Koona Egumi Ninga Munoonela Mulugu

1. Ottanddile dhilobo dhotene dhokalawo bani?

‘TXIBARENE Yehova iyene Mulugu wa ebaribari,’ wahiloga namavuhula Jeremiya. ‘Iyene ddi Mulugu onkalawovi.’ (Jeremiya 10:10) Mowenjedhedha, Yehova Mulugu ddi Muttanddi wa dhilobo dhotene dhokalawo. Dhottanddiwa dha odhulu dhahiloga na iyene: ‘Muhittandda dhilobo dhotene vina sabwani esi dhihikalawo nanda dhittanddiwe na efunelo yenyu.’ (Ovuhulela 4:11) Mu jibo ya omutamaala Mulugu, Mwene Davidi wahiloga: ‘Nipara na egumi nili na nyuwo.’ (Masalmo 36:9) Txibarene egumi, obu mvaho wa Mulugu.

2. Mulugu onkosa eni wila attiddeele egumi yehu?

² Vina Yehova onottiddeela egumi yehu. (Merelo 17:28) Iyene onovaha dhoja dhinja iyo, manje ammwa iyo, muya onvuma iyo, vina mattaka vankala iyo. (Kengesa Merelo 14:15-17.) Yehova okosile esi na mukalelo wawila egumi ezive. Mbwenye wila nijevo egumi mowakwanela, ninofanyeela osunza malamulo a Mulugu nanda niwelelege.​—Izaiya 48:17, 18.

NIWODHE DHAVI ORIHA EGUMI?

3. Mulugu woonile dhavi opiwa wa Abel?

³ Mulugu onfuna wila iyo nirihege egumi​—yehu vina ya attu. Motagiha, mundduni mmasikuni a Adamu na Eva, Kayini mwana wawa wahimuludduwela vaddiddi mbali waye mimaya Abel. Yehova wahimulaga Kayini wila owali waye ogahimuttukulela okosa yottega enddimuwa. Kayini wahipwaza nlago nttile. Iyene ‘wahimbuddugela mbali waye Abel nanda bampa.’ (Wita 4:3-8) Yehova wahimusottotta Kayini sabwa ya ompa mbali waye.​—Wita 4:9-11.

4. Mu Nlamulo na Mizé, Mulugu wakokomezi dhavi moonelo wofanyeela wa egumi?

⁴ Ottamagela vyaka 2.400 musogorhomwa, Yehova wahivaha nlogo na Izrayeli malamulo wila aakamihe omulaba iyene morumeeleya. Sabwa yawila malamulo aba avahiwe modheela namavuhula Mizé, mudhidhi mwina antxemerhiwa Nlamulo na Mizé. Mpaddi wa Nlamulo na Mizé waloga dhahi: ‘Kumpe muttu.’ (Olibiha 5:17) Eji yaalagiha Aizrayel yawila Mulugu onovaha ttima egumi ya muttu vina yawila attu anofanyeela oriha egumi ya attu.

5. Ninfanyeela woona dhavi orayila yari?

⁵ Kito egumi ya mwana ohinatti obaaliwa? Mowiwanana na Nlamulo na Mizé, yali yabure otota okwa wa mwana wali mbani mwa mai waye. Indde, masiki egumi ya mwana ohinatti obaaliwa jong’animela vamentoni va Yehova. (Kengesa Obudduwa 21:22, 23; Masalmo 127:3.) Eji entapulela wila orayila yari kwabure.

6. Sabwa yani kaninfanyeela omwidda muttu mukwihu?

⁶ Oriha egumi enotaganyiheya na okaana moonelo waderetu wa attu akwihu. Bibilia onloga dhahi: ‘Muttu wotene onimwidda mbali waye iyene panga, nanda nyuwo munoziwa wila kuli panga ona egumi ya mukalakala enkalavi mwa iyene.’ (1 Joau 3:15) Akala iyo ninofuna egumi ya mukalakala, ninofanyeela oburutxa kakamwe mmirimani mwehu ntxiga ntxigavi ninihuna na muttu mukwihu, sabwani ntxiga ji totela ya otimbwini winji. (1 Joau 3:11, 12) Jaderetu wila nisunze okwelana muttu na mukwaye.

7. Merelo m anlagiha okoodda oriha egumi bavi?

⁷ Ki oriha egumi yehu? Na mukalelo wobaaliwana attu kanfuna okwa, mbwenye attu anofiyedha okwa sabwa ya otamela dhoziva. Motagiha, attu enjene anoja fola, anomuja suruma obe anoja mirobwe dhabure na efunelo ya ovega. Dhilobodhene esi dhinononga maningo vina wili-wili dhinowaapa abale anlabihedhaya. Muttu ona emanya ya olabihedha dhilobodhene esi kanoona egumi okala yokoddela. Va mentoni va Mulugu merelo aba botakala. (Kengesa Akadda Roma 6:19; 12:1; 2 Korinto 7:1.) Wila nimulabe Mulugu morumeeleya, ninofanyeela onyanyala merelo aba. Masiki okosa eji vakalilani yorutxa vaddiddi, Yehova poddi onivaha nikamihedho ninfuneya. Nanda iyene onotamaalela guru enkosihu wila needdihege egumi yehu ninga mvaho wong’animela onda wa iyene.

8. Ninfanyeelela eni ozuzumela muttiddeeleyo?

⁸ Akala iyo ninoriha egumi, ninela ozuzumela mwaha wa muttiddeeleyo. Kaninakosege dhilobo na nipwazo vina kaninavike mu ngovini sabwa ya oziva obe ohagalala bahi. Ninela orabela weeddiha karo na opwaza vina makuruta a otimbwini vina owopiya. (Masalmo 11:5) Nlamulo na Mulugu wa Aizrayel a wale nahiloga: “Mugamagaga numba eswa yamudhulu, vadhuluvá mmagevo nsitho nosamelaga, vanadhe vagwe muthu, akwe, mutote muladdu.” (Olibiha 22:8) Mowiwanana na nigano nimetxiwe mu nlamuloni nttile, kattiya na mukalelo waderetu dhilobo ninga sikadda dha numba yawo wila muttu ahikwakwattuwe, bagwa, nanda bavoreyeya vaddiddi. Akala ohikaana karo, kakaana ebaribari yawila ehikaana muttiddeeleyo wila yeeddihiwe. Kuttiye nne numba yawo obe karo yawo okala ngovi wa attu.

9. Akala iyo ninoriha egumi, nineeddihege dhavi dhinama?

⁹ Ki egumi ya dhinama? Eji vina jokoddela vamentoni va Muttanddi. Mulugu onorumeela opiwa dhinama wila nikaane yoja na guwo obe wila nirabelihe yowopiha. (Wita 3:21; 9:3; Obudduwa 21:28) Mwa dhahene, okala mutabala na dhinama obe opelaga ovega bahi kwabure vina onolagihedha otuwa nriho kakamwe okoddela wa egumi.​—Gano 12:10.

NIWODHE DHAVI ORIHA NIKAMI?

10. Mulugu olagihile dhavi wila ohikala wiwanana vari va egumi na nikami?

¹⁰ Kayini mumaleliye ompa mbali waye Abel, Yehova wahimpanga Kayini: ‘Nikami na mbali wawo ninodditxemerha ovenyedha o mattakani.’ (Wita 4:10) Mulugu mwalogeliye mwaha wa nikami na Abel, iyene waddana egumi ya Abel. Kayini wahinonga egumi ya Abel, nanda dhahene Kayini wanfanyeela osottottiwa. Eji yakala ninga nikami na Abel obe egumi, yela omutxemerha Yehova wila attonge. Wiwanana vari va egumi na nikami wahilagihiwa wili muvireli Mpulo wa masiku a Nowé. Mpulo ohinatti, attu aaja misapo bahi, mikwani na ttaga. Muvireli Mpulo, Yehova wahimpanga Nowé vamodha na ana aye: ‘Enama yotene eneedda ejene eli mento poddi okala yoja yenyu.’ Txibarene, Mulugu wahiloga: Ehinajege nyuwo ji nama eli na nikaminá momo,​—vowi nikami​—ttinkaliha. (Wita 1:29; 9:3, 4) Mowooneya, Yehova onowiwananiha kakamwe egumi na nikami na yottanddiwa.

11. Olabihedha gani wa nikami wakooddihile Mulugu oromana mmasikuni a Nowé?

¹¹ Ninoriha nikami modheela okoodda oja nttene. Mu Nlamuloni nttile navahiwe Aizrayel na Yehova, iyene wahiruma: ‘Mulobwana oli wotene . . . bagatota agattidda ma ya mukokolani obe balame ejene enjiwa, onofanyeela okuttula nikamina nanda akuneele na mbwebwe. . . . Ddahiloga wa Aizrayel: “Munajege nikami na mukalelo wotene wa nama.”’ (Onamakutha 17:13, 14) Nlamulo na Mulugu na okoodda oja nikami na ma, nttene navahiwe voroma Nowé vyaka 800 mundduni, nela olabavi. Moonelo wa Yehova wali wowooneya: Adhari aye anfanyeela oja nama ya ma mbwenye ottiya nikamina. Awene anfanyeela okuttulela vati nikamina​—na ejene, bageyihedha egumi ya maya wa muttanddi Mulugu.

12. Nlamulo gani nowiwanana na nikami navahiwe modheela muya wokoddela mu vyaka zana dhoroma nanda ninttiddihedheyavi mabasa ovanene?

¹² Nlamulo nakakene ninolaba wa Akristu. Arumiwi vamodha na alobwana abene aasogorhela vari va anamafara a Yezu mu vyaka zana dhoroma aahigumana vamodhavi wila agane malamulo gani aafanyeela wiweleliwa na attu otene mmulogoni wa Okristu. Magomelo aafiyilani aali aba: “Muya Wokoddela na iyo nonimo wi kinkala oupwathelihani muthorho mwina, ehili ovirihamo magano aba amakamaka: otadha nama ekutheliwe amulugu, otadha nikami, vinama dhohogiwa, vina okodda merelo otene a oraruwa.” (Merelo 15:28, 29; 21:25) Noona, ninofanyeela ‘otadhaga nikami.’ Vamentoni va Mulugu, okosa wehu ejene kwa makamaka ninga vina orabela wawebedha amilugu oosemiwa na oraruwa.

13. Kaladdaniha sabwa yani nlamulo na otadha nikami ninotaganyiheya na wikiwa nikami.

¹³ Nlamulo na otadha nikami ninotaganyiheya na wikiwa nikami? Indde. Wila niladdanihe: Katanaalela dotoro kowupanga wila onofanyeela otadha dhomwa dholezeliha. Eji egatapuleli bahi wila kunfanyeela omwa dhomwa dholezeliha mbwenye yawila onofanyeela omwa modheela ovilata buwika mmisipeni mwawo? Txibarene nne! Na mukalelo wakakene, otadha nikami ontapulela wila kaninfanyeela wika mmaningoni mwehu modheela mukalelo mukalelovi. Noona nlamulo na otadha nikami nintapulela wila iyo kanigaamuttiyile muttu muttuvi wika nikami mmisipeni mwehu.

14, 15. Akala adotoro anologa wila Mukristu onofanyeela wikiwa nikami, iyene agafanyeeli okosa eni, nanda sabwa yani?

¹⁴ Ki akala Mukristu ohipeya vaddiddi obe akala enofuneya okosa operasau munddimuwa? Katanaalela yawila adotoro anologa wila enofanyeela wikiwa nikami, agahikiwa iyene onela okwa. Txibarene, Mukristu kagafunile okwa. Na guru ya okoya mvaho wong’animela wa Mulugu wa egumi, iyene agahirumeela makalelo m a osasanyiwa abene ankoodda otaganyiheya na olabihedha wabure wa nikami. Vina, iyene agahitamela masasanyedhiwo aba m a osipitale akala ahikalawo vina agahirumeela makalelo oottiyana ttiyana a murobwe vamburoni va nikami.

¹⁵ Mukristu agahilupa nlamulo na Mulugu wila akalewo na mudhidhi mung’onovi bahi mwilaboni mpu? Yezu walogile dhahi: ‘Sabwani, wotene oddule onfuna ovuna egumi yaye onela oyeleela; mbwenye wotene oddule onayelele muzimu waye na sabwa yaga, onela ofanya wili.’ (Mateu 16:25) Iyo kaninfuna okwa. Mbwenye kotamela okoya egumi yehu ya ovanene modheela olupa nlamulo na Mulugu, nigahikala mu ngovini ya oyeleela egumi ya mukalakala. Noona, ninokala a zelu wika nikuluvelo nehu mwa oligana wa nlamulo na Mulugu, na nikuluvelo nowakwana nawila akala iyo ninokwa sabwa ya mwaha mwahavi, Namavaha Egumi wehu onela onubuwela mu ovenya mu okwani nanda baniyihedha mvaho wong’animela wa egumi.​—Joau 5:28, 29; Ahebreu 11:6.

16. Adhari a Mulugu na wimela aganile eni mwaha wa nikami?

¹⁶ Ovanene, adhari oororomeleya a Mulugu na wimela anogana ofara mweeddihedho waye mowiwanana na nikami. Na mukalelo mukalelovi awene kanaje nikami. Nne vina awene kanakele nikami sabwa ya osasanyiwa osipitale.a Awene ahikaana ebaribari yawila Muttanddi wa nikami onoziwa ejile yaakalelitxi awene. Weyo onororomela wila iyene onoziwa?

MUKALELO MMODHA BAHI WOFANYEELA WA OLABIHEDHA NIKAMI

17. Mu Izrayel wa wale, buvi mukalelo mmodha bahi wofanyeela wa olabihedha nikami warumeeliwa vamentoni va Yehova Mulugu?

¹⁷ Nlamulo na Mizé nahikokomeza mukalelo mmodha bahi wofanyeela wa olabihedha nikami. Mowiwanana na webedha wafuniwana Aizrayel a wale, Yehova wahiruma: “Nipara na egumi ya enama ji enama thi nikami. Miyo ddiurumelihani okuthulela nikaminá v’ebuwani, wi niheleliwege oleveleliwana dhoddawa dhenyu. Nikami thinthimiha kwarula, vowi mwenemo puniteya egumi.” (Onamakutha 17:11) Aizrayel agattega, awene anleveleliwa modheela operheka enama nanda nikamina banikiwa va ebuwani ya tabernakulu obe musogorhomwa va ebuwani ya mu mparhani wa Mulugu. Mukalelo mmodha bahi wofanyeela wa olabihedha nikami wali mmikuttoni ninga esene.

18. Dhopuramo gani vina mareeliho gani angumelihu ovenyedha mu nikamini na Yezu nakuttuliwe?

¹⁸ Akristu a ebaribari kali mutxiddo mwa Nlamulo na Mizé vina kamperheka mikutto dha dhinama nanda beka nikami na dhinamadha va ebuwani. (Ahebreu 10:1) Mwa dhahene, olabihedha nikami va ebuwani mmasikuni a Izrayel wa wale watapulela mukutto wong’animela wa Mwana Mulugu, Yezu Kristu. Ninga musunzelihu mu Kapitulu 5 ya nivuru ntti, Yezu wahiniperhekela egumi yaye ya omuttu modheela ottiya nikami naye okuttuliwa ninga mukutto. Mumaleliye iyene wahiwela odhulu nanda dila modha na mukalakala wahiperheka wa Mulugu ttima ya nikami naye nakuttuliwe. (Ahebreu 9:11, 12) Obu wahimetxa matibeelo a oleveleliwa dhottega dhehu nanda wahinifugulela dila wila nigumele egumi ya mukalakala. (Mateu 20:28; Joau 3:16) Olabihedha okule wa nikami wahilagiha okala wa makamaka vaddiddi! (1 Pedro 1:18, 19) Modheela nroromelo bahi na ttima ya nikami na Yezu nakuttuliwe iyo poddi ovuneya.

19. Txini enfanyeelihu okosa wila ‘nihikaane muladdu wa nikami na attu otene’?

¹⁹ Iyo ninofanyeela omutamaalela Yehova Mulugu sabwa ya mvaho wokwela wa egumi! Koddi eji kigafanyeeli onilibihedha wapangaga attu mwaha wa gari ya opura egumi ya mukalakala modheela ororomela mukutto wa Yezu? Nzuzumelo na omulugu sabwa ya egumi ya attu akwihu ninela onilibiha okosaga ejene na ofuna vaddiddi vina na guru. (Kengesa Ezekiyel 3:17-21.) Akala iyo ninosoriha mabasa aba na guru, ninela owodha ologa, ninga mwalogeli murumiwi Paulo: ‘Kaddina muladdu wa nikami na attu otene, sabwani kaddivitile wupangani nyuwo motene nlago na Mulugu.’ (Merelo 20:26, 27) Wapanga attu mwaha wa Mulugu vamodha na dhifunelo dhaye bu mukalelo waderetu wa olagiha wila ninoriha vaddiddi egumi na nikami.