‘Mmoone! Poddogoma Wa Nihimo Na Judá’

1-3. Yowopiya gani eninfiyedha Yezu, nanda iyene onkosa eni?

MUTHITHI wa athu onomudheela Yezu. Bamalile othidda masupadda vina kupukupu vamodha na anyakoddo vari vawa, athu abale muthithi wene munddimuwa. Bagooneya wila aneeddihiwa na etanaalelo yabure mmirimani, awene anosaasela mu dila dha Jeruzalemi dhodhaala eddima, balupa Murethe wa Sedron mpaka Mwango wa Olivera. Mweri ohidhaala, masiki dhaene, ahithiddeelavi sakarhi dha motho na panti. Aweneya ammoneyela dilaya sabwa yawila mirabo dhinokuneela txeza ya mweri? Obe anfuna wila oddule onimutamelani athitheye mmiruntini dhintoteyavo? Ebaribariya ji eji: Oddule onjeedha wila Yezu onela wobana, kanimuziwetxa mulobwana oddu.

² Yezu onoziwa ngovi eji enaddamela. Masiki dhaenevi, iyene onowimela venevo valiye bagajeedha. Muthithi obule onowaddamela, osogorheliwaga na Juda, oddulene waligi marho wokuluveleya. Na otabala Juda onomuguliha Yezu, amuzinddiyelaga oddule waligi nabuya waye na olejela wa ogwalagwambi vina musosono. Masiki na ejene, Yezu onokalavi wokurumuwene. Venevo onosusela muthithi obule bavuza dhahi: “Munimutamela ani?” Awene bakula wila: “Ninimutamela Yezu munazareti.”

³ Athu enjiya agahova vaddiddi vamentoni va muthithi ninga obu wathiddeeli masupadda. Txino muthithi obu wobuwela wila mulobwana oddule agahawova. Mbwenye Yezu kovile, kathawile, kavwevwerile dhothambi agurumelaga. Othiya eji, ologile dhahi bahi: “Ddi miyo.” Mukalelo waye bofwasa vaddiddi, wowarala mpaka alobwana abale wuma milomo. Awene aahundeya guru nanda badederuwela mundduni bagwa!​—Joau 18:1-6; Mateu 26:45-50; Marko 14:41-46.

4-6. (a) Mwana Mulugu onladdanihiwa na eni, nanda sabwa yani? (b) Mikalelo gani miraru dhilagihilena Yezu oliba murima?

⁴ Yezu agawodhile dhavi wakwaniha yowopiya eji enddimuwa vaddiddi na oviliviha kakamwe vina ovifwasiha? Yowakulaya eli mwa nzu nimodha bahi: oliba murima. Mikalelo dhiñgonovi sintikiniwetxa obe sinfuniwetxa mwa musogorheli, mbwenye kuli muthu waliganilege nne wampithilege Yezu mwa oliba murima. Mu kapituluni evirile, nihisunza wila Yezu wali woviyeviha vina wokurumuwa vaddiddi. Iyene wanfanyeela wene otxemerhiwa “Mwana-Nibila.” (Joau 1:29) Mwa dhaene, ku oliba murima wa Yezu onimukosiha iyene oromoliwaga na mazu oothiyana vaddiddi. Bibilia onimuloga dhahi Mwana Mulugu: “Ole onromoliwa Poddogoma wa nihimo na Judá.”​—Ovuhulela 5:5.

⁵ Dila dhinjidhene poddogoma oniwananihiwa na oliba murima. Wahiromaga ogumanana poddogoma wa pogo kove na kove? Akala wahiromaga ogumanana, txino vahikala nibarelo nali vari va weyo na enama eji, txino wahibareleya na ngomi ejuwene eli mumburoni mpule munfuwiwa dhinama dha mwini. Masiki dhaene, ogumana oku onoweeddiha nthithi nyangarha-nyangarha. Venevo vanañganiwe kove ya enama eji enddimuwa vaddiddi vina ya guru, nanda eji vina bididela wuwañgana s’ohikapila mento, txipo kuntanaalela wene omoona poddogoma bagathawa sabwa ya wova elobo ji elobo. Bibilia onomuloga “poddogoma, enama yawopihayá mwa vinama dhotene, ehinova elo-wene.” (Gano dh’olelana 30:30) Oliba murima wa Kristu oli ninga wa poddogoma.

⁶ Ndoweni nisekeserhe mukalelo walagihile Yezu oliba murima ninga wa poddogoma mwa mikalelo miraru: mwa ovuneela ebaribari, okamihedha dholigana vina mwa wakwaniha opambihiwa. Ninela woona vina yawila iyo notene​—peno akala nihibaaliwana ekalelo ya owarala obe kanibaaliwena—​ninowodha omutagiha Yezu mwa oliba murima.

Wahivuneela Ebaribari Na Oliba Murima

7-9. (a) Txini yapadduwile Yezu bana vyaka 12 dha obaaliwa, nanda mwa esile dhapadduwile venevale txini enutxutxa? (b) Yezu walibile dhavi murima venevale vagumaniye na anamasunziha mu mparhani?

⁷ Mwilaboni mpuno munlamuleliwa na Satana, “nipara na wota [babi wa othambi],” dila dhinjidhene ovuneela ebaribari onofuna oliba murima. (Joau 8:44; 14:30) Yezu wanvuneela ebaribari ahinathi wunuwa. Bana vyaka 12 dha obaaliwa, Yezu wahathiya ababi aye mumaleli mathanga a Paskwa o Jeruzalemi. Mwari mwa masiku mararu, Maria na José aahimutamela vaddiddivene mpali oddu. Mumalelani banfanya mu mparhani. Wakosamo eni? “Bagilatile vamodha na anamasunziha a magano, àwiwaga, àvuzaga.” (Luka 2:41-50) Koona yasekeserhiwa va makanini abale.

⁸ Anamaleba mapadduwo anloga wila mathanga agamala, asogorheli a relijiau abale anddimuwaya ela ohala mu mparhani bagasunziha mwenemwale mmakoddeni manddimuwa a vamavolowelo. Athu ela ogilati vamentoni vawa bagavuruwana vina bagakosa mavuzo. Anamasunziha aba aali aziwi. Anziwa vopitha Nlamulo na Mizé vina anziwa magano gwe na meeddihedho oorutxa abalene apanddiwa na athu, nanda enjivavi na ovira wa vyaka. Weyo ogewile dhavi kogilati vari vawa? Ogahitxutxeya? Ejo enokoseya na athu otene. Ki kowiliwa ona vyaka 12 dha obaaliwa? Azombwe enjene anowova. (Jeremiya 1:6) Ena anotamela vaddiddi orabela wooniwa na anamasunziha awa oskola; azombwe aba anova anadhe otxemerheliwa okosa obe ologa elobo, anova osakuliwa, bagova ovahiwa manyazo obe obeddiwa.

⁹ Masiki dhaene, mwenemwa ninonfanyamo Yezu, bagilatile vari va aziwi abale, bagaakosa mavuzo oovaya vaddiddi s’ohova. Nanda iyeneya kaakaleli okosavi ejene. Museluya onnipanga dhahi: “Etene amwiwa, animutikina mwaha wononelamo waye, na dhawakula dhaye.” (Luka 2:47) Bibilia kannipanga esile dhilogiliye venevale, mbwenye iyo podi okaana nikuluvelo nawila iyene kaatagihile dhothambi esile dhaziveliwetxa anamasunziha abale a relijiau. (1 Pedro 2:22) Nne wene, mbwenye iyene wakamihedhi ebaribari ya Nzu na Mulugu, nanda abale anvuruwana aahuma wene milomo na esile dhawodha ologa mpali wa vyaka 12 dha obaaliwa, na mirugu vaddiddi vina oliba murima.

10. Azombwe a Okristu nsaka na ovanene antagiha dhavi oliba murima wa Yezu?

¹⁰ Nsaka na ovanene, azombwe ohengeseya a Okristu anofara tharho dha Yezu. Ja txibarene yawila awene kayo athu owakwana, ninga mwakaleli mpali Yezu. Mbwenye ninga iyene, awene kanjeedha wunuwa wila avuneele ebaribari. Oskola obe mmiruddani munkalani, awene anowavuza athu mavuzo na thotho, anowavuruwana vina anowalaleya ebaribari na nriho. (1 Pedro 3:15) Mumodhani, azombwe aba ahakamiha amarho a oskola, anamasunziha vina amwaddamani okala anamafara a Kristu. Oliba murima wawa onomuhagalaliha vaddiddi Yehova! Nzu naye ninowiwananiha ozombwe oku na mathotho a ninyo​—sabwani anoridhiha, anohagalaliha vina ali gwe.​—Masalmo 110:3.

11, 12. Munuweliye, Yezu walibile dhavi murima mwa ovuneela ebaribari?

¹¹ Munuweliye, Yezu wahilagiha wili wili oliba murima mwa ovuneela ebaribari. Mwa txibarene, orumiwi waye waromile na nigudulano nthilene nigoonile athu enjene ninga thowopiya. Kaakosile ejilene ninga arkanju wa guru, mbwenye ninga muthu muthuvi wa maningo vina nikami, Yezu wanfanyeela omwakwaniha Satana, mwiddani wa Yehova olitxi wa guru vina wowopihexa. Yezu wahimurudha Satana vina bakoodda olabihedha waye mwabure Nlebo nubuwelihiwe. Yezu wahipuliha ogumana okule modheela olamula dhahi: “Kadduwonevo, satana wé!”​—Mateu 4:2-11.

¹² Dhaene Yezu wahimetxa nlagiho na orumiwi waye, bagavuneela Nzu na Babi waye na owarala, mosadduwela guru dhakosiwa dha oviriganihiwa obe olabihedhiwa mwabure. Nsaka nthile, ninga mumpadduwelani ovanene, asogorheli a relijiau ninga abalene ahinroromeleya aahikalawo vaddiddi. Yezu wahapanga dhahi asogorheli a relijiau a nsaka naye: “Na masunziho aba nyuwo munoveyiha mazu a Mulugu, mfwaraga enyu.” (Marko 7:13) Alobwana abale anrhemeziwa vaddiddi na nlogo notene, mbwenye Yezu wahakona s’ohova ninga anamasogorhela ohoona vina agwalagwambi.a (Mateu 23:13, 16) Niwodhe dhavi ofara mukalelo obu wa yotagiha ya Yezu ya oliba murima?

13. Ninfanyeela wubuwelaga eni nigamutagihaga Yezu, masiki dhaene, nina gari gani?

¹³ Ninowubuwela txibarene yawila iyo kanina nne ewodhelo ya Yezu ya woona eli mmirimani nne ofanyeela waye wa othonga. Mwa dhaene, ninowodha otagiha owarala waye wa ovuneela ebaribari. Motagiha, modheela okona dhovirigana dha marelijiau​—dhothambi dhinsunzihiwetxa mwaha wa Mulugu, dhifunelo dhaye vina Nzu naye—​ninowaza txeza mwilaboni emalile okuneeliwa na eddima ya miselu dha othambi dha Satana. (Mateu 5:14; Ovuhulela 12:9, 10) Ninokamihedha wafurula athu mu odharini wa masunziho ahili a ebaribari abene andhaaliha mirima dhawa wova wohifanyeela vina omputhula wandana wawa na Mulugu. Nihikaana gari enddimuwa vaddiddi ya woona osoriheya wa nroromeliho na Yezu: ‘Ebaribari enela wufurulani’!​—Joau 8:32.

Iyene Wankamihedha Dholigana Na Oliba Murima

14, 15. (a) Mukalelo gani mmodha woonihile Yezu deretu ejile entapulela ‘oligana’? (b) Bagaloga na muyana wa Musamarya, Yezu wakooddile otanaala nihelu gani?

¹⁴ Nivuhulo na Bibilia nahithaga ologa wila Mesiya agahitapulela dhilabo ejile entapulela ‘oligana.’ (Izaiya 42:1; Mateu 12:18, Nipagano Nipya) Yezu waromile wene okosa ejene bali veneva velaboni ya vati. Na oliba murima onddimuwa, dila dhotene wanlagiha dholigana vina s’ohikaana nsakulano mwa esile dhakoseliye athu. Motagiha, wahikoodda orava masakulano abale ahali odheela mmaleboni vina otanya okule wakwaneliwetxe na athu abale amurija.

¹⁵ Yezu mwalogeliye na muyana wa Musamariya vatxelani na Sikar, anamasunza aye aahuma milomo. Sabwa yani? Sabwani mmasakani abale Ayuda otene ela osilidhiwa na Asamariya; nihelu nthi naromile wale vaddiddi Yezu ahinathi odha velaboni ya vati. (Ezdra 4:4) Mowenjedha, anamasunziha ena ela wapwaza ayana. Musogorhomwa, alamuleli abale aali anamasunziha, aahileba malamulo aloga wila mulobwana kanfanyeela ologa makani na muyana; mpaka ologa wila muyana kanfanyeela osunzihiwa Nlamulo na Mulugu. Makamaka ayana akadda Samariya ooniwa ninga akwaruli. Yezu wahipwaza nihelu nthi nohifanyeela vina wahimusunziha vathaddo muyana oddule wa Musamarya (wali jeberuwa), mpaka onvuhulela Yezu wila wali Mesiya.​—Joau 4:5-27.

16. Akristu anfunela eni oliba murima wila akale oothiyana mwaha wa nsakulano?

¹⁶ Wahiromaga okala vari va athu ansutha na mazu a nsakulano? Txino anowasorha athu a nlogo obe elabo yina oku bagavega, anowaloga na obwalu athu a yano yothiyana, obe anowabedda abale ana mikalelo obe mpaddo wothukuwa vamuruddani. Anamafara a Kristu kankamihedha dhitanaalelo esi dha niwogo, awene anolaba na guru wila agomihe emanya emanyavi ya nsakulano mmirimani mwawa. (Merelo 10:34) Noona, kadda muthu wa iyo onofanyeela oliba murima, otuwa nsakulano.

17. Elobo gani ekosile Yezu mu mparhani, nanda sabwa yani?

¹⁷ Oliba murima vina wahimukosiha Yezu ovuwiha oyesa wa nlogo na Mulugu vina musasanyedho wa webedha wa ebaribari. Omaromowene wa orumiwi waye, wahivolowa mpaddi dhahi wa mu mparhani o Jeruzalemi nanda basilidhiwa vaddiddi sabwa ya wawoona aliba mpinddu vina anamatxinja kobiri eeddihaga mpinddu dhawa mwenemwale. Na odhaaleliwa raiva yofanyeela, Yezu wahathamagihamo alobwana abale a omukumbela vaye vina batukuma marhondda awa. (Joau 2:13-17) Musogorhomwa iyene wahikosa elobo yakakene, wañganana omagomo wa orumiwi waye. (Marko 11:15-18) Merelo aba txibarene aahimokosiha okaana amwiddani a guru vaddiddi, masiki dhaene iyene keemelile. Sabwa yani? Sabwani ovenya wuhimani, iyene watxemerha mparha wila pa vatakulu va Babaga​—nanda iyene waddana ejene. (Luka 2:49) Otakaliha webedha webaribari okulene wakosiwa mwenemwale, wali ovirigana txipo ogakooddiliye olevelela. Guru dhaye dhahinvaha oliba murima wa okosana esile dhafuneya.

18. Akristu awodhe dhavi olagiha oliba murima mwaha wa oyesa wa mulogo?

¹⁸ Na mukalelo wakakene, anamafara a Kristu a nsaka na ovanene anotanaala vaddiddivene oyesa wa nlogo na Mulugu vina musasanyedho wa webedha webaribari. Agoona wila Mukristu mukwawa ohithega venjivene, awene kampwaza yothega eji. Anomulogana muthuya na oliba murima. (1 Korinto 1:11) Anowararela okaana ebaribari yawila anddimuwa a mmulogoni ahipangiwa. Anddimuwa a mmulogoni podi wakamiha abale ali aredda mpaddi wa omuyani vina podi okosa elobo wila akalihewovi yimelelo yotxena ya mabila a Yehova.​—Tiago 5:14, 15.

19, 20. (a) Dhovirigana gani dhakwaneliwetxe nsaka na Yezu, nanda odideliwa gani wakwanihile Yezu? (b) Anamafara a Kristu ankooddela eni ovolowa mpolitikani vina otimbwini, nanda nlivo na yimelelo yawa thivi?

¹⁹ Kuloga wila ninofanyeela otanaalela wila Yezu wawanana dhovirigana dhakosiwa mwilaboni motene? Wahikala txibarene dhovirigana mpaddi wotene. Elabo yaye ya obaaliwa yahimala othukuliwa na nlamulelo na otakulu. Akadda Roma ela wanyigala Ayuda na nikuru na guru na anyakoddo, ela wapitxiha misoko dhowalamela vaddiddi, masiki vina ela obuddugela meeddelo a relijiau yawa. Kintikiniha sabwa yafunela athu enjene wila Yezu avolowe mpolitikani ya nsaka naye. (Joau 6:14, 15) Wili, wanfanyeela oliba murima.

²⁰ Yezu wahitapulela wila Omwene waye kawakosa epaddi ya elabo. Modheela yotagiha yaye, iyene wahasunziha anamafara aye wila ahikose epaddi ya magudulano a politika a nsaka nawa, mbwenye othiya eji, afwaseyele olaleya bili yaderetu ya Omwene wa Mulugu. (Joau 17:16; 18:36) Iyene wahisunziha nsunzo na guru vaddiddi mwaha wa ohikosa epaddi ya elabo mudhidhi obule wadhile muthithi omukwekwetha. Pedru wahiwararela okosavo elobo, wahivula supadda naye na maruru nanda banvoreyana mulobwana dhahi. Okala epaddi ya Pedru kunrutxa. Kowiliwa dila dhiina otimbwini onofanyeela, ogahikosiwa wene omathiyu obule wabuddugeliwa Mwana Mulugu s’ohikaana muladdu. Masiki dhaene, venevale Yezu wahimetxa nlagiho wa anamafara aye a velaboni ya vati mpaka nsaka na ovanene. Baloga dhahi: “Keka supadda nawo mbuddunimwá, vowi anpa na supadda, anopiwana.” (Mateu 26:51-54) Noona wa anamafara a Kristu, okaana yimelelo yofwasa txibarene wanfuna oliba murima ninga munfunelani oliba murima nsaka na ovanene. Ninga yodhavo ya yimelelo yawa ya Okristu ya ohikosa epaddi ya elabo, nsaka na ovanene nlogo na Mulugu txipo kaninakosege epaddi ya koddo dhohengeseya dha nsaka na ovanene, otolotxiwa wa mithithi dha athu, mbigiddi na dhilobo dhiina dha otimbwini dholigana na esene. Onamoona oku wa ohikosa epaddi ya elabo, thi nlivo na oliba murima wawa.

Wahakwaniha Opambihiwa Na Oliba Murima

21, 22. (a) Yezu wakelile nikamihedho gani ahinathi ogumana na yoweha yorutxetxaya? (b) Yezu walibile dhavi murima mpaka omagomo?

²¹ Mwana Yehova wanziwa deretu na othaga yawila agahakwaniha opambihiwa onddimuwa bali velaboni ya vati. (Izaiya 50:4-7) Iyene wahitxutxiwa na okwa dila dhinjidhene, mpaka ogoma na otxutxiwa okule ologiwe omaromo wa kapitulu eji. Yezu walibilevi dhavi murima vamentoni va dhowopiya esi? Mbo, Yezu wakosa eni muthithi obule ohinathi omukwekwetha? Wela omulobelela Yehova na guru. Yehova wakosile eni? Bibilia onnipanga wila “Mulugu omvuruwana” Yezu. (Ahebreu 5:7) Yehova wahimuruma anju wa odhulu wila amulibihe Mwanaye wowarala.​—Luka 22:42, 43.

²² Mudhidhi muñgonovi mumaleliye olibihiwa, Yezu wahapanga arumiwi aye: “Venyani, ndhoweni!” (Mateu 26:46) Katanaalela owarala onooneya mmazuni aba. Baloga “ndhoweni,” aziwaga wila agahikumbirha wila muthithi obule onavoreye amarho aye, aziwaga wila amarho abale agahimunyanyala bathawa, vina aziwaga wila agahalile yeka wila aakwanihe masoso oothabwetxa a okalawo waye. Yeka, wahigumana na yoweha yohifanyeela vina yovirigana, obeddiwa, owasuliwa vina okwa wowoonana goi vaddiddi. Mwa masoso aba otene, oliba murima waye txipo kuwobanile.

23. Katapulela sabwa yani Yezu kela owalamuwa sabwa ya mukalelo wakwanihiliye yowopiya vina otxutxiwa na okwa.

²³ Yezu wela owalamuwa? Nne; owalamuwa kuniwanana na oliba murima watxibarene. Mwa txibarene Yezu wahasunziha anamafara aye wila akale txenjewa, obudduwavo na mirugu vego vali yowopiya wila akosegevi ofuna wa Mulugu. (Mateu 4:12; 10:16) Mbwenye mwa eji yampadduwela, Yezu wanziwa wila kavali marhe orabelana. Wanziwa wila wantaganyiheya na ofuna wa Mulugu. Yezu wahimala ogana okaanavi nroromelo naye, noona dila modha bahi yafanyeeliye othukula yali ya odhowana osogorho bahi, wakwaniha yowehaya kakamwe.

24. Ninfanyeelela eni olibiheya yawila ninowodha oliba murima nigagumanaga na yoweha ejuwene entatamuwa mudhidhi mudhidhivi?

²⁴ Na oliba murima, anamafara a Yezu anoweeddaga vaddiddi mu tharhoni dha Nabuya wawa! Enjene aahimela txithi oku bagabeddiwa, bagafarafariwa, bagakwekwethiwa, bagafugeliwa, bagawasuliwa masiki vina bagapiwa. Athu oohakwana andana wuvi oliba murima oku? Kayo wila ombudduwa bure-bure mmirimani mwawa. Ninga Yezu mwakeleliye nikamihedho nadha odhulu, anamafara aye ankaana nikamihedho nakakene. (Filipi 4:13) Noona txipo kuwove ejile enfuna opadduwa musogorho. Kagana okaanavi nroromelo nawo, nanda Yehova onela wuvaha oliba murima onfuniwe. Kagumelaga guru mwa yotagiha ya Musogorheli wehu Yezu, oddwene ologile dhahi: “Magani murima, miyo ddipuranya elabo.”​—Joau 16:33.