowa-wene. Muya dhabure dhigatakunagana anya, omweneyá wawa onemele dhavi?” (Mateu 12:22-26) Mwa txibarene Yezu waloga dhahi: “Kowiliwa ddili muthu wa Satana, baddigagujula esile dhikosile Satana, kuloga wila Satana agela osadduwela mabasaye nanda bagwa.” Agawodhile dhavi ovanya mutanaalelo obu wotomola murima?

14 Yezu kaamarihile otanaalelawa na awene. Aziwaga wila anamafara ena a Afarizi annakopola adomonyo wahavuza nivuzo nihinrutxa mbwenye na guru: “Akala miyo ddinokopola muya dhabure na nzina na satana, ki ana [obe anamafara] enyu anakopolege na nzina n’àni?” (Mateu 12:27) Mutapulelo wa makamaka wa mazu a Yezu wali obu: “Akala ddinakopola adomonyo na nzina na Satana, baito anamafara enyu anlabihedha nzina nakakene.” Afarizi agalogile eni? Txipo kanazinddiyelege wila anamafara awa akosa dhilobo na ewodhelo ya Satana. Dhaene Yezu wahilabihedha mubuwelo wawa wovirigana, baakwekwethela ononelamo mwaha obu wazuzumihile vaddiddi. Wengesa bahi mukalelo watanaaleli Yezu na awene kunziva? Noona katanaalela mithithi dhamwiwale Yezu mwinyene, sabwani wimela waye vina lizu naye txibarene nahenjedha guru ya mazu aye.

15-17. Karomola yotagiha modha ya mukalelo olabihedhi Yezu mutanaalelo na nzu “othabwa” wila asunzihe dhibaribari dhohagalaliha murima mwaha wa Babi waye.

15 Yezu vina ohilabihedha mutanaalelo wotomola murima wila asunzihe dhibaribari dhowaraliha dha Babi waye. Wili-wili wakosile ejene modheela olabihedha mutanaalelo wa nzu “othabwa” bagaakamiha anamewaya oobuwele ebaribari eziwilani bafiyedha munonelo wowarala vaddiddi. Modheela oladdaniha, mukalelo obu wa otanaalela onowodha ofiya mwari mwa murima. Ndoweni nisekeserhe dhotagiha biili bahi.

16 Bagakula okumbirha wa anamasunza aye wila aasunzihe olobela, Yezu wahiromola oviperheka wa amambali a omaningoni ‘wavaha dhapama’ anawa. Mumaleliye bagomiha elaga: “Akala nyuwo athu abure munoziwa wavaha aninyu dhapama, Babinyu oli wirimu othabwa, onowavaha muya wokoddela abale animuloba!” (Luka 11:1-13) Yezu woonihile mwaha obu modheela oladdaniha. Akala amambali athegi anotanaala esile dhinfuna anawa, othabwa Babi wehu wa odhulu oddwene oli wowakwana vina woligana mwa mikalelo dhotene, onowaroromeliha muya wokoddela anamebedha aye oororomeleya abene aninfiyedha na nlobelo moviyeviha!

17 Yezu wahilabihedha mutanaalelo wakakene avahaga nlago na zelu na wakwaniha dhozuzumiha. Ologile dhahi: “Anyakungu: kanala, kansinanga, kanna nddara, vano Mulugu onowasapela. Nyuwo muli athima opitha balame. Mone monuwelo anunuwa marhuwa mutakwani: olaba kanlaba, oluwa kanluwa . . . Ovano akala Mulugu onokoddeliha dhawene marhuwa a mutakwani antaburuwa ddabuno, mangwana addumeyiwa, kanthabwa owabalihani dhowabala nyuwo athu oyeva nroromelo?” (Luka 12:24, 27, 28) Akala Yehova onotanaala balame na marhuwa, kuloga wila onela watanaala vaddiddi athu abene animukwela vina animwebedha! Na mutanaalelo obu, mohaganyedha Yezu wahifiyedha mirima dha anamewa aye.

18, 19. Nitanaalele dhavi na muthu onloga wila kanrumeela wila Mulugu ohikalawo sabwani kanimoona?

18 Mu olaleyani mwehu, ninfuna nilabihedhege otanaalela wofanyeela wila nivaanyege masunziho ootakala. Ninfuna viina nilabihedhege otanaalela wotomola murima wila nisunzihe dhibaribari dhokaletxa dha Yehova. (Merelo 19:8; 28:23, 24) Ninofanyeela osunza olabihedha mutanaalelo worutxa? Nne wene. Nigano nisunzilihu mwa Yezu thawila ologa wokwekwetha onkosiwa na mukalelo wohirutxa ku okwene onthiddetxa mpirha.

19 Motagiha, nakule dhavi akala muthu onologa wila kanrumeela wila Mulugu ohikalawo sabwani kanimoona? Nitanaalele na iyene nlamulo na mwilaboni na tota epadduwe. Nigoona elobo epadduwile, ninozinddiyela wila ehikaana totelaya. Niloge dhahi: “Kowiliwa oli mukokolani nanda bufanyamo numba yomageya deretu bidhaalile dhoja (nipadduwo), ogahirumeela s’ohigoneela wila ohikala muthu (totela) osasanyile? Noona nigoona viina dhomesirhi dhohipambiheya dhisasanyiwe mwilaboni vina winjiva wa dhoja dhipigeliwe mmaddarani a elabo ya vati (nipadduwo), kayo yaderetu orumeela wila ohikala Muthu (totela) osasanyile? Bibilia onotanaalela na mukalelo obu: ‘Numba-numba ekana namamagayá; apa ddi Mulugu omagile dhetedhene.’” (Ahebreu 3:4) Txibarene, peno otanaalela wehu okale dhavi, kayo athu otene anarumeele.​—2 Tesalónika 3:2.

Foto vanikukuni 116

Kalabihedha mutanaalelo onafiye mmirimani mwa muthu

20, 21. (a) Nilabihedhe dhavi mutanaalelo na nzu “othabwa” wila noonihetxe mikalelo dha Yehova vina dila dhaye? (b) Ninfuna nisekeserhe eni mu kapitulu endawo?

20 Nigasunzihaga peno akala ninolaleya obe mmulogoni, iyo vina podi olabihedha mutanaalelo na nzu “othabwa” wila noonihetxe mikalelo dha Yehova vina dila dhaye. Motagiha, wila nilagihe wila nsunziho na woonihiwa goi na mukalakala mmothoni ninomutakaliha txibarene Yehova, niloge dhahi: “Babi gani agamulagile mwanaye na othiddeela nlada na mwanaya vamothoni? Noona mubuwelo wa oddumeyiwa vamothoni onomusilidha vaddiddivene Babi wehu wokwela wa odhulu!” (Jeremiya 7:31) Wila nimuwaralihe namafara mukwihu oddwene onyimuwile, wila Yehova onomukwela, nilogele dhahi: “Akala Yehova onowika thima balame ekithikithi, iyene onomutanaala vina onomukwela kadda mudhari waye onimwebedha velaboni ya vati vamodha na weyo!” (Mateu 10:29-31) Mukalelo obu wa guru wa otanaalela onowodha onikamiha ofiyedha mirima dha athu ena.

21 Nomala osekeserha marhe mararu bahi a osunziha alabihedhi Yezu, ninowodha woona s’ohirutxa wila asupai abale aakooddile omuthidda kaathabwihile mwalogelani wila: “Kanakalagawo muthu onloga ninga iyene.” Mu kapitulu endawo, ninfuna nisekeserhe marhe a osunziha txino anziwiwetxana Yezu, a olabihedha maladdaniho.

a Asupai akaletxa afumu a Sinedryu yasogorheliwa na anamakutha anddimuwa.

b Mazu aba anfanyeya va Merelo a Arumiwi 20:35, atagihiwe bahi na murumiwi Paulo. Txino wela wiwa bigalogiwa wene (na muthu wamwiwale Yezu bagaloga ejene obe na Yezu mwavenyeliye mu okwani) obe na ovuhuleliwa na Mulugu.

c Ayuda anfuniwana opitxa musoko wa yaka wa mu mparhani wakala wa drakma biili, esene dhañganana othambirha wa namalaba muthengo wa masiku meeli. Nivuru dhahi ninologa: “Musoko obu walabihedhiwetxa opitxiwa magastu a oddumeyiwa lubani siku na siku vina mikutho dhotene dhakosiwa mu nzina na nlogo.”

d Nilebiwe na Anamoona a Yehova.

Owodhe Dhavi Onfara Yezu?

  • Dhologa dha Yezu dhinukamiha dhavi osakula mazu awo ogakosaga diskursu mmulogoni?​—Mateu 11:25.

  • Alogi a vathaddo awodhe omutagiha Yezu na makalelo gani, mwa olabihedha mukalelo obu wa mavuzo?​—Mateu 11:7-9.

  • Owodhe dhavi olabihedha mosakulela mulogelo wa othabwiha vañgono dhilobo ogasunzihaga?​—Mateu 7:3; 19:24.

  • Ninga Yezu, niwodhe dhavi olabihedha masunzo oofanyeela nigaasunzihaga athu?​—Joau 13:5, 14.

    Manivuru a Etxuwabo (1987-2025)
    Obudduwa
    Ovolowa
    • Etxuwabo
    • Ovahedha
    • Dhosakula
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nlamulo na Olabihedhana
    • Mukalelo wa Ovolowana
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Ovolowa
    Ovahedha