KAPITULU 6
Mulimo Ulemu Uze Akulinga Tuvumbi
POSTOLO Paulu kasonekenene chikungulwila cha ku Fwilipu ngwenyi: “Yetu, Paulu ni Timoteu, ndungo ja Kristu Yesu. Tunasoneka kuli yenu asandu muli Kristu nwatwama mu Fwilipu, hamwe ni tulayi ni tuvumbi.” (Fwili. 1:1) Ha maliji wano, twamona ngwetu Paulu kanatongolaho tuvumbi. Kwamba pundu, malunga wano kapwile ni kulinga milimo yilemu yakukwasa makulwana mu chikungulwila. Ni musono nawa, tuvumbi kakulinga milimo yinji yakukwasa makulwana hanga yuma yende kanawa mu chikungulwila.
2 Shina unanyingika tuvumbi a mu chikungulwila chenu? Unanyingika milimo yize akulinga hanga akwase mandumbu mu chikungulwila? Kwamba pundu, Yehova kakusakwilila chinji ha milimo yize ayo akulinga. Paulu kasonekene ngwenyi: “Waze mavumbika kanawa malizukila chihela chipema, ni hamu linji mu ufulielo uze uli muli Kristu Yesu.”—1 Timo. 3:13.
CHIZE TUVUMBI ATAMBA KUPWA KULITA NI YISONEKO
3 Tuvumbi katamba kupwa akwa-Kristu waze akwete yitanga yipema, ajama ku ufulielo, waze nawa akulinga kanawa milimo yo mu chikungulwila. Chino chinasoloka ha maliji waze Paulu asonekenene Timoteu hakutwala ku yize ndumbu atamba kulinga mba apwe kavumbi. Yamba ngwenyi: “Tuvumbi chizechene hi akwa lwelia ko, hi akwa malimi aali ko, hi akwa kunwa vinyu yinji ko, keshi chipululu cha upite wa sonyi; Akwa kulalaminya ku chijimbikilo cha ufulielo ni shimbi yipema ya mbunge. Wano aliange kuaeseka; mba akavumbike ngwe tuvumbi nyi kachi masamba. Kavumbi akapwe lunga wa pwo umuwika, mukwa kuyula ana jenyi, ni zuwo lienyi kanawa.” (1 Timo. 3:8-10, 12) Nyi tuvumbi makaula kanawa yikuma yino yilemu, mandumbu mu chikungulwila masa vumbi linji eswe waze akwete yiteli mu chikungulwila.
4 Chipwe ngwe tuvumbi kali akweze hanji makulwana, nihindu katamba kwambujola chinji sango lipema hita kakweji. Katamba kulihana chinji ku mulimo wa kwambujola hanga embulule Yesu. Hakulinga chino, masolola zango lize Yehova akwete lia kulamwina atu.—Iza. 9:7.
5 Tuvumbi katamba kupwa ni mbunge yipema ni kusolola yitanga yipema. Katamba nawa kupwa yilweza yipema hakutwala ku chize akuzala, akulilulieka ni ha kuhanjika. Katamba kusolola mana hanga akwo aavumbike. Chikwo nawa, katamba kulemesa usepa wo ni Yehova ni milimo yize akulinga mu chikungulwila.—Titu 2:2, 6-8.
6 Mandumbu wano kakulianga “kuaeseka” hanga amone nyi kanalite kupwa tuvumbi. Shimbu kanda achaatongola, ayo kakusolola ngwo kali malunga ajama. Kakusolola ngwo kakusa yuma ya Zambi kulutwe ku mwono wo ni kulihana akalakale milimo yeswayo maaha kulinga. Kwamba pundu, ayo kali yilweza yipema kuli akwo mu chikungulwila.—1 Timo. 3:10.
MILIMO YIZE AKULINGA
7 Tuvumbi kakulingila mandumbu milimo yinji mu chikungulwila, hanga makulwana ahase kutala ha milimo yakulongesa ni kufunga mapanga. Hakuhana tuvumbi milimo, chizavu cha makulwana chakunyonga ha uhashi wa hita kavumbi ni yize yinafupiwa mu chikungulwila.
Tuvumbi kakulingila mandumbu milimo yinji mu chikungulwila, hanga makulwana ahase kutala ha milimo yakulongesa ni kufunga mapanga
8 Tutalenu milimo yimwe yize akulinga. Kavumbi umwe mahasa kumutongola apwe ni kutwaha mikanda yize mutuzachisa yetwene ni yize mutuhana mu munda. Akwo mahasa kwaha mulimo wa kutala ha mbongo ja chikungulwila hanji kululieka njiza ja kwambulwilamo. Eka nawa kakwaha milimo ya kukalakala ku microfone, yisaji, kutambwisa waze aneza ku kukunguluka ni kukwasa makulwana ku milimo yikwo. Amu Zuwo lia Wanangana liakufupiwa kulilulieka ni kulipemesa, makulwana kakutongola amwe tuvumbi hanga atale ha milimo yacho.
9 Mu yikungulwila yimwe, hita kavumbi mahasa kupwa ni mulimo umuwika. Alioze mu yikungulwila yikwo, kavumbi umuwika mahasa kulinga milimo yinji. Mu yikungulwila yeka, mulimo umuwika mahasa kuulinga kuli tuvumbi anji. Nyi mu chikungulwila kumushi tuvumbi anji matala ha yimwe milimo, chizavu cha makulwana muchihasa kusakula mandumbu a malunga akupapachisa waze akwete chilweza chipema hanga alinge milimo yacho. Chino muchaakwasa anyingike milimo yacho hanga akahase kuyilinga kanawa muze makapwa tuvumbi. Nyi kukushi mandumbu a malunga, makulwana mahasa kusakula ndumbu wa pwo yoze ukwete chilweza chipema hanga akwase, chipwe ngwe kechi keza kapwa kavumbi. Mutu ukwete chilweza chipema kali yoze akwo mahasa kwimbulula mumu kakusolola yitanga yipema ku mwono wenyi ni mu uwayilo wenyi kuli Zambi. Iye kakukunguluka mashimbu eswe, kakwambujola, kakufunga kanawa asoko jenyi, kakusakula kanawa yiheho, kakuzala ni kulilulieka kanawa ni kupwa chilweza chipema kuli akwo.
10 Mu yikungulwila muze muli makulwana akehe, mahasa kutongola tuvumbi ajama hanga ashimutwine ni waze anazange kwapapachisa yihula ya upapachiso yize yinatale ha malongeso jetu. Yihula yacho yili mu Apendice “Chihanda 1: Yize Akwa-Kristu Akufuliela.” Alioze “Chihanda 2: Mwono wa Akwa-Kristu” katamba kuchisongwela kuli mukulwana mumu chili ni yikuma ya ku mwono wa mutu.
11 Ha mashimbu amwe, nyi muchilita chizavu cha makulwana mahasa kwalumuna milimo yize tuvumbi akulinga. Alioze, chakuwaha chinji nyi mandumbu manunga ni milimo yo hanga ejilile milimo yacho apwe ni kuyilinga kanawa.
12 Mukuhasa kupwa nawa milimo yize mahasa kulinga tuvumbi waze anasoloka pundu ngwo ‘kanasenye kulutwe’ kulita ni yize yinafupiwa mu chikungulwila. (1 Timo. 4:15) Nyi mu chikungulwila kumushi makulwana anji, mahasa kutongola kavumbi akwase kalayi wa chizavu hanji kupwa kavumbi wa chizavu yoze makalakala mushi lia usongwelo wa makulwana. Tuvumbi mahasa kupwa ni yihanda ha Kukunguluka cha Mwono ni Mulimo Wetu ni kusongwela Longeso lia Mbimbiliya lia Chikungulwila. Mahasa nawa kuhanjika pande ja mbunga. Tuvumbi mahasa kwaha milimo yikwo yize muyisoloka nyi kanatela kulinga milimo yacho. (1 Petu. 4:10) Ayo katamba kulihana ni mbunge yeswe hakukwasa makulwana.
13 Chipwe ngwe milimo ya tuvumbi yalisa ni ya makulwana, nihindu milimo yeswe yili yisandu kuli Zambi, mumu yakukwasa chikungulwila chende kanawa. Nyi kavumbi kakulinga kanawa mulimo wenyi, kakulongesa kanawa nawa kanasoloka kupwa kafunga mupema, kulutwe lia matangwa mahasa kumutongola apwe mukulwana.
14 Nyi uli mukweze hanji kakupapachisa haliapwila, shina unalikolweza hanga ujame ni kupwa kavumbi? (1 Timo. 3:1) Hita mwaka atu anji aneza mu umwenemwene, kashika kunafupiwa malunga ajama ku ufulielo waze mahasa kufunga kanawa yikungulwila. Ni yena muhasa kulikolweza hanga ukwase akwenu. Kupukuna ha chilweza cha Yesu muchihasa kukukwasa. (Mateu 20:28; Yoa. 4:6, 7; 13:4, 5) Muopa ni kwivwa kuwaha chinji kukwasa akwenu muze mumona yiwape yize yakwiza ha kukwasa. (Yili. 20:35) Kashika, pwako ni kukwasa akwenu, kukwasa milimo yakululieka Zuwo lia Wanangana ni kusalakana mweswawo mahona kulinga pande ja alongi ha Kukunguluka cha Mwono ni Mulimo Wetu. Watamba nawa kusa tachi upwe ni yitanga yipema ha kupwa ni kulinga longeso lie lia wika. (Samu 1:1, 2; Ngala. 5:22, 23) Chikwo nawa, nyi mulinga kanawa milimo yize akukwaha mu chikungulwila, mandumbu mapwa ni kukujikijila ha mulimo weswawo makwaha.—1 Kori. 4:2.
15 Tuvumbi kakwatongola ni ukwaso wa spiritu yisandu hanga akwase chikungulwila. Mandumbu eswe mu chikungulwila mahasa kusolola ngwo kakusakwila chinji ha tachi jize tuvumbi akusa ha kulivwashana no kanawa muze analingi milimo yo. Mandumbu nyi malinga chocho, masolola ngwo kakusakwilila chinji Yehova ha chize analulieka kanawa yuma mu chikungulwila.—Ngala. 6:10.