KAPITULU 5
‘Mafumo Otene A Zelu’
1-3. Buvi mwaha wa diskursu yakosile Yezu siku na eridho yaka ya 31 E.C., nanda anamewaya oomeli eni milomo?
NTHI siku na eridho yaka ya 31 E.C. Yezu ohaleli ofiya o Kafarnau, sidadi yodhaala mabasa vaddiddi eli wañganana omaddowelo wa nzuwa wa makome a Nyaza ya Galilea. Yezu wela olobela yekavo omathiyu wotene vadhulu va mwango waddameli sidadi eji. Vati vayaga, iyene wahatxemerha anamasunza aye, nanda baasakulamo 12 abene atxemerhiliye arumiwi. Bagakosa ejene, mithithi dhinddimuwa dha athu, ena a wolapela vaddiddi aahinfara Yezu vego apa batugumana vamburoni vozirhimeya vamwangoni. Awene anofuna vaddiddi wiwa esile dhinfuniye ologa vina avulumutxiwe maredda awa. Yezu wahikosa esile dhafuna murima wawa.—Luka 6:12-19.
2 Yezu ohaddamela mithithi esile baavulumutxa areddaya otene. Omagomelowa, otene bali agumi, Yezu wahigilati baroma osunziha.a Mazu aye abalene alogiye siku nthile va pevoni yoridha txino ahatikiniha anamewa aye. Ebaribariya jawila awene kanamwiwege muthu mwina bagasunziha ninga mwasunzihedhiye. Wila eeke thima masunziho aye, Yezu kanromola nne meeddelo asunzihiwa na mulomo nne kanaromola arabinu abale ooziweyetxa Ayuda. Mbwenye onoromola wili-wili Malebo a Ahebreu abene obuwelihiwe. Mpaganyo waye bonyaala, mazuya kanrutxa ononelamowa, mutapuleloya bowooneya. Mumaleliye ologa, mithithi dhotene dhihuma milomo. Awene anfanyeela wene wuma milomo. Amalile omwiwa mulobwana wa zelu yopitha odduwene wakalilegewo!—Mateu 7:28, 29.
“Muthithi walivo otikina masunziho aye”
3 Diskursu ejile vamodha na dhilobo dhiina dhinjidhene dhilogile vina dhikosile Yezu, dhilebiwe mu Nzu na Mulugu. Ninokosa deretu ovuhudha esile dhinloga miselu esile dhubuwelihiwe mwaha wa Yezu, sabwani mwa iyene puli ‘mafumo otene a zelu.’ (Kolosi 2:3) Wadhilena wuvi zelu dhaene, ewodhelo ya oziwiha vina ononelihamo dhilobo na mukalelo wothiddihedheya mabasa? Woonihile dhavi zelu nanda niwodhe dhavi ofara yotagiha yaye?
‘Mulobwana Oddu Ondhana Wuvi Zelu Eji?’
4. Nivuzo gani nakosile anamewa a Yezu o Nazareti nanda sabwa yani?
4 Vari va oleddo dhahi waye wa olaleya, Yezu wahidhowa o Nazareti rhuwani ejilene yaleliwiye baroma osunziha mu sinagoga. Enjiya mwa anamewa aye aahuma milomo bagavivuza: ‘Mulobwana oddu ondhana wuvi zelu eji?’ Awene anziwa murala waye, amambali aye vina abali aye. Anziwa vina yawila wonuwihiwe voyelegiwani. (Mateu 13:54-56; Marko 6:1-3) Mohaganyedha, awene vina anziwa wila namasema oddu wowarala mazu kaavolowile mu dhiskola esile dhovuwa dha anamasunziha magano. (Joau 7:15) Noona nivuzo nawa kanatakalitxi.
5. Yezu wavuhulile wila zelu yaye yadha wuvi?
5 Zelu yana Yezu kayali etagano bure-bure ya mubuwelo waye wowakwana. Musogorhomwa mwa orumiwi waye, mudhidhi wasunzihiye vathaddo mu mparhani, Yezu wahivuhula wila zelu yaye yadha wumburoni wothukuwa vaddiddi. Walogile dhahi: “Dhinusunzihani miyo, kaiyo dhaga; sa Mulugu oddirumile.” (Joau 7:16) Txibarene, Babi omurumile Mwana ddali nipara na txibarene na zelu ya Yezu. (Joau 12:49) Kito Yezu wakelile dhavi zelu yadha wa Yehova?
6, 7. Na makalelo gani aakelile Yezu zelu ya Babi waye?
6 Muya wokoddela wa Yehova wela olaba mmirimani vina mmubuweloni mwa Yezu. Mwaha wa Yezu ninga Mesiya waroromelihiwe Izaiya wahithaga ologa dhahi: “Muya wa Nabuya [Yehova] onere okalagavi na iyene: muya wa ononelamo na wa thontho, muya wa malago na wolibiha, muya wa onona na w’omukwela Nabuya.” (Izaiya 11:2) Na muya wa Yehova bumutiteli vina bugeeddiha dhubuwelo na esile dhinkosiye, ninotikina sabwa yooneyelana mazu a Yezu zelu yopitha pitha?
7 Yezu wahigumela zelu ya Babi waye na mukalelo mwina wovaya vaddiddi. Ninga moonelihu mu Kapitulu 2, nsaka nakaliye odhulu, nthene nagoneeli vyaka dhohengeseya, Yezu wahikaana mudhidhi wa orava dhubuwelo dha Babi waye mwa okosa dhilobo. Kaninwodha wene otanaalela ovaya wa zelu egumeli Mwana bali na Babe, bagalaba ninga ‘mesirhi wa mabasa’ a Mulugu mwa othandda dhilobo dhiina dhotene, dhovuma vina dhihinvuma. Na sabwa yaderetu Mwana bagakala odhulu onoromoliwa ninga zelu esadduwile bikala muthu. (Gano dh’olelana 8:22-31; Kolosi 1:15, 16) Mu olaleyani mwaye motene, Yezu wanwodha olabihedha zelu ejile yagumeliye bali na Babi waye odhulu.b (Joau 8:26, 28, 38) Noona, kaninfanyeela otikinaga munuwelo wa eziwelo vina ovaya wa ononelamo wooneya mmazuni a Yezu obe otikinaga oligana wa othonga waye okulene onooneya mwa dhotene dhikosiliye.
8. Ninga anamafara a Yezu, nigumele dhavi zelu?
8 Ninga anamafara a Yezu, ninofanyeela vina omutamela Yehova vowila ddi nipara na zelu. (Gano dh’olelana 2:6) Pu mwenemo, Yehova kannika zelu na ntikiniho. Mbwenye iyene onowakula wene malobelo ankosihu na murima wotene banigakumbirha zelu enfuneya wila nakwanihena deretu dhozuzumiha dha egumi. (Tiago 1:5) Wila nikaane zelu eji, enofuneya owaraliha vaddiddi mpaddi wehu. Ninofanyeela otamelagavi ejene ninga “nifumo niviteyile.” (Gano dh’olelana 2:1-6) Indde, ninofanyeela otibagavi na ovaya, banigavolowa mu Nzu na Mulugu, mwenemo muvuhuliwe zelu yaye vina niwananihe egumi yehu na esile dhinsunzihu. Yotagiha ya Mwana Yehova jilitxi ya makamaka wila enikamihe okaana zelu. Ndoweni nisekeserhe dhipaddi dhinjidhene esuwene dhilagihile Yezu zelu vina nisunze mukalelo onawodhihuna omutagiha.
Mazu A Zelu
Zelu ya Mulugu evuhuliwe mBibiliani
9. Txini yavahile zelu vaddiddi masunziho a Yezu?
9 Mithengo dhinjidhene dha athu dhahifumbuwela okule wali Yezu wila amwiwe bahi agaloga. (Marko 6:31-34; Luka 5:1-3) Kintikiniha yawila Yezu mwafuguleliye mulomo, mwahibudduwa mazu a zelu yohiladdaniheya! Masunziho aye eela wooniha wila wanziwa vaddiddi Nzu na Mulugu vina wahikaana ewodhelo yohiladdaniheya ya ofiyedha mutoma wa dhilobodha. Masunziho aye anowazivela athu elabo yotene vina kankwela, anothiddihedheyavi mabasa. Koona dhotagiha dhiñgonovi dha zelu enfanyeya mmazuni a Yezu, “Namalaga Wotikiniha” oddule wathagiwe ologiwa.—Izaiya 9:5.
10. Mikalelo gani dhofanyeela dhinikokomezi Yezu okaana, nanda sabwa yani?
10 Diskursu ya Vamwangoni yaddiwena omaromo wa epaddi eji, bu mugumaniho munddimuwaya wa masunziho a Yezu s’ohigwaddiwa na mazu a namalebaya obe athu ena. Mu diskursuni eji, Yezu kankalela onilagavi wila ninyaalihege nlumi obe nikaanege mweddelo wofanyeela. Nlago naye ninofiyedha totelaya ya dhilobo. Sabwa yawila Yezu wanziwa wila dhubuwelo na dhiwelo dhinotota ologa vina merelo, Yezu ononikokomezela okaana mikalelo dhaderetu dha mubuwelo vina murima, ninga ekalelo ya okurumuwa, okaana dala ya okosa ennifunana Mulugu, ofunaga okala a thagaraga vina olabela osanzaya vina wakwela athu ena. (Mateu 5:5-9, 43-48) Venevo vankaanihu mikalelo esi mmirimani mwehu, panakaanihu malogelo vina mweddelo onfuneya, ohinkalela omuhagalalihavi Yehova, mbwenye vina onandaniha deretu na athu akwihu.—Mateu 5:16.
11. Agamulagaga muthu sabwa ya okosa yothega, Yezu wafiyedha dhavi mutomaya wa mwaha?
11 Agamulagaga muthu sabwa ya okosa yothega, Yezu wafiyedha mutomaya kakamwe watota mwahaya. Iyene kankalela onipangavi wila nirabele merelo a otimbwini. Mbwenye, ononilaga wila kanithiye owali osapwa mmirimani mwehu. (Mateu 5:21, 22; 1 Joau 3:15) Kakaleli okooddihavi oraruwa. Mbwenye, onolaga mosadduwela edhivi-dhivi enroma mmirimani bitota mwirelo obu wotakala wa olupa matelo. Ononikokomeza wila ninathiye mento ehu otatamula edhivi-dhivi yohifanyeela biddengutxa maningo. (Mateu 5:27-30) Yezu wabaddageletxa toteladha, kayo opavi. Iyene walogana dhimanya na dhifunelo dhintota merelo a othega.—Masalmo 7:14.
12. Anamafara a Yezu anoona dhavi nlago naye, nanda sabwa yani?
12 Mazu a Yezu ahikaana wene zelu vaddiddi! Kintikinihetxa wila “muthithi walivo otikina masunziho aye.” (Mateu 7:28) Ninga anamafara aye, ninowoona nlago naye na zelu ninga nlagiho na onikalihawo. Ninotamela okaana mikalelo dhofanyeela esile dhikokomeziye vamodha na thagaraga, osanzaya vina okwela, niziwaga wila dhaene ninowimetxa matibeelo a egumi enimuhagalaliha Mulugu. Ninovilibihedha ofudha mmirimani mwehu dhiwelo dhabure vina dhifunelo dhikooddihiliye, ninga owali wotakunana meno vina edhivi-dhivi ya ofunaga oraruwa, niziwaga wila okosa dhaene onela onikamiha orabela mweddelo wothega.—Tiago 1:14, 15.
Dila Ya Egumi Enlamuliwa Na Zelu
13, 14. Txini enlagiha wila Yezu wahilabihedha mirugu mwasakuleliye ddima ya egumi yaye?
13 Yezu koonihile zelu na mazuvi, mbwenye vina na merelo. Mukalelo waye wotene wa okalawo, esile dhasakuliye okosa, mukalelo waviwooniye vina merelo aye na athu ena, wanlagiha makalelo menjene ookoddela a zelu. Koona dhotagiha dhiñgonovi dhinlagiha wila Yezu walamuliwa na ‘zelu yothiddihedheya mabasa vina thotho ya wubuwela.’—Gano dh’olelana 3:21, NM.
14 Zelu enotaganyiheya na oziwa osakula. Yezu wahilabihedha mirugu sabwa ya osakula deretu ddima ya egumi yaye. Onowodha otanaalela egumi egakaaniliye—numba egamagihiliye, mpinddu ogakaaniliye obe ovuwa wa mwilaboni ogafiyedhiye okaana? Yezu wanziwa wila egumi yotamelaga mazangavi, aba “maveya, othamagela pevo.” (Kohelét 4:4; 5:10) Egumi eji ozimorha, yothiyana na zelu. Yezu wahisakula okoodda okaana dhilobo dhinjidhene. Iyene kafuna opa kobiri obe opigela mazanga. (Mateu 8:20) Mowiwanana na esile dhisunzihiliye, iyene wahinyaalihedha ninto naye elobo modha bahi—okosa ofuna wa Mulugu. (Mateu 6:22) Na zelu Yezu wahiperhekela mudhidhi waye vina guru dhaye okosa dhilobo dha Omwene, obwene olitxi wa makamaka vina onliva opitha dhilobo dha omaningoni. (Mateu 6:19-21) Dhaene iyene ohimetxa yotagiha enfanyeela otagihiwa.
15. Anamafara a Yezu awodhe dhavi olagiha wila anofwasiha ninto nanda ejene ekaleli eni dila ya zelu?
15 Nsaka na ovanene anamafara a Yezu anowoona zelu ya ofwasiha ninto. Dhaene awene anorabela ovilemeliha bure-bure na mangau vina otamela dhilobo dha elabo esene dhinnonga mudhidhi mwinjene vina guru. (1 Timóteo 6:9, 10) Enjene ahikosa elobo wila avugule dhilobo dha egumi yawa wila awodhe olabihedha mudhidhi mwinjene olaleya wa Okristu, mpaka olabaga ninga anamalaleya a Omwene, a mudhidhi wotene. Kuli dila yina ya zelu enfanyeela ofariwa, sabwani wikaga dhilobo dha Omwene vamburoniva vofanyeela onokaaniha osanzaya onddimuwa vaddiddi vina onikaaniha esile dhinfunihu.—Mateu 6:33.
16, 17. (a) Na makalelo gani alagihile Yezu wila wali woviyeviha vina wononelamo esile dhajeedheliye wa iyene mwinya? (b) Niwodhe dhavi olagiha wila nili ooviyeviha vina ninononelamo esile dhinjeedhelihu nanya?
16 Bibilia onowiwananiha zelu na oviyeviha, okwene ontaganyiheya na oziwa ejile elihu. (Gano dh’olelana 11:2) Yezu wali woviyeviha vina wannonelamo yajeedheliye wa iyene mwinya. Wanziwa wila kagasaddulile athu otene abalene eewale muselu waye. (Mateu 10:32-39) Wannonelamo vina wila kagawodhile wafiyedha athu otene. Noona baavaha anamafara aye mabasa a wakosa anamasunza. (Mateu 28:18-20) Na oviyeviha wahizinddiyela wila awene ‘agahiwodha wira opitha’ iyene, sabwani agahafiyedha athu enjiya mu dhipaddi dhinjidhene vina na mudhidhi wogoneela vaddiddi. (Joau 14:12) Yezu vina wahizinddiyela wila wanfuna nikamihedho. Wahirumeela nikamihedho na anju abale adheeli omulaba mwiddeddereni vina anju oddule wadheeli omuwaraliha bali mmunddani mwa Jetsemani. Mudhidhi wafuniye nikamihedho vaddiddi, Mwana Mulugu wahitxemerha nikamihedho.—Mateu 4:11; Luka 22:43; Ahebreu 5:7.
17 Iyo vina ninofanyeela oviyeviha vina ononelagamo ejile enwodhihu okosa. Ninofuna txibarene olaba na murima woziveliwa vina ovilibiha mmabasani a olaleya na wakosa anamasunza. (Luka 13:24; Kolosi 3:23) Mudhidhi wakakene, ninofanyeela wubuwela wila Yehova kanimuladdaniha muthu na mwina, iyo vina kaninfanyeela okosaga ejene. (Galásia 6:4) Zelu yothiddihedheya mabasa enela onikamiha wimetxa esile dhinfunihu ofanya, dholiganela, mowiwanana na owodha wehu vina mikalelo dhehu. Mowenjedha, zelu enela wasogorhela abale ana mpaddo wa mabasa oziwaga wila awene anogomeliwa, vina yawila mudhidhi na mudhidhi anofuna nikamihedho vamodha na nlibiho. Oviyeviha onela wawodhiha abene orumeela nikamihedho na mada meeli, aziwaga wila Yehova podi omulabihedha deretu Mukristu mukwihu ‘aapangarhaze.’—Kolosi 4:11.
18, 19. (a) Txini enlagiha wila Yezu wela wanonelamo vina wawaraliha anamasunza aye? (b) Nikaaneli eni sabwa yaderetu ya okamihaga vina wanonelamo athu akwihu, nanda niwodhe dhavi okosa ejene?
18 Tiago 3:17 onloga wila “ononélamo ondha odhulu . . . onovyeviha.” Yezu wannonelamo vina wannazuzumela anamasunza aye. Wanziwa deretu dhojomba dhawa, masiki dhaene, wañgana dhilobo dhaderetu dhakosani. (Joau 1:47) Wanziwa wila agahimunyanyala omathiyu wa okwekwethiwa waye, mbwenye iyene kavevihile ororomeleya wawa. (Mateu 26:31-35; Luka 22:28-30) Pedru wahikoodda dila tharu wila kamuziwile Yezu. Masiki na ejilene, Yezu wahimuthiddela myeddo Pedru vina wahikuluvela ororomeleya waye. (Luka 22:31-34) Omathiyu womariha wa egumi yaye velaboni ya vati, Yezu bagamulobelela Babi waye, kaaromoli dhojomba esile dhakosile anamasunza aye. Mbwenye wahiloga mwaderetu merelo awa mpaka omathiyu obule elaga: “Avirihamo nzu nenyu.” (Joau 17:6) Masiki na dhohakwana dhawa, wekile mmadani mwawa mabasa a weeddiha dhilobo dha Omwene waye. (Mateu 25:14, 15; Luka 12:42-44) Mohaganyedha, nikuluvelo vina nroromelo nakaaneliye nahalibihedha wene osogorhiha mabasa aarumiliye okosa.
19 Noona anamafara a Yezu ahikaana sabwa ya ofara yotagiha yaye. Akala Mwana Mulugu wannavilela anamasunza aye oohakwana, iyo oli athu anthega, ninofanyeela ononelagamo nigeeddaga muthu na mukwaye! (Filipi 4:5) Othiya odidelaga otonya dhojomba dha anamebedha akwihu, nididelege otonya dhaderetu dhinkosani. Ninokala a zelu nigobuwelaga wila ddi Yehova wasakulile. (Joau 6:44) Ebaribari jawila akala oderetu onawooniyena, iyo vina ninofanyeela woonaga. Ekalelo yofanyeela enela onikamiha othiya okalela ‘opiselavi murima’ dhovirigana, mbwenye vina otamelaga woona dhipaddi dhinfanyeelihu watamaalelana athu akwihu. (Gano dh’olelana 19:11) Nigaakuluvelaga abalihu vina arogorihu Akristu, ninowakamiha okosa dhilobo mpaka apale vanwodhani mwa omulaba Yehova vina othaba mmabasani abo.—1 Tesalónika 5:11.
20. Ninfanyeela okosa eni na nifumo nddimuwa na zelu nthene ninfanyeya mu mpaganyoni wa Mateu mpaka Joau, nanda sabwa yani?
20 Mpaganyo wa Mateu mpaka Joau mwaha wa egumi ya Yezu vina orumiwi waye, nthi nifumo wene nddimuwa na zelu! Ninfanyeela okosana eni mvaho obu wa thima vaddiddi? Omagomelo wa Diskursu ya Vamwangoni, Yezu wahakokomeza anamewa aye othiya okalelaga ovuruwanavi mazu aye a zelu, mbwenye vina ovirihamo, obe othiddihedha mabasa. (Mateu 7:24-27) Wiwananiha dhubuwelo, dhifunelo vina merelo ehu mowiwanana na mazu vina merelo a zelu a Yezu onela onikamiha ofanya egumi ekaliletxe ovanene vina wimela mu dila envaha egumi ya mukalakala. (Mateu 7:13, 14) Txibarene kuli dila yina ekaliletxe obe elitxi ya zelu egathukulilehu!
a Diskursu ekosile Yezu siku nthile ehidha oziweya ninga Dirskursu ya Vamwangoni. Ninga mulebeliwani va Mateu 5:3–7:27, eji ena maversikulu 107 nanda ologawa ogagoneeli wañganana mitala 20.
b Ninga munooneyelani, ‘erimu mwafuguwelani’ va obatizoni wa Yezu dhubutxedho dha okalawo waye odhulu dhahubuwa mmusorhoni.—Mateu 3:13-17.