Watchtower BIBILIOTEKA ONLINE
Watchtower
BIBILIOTEKA ONLINE
Etxuwabo
  • BIBILIA
  • MANIVURU
  • MATUGUMANO
  • cf epaddi 16 pp. 161-171
  • ‘Yezu Ohakwela Mpaka Omagomelo’

Epaddi eji kunfwanyeya mavidiyu

Onilevelele, kiwodheyile otomola vidiyuya

  • ‘Yezu Ohakwela Mpaka Omagomelo’
  • Kadhawuno Okale Namafara Waga
  • Mwana Musorho
  • Makani Oladdana
  • Wanvilela
  • Wantanaala Esile Dhafuna Arumiwi
  • Wanlevelela
  • Ohitonyihedha Nikuluvelo Naye
  • Kasunza na Mazu Omariha Alogile Yezu
    Mwang’aneli Onvuwiha Omwene wa Yehova (Wosunzana)—2021
  • “Mugakwelanaga, Athu Etene Anoziwa wi Muli Anamasunza Aga”
    Mwang’aneli Onvuwiha Omwene wa Yehova (Wosunzana)—2023
Kadhawuno Okale Namafara Waga
cf epaddi 16 pp. 161-171

KAPITULU 16

‘Yezu Ohakwela Mpaka Omagomelo’

1, 2. Yezu walabihedhi dhavi omathiyu waye womariha na arumiwi aye, nanda mawora aba oomariha amukaleli eni a makamaka?

MWAGUMANIHEDHIYE arumiwi aye mu kambirhinya ya numba dhahi ya mudhulu mu Jeruzalemi, Yezu wahiziwa wila wali omathiyu womariha na awene. Ohaddamela mudhidhi wowiyelela wa Babaye. Mwari mwa mudhidhi muñgonovi, Yezu onela othiddiwa vina nroromelo naye ninela wehiwa vopitha. Masiki woziwene wila ohaleli okwa, eji kinimukathamiha otanaala esile dhinfuna arumiwi.

2 Yezu wahimala wapanga arumiwi aye wila agahathiya, mbwenye wahikaanavi dhologa gwe wila aawaralihedhe wakwaniha esile dhafuna opadduwa musogorho. Noona walabihedha mudhidhi obu womariha wathima bagasunziha dhitagano dha makamaka dhinfuna wakamiha othiddeelavi nroromelo. Dhologa dhaye sa mmirimani vaddiddi vina sa omarho opitha dhiina dhalogitxiye na awene. Sabwa yani Yezu aazuzumeletxa arumiwi aye opitha iyenene mwinya? Mawora aba oomariha amukaleli eni a makamaka vaddiddi? Yowakulaya eli na nzu nimodha bahi, okwela. Onowakwela vaddiddivene.

3. Niziwile dhavi wila Yezu kajeedhile mpaka omathiyu waye womariha wila aakwele anamafara aye?

3 Vyaka dhinjidhene musogorhomwa aromaga oleba muthaka waye wowubuwelihiwa onloga dha omathiyu obule, murumiwi Joau ohileba dhahi: “Mathanga a Paskwa ali vakuvi.Yezu wanziwa wi mudhidhi waye w’ovenya mwilaboni mpuno, wiyelela wa Babe, wafiya. Iyene, wakwelavi akwaye ali mwilaboni, oakwela mukwelelo [obe ‘mpaka omagomelo’].” (Joau 13:1, NM) Kayo wila Yezu wajeedhile mpaka omathiyu obule wila ‘aakwele akwaye.’ Mwari mwa olaleya waye wotene, na makalelo menjene oothiyana-thiyana, wahooniha wila onowakwela anamasunzaye. Jofuneya iyo osekeserha makalelo mena alagihiliye okwela waye, sabwani modheela omutagiha panawodhihu okaana ebaribari yawila nili anamasunza aye atxibarene.

Wanvilela

4, 5. (a) Yezu wafanyeelelani wavilela anamasunza aye? (b) Yezu wakosile eni arumiwi aye araru mwakooddelani okala txenjewa mmunddani mwa Jetsemani?

4 Okwela na ovilela aneedda vamodha. 1 Korinto 13:4 onloga wila “Onkwela onovilela” nanda ovilela ku wapisela athu murima. Yezu wanfanyeela wavilela anamasunzaye? Wanfanyeela txibarene! Ninga moonelihu mu Kapitulu 3, arumiwi ela orutxiwa oviyeviha. Ahakulana dila dhinjidhene mwaha wa bani wali munddimuwa mwakalelani. Yezu wakosile dhavi? Wahiludduwa bawakula na onyoonyeya obe na ya mmirimani? Nne. Na oviyeviha, wahitanaalela na awene masiki ‘vabudduwilanivo opambihana’ wothidda motho omathiyu waye womariha waliye na awene!​—Luka 22:24-30; Mateu 20:20-28; Marko 9:33-37.

5 Musogorhomwa omagomo wa omathiyu obule womariha, Yezu mwadhoweliye mmunddani mwa Jetsemani na arumiwi aye oororomeleya 11, ovilela waye wahehiwa wili. Aathiyaga arumiwi atanu na araru, Yezu ohimuthukulavo Pedru, Tiago na Joau badhowana mwari mwa munddaya. Venevo baapanga dhahi: “Miyo ddikwa-wene; kalani veneva, muddikalihevo.” Ohivenyavo vañgono badhowa olobela na owarala vaddiddi. Mumaleliye olobela na mudhidhi mwinjene ohawiyelela arumiwi abale araru. Wafanyile bagakosa eni? Mmudhidhini obu wa wehiwa waye onddimuwa, awene ela ogona kakamwe! Wahanyanyuwela sabwa ya okoodda okala txenjewa? Nne, wahakokomeza na ovilela. Mazu aye a oderetu ahilagiha wila wannonelamo mukalelo wasegedheyilani na esile dhapadduwa vina wobana wawa.a Ohiloga dhahi: “Txibarene murima onofuna, maningo bobanile.” Omathiyu obule Yezu wahivilelavi, masiki veyeliye dila dhinjidhene baafanya agonaga!​—Mateu 26:36-46.

6. Nimutagihe dhavi Yezu mwa esile dhinkosihu na athu akwihu?

6 Jaderetu woona wila Yezu kanyimuwile na arumiwi aye. Omagomelowa ovilela waye wahibaala misapo, sabwani alobwana aba oororomeleya ahisunza ofuneya wa oviyeviha vamodha na okala txenjewa. (1 Pedro 3:8; 4:7) Nimutagihe dhavi Yezu mwa esile dhinkosihu na athu akwihu? Makamaka anddimuwa a mmulogoni anofanyeela ovilelaga. Akristu akwawa podi onfiyedha munddimuwa wa mmulogoni na makathamiho awa oku munddimuwaya balemile obe bazuzumile na dhaye. Dila dhiina abale anfuna nikamihedho txino anorutxiwa wiwelela nlago. Masiki dhaene, anddimuwa a mmulogoni ana nivilelo anela “wasumulula na murima wofewa” vina ‘weeddihaga mabilaya na wovelela.’ (2 Timóteo 2:24, 25; Merelo 20:28, 29) Amambali vina anofanyeela otagiha ovilela wa Yezu, sabwani dila dhiina txino ana anorutxiwa wiwelela nlago obe osaddeyiwa. Okwela vina ovilela onowakamiha amambali okoodda onyanyala owararela wasunziha anawa. Ovilela oku onovaha mareeliho menjene.​—Masalmo 127:3.

Wantanaala Esile Dhafuna Arumiwi

7. Na makalelo gani atanaali Yezu dhilobo dha omaningoni vina dha omuyani dha anamasunzaye?

7 Okwela onoonihiwa na merelo ahili a nrima. (1 Joau 3:17, 18) Okwela ‘kunkumbela vaye.’ (1 Korinto 13:5) Okwela wahimukosiha Yezu otanaala dhilobo dha omaningoni vina dha omuyani dha anamasunzaye. Dila dhinjidhene ohakosela dhilobo aweneya ahinaloge enfunani. Mwawooneliye wila ahilema, wahapanga wila anfare ‘vego wila avume vañgono.’ (Marko 6:31) Mwazinddiyeliye wila ahipiwa dala, wahivenya baavaha yoja, vamodha na matxikwi a athu aadheeli omwiwa bagasunziha.—Mateu 14:19, 20; 15:35-37.

8, 9. (a) Txini entonyihedha wila Yezu wanzinddiyela dhofuneya dha omuyani dha anamasunzaye nanda batanaala? (b) Bali va pingirizini, Yezu woonihile dhavi nzuzumelo naye oderetu wa mai waye?

8 Yezu wanzinddiyela dhofuneya dha omuyani dha anamasunzaye nanda batanaala. (Mateu 4:4; 5:3) Dila dhinjidhene agasunzihaga wela watanaala na mukalelo wa vawoka. Diskursu ya Vamwangoni yakoseliwetxe oderetu wa anamasunzaye. (Mateu 5:1, 2, 13-16) Agasunziha na vimarya, “vakaliye yeka na anamasunza aye, wanatapulela dhetedhene.” (Marko 4:34) Yezu ohimuthoma “mwimeleli wororomeleya, wamalago” wila akaane ebaribari yawila anamafara Aye ajihiwege deretu mpaddi wa omuyani Iyene beyeleli odhulu. Nikuru nthi na mwimeleli, na abali a Yezu athikitheliwe na muya velaboni ya vati, anovahaga ‘yoja mmudhidhinimwa’ na ororomeleya ovenya vyaka zana dhoroma E.C.​—Mateu 24:45.

9 Siku na okwa waye, Yezu wahooniha na mukalelo wa wumiha milomo nzuzumelo naye mpaddi wa omuyani wa abale anakweliye. Katanaalela nipadduwo nthi. Yezu watomeyiwe va pingirizini bagatabuwa na wiwa opa wopitha. Wila akapule muya wanfanyeela othithimedha odhulu vañgono na manyalo. Ejene yannimusosomedha vaddiddivene sabwa ya mithotho dhatoroliwena manyalo aye vina pingirhizi ejene yawarunya edduni yaye yomala operedheya. Ologa okwene ontaganyiheya na ovuma, wanrutxa vamodha na opa vina. Masiki na dhotene esi, ahinathi okwa Yezu wahiloga mazu alagiha wila onomukwela vaddiddi mai waye Maria. Mmooneliye Maria na murumiwi Joau bemelile vakukuvi, Yezu wahiloga na lizu nowiweya masiki na athu akoodda otanaala dhapadduwa, ohiloga na mai waye: “Muyana wé, mwaninyu dduddu!” Na Joau bampanga dhahi: “Mayo, dduddu!” (Joau 19:26, 27) Yezu wanziwa wila murumiwi oddu wororomeleya kagakaleli otanaalavi dhofuneya dha omaningoni dha Maria, mbwenye vina dhofuneya dha omuyani.b

Mafoto vanikukuni 164, 165

Amambali ana nzuzumelo anovilela, vina anotanaala esile dhinfuna anawa

10. Amambali amutagihe dhavi Yezu oku bagatanaala dhinfuna anawa?

10 Amambali ana nzuzumelo anofanyeela otanaalela yotagiha ya Yezu. Babi onkwela wene murala waye onosapela. (1 Timóteo 5:8) Athu ali misorho dha murala, abene ankwela vina ana mpimo, anotamela mudhidhi wa ovuma vina wa ovega. Elitxi ya makamaka ja amambali ali Akristu wakwanihaga dhofuneya dha omuyani dha anawa. Na mukalelo gani? Amambali aba anosasanyedha nsunzo na Bibilia na murala, vina anowaralela weeddihaga dhipaddi dha nsunzo nthi wila anawa asanzayege vina dhalibihege. (Olibiha 6:6, 7) Na mazu vina yotagiha, amambali anowasunziha anawa wila olaleya ba mabasa alitxi a makamaka, vina ovisasanyedhela vamodha na odhowa omatugumanoni a Okristu, eji epaddi ya makamaka ya mabasa awa a omuyani.​—Ahebreu 10:24, 25.

Wanlevelela

11. Yezu wasunzihile eni anamafara aye mwaha wa olevelela?

11 Olevelela onokosa epaddi ya okwela. (Kolosi 3:13, 14) 1 Korinto 13:5 onloga wila okwela ‘kunkoya ntxiga.’ Midhidhi dhinjidhene, Yezu ohasunziha anamafara aye ofuneya wa olevelela. Wahakokomeza walevelela athu akwawa, othiya “dila tanu na bili bahi,” mbwenye dila “makumatanu na meli wileyamo dila tanu na bili”—ejene entapulela muthengo wohengeseya. (Mateu 18:21, 22) Wahasunziha wila muthegi agalagiwa nanda batxinuwa onofanyeela oleveleliwa. (Luka 17:3, 4) Mbwenye Yezu kaali ninga Afarizi abale agwalagwambi, abalene asunziha na mulomovi bahi; Yezu wansunziha na yotagiha yaye. (Mateu 23:2-4) Ndoweni noone mukalelo walagihile Yezu ofuna waye olevelela masiki marho waye wokuluveleya vamunyonyiliye.

Foto Yorabaraba vanikukuni 166

12, 13. (a) Mukalelo gani Pedru wamunyimuliye Yezu omathiyu wa othiddiwa Waye? (b) Merelo a Yezu mwavenyeliye mu okwani oonihile dhavi deretu yawila kakalela olaleyavi nlevelelo?

12 Yezu wahandana vaddiddi na murumiwi Pedru, mulobwana wohagalaliha murima oddwene warumarumetxa dila dhiina. Yezu wahizinddiyela mikalelo dhaderetu dha Pedru banvaha gari dha mabasa a vawoka. Pedru vamodha na Tiago vina Joau ahoona na mento awa matikiniho akooddile wooniwa na arumiwi ena mwa abale 12. (Mateu 17:1, 2; Luka 8:49-55) Ninga mumalelihu woona, Pedru wali mmodha mwa arumiwi anfarile Yezu mwari mwa mundda wa Jetsemani omathiyu wa othiddiwa Waye. Masiki na ejene, omathiyu obule Yezu mwagulihedhiwiye bamagiwa, Pedru na arumiwi ena aahimunyanyala Yezu bathawa. Musogorhomwa, Pedru wahiliba murima vañgono bemela otakulu, oku Yezu bageehiwa s’ohifanyeela. Masiki na ejilene, musogorhomwa Pedru ohikala muliba wova bakosa yojomba enddimuwa vaddiddi, bamukoodda Yezu dila tharu alogaga othambi wila kamuziwile wene! (Mateu 26:69-75) Yezu wakosile eni? Weyo ogakosile eni kowiliwa marho wawo wa vamirimani ohunyimula dhaene?

13 Yezu wahimala ovisasanyedhela omulevelela Pedru. Wanziwa wila Pedru wahidhugudheya na opa wa yothega yakosiliye. Mwatxibarene, murumiwi oddulene wamalile otxinuwa “oroma wunla.” (Marko 14:72) Siku na ovenya Waye mu okwani, Yezu wahimuthwanyuwela Pedru, txino wila amulibihe vina anvumihe murumiwi oddu. (Luka 24:34; 1 Korinto 15:5) Dhihinakwana myeri mili musogorhomwa, Yezu wahimwika Pedru ethomo modheela omuthiya osogorhela ovaha onamoona mithithi dha athu mu Jeruzalemi siku na Pentekoste. (Merelo 2:14-40) Nubuwele vina yawila Yezu kakaaneli ya mmirimani arumiwi otene sabwa ya omunyanyala. Mbwenye mwavenyeliye mu okwani wela watxemerhavi “abalaga.” (Mateu 28:10) Kinooneya wila Yezu kakaleli olaleyavi nlevelelo?

14. Ninfanyeela eni osunza walevelela athu akwihu, nanda nilagihe dhavi wila ninofuna olevelela?

14 Ninga anamasunza a Kristu, ninofanyeela osunza walevelela athu akwihu. Sabwa yani? Mothiyana na Yezu, iyo kanakwanile, ninga abale annithegela. Mudhidhi na mudhidhi ninovirigana na mazu obe merelo. (Roma 3:23; Tiago 3:2) Na walevela athu akwihu vagakala sabwa ya wakaanela thagaraga, ninonfugulela Mulugu dila ya onilevelela dhothega dhehu. (Marko 11:25) Ki niwodhe dhavi olagiha wila ninofuna walevelela abale annithegela? Dila dhinjidhene okwela ononikamiha opwaza dhothega vina dhojomba dhiñgono dhinkosa athu akwihu. (1 Pedru 4:8) Abale anikoseli yabure agatxinuwa wene ninga mwakoseli Pedru, ninfuna txibarene nitagihe ofuna wa Yezu olevelela. Othiya okoyaga ya mmirimani, na zelu ninokoodda okoya ya mmirimani. (Éfeso 4:32) Nigakosaga dhaene, ninokalihamo murenddele mmulogoni, vina ninokaana murenddele wehu wa mubuwelo vina murima.​—1 Pedro 3:11.

Ohitonyihedha Nikuluvelo Naye

15. Yezu wakuluvelela eni anamasunzaye masiki na dhojomba dhawa?

15 Okwela onowiwanana na nikuluvelo. Okwela ‘onororomela dhotene.’c (1 Korinto 13:7) Sabwa ya okwela, Yezu wannakuluvela anamasunzaye masiki na dhohakwana dhawa. Wannakuluvela vina wanroromela yawila mmirimani mwawa anomukwela wene Yehova bagafuna okosa ofuna Waye. Masiki vajombani, Yezu kasumulela sabwa yakoselani. Motagiha, murumiwi Tiago na Joau mwamukoselani mai wawa omukumbirha Yezu wila agilati noku-noku na Yezu mu Omweneni mwaye, Yezu kaaganyedhi nroromelo nawa obe kaathiyihile okala arumiwi.​—Mateu 20:20-28.

16, 17. Mabasa gani aathomeli Yezu anamasunzaye?

16 Alagihaga nikuluvelo naye, Yezu wahathomela anamasunzaye mabasa oothiyana-thiyana. Dila biili dharuwihiliye dhoja na ntikiniho bajiha mithithi dha athu, wahathomela anamasunzaye mabasa a ogawa dhojadha. (Mateu 14:19; 15:36) Amusasanyedhaga Paskwa waye womariha, wahimuthoma Pedru na Joau odhowa o Jeruzalemi osasanya dhitaganodha. Bagumela mwana nibila, vinyu, mukathe ohina emela, mukwani wowawa na dhilobo dhiina dhafuneya. Nthi kanali nibasa niñgono, sabwani Nlamulo na Mizé naloga wila mathanga a Paskwa akosiwege ninga mwafuneyelani, nanda Yezu wanfanyeela osoriha Nlamulo nthile. Mowenjedha, vasogorhova omathiyu obule, Yezu wahilabihedha vinyuya na mukatheya ohina emela ninga dhizinddiyelo dha makamaka mweteliye Mathanga a Wubuwela okwa waye.​—Mateu 26:17-19; Luka 22:8, 13.

17 Yezu wahoona wila jofanyeela waperhekela anamasunzaye mabasa alitxi a makamaka. Ninga mumalelihu woona, ohathomela anamafara aye athikitheliwi velaboni ya vati mabasa a makamaka a osasanyedha vina ogawa oja wa omuyani. (Luka 12:42-44) Kobuwela vina yawila ohika mmadani mwa anamasunzaye mabasa manddimuwa a olaleya vina wakosa anamasunza. (Mateu 28:18-20) Masiki ovanene, vankooddihu omoona vina vanlamuliye ovenyedha odhulu, Yezu ohiperheka mulogo waye wila weeddihiwege na alobwana anawooniye wila anofanyeela, nanda onowaperhekela mulogo ninga mvaho.​—Éfeso 4:8, 11, 12.

18-20. (a) Nakuluvele vina naroromele dhavi eweleli akwihu? (b) Nitagihe dhavi ofuna wa Yezu wa othoma mabasa? (c) Txini enfuna osekeserhiwa mu kapituluni endawo?

18 Nifare dhavi yotagiha ya Yezu mwa esile dhinkosihu na athu akwihu? Nigakuluvela vina nigaaroromela eweleli akwihu ninotonyihedha wila ninowakwela. Nubuwelege wila okwela onañganetxa ejile ekalile, othiyaga yabure. Athu akwihu aganinyimula, ejene enapadduwe mudhidhi na mudhidhi, okwela onela onikathamiha omaguvela wila dhitanaalelo dhawa sotakala. (Mateu 7:1, 2) Nigawoonaga eweleli akwihu na mukalelo waderetu, ninela weeddana na mukalelo onlibiha, othiya mukalelo onobaniha.​—1 Tesalónika 5:11.

19 Ninowodha otagiha ofuna wa Yezu othoma mabasa? Jofuneya abale ansogorhela mmulogoni wathomela athu ena mabasa anafanyeela, bagakuluvela wila anela okosa mpaka apale vanwodhani. Modheela ejene anddimuwa a mmulogoni adhile vawale anowodha wavaha nsunziho ninfuneya azombwe abene ‘antamela izo’ ya okamihedha mmulogoni. (1 Timóteo 3:1; 2 Timóteo 2:2) Nsunziho nthi thofuneya vopitha. Venevo vanwaralihavi Yehova mabasa ankoselihu Omwene waye, anelege ofuneyavi alobwana anfanyeela wila asunzihedhiwe otanaala mabasa aba ankala enjivagavi.​—Izaiya 60:22.

20 Yezu ohinivaha yotagiha yokaletxa ya wakwela athu akwihu. Mwa makalelo otene anwodhihuna onfara, otagiha okwela waye kulitxi wa makamaka. Mu kapituluni endawo ninela osekeserhamo mukalelo woonihilitxiye wila ononikwela​—ofuna waye wa operheka egumi yaye.

a Thurho dha arumiwi kadhatoteyi na olemavi wa maningo. Muselu onromola yakakene va Luka 22:45, onloga wila Yezu “wafwanyilé agonaga vowi alema n’oriba murima.”

b Enooneya ninga esene dhapadduwa Maria bali mamukwela, nanda enkala ninga anaye ena aali ahinathi okala anamasunza a Yezu.​—Joau 7:5.

c Kintapulela wene wila okwela onroromela bure-bure. Mbwenye entapulela wila okwela kunsumulela obe kunaganyedha na ebewe. Okwela onorabela omaguvela othonga esile dhinubuwela athu ena obe omaguvela ologa wila dhinkosani sabure.

Owodhe Dhavi Onfara Yezu?

  • Ekaleli eni yofuneya ovuruwana nlago na Yezu ninloga olevelela?​—Mateu 6:14, 15.

  • Nithiddihedhe dhavi mabasa mutoma wa emarya ya Yezu yaloga ofuneya wa iyo olevelelaga?​—Mateu 18:23-35.

  • Yezu warihile dhavi anamasunzaye, nanda nimutagihe dhavi?​—Mateu 20:17-19; Joau 16:12.

  • Yezu wamuthiyile dhavi Pedru oziwa wila Wannimukuluvela, nanda nakuluvele dhavi athu akwihu?​—Luka 22:31, 32.

    Manivuru a Etxuwabo (1987-2025)
    Obudduwa
    Ovolowa
    • Etxuwabo
    • Ovahedha
    • Dhosakula
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nlamulo na Olabihedhana
    • Mukalelo wa Ovolowana
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Ovolowa
    Ovahedha