Yika Muhasa Kulinga Mba Ukatwame ku Miaka ya Mutolo?

1. Mumu liaka atu anji akunyonga ngwo chili chikalu kutwama ni mwono ku miaka yeswe?

ATU anji kakufupa kulia kanawa ni kunana-nana mujimba hanga apwe ni mujimba upema ni kutwama mashimbu anji. Chipwe chocho, o kananyingika ngwo kulia kanawa ni kunana-nana mujimba, kuchichi kwakwika kupwa tushinakaji ni kufwa. Ayo kota kakunyonga ngwo, chili chikalu kutwama ni mwono ku miaka yeswe. Alioze ha Yoano 3:16 ni 5:24, Yesu kambile ngwenyi, atu mahasa kupwa ni “mwono wa mutolo.”

2. Yika Yoano kapitulu 6, akwamba hakutwala ku mwono wa mutolo? (Yoano 6:39, 40)

² Tangwa limwe, Yesu yalinga chikomokeso chakulisa tununu twa atu ni mbolo ni yishi.a Chino chakomwesene chinji, alioze yize Yesu ambile ha tangwa lize liahachileho, yakomwesene chinji kuhiana. Mbunga yakawile Yesu ndo ku Kafwanaume, hakamwihi ni kalunga-lwiji wa Ngalileya, kuze iye aalwezele ngwenyi, atu mahasa kwahindwisa ni kutwama ku miaka ya mutolo. (Tanga Yoano 6:39, 40.) Achinyonga chize maliji wano anakwate hali masepa ni asoko je waze hanafu! Yize Yesu ambile yinatwehe shindakenyo ngwo, atu waze hanafu mahasa kwahindwisa nawa ngwo, yena ni atu waze wazanga munuhasa kupwa ni mwono wa mutolo. Alioze yize Yesu anungine ni kwamba ha versu jikwo ja Yoano kapitulu 6, kuyakalumbunukine kuli atu anji, chipwe musono, kuyishi kulumbunukina atu anji. Yika Yesu ambile?

3. Yika Yesu ambile ha Yoano 6:51?

³ Hanyima lia Yesu kulisa mbunga, o yaputuka kunyonga ha manaa waze Yehova ahanyine kuli A-Izalele muze apwile mu puya. Yisoneko yakuvuluka manaa ngwo “mbolo ja mwilu.” (Samu 105:40; Yoa. 6:31) Yesu kahanjikile ha manaa yize atu te ananyingika kanawa hanga aalongese chimwe chuma chilemu. Manaa kapwile kulia chize Yehova ahanyine kuli atu jenyi kupalikila mu chikomokeso. Chipwe chocho, waze alile manaa kafwile. (Yoa. 6:49) Yesu kalivulukile mwene ngwenyi, “mbolo yamwenemwene ya mwilu,” “mbolo ya Zambi” ni “mbolo ya mwono.” (Yoa. 6:32, 33, 35) Yesu kasolwele kalisa munene hakachi ka iye ni manaa. Yamba ngwenyi: “Yami nguli mbolo ya mwono yize yahulumukine mwilu. Nyi mutu malia mbolo yino, matwama ku miaka yeswe.” (Tanga Yoano 6:51.) A-Yunda jacho yalumbangana ku manyonga. Ayo kakahashile kunyingika mumu liaka Yesu ambile ngwenyi, iye kapwile “mbolo” yize yahulumukine mwilu, nawa ngwo mbolo yino te yinahiane manaa waze Zambi ahanyine kuli tulamba two. Chocho yaalweza chimwe chuma chilemu ha kwamba ngwenyi: ‘Mbolo yize munguhana yili musunya wami.’ Yika iye te anazange kwamba? Chili chilemu kunyingika kumbululo lia chihula chino, mumu mulitukwasa kunyingika chize yetu ni atu waze twazanga mutuhasa kupwa ni mwono wa mutolo. Tuwanenu ulumbunwiso wa maliji wano a Yesu.

MBOLO YA MWONO NI MUSUNYA WENYI

4. Mumu liaka atu amwe apihililile ha yize Yesu ambile?

⁴ Amwe a kuli atu waze apanjikile Yesu, kapihililile chinji muze iye ambile ngwenyi, mahana ‘musunya wenyi hanga akwa-hashi apwe ni mwono.’ Ayo kota kanyongene ngwo, Yesu kazangile hanga o alie yifwo yenyi. (Yoa. 6:52) Alioze Yesu yaalweza yimwe yize yaevwishile uli unji kuhiana, ngwenyi: “Nyi kunwalile musunya wa Mwana-mutu ni kunwa manyinga jenyi, kunuchi kupwa ni mwono.”—Yoa. 6:53.

5. Mumu liaka tuli ni shindakenyo ngwetu Yesu kakazangile kwamba ngwenyi atu anwe manyinga jenyi?

⁵ Ha matangwa ja Noa, Zambi kakanjishile atu kulia manyinga. (Uputu. 9:3, 4) Ha kupalika cha mashimbu, Yehova yakanjisa nawa A-Izalele hanga ahone kulia manyinga. Nyi mutu umwe malia manyinga te ‘mamushiha.’ (Levi 7:27) Yesu te kakwononokena Shimbi. (Mateu 5:17-19) Kashika mutuhasa kwamba pundu ngwetu, iye te kechi kuhasa kwita kuli A-Yunda hanga alie musunya wenyi hanji kunwa manyinga jenyi. Alioze, muze Yesu ahanjikile maliji waze evwishile atu uli, kwamba umwenemwene, iye te kanalongesa chize atu mahasa kupwa ni “mwono wa mutolo.”—Yoa. 6:54.

6. Kuchi tunanyingika ngwetu Yesu te kanahanjikila mu chijimbikilo ha Yoano 6:53?

⁶ Yika Yesu azangile kwamba? Kwamba pundu, Yesu te kanahanjika mu chijimbikilo ngwe chizechene ahanjikile kuli pwo Ka-Samaria, muze ambile ngwenyi: “Yoze manwa meya waze yami mungumwaha, kechi kevwa nawa pwila, alioze meya waze mungumwaha mapwa muli iye shima lia meya lize liakuvwelwoka hanga akapwe ni mwono wa mutolo.” (Yoa. 4:7, 14)b Yesu kakambile ngwenyi, nyi pwo Ka-Samaria manwa wika meya matwama ku miaka yeswe. Chizechene nawa, Yesu te keshi kwamba ngwenyi mbunga ya mu Kafwanaume te muyitwama ku miaka yeswe ha kulia wika mujimba wenyi hanji kunwa manyinga.

CHISUHO CHIKWO CHIZE YESU AHANJIKILE MALIJI ALIFWA

7. Yika atu amwe akwamba hakutwala ku maliji a Yesu ali ha Yoano 6:53?

⁷ Akwa-mayingeleja amwe kakwamba ngwo, ha Yoano 6:53 Yesu te kanalumbununa yize atu malinga ha Chiwanyino cha Mwene cha Ufuku, mumu kahanjikile maliji alifwa. (Mateu 26:26-28) Ayo kakwamba nawa ngwo, waze eswe akuya ha Chiwanyino cha Mwene cha Ufuku, katamba kulia mbolo ni kunwa vinyu. Shina chino chinalite? Chili chilemu kuwana kumbululo mumu hita mwaka tununu a tununu twa atu hashi heswe, kakulikungulula ha chiwanyino chino chilemu. Tuhengwolenu kalisa watwama hakachi ka yize yalingiwile ha Yoano 6:53 ni ha Chiwanyino cha Mwene cha Ufuku.

8. Kalisa muka watwama hakachi ka yisuho yino yaali? (Tala nawa yizulie.)

⁸ Tutalenu kalisa uli ha yisuho yino yaali. Chitangu, ha shimbu lika, nawa ku chihela chika Yesu ahanjikile maliji waze ali ha Yoano 6:53-56? Iye kahanjikile maliji wano ha mwaka 32 M.J., ku Ngalileya kuli yimwe mbunga ya A-Yunda. Yino yalingiwile muze te hikwasala mwaka umuwika hanga alinge Chiwanyino cha Mwene cha Ufuku mu Yerusaleme. Chamuchiali, kuli aya iye ahanjikile maliji jacho? Iye kaatondekezele kuli atu waze te akulihulikila chinji ku yuma ya ku musunya, waze te keshi kuzanga kulilongesa hali Yehova ni ha Wanangana wenyi. (Yoa. 6:26) Kwamba pundu, muze Yesu ahanjikile yimwe yuma yize yapwile yikalu kuli ayo kutayiza, kawashi-washi yalitwamina kufuliela muli iye. Chipwe lume amwe a kuli tumbaji twenyi yecha kumukaula. (Yoa. 6:14, 36, 42, 60, 64, 66) Atu jacho te kalisa ni apostolo ashishika 11, waze apwile hamwe ni Yesu ha mwaka 33 M.J., muze alingile Chiwanyino cha Mwene cha Ufuku. Ha chisuho chacho, apostolo 11 kapwile hamwe nenyi chipwe ngwe o kakanyingikine ulumbunwiso wa yuma yize apwile ni kwalongesa. Alioze, apostolo wano kapwile ni shindakenyo ngwo, Yesu kali Mwana wa Zambi yoze wakatukile mu malilu. (Mateu 16:16) Iye yaachichimieka ha kwamba ngwenyi: “Yenu nuli waze nwanyongonona hamwe ni yami mu yeseko yami.” (Luka 22:28) Kalisa yono kanasolola ngwo ha Yoano 6:53, Yesu kakapwile ni kulumbununa yize te muyilingiwa ha Chiwanyino cha Mwene cha Ufuku. Alioze kuli nawa kalisa mukwo.

YIZE MALIJI A YESU ANALUMBUNUKA KULI YENA

9. Maliji waze Yesu ahanjikile ha Chiwanyino cha Mwene cha Ufuku hali aya anatale?

⁹ Muze te analingi Chiwanyino cha Mwene cha Ufuku, Yesu yapalikisa mbolo yize kuyishi futunwiso kuli apostolo jenyi, ni kwalweza ngwenyi, mbolo yacho yinalumbunuka mujimba wenyi. Hanyima, yaaha vinyu ni kwamba ngwenyi, vinyu yino yinalumbunuka “manyinga jami a usendo.” (Marku 14:22-25; Luka 22:20; 1 Kori. 11:24) Yize iye ambile yili ni ulemu unji. Usendo uno waha kaulingile ni “A-Izalele [a ku spiritu]” waze makayula hamwe ni Yesu mu “Wanangana wa Zambi” hi kuli atu eswe ko. (Hepre. 8:6, 10; 9:15) Ha shimbu liacho, apostolo te keshi kunyingika ulumbunwiso weswe hakutwala ku usendo wacho. Alioze, te kwasala hakehe hanga aawahise ni spiritu yisandu ni kulinga chihanda mu usendo wacho hamwe ni Yesu mu malilu.—Yoa. 14:2, 3.

10. Kalisa mukwo muka uli ha yize Yesu ambile ha Chiwanyino cha Mwene cha Ufuku ni yize ambile ku Ngalileya? (Tala nawa chizulie.)

¹⁰ Yize Yesu ambile ha Chiwanyino cha Mwene cha Ufuku, yinatale hali “mbunga yikehe ya mapanga.” Apostolo ashishika waze apwile hamwe nenyi, e apwile atangu kulinga chihanda cha chizavu chacho chikehe. (Luka 12:32) Ayo ni atu akwo waze te malinga chihanda mu chizavu chacho chikehe, e te malia mbolo ni kunwa vinyu. Ayo e makapwa hamwe ni Yesu mu malilu. Kashika, yono kali kalisa mukwo hakachi ka Chiwanyino cha Mwene cha Ufuku ni yize yalingiwile ku Ngalileya. Maliji waze Yesu ambile ha Chiwanyino cha Mwene cha Ufuku, kanatale wika ha chimwe chizavu chikehe cha atu. Alioze maliji waze ambile ku Ngalileya kanatale hali atu anji.

11. Yika Yesu ambile ku Ngalileya yize yinasolola ngwo, iye te keshi kuhanjika hakutwaka kuli atu akehe?

¹¹ Muze Yesu apwile ku Ngalileya ha mwaka 32 M.J., atu anji waze ahanjikile no te kanazange wika kulia. Alioze, Yesu yaakwasa hanga anyingike ngwo, te kuli chuma chikwo chilemu chinji kuhiana kulia. Iye yatongola yize te muyihasa kwaaha mwono wa mutolo. Yesu yamba ngwenyi, chipwe waze hanafu te maahindwisa ha tangwa liakasula hanga atwame ni mwono ku miaka yeswe. Kulisa ni yize ambile ha Chiwanyino cha Mwene cha Ufuku, ha Yoano kapitulu 6, Yesu te keshi kuhanjika ha chiwape chize atu akehe makatambula. Alioze, te kanahanjika ha chiwape chize atu a mutapu weswe mahasa kutambula. Kwamba pundu, iye kambile ngwenyi: “Nyi mutu malia mbolo yino, matwama ku miaka yeswe . . . Mbolo yize munguhana, yili musunya wami hanga akwa-hashi apwe ni mwono.”—Yoa. 6:51.c

12. Yika mutu atamba kulinga mba azuke mwono wa mutolo?

¹² Shina Yesu te kanambe ngwenyi, atu eswe waze atwamine hano hashi te mazuka mwono wa mutulo? Ka, waze wika te ‘malia mbolo yino,’ hanji ngwetu mafuliela muli Yesu e te mazuka mwono wa mutolo. Musono, atu anji waze akulivuluka ngwo Akwa-Kristu, kakwamba ngwo kakufuliela muli Yesu ni kumuvuluka ngwo chilamwina cho. (Yoa. 6:29) Alioze, kwakufupiwa yuma yinji hi yino wika ko. Mumu atu anji mu Ngalileya waze ku uputukilo apwile ni kufuliela muli Yesu, kulutwe yecha kumukaula. Mumu liaka?

13. Yika mutu atamba kulinga mba apwe kambaji ka Yesu?

¹³ Atu anji waze apwile ha mbunga yize Yesu ahanyine kulia te kakumukaula wika mumu lia yize apwile ni kwaha. Ayo te kakuzanga hanga Yesu aawuke, aehe kulia ni kwalweza yize o azangile kwivwa. Alioze, Yesu yasolola ngwo, mba mutu apwe kambaji kenyi katamba kulinga yuma yinji. Iye yasolola zwalala ngwo, kakejile hano hashi hanga ahane wika kuli atu yuma yize o anafupu ku musunya. Atu te katamba kukundama kuli iye hanji ngwetu, kumupanjika ni kumwononokena.—Yoa. 5:40; 6:44.

14. Yika twatamba kulinga mba tuyuke ha chitapo cha Yesu?

¹⁴ Yesu kalongesele ngwenyi, kuhana mujimba ni manyinga jenyi ngwe chitapo, te muchihana uhashi kuli atu wa kutwama ku miaka yeswe. Alioze atu te katamba kutayiza umwenemwene uno ni kuufuliela. Ufulielo wacho wapwile ni ulemu kuli A-Yunda nawa uli ni ulemu kuli yetu musono. (Yoa. 6:40) Kashika, yize Yesu ambile ha Yoano 6:53, yinalumbunuka ngwo, twatamba kufuliela ha ukuule mba tukapwe ni mwono wa mutolo. Atu anji mahasa kupwa ni uhashi wa kuzuka chiwape chino.—Efwe. 1:7.

15-16. Yuma yika yilemu twalilongesa ha Yoano kapitulu 6?

¹⁵ Mukanda wa Yoano kapitulu 6, uli ulemu chinji kuli yetu eswe. Ha mukanda wacho twakulilongesa ngwetu, Yesu kakuzanga chinji atu. Muze apwile ku Ngalileya, iye kaukile mieji, yalongesa hakutwala ku Wanangana wa Zambi ni kulisa atu. (Luka 9:11; Yoa. 6:2, 11, 12) Alioze chahiana ulemu, iye kalongesele ngwenyi, kali “mbolo ya mwono.”—Yoa. 6:35, 48.

¹⁶ Tunanyingika ngwetu, waze Yesu avulukile ngwo mapanga akwo, keshi kulia mbolo ni kunwa vinyu ha Chiwanyino cha Mwene cha Ufuku. (Yoa. 10:16) Alioze, ayo kakuyuka ha mujimba ni manyinga a Yesu Kristu. Mu mutapu uka? Ha kufuliela ha chitapo cha Yesu ni ha yeswe yize yakulingiwa mumu lia chitapo chacho. (Yoa. 6:53) Alioze waze akulia mbolo ni kunwa vinyu, kakusolola ngwo kanalingi chihanda cha usendo waha, nawa kali ni kutalatala cha kuya mu malilu. Kashika, chipwe ngwe tuli Akwa-Kristu akuwayisa hanji mapanga akwo, nihindu mukanda wa Yoano kapitulu 6, uli ulemu chinji kuli yetu. Wakutulongesa ngwo, yetu eswe twatamba kupwa ni ufulielo ukolo ha ukuule mba tukatwame ku miaka yeswe.