‘Kasunzihile Elo Ahilogile Na Emarya’

1-3. (a) Anamasunza eedda na Yezu aana gari gani ya vawoka, nanda wakamihile dhavi wubuwela esile dhasunzihiye? (b) Vimarya dhowarala dhinkooddela eni orutxa wubuwelawa?

ANAMASUNZA aneedda na Yezu ahikaana gari ya vawoka. Anosunza kakamwe na Namasunziha Munddimuwa. Anowodha ovuruwana lizu naye bagatapulela Nzu na Mulugu vina bagaasunziha dhibaribari dhohagalaliha murima. Mudhidhi obu ohaliwo, anofanyeela opamela mazu aye a thima mmusorhoni vina mmirimani mwawa; kunafiya mudhidhiya wa olebiwa.a Mwa dhaene, Yezu onowakamiha wubuwela esile dhinsunzihiye. Na mukalelo gani? Na mukalelo waye wa osunziha, makamaka thotho dhaye dha olabihedha vimarya.

² Mohaganyedha, vimarya dhowarala kadhindduwaliwa na omaguva. Namaleba dhahi ohoona wila vimarya “dhinosaddula maru bakala mento” yawila esene “dhinowathiya anamewaya wañganaga dhitaganodha mmusorhoni mwawa.” Vowi dhowoona dhinokamiha vaddiddi ononelamo elobo, vimarya dhinokosiha yubuwelo masiki yopipiriha bikoodda orutxa ononelamowa. Vimarya dhinononelihamo mazu, badhiganisunziha masunzo ampameleya kakamwe mmusorhoni mwehu.

³ Kuli namasunziha velaboni ya vati wakaanilege thotho ya olabihedha vimarya ompitha Yezu Kristu. Mpaka ovanene, vimarya dhaye dhinowubuweliwavi s’ohirutxa. Yezu wakuluvelela eni mukalelo obu wa osunziha? Txini yawaralihetxa vimarya dhaye? Nisunze dhavi olabihedha mukalelo obu wa osunziha?

Sabwa Yalabihedhela Yezu Vimarya

4, 5. Yezu walabihedhela eni vimarya?

⁴ Bibilia onologa sabwa biili dha makamaka dhalabihedhela Yezu vimarya. Yoroma, okosa dhaene ohisoriha nivuhulo. Va Mateu 13:34, 35, ninowengesa dhahi: “Yezu osunziha dhetene na vimarya, kasunzihile elo ahilogile na misibo. Dhahene dhihireya dhalogile namavuhulela: ‘Dinere ofugula mulomo ddilogaga na vimarya.’” Namavuhulela oromoliwe na Mateu wali namaleba wa Masalmo 78:2. Namaleba oddule ohileba na wubuwelihiwa na muya wa Mulugu mazana a vyaka mundduni Yezu ahinathi obaaliwa. Koona ejile entapulela ejene. Matxikwi a mazana menjene a vyaka na othaga, Yehova wahilamula wila Mesiya agahisunziha na vimarya. Noona txibarene Yehova onowika thima mukalelo obu wa osunziha.

⁵ Yanawili, Yezu ohitapulela wila walabihedhela vimarya wila aathiyanihe abale aana mirima ‘dhofugeya.’ (Mateu 13:10-15; Izaiya 6:9, 10) Makalelo gani awodha vimarya dhaye okona dhitanaalelo dha athu? Midhidhi dhiina wafuna wila anamewa aye akumbirhe mutapulelo wila anoneletxemo mazu aye mowakwanela. Athu ooviyeviha anfuna ovuza, oku abale avikonya obe akoodda otanaala kafuna. (Mateu 13:36; Marko 4:34) Noona vimarya dha Yezu dhahavuhulela ebaribari abale aana mirima dha dala ya ebaribari eji; mudhidhi wakakene vimarya dhaye dhannavitela ebaribari abale aana mirima dha ovikonya.

6. Vimarya dha Yezu dhalabeli dhopureyamo gani?

⁶ Vimarya dha Yezu dhahilabela dhilobo dhiina dhinjidhene dhopureyamo. Dhantota ntanaalo badhigakokomeza athu ovuruwana. Dhela wooniha dhilobo mmusorhoni dhakoodda orutxa ononelamowa. Ninga mulogeliwani omaromo, vimarya dha Yezu dhihakamiha anamewa aye wubuwela mazu aye. Diskursu ya Vamwangoni, ninga mulebeliwani va Mateu 5:3–7:27, ji yotagiha yaderetu vaddiddi ya olabihedha wa Yezu vimarya. Mowiwanana na mpaganyo dhahi, diskursu eji ena makalelo a ologa wa ezinddiyelo okwaranya 50. Wila ononelemo ejene, kobuwela wila diskursu eji podi wengesiwa na lizu nowiweya mudhidhi wa wañganana mitala 20. Na muthamagelo obu mulogelo wa ezinddiyelo onologiwa agavira wañganana asegundu 20! Mowooneya, Yezu wahoona thima ya olabihedha vimarya!

7. Nitagihele eni olabihedha wa Yezu vimarya?

⁷ Ninga anamafara a Kristu, ninfuna nitagihege mukalelo waye wa osunziha, vamodha na olabihedha vimarya. Ninga tempero dhinzivihiha dhoja, vimarya dhowarala dhinoziviha osunziha wehu. Mazu ootanaaleliwa deretu, abene anooniha dhilobodha mmusorhoni anowodha vina ononelihamo s’ohirutxa dhibaribari dha makamaka. Ndoweni nañganeni dhitagano dhiñgonovi dhawaralihile vimarya dha Yezu. Nigamala panawodhihu woona mukalelo onawodhihu olabihedha deretu mukalelo obu waderetu wa osunziha.

Wanlabihedha Maladdaniho Ahinrutxa

8, 9. Yezu walabihedhi dhavi maladdaniho ahinrutxa, nanda txini yawaralihiletxe maladdaniho alabihedhiye?

⁸ Agasunzihaga, dila dhinjidhene Yezu wanlabihedha maladdaniho akoodda orutxa, akala a mazu mañgonovi bahi. Masiki dhaene, mazu ahinrutxa ahipamela mmusorhoni dhubutxedho vina dhihisunziha dhibaribari dha makamaka dha omuyani. Motagiha, bagaakokomeza anamasunza aye wila ahizuzumeletxe dhofuneya dha siku na siku, wahaladdaniha na “balame dhinvava wirimu” vina “marhuwa mutakwani.” Balame kadhimpopa nanda badhisinanga, nne marhuwa a mutakwani kanlaba vina kanluwa. Masiki na ejene, Mulugu onotanaala esene. Mutomaya kunrutxa woonawa​—wawila akala Mulugu onotanaala balame na marhuwa, txibarene onela watanaala athu ‘antamelavi voroma omwene wa Mulugu.’​—Mateu 6:26, 28-33.

⁹ Yezu vina wahilabihedha venjivene maladdaniho abene awaralitxi opitha oliganiha. Ologa wa maladdaniho kwa elobo okala ninga yina. Wili, veneva Yezu kaarutxihile oladdanihawa. Mudhidhi dhahi wahapanga anamasunza aye: “Nyuwo muli warya wa elabo.” Anamasunza ahiwodha ononelamo s’ohirutxa ejilene yaddana nladdanihona, yawila modheela mazu vina merelo awa, agahithiya txeza ya ebaribari ya omuyani oñganimela vina wakamiha athu omuthithimiha Mulugu. (Mateu 5:14-16) Koona maladdaniho mañgonovi alabihedhi Yezu: “Nyuwo muli mwinyu wa elabo” vina “Miyo ddili muri wa mvidera, nyuwo muli mirayidhá.” (Mateu 5:13; Joau 15:5) Malogelo aba a ezinddiyelo bowarala vaddiddi sabwa yawila kanrutxa.

10. Sivi dhotagiha dhinlagiha mukalelo onwodhiwe olabihedha vimarya ogasunzihaga?

¹⁰ Owodhe dhavi olabihedha vimarya ogasunzihaga? Kili yofuneya wubuwela nanda bupandda gahala dhogoneela. Katamela bahi wubuwela maladdaniho ahinrutxa. Katanaalela wila onsekeserha mwaha wa ovenya mu okwani nanda onfuna oladdanihe yawi Yehova kanrutxiwa wavenyiha akwile. Nladdaniho gani ninubuweliwe? Bibilia onolabihedha ogona ninga nladdaniho na okwa. Podi ologa wi, “Mulugu onowodha onvenyiha muthu okwile ninga munwodhelihu onvenyiha s’orutxa muthu wagona.” (Joau 11:11-14) Niloge wila onfuna oladdanihe yawila wawunuwiha ana beddeleya deretu onofuna okwela vina obona. Yotagiha gani egalabihedhiwe? Bibilia onlabihedha nladdaniho nthi: Ana ali ninga ‘mirayi dhiswa dha mvidera.’ (Masalmo 128:3) Ogahiloga wila, “Okwela vina nzivelo dhinowakosela ana esile dhinkosela txeza ya nzuwa vina manje miri.” Nladdanihona nigahirutxe, anamewaya panakooddani orutxiwa ononelamo.

A Dhokoseya Dha Siku Na Siku

11. Kavaha dhotagiha dhintonyihedha wila vimarya dha Yezu txibarene dhilobo dhooniliye bagonuwa o Galileya.

¹¹ Yezu wali mesirhi wa olabihedha maladdaniho ewanana na egumi ya athu. Maladdaniho aye menjene alagiha dhokoseya dha siku na siku dhooniye bagonuwa o Galileya. Karoma otanaalela vañgonovi oyima waye. Dila ngasi dhimooniye maye bagatxila othu, bageka emela mugoddoya, bagathiddiha panti obe bagaseela mba? (Mateu 13:33; 24:41; Luka 15:8) Dila ngasi dhawooniliye anamathadda bagatuputxedha mwiko milaba dhawa mu Nyaza ya Galileya? (Mateu 13:47) Dila ngasi dhawañganiliye aima anvega va musika? (Mateu 11:16) Mohaganyedha Yezu wahoona dhilobo dhiina dhapadduwetxa, esene dhinromoliwa mu vimaryani dhaye dhinjidhene​—beu badhigapopiwa, mathanga ooziva a matelo na mindda badhina thaga badhigethwa vanzuwani.​—Mateu 13:3-8; 25:1-12; Marko 4:26-29.

12, 13. Ekaaneli eni ntapulelo Yezu olabihedha dila ‘yatita o Jeruzalemi eyaga o Jerikó’ wila oonihe ejile yalogiye mmusiboni wa Musamariya wapama?

¹² Mu vimaryani dhaye, Yezu ohiromolamo dhitagano dhaziwa deretu anamewaya. Motagiha, waromile musibo wa Musamariya waderetu bagaloga dhahi: “Muthu dhahi wantita o Jeruzalemi ayaga o Jerikó; mudilamwá apanga amulupela, amwaka dhetene dhaniye, ambubudda, amuthiya murimene.” (Luka 10:30) Na ntapulelo, wila oonihe ejene enlogiye Yezu oromoli dila ‘yatita o Jeruzalemi eyaga o Jerikó.’ Ologile musibo obu bali mu Judeya waddamana Jeruzalemi; noona anamewaya anziwa txibarene dila eji yalogiye. Dila ejile yanziweya wila yannopiya, makamaka muthu waviramo yeka. Yavira muthemba, mu titelani potho-potho nanda kamwaviretxa athu, etotaga gurugudha dhinjidhene dha mambava.

¹³ Yezu wahenjedhawo dhitagano dhiina dhaziwiwana dila ‘yatita o Jeruzalemi eyaga o Jerikó.’ Mowiwanana na musiboya, voroma namakutha mumalelani Murhumbi ela weeddamo, masiki oheeli vakooddilani wimela wila amukamihe namavoreyiwa. (Luka 10:31, 32) Anamakutha alaba mu mparhani o Jeruzalemi nanda Arhumbi aali akamihedhi awa. Mudhidhi wakooddani olaba mu mparhani, anamakutha na Arhumbi enjene akala o Jerikó; ovenya o Jeruzalemi mpaka o Jerikó vali makilometuru 23 bahi. Noona awene ela owodha omoona mu dila. Koona vina yawila Yezu walogile wila athu abale akosa oleddo ela ‘otitelawo’​—kela odhawo mu dila “yatita o Jeruzalemi.” Eji yahikaana ntapulelo wa anamewaya. Jeruzalemi wali vadhulu, vathukuwani ompitha Jerikó. Noona oleddo ‘ovenya o Jeruzalemi,’ muthuya txibarene wela ‘otita.’b Yezu wannawubuwela deretu anamewaya.

14. Nigalabihedhaga vimarya, niwodhe dhavi watanaalela anamewaya?

¹⁴ Nigalabihedhaga vimarya, ninofanyeela vina watanaalelaga anamewaya. Dhilobo gani dha anamewa ehu dhinnikamiha osakula vimarya? Txino dhilobo ninga saizi ya muthuya, meeddelo obe murala wa muthuya vina mabasa ankosa muthuya anofanyeela otanaaliwa. Motagiha, emarya enloga dha mundda txino jinaguva ononeliwamo na athu ankala wego onlimiwa opitha mu sidadi enddimuwa. Egumi na dhokosa dha siku na siku dha anamewa ehu, ana awa, numba yawa, esile dhinziveliwani ovegana, dhoja dhawa dhinofanyeela onivaha matibeelo a witana vimarya dhinfanyeela.

Dhithukuliwe Mwa Dhopaddutxiwa

15. Enkooddela eni otikiniha yawila Yezu wanziwa deretu dhopaddutxiwa?

¹⁵ Vimarya dhinjidha dha Yezu dhinowooniha wila wanziwa dhitagano dha elabo, vamodha na dhomela, dhinama vina masaka. (Mateu 16:2, 3; Luka 12:24, 27) Wadhilena wuvi eziwelo eji? Bagonuwa o Galileya, txibarene wahikaana mudhidhi mwinjene wa wañgana dhopaddutxiwa. Elitxi ya makamaka jawila Yezu ddi “muthaji wa dhopaddutxiwa dhotene,” nanda Yehova wahimulabihedha ninga ‘mesirhi wa mabasa’ bagathandda dhilobo dhotene. (Kolosi 1:15, 16; Gano dh’olelana 8:30, 31) Wila Yezu wanziwa deretu dhopaddutxiwa onotikiniha? Ndoweni noone mukalelo walabihedhiye eziwelo eji.

16, 17. (a) Txini entonyihedha wila Yezu wanziwa deretu meeddelo a mabila? (b) Yotagiha gani entonyihedha wila mabila anowiwa txibarene nzu na mukumbuzi wawa?

¹⁶ Kobuwela wila Yezu walogile wila ddi “mukumbuzi wapama” vina anamafara aye “mabila.” Mazu a Yezu antonyihedha wila wanziwa deretu meeddelo a mabila a vatakulu. Wanziwa wila mabila na mukumbuziwa anowandana vaddiddi. Wahoona wila dhinama esi dhokuluveleya dheela ofuna osogorheliwa badhiganfara na ororomeleya mukumbuzi wawa. Mabila aninfarela eli mukumbuzi wawa? Yezu ologile wila “vowi anoziwa nzu naye.” (Joau 10:2-4, 11) Mabila anoziwa wene nzu na mukumbuzi wawa?

¹⁷ Mwa esile dhooniliye na mento aye, George A. Smith ohileba mu nivuruni naye The Historical Geography of the Holy Land: “Dila dhiina nanziveliwa ovuma na mutana, nikome na ntxela nimodha mwa matxela a Judeya, mwenemwale muntitela akumbuzi araru obe anai na makuru awa a mabila. Mabilaya ela otaganyiheya, nanda banigavivuza mukalelo ogawodhile kadda mukumbuzi ozinddiyelavo mabilaye wili. Mbwenye mabilaya agamala omwa vina bavega, akumbuziya mmodha-mmodha ela owela vathukuwani va muretheya, nanda kadda muthu batxemerha na wooba mundduri waye woziweya. Mabila a kadda muthu ela ogaweya apa vataganyiheyani, baganfara mukumbuzi wawa, venevo baroma odhowa oonyaalene ninga mwadheelani.” Yezu kagarutxiwe ofanya emarya yokala vaddiddi wila oonihe ejile yalogiye. Akala ninozinddiyela vina baniwelela masunziho aye banifara musogorhelo waye, banakalihu mutxiddo mwa ntanaalo na “mukumbuzi wapama.”

18. Nifanye wuvi mpaganyo wa dhopaddutxiwa dha Yehova?

¹⁸ Niwodhe dhavi osunza olabihedha vimarya mwa dhopaddutxiwa? Mikalelo dhaderetu dha dhinama txino dhinovaha matibeelo a maladdaniho ahinrutxa mbwenye oowarala vaddiddi. Nifanye wuvi mpaganyo mwaha wa dhopaddutxiwa dha Yehova? Bibilia thi nipara noreela na eziwelo ya dhinama dhothiyana-thiyana, nanda dila dhiina oddwene onolabihedha merelo a dhinama na mukalelo wa ezinddiyelo. Bibilia onoromola omaguva ninga wa muhegu obe wa nyarugwe, opyaga ninga nowa vina ofwaseya ninga kangaiwa.c (1 Mapadduwo 12:8; Habakuk 1:8; Mateu 10:16) Mapara mena a thima ana mpaganyo thi A Sentinela na Despertai!, na manivuru mena alebiwe na Anamoona a Yehova. Modheela wañgana mukalelo onlabihedha manivuru aba maladdaniho ahinrutxa amburutxiwa mwa dhopaddutxiwa dhinjidhene dhotikiniha dha Yehova.

A Dhotagiha Dhoziweya

19, 20. (a) Wila avaanye nsunziho nabure, Yezu walabihedhi dhavi na owarala nipadduwo niswa? (b) Nilabihedhe dhavi dhotagiha vina mapadduwo nigasunzihaga?

¹⁹ Vimarya dhowarala podi olabihedhiwa dhotagiha dha dhilobo dhikoseyile wene. Mudhidhi dhahi Yezu wahilabihedha elobo yali opadduwa wene wila akonena nsunziho nawila ngovi enapadduwela abale anfanyeela opadduweliwa. Walogile dhahi: “Abale kumi na atanu na araru agweliwe murhingothi w’o Siloé, munonamo wi athega opitha akadda Jeruzalemi ena?” (Luka 13:4) Mohaganyedha, athu abale 18 kakweli sabwa yawila aakosile yothega yasilidhiwe Mulugu. Mbwenye okwa wawa na ntowa wali sabwa ya ‘mudhidhi na rurumutxa.’ (Kohelét 9:11, NM) Dhaene Yezu wahivanya nsunziho nabure modheela oromola nipadduwo naziwiwe deretu na anamewaya.

²⁰ Nilabihedhe dhavi dhotagiha vina mapadduwo nigasunzihaga? Katanaalela wila onsekeserha osoriheya wa nivuhulo na Yezu ninloga ezinddiyelo ya othwanyuwa waye. (Mateu 24:3-14) Podi oromola miselu dhiswa dhinloga koddo, dala obe othekenyeya wa elabo wila olagihe ezinddiyelo eji ensoriheya. Obe katanaalela wila onfuna olabihedhe yowireya wila oladdanihe masadduwo ali mwari mwa wabala omuthu oswa. (Éfeso 4:20-24) Ofanye wuvi dhowireya dhiniwanana na ejene? Weyo podi wañgananiha mikalelo dhothiyana-thiyana dha Akristu akwihu obe olabihedha yowireya elebiwe mu nivuruni na Anamoona a Yehova.

21. Mareeliho gani ankaana namasunziha wobaala misapo wa Nzu na Mulugu?

²¹ Txibarene Yezu wali Namasunziha Mesirhi! Ninga moonelihu mu epaddi eji, ‘osunziha vina olaleya muthaka wapama’ aali mabasa a mwigumini yaye. (Mateu 4:23) Ba mabasa viina a mwigumini yehu. Manddimuwa ba mareeliho a okala namasunza ombaala misapo. Nigasunzihaga, ninovivahedhela athu ena nanda ovivahedha oku onohagalaliha. (Merelo 20:35) Ohagalala oku othaba wa oziwa yawila ninolaleya elobo yatxibarene vina ya thima engoneela​—ebaribari enloga dha Yehova. Iyo vina podi okaana ohagalala onda mwa oziwa yawila ninofara yotagiha ya Yezu, Namasunziha munddimuwa weeddile velaboni ya vati.