Malongeso a Mukanda Wakuzachisa ha Kukunguluka cha Mwono ni Mulimo Wetu
4-10 JANEIRO
YIKUMA YILEMU YA MU LIJI LIA ZAMBI | ULEVI 18-19
“Kulinanga mu Yitanga”
Chize Mutulifunga ku Umwe Muheto wa Satana
Yehova yalweza A-Izalele hakutwala kuli akwa-mavungu waze te asulangana no ngwenyi: “Kanda nulinga yize akulinga akwa chifuchi cha Kanana kuze ngunanutwala. . . . Chifuchi hachichisa mba hinaalambila uhenge wacho.” Mwono uze A-Kanana te akumbata, wapwile upi kumeso ja Zambi musandu wa Izalele, nawa hamukunda wa luchisa wo chifuchi cheswe yichipwa cha luchisa.—Levi 18:3, 25.
w17.02 20 ¶13
Yehova Kakusongwela Atu Jenyi
13 Tusongo a mavungu akwo kapwile ni kusongwela mavungu jo ni mana ja atu. Chakutalilaho, tusongo A-Kanana ni atu jo te kakulinga ungulungulu unji ngwe, kulisumbakenya cha asoko, utumwa, ungalwe, kuhana ana ngwe yitapo, ni kukombelela mahamba. (Ulevi 18:6, 21-25) Nawa, tusongo A-Babilonia ni A-Engitu no kakapwile ni shimbi jakulinanga ngwe jize apwile najo atu ja Zambi. (Kwalula 19:13) Hachino, atu ja Zambi kapwile ni kumona chize tusongo two ashishika apwile ni kwakolweza hanga anunge ni kulinanga hakutwala ku uwayilo, ku mujimba, ni kwehuka kulisumbakenya chize kuchalitele. Chino chasolwele pundu ngwo, Yehova mwe te wakwasongwela.
w14 1/7 7 ¶2
Yize Zambi Makalinga ni Yuma Yipi
Yika Zambi makalinga hali atu waze keshi kuzanga kwecha kulinga yuma yipi? Nyonga ha chilakenyo chino: “Akwa ululi makatungisa chifuchi; atu angunu kumakalindulukamo. Alioze yingulungulu makaateta mu chifuchi ni akwa mafwefwe makaatukulamo.” (Yis 2:21, 22) Atu waze akulinga yuma yipi kechi kapwako nawa. Ha mashimbu jacho a sambukila, atu waze akwononokena Zambi makaatusula ku shili yize ahingile.—Ro 6:17, 18; 8:21.
Kuhengwola Yikuma Yilemu ya mu Mbimbiliya
w06 15/6 22 ¶11
“Shimbi ye Kunayizanga Chimwe!”
11 Chuma chamuchiali chili mu Shimbi yize ahanyine kuli Mose chize chapwile ni kusolola zango lia Zambi hali atu jenyi, chili ulite wa kuhuhujola mbuto mu minda. Yehova kalwezele njimi a mu Izalele ngwenyi, muze maya ni kucha mbuto mu minda yo, te katamba kuhichika mbuto yimwe hanga yiswele akahuhujole. Ayo te katambile kucha mbuto jeswe jize japwile ku sesa lia minda chipwe kwanda uva yize yaholoka hashi hanji mihuko ya olevwe. Njimi te katambile kufuna hanga ande chipwe yichita ya tiliku yize yaholoka mu minda chakuhona kunyingika. Shimbi yino yapwile ni kusolola zango kuli yiswale, njize, ana-ashiwa ni tuliwa. Kwamba pundu, kuhuhujola mbuto chapwile mulimo ukalu chinji kuli ayo, chipwe chocho mulimo wacho wapwile ni kwakwasa hanga ahone kwitata.—Lev 19:9, 10; Shi 24:19-22; Sam 37:25.
11-17 JANEIRO
YIKUMA YILEMU YA MU LIJI LIA ZAMBI | ULEVI 20-21
“Yehova Kanahandununa Atu Jenyi”
w04 15/10 11 ¶12
Yika Yinakwehe Shindakenyo Ngwo Paraisu Muyikeza?
12 Kuli chuma chize kutwatambile kulengulula. Zambi kambile kuli A-Izalele ngwenyi: “Nufunge liji lieswe lia shimbi ngunanwambe musono, hanga nutakame, nuhetemo ni kuzuka chifuchi.” (Shi 11:8) Ha Ulevi 20:22, 24, Yehova kanahanjika hakutwala ku chifuchi chinochene ngwenyi: “Kashika munufunga yiyulo yami yeswe ni shimbi jami jeswe nikujilinga, kuchina chifuchi chize ngunanutwala nikutwama muchinusaza. Alioze hingunambe kuli yenu ngwami, Munuhinga chifuchi cho, mungunwahacho nukachizuke, chifuchi chize chinokela yamwa ni wuchi.” Kwamba umwenemwene, A-Izalele te katamba kupwa ni usepa upema ni Yehova Zambi mba te ahase kunjila mu Chifuchi cha Chilakenyo. Ayo kechele kwononokena Yehova kashika iye echele hanga A-Babilonia aakumbe ni kwahuma mu chifuchi chacho.
it-2 314
Chihinga
Chihinga chili chuma cheswacho chize mahichikila swana, hanji waze ali ni ulite wa kuchihinga muze mwenyacho mafwa; hanji yeswe yize tulamba akuhichika hanga ayihinge. Liji na·hhál, kakulizachisa chinji mu Hepreu. Liji lino linatale ha kuswana hanji kuhana chimwe chihinga, hanji chuma chize akuhinga. (Kwa 26:55; Eze 46:18) Liji ya·rashʹ mashimbu amwe kakulizachisa hali “swana yoze mahinga,” alioze hamwe kakulizachisa ha “kuzuka yimwe” yize ahichikile. (Upu 15:3; Lev 20:24) Liji lino, mulihasa nawa kulumbunuka “kuhuma,” ngwe chize maswalale akuhuma atu hanga aatambule yimwe. (Shi 2:12; 31:3) Maliji a Ngregu waze akuzachisa ha chihinga kanaasolola ha liji kleʹros, lize linalumbunuka “chela,” alioze kulutwe yalilumbununa nawa ngwo, “chihanda” hanyima mba yalilumbununa ngwo, “chihinga.”—Mat 27:35; Yi 1:17; 26:18.
it-1 279 ¶1
Tujila
Muze Sanga lia meya liahwile, Noa yalambula ‘tujila eswe akulinanga’ kuli Yehova. (Upu 8:18-20) Hanyima lia chino, Zambi yalweza atu hanga apwe ni kulia tujila alioze kanda alia manyinga. (Upu 9:1-4; tesa ni Lev 7:26; 17:13.) Ha mashimbu jacho ayo kapwile ni kuhana tujila amwe ngwe yitapo, muze Zambi maatayiza mba manyingika ngwo, kali “akulinanga”; alioze hakutwala ku kulia Mbimbiliya yinasolola ngwo, kwakapwile tujila a “luchisa” ndo haze Shimbi yize ahanyine kuli Mose yaputukile. (Lev 11:13-19, 46, 47; 20:25; Shi 14:11-20) Mbimbiliya kuyishi kuhanjika ha yuma yize yapwile ni kusolola ngwo tujila amwe kali a “luchisa.” Kashika, tujila anji waze akanjishile kali waze akulia yifwo, alioze hi esweko. Kachijile ukanjiso wacho muze akolesele usendo waha, ngwe chize Zambi asolwele kuli Petulu mu umwe usolwelo.—Yi 10:9-15.
Kuhengwola Yikuma Yilemu ya mu Mbimbiliya
it-1 572
Kulitetateta
Shimbi ya Zambi yapwile nikukanjisa kulitetateta ha mujimba mumu lia afu. (Lev 19:28; 21:5; Shi 14:1) Chikuma aselele shimbi yino chili ngwo, A-Izalele kapwile atu asandu kuli Yehova, atu a mbala a iye. (Shi 14:2) Hachino, A-Izalele te katamba kwehuka mianda yeswe ya uwayilo wa mahamba. Chikwo nawa, kukanjisa kulitetateta ha mujimba te muchisolola ngwo, A-Izalele kanalemesa mujimba mumu uli chitangiwa cha Zambi.
18-24 JANEIRO
YIKUMA YILEMU YA MU LIJI LIA ZAMBI | ULEVI 22-23
“Yize Yiwanyino ya Kutongola Yinalumbunuka Kuli Yetu”
it-2 125
Chiwanyino cha Mbolo Kuyishi Futunwiso
Tangwa litangu lia Chiwanyino cha Mbolo Kuyishi futunwiso, kapwile ni kulilinga ha tangwa lia chikungulwila chilemu, nawa lia sambata. Ha tangwa liamuchiali, 16 ya Nisane, te kakutwala chichita cha mbuto yitangu ya kucha cha sevada kuli Sasendote, che kwamba mihuko yitangu. Shimbu te kanda achiputuka kulinga chiwanyino chino, mutu niumwe te katambile kulia mbuto yawisu, chipwe mbolo hanji mbuto yumu. Sasendote kapwile ni kuhana chichita cha mbuto yitangu kuli Yehova mu chilayi, ha kuchihungisa ha mashimbu waze ene te analambula kuji ya panga wa mwaka umuwika keshi chipa ngwe mulambu wa kulumba, hamwe ni wunga wafufunuka wa kuchinga ni maji ni mulambu wa kunwa. (Lev 23:6-14) Kwakapwile niumwe usongwelo uze te wakwamba ngwo, asasendote oche ndambu ya mbuto hanji unga ha chilumbilo, ngwe chize ayo aputukile kulinga ha kupalika cha mashimbu. Te keshi kuhana wika mulambu wa mbuto yitangu ha mbunga, alioze kwapwile nawa ululikiso wa kwamba ngwo, hita usoko hanji mutu yoze te uli ni yimwe yuma mu Izalele ahane ngwe chitapo cha kusakwilila ha mashimbu jacho a chiwanyino.—Kut 23:19; Shi 26:1, 2.
Ulumbunwiso. Kulia mbolo kuyishi futunwiso ha mashimbu jacho, te chinalite ni shimbi yize Yehova ahanyine kuli Mose ngwe chize anayisoneka ha mukanda wa Kutuhuka 12:14-20, kuchingako ni yize akanjishile ha versu 19 yinambe ngwo: “Ha matangwa shimbiali kanda awana mu mazuwo jenu futunwiso niyimwe.” Ha Shimbi Yamuchiali 16:3, kakuvuluka mbolo kuyishi futunwiso ngwo, “mbolo ya luyinda,” ha hita mwaka yapwile ni kwiwula A-Yunda tangwa lize akatukile mu Engitu kawashi-washi (muze ahonene shimbu lia kusa futunwiso mu wunga wa mbolo hanga ufutunuke [Kut 12:34]). Yapwile ni kwiwulula nawa lamba lize amwene mu undungo, muze aatuswile, ngwe chize Yehova aalwezele ngwenyi, “hanga nwiwuluke lie tangwa nwakatukile ku chifuchi cha Engitu, matangwa eswe a mwono wenu.” A-Izalele kapwile ni kulinga yiwanyino yitangu yitatu ha mwaka hamukunda wa yize Yehova aalingilile ha kwatusula mu Engitu. —Shi 16:16.
it-3 224 ¶3
Pentekoste
Mbuto yitangu ya tiliku yize apwile ni kucha te katamba kuyizachisa mu jila yalisa ni chize apwile ni kuzachisa sevada. Yihanda yiali ya efa ya wunga wa wafufunuka wa tiliku yize yili ni futunwiso, te katamba kwocha nayo mbolo jiali. Jize “munuchiza ku mazuwo jenu,” che kwamba ngwo, ayo te katamba kulinga mbolo jacho ngwe jize te akulinga ku mazuwo jo hanga alie ni asoko jo, hi ngwe jize apwile ni kulinga najo yuma yisandu ko. (Lev 23:17) Yino te kakuyihana hamwe ni mulambu wa kulumba ni mulambu ha shili, ayo nawa kapwile ni kuhana kuji a mapanga aali ngwe mulambu wa sambukila. Sasendote te kakuhungisa mbolo ni kuji a mapanga kumeso ja Yehova ha kusayika moko ha mbolo ni ha yifwo ya mapanga, ni kuyihungisa sali ni sali hanga asolole ngwenyi kayihana kuli Yehova. Muze mahwisa kulambula mbolo ni mapanga, yuma yacho te yakupwa ya sasendote, iye mwe wapwile ni kuyilia ngwe mulambu wa sambukila.—Lev 23:18-20.
w14 15/5 29 ¶11
Shina Unende Hamwe ni Ululikiso wa Yehova?
11 Ululikiso wa Yehova wakutukolweza hanga tukawule chiyulo cha postolo Paulu mumu lia upeme wetu, chinambe ngwo: “Tulitalenu umwe ni mukwo ni mukwo ni kulikasumuna ku zango ni yitanga yipema. Kanda twehuka kulikungulula hamuwika, ngwe ndako ya amwe, alioze nukalishinjile, ni kuhiana chikolo shimbu munumona lie tangwa linakundama.” (Hep 10:24, 25) Yiwanyino yize apwile ni kulinga katatu ha mwaka ni yiwanyino yikwo yize yinatale ha uwayilo, te yakukolesa ufulielo wa A-Izalele. Chikwo nawa, ha matangwa ja Nehemia, ha mashimbu a Chiwanyino cha Yisakila atu kapwile ni kuwahilila chinji. (Kut 23:15, 16; Neh 8:9-18) Chizechene nawa, ni yetu twakuyuka chinji mumu lia kukunguluka chize twakupwa nacho ha hita poso, kukunguluka cha mbonge ni cha mambonge. Kashika, tusenu tachi hanga tuyuke ha kulia chino cha ku ufulielo chize akutwaha hanga tununge ni kuwahilila ni kumana ngu mu ufulielo.—Tit 2:2.
Kuhengwola Yikuma Yilemu ya mu Mbimbiliya
Funga Ungunu We!
3 Kuchi tuvumbi twa Zambi akusolola ungunu? Ayo kakuusolola ha kuzanga Yehova ni mbunge yeswe ni kumuvwisa kuwaha ha yeswayo malinga ku mwono wo. Tutalenu chize Mbimbiliya yakulumbununa liji ungunu. Kulita ni Mbimbiliya liji “ungunu” mulihasa kulumbunuka chuma chamuwundu, chipema hanji chalita. Chakutalilaho, A-Izalele te kakulambula yitapo ya tushitu kuli Yehova, chikwo nawa Shimbi te yakwamba ngwo, tushitu jacho katamba kupwa apema. (Levi 22:21, 22) Tuvumbi twa Zambi te katambile kulambula kashitu yoze chilema; hanji yoze unayiji. Chapwile ni ulemu kuli Yehova kashitu apwe wamuwundu, mupema hanji walita. (Mala. 1:6-9) Kashika mutuhasa kunyingika mumu liaka Yehova apwile ni kuzanga hanga tushitu jacho apwe apema hanji amuwundu. Muze twakulanda muhuko hanji chuma cheswacho, kutushi kuzanga kulanda chize chinapiha chipwe chize chinahono yimwe. Twakuzanga kulanda chize chinapeme hanji chamuwundu. Yehova che akwivwa hakutwala ku zango ni ushishiko wetu hali iye. Yitanga yino yatamba kupwa yipema hanji yalita, chekwamba yamwenemwene.
25-31 JANEIRO
YIKUMA YILEMU YA MU LIJI LIA ZAMBI | ULEVI 24-25
“Mwaka wa Uwahililo ni Utuswilo wa Kulutwe lia Matangwa”
it-2 697
Utuswilo
Zambi ya Utuswilo. Yehova kali Zambi ya utuswilo. Iye katuswile vungu lia Izalele mu Engitu. Yaalweza ngwenyi, ha mashimbu eswe waze te mononokena Shimbi jenyi, mapwa ni utuswilo, kechi kupwa nawa yiswale. (Shi 15:4, 5) Ndawichi kahanjikile hakutwala ku kutwama ni sambukila mu yipanga ya Yerusaleme. (Sam 122:6, 7) Kashika, Shimbi yapwile ni kuhana uhashi kuli lunga yoze te mapwa chiswale, iye te mahasa kulilanjisa mu undungo hanga apwe ni yize malikwasa nayo ni kukwasa usoko wenyi. Alioze, Shimbi yapwile ni kuhana utuswilo kuli Ka-Hepreu yono ha mwaka wa mu chishimbiali mu undongo wenyi. (Kut 21:2) Ha mwaka wa uwahililo (hakupalika cha miaka 50) te kakutusula atu mu chifuchi cheswe. Kapwile ni kutusula Ndungo mweswe Ka-Hepreu, nawa te kakufunyishina mutu mweswe chihinga chenyi cha minda.—Lev 25:10-19.
it-2 315 ¶5
Chihinga
Amu minda yapwile chihinga mu usoko umuwika ha chisemuko ni chisemuko, te katambile kuyilanjisa ku miaka yeswe. Kwamba pundu, minda te kakuyilanjisa kulita ni miaka yasalako ya kwima mihuko, kapwile ni kuhana unji wa mbongo kulita ni miaka yize yasala hanga mwaka wa uwahililo uhete, mumu e mashimbu waze apwile nikufunyisa yuma kuli mwenyayo nyi kakayikulile kunyima. (Lev 25:13, 15, 23, 24) Shimbi yino te yakukwata nawa ha mazuwo waze apwile mu yihunda yize te kuyishi yipanga, waze apwile ni kumona ngwe minda ya haze. Hakutwala ku zuwo lize liapwile mu chihunda muchima lia chipanga, mwenyalio kapwile ni ulite wa kulikuula ha mwaka umuwika, alioze nyi mwaka muuhwa chakuhona kulikuula, zuwo liacho te liakupwa lia mutu yoze walilanda. Hakutwala ku yihunda ya A-Levi, kapwile ni ulite wa kukuula mazuwo jo ku miaka yeswe, mumu A-Levi kakapwile ni chihinga cha minda.—Lev 25:29-34.
it-2 610
Mwaka wa Uwahililo
Muze A-Izalele apwile ni kukawula shimbi ya mwaka wa uwahililo, yuma yo te kuyishi kutoka ngwe chize twakumona musono, kwatwama wika atu waze ali ni upite unji ni waze ali chinji yiswale. Yuma yize hita mutu apwile ni kuyuka te yakuyukisa vungu lieswe, mumu te kukushi mutu niumwe yoze mamona lamba ha kuhona yakulikwasa nayo, alioze atu eswe kapwile ni kuzachisa yinyingi ni utotombo wo hanga ayukise vungu lieswe. Muze A-Izalele apwile ni kwononokena usongwelo wa Yehova, iye te kakuwahisa chinji mbuto jo mu minda, nawa kapwile ni kuyuka ha kupwa mwishi lia chiyulo cha nguvulu mungunu, ni yiwape yize yakwiza wika ku ululikiso wamwenemwene.—Iza 33:22.
Kuhengwola Yikuma Yilemu ya mu Mbimbiliya
w09 1/9 22 ¶4
Yika Muhasa Kulinga Nyi Makutuka?
Nyi umwe Ka-Izalele mashiha mukwo liso, Shimbi te yakumuzangamisa kulita ni ululi. Alioze, mutu yoze ashiha liso hanji usoko wenyi te keshi ni ulite wa kuzangamisa yoze wamushihanga liso. Shimbi te yakwamba ngwo, katamba kutwala mulonga wacho kuli ngaji waze atongwele. Ha chino, mulonga wacho te mauhwisa mu jila yalita. Atu te kanyingika ngwo, nyi mutu malinga chuma chipi ku tachi hali mukwo, te kakumuzangamisa kulita ni yize alinga. Chino te chakwakwika kulinga yuma yipi.
1-7 FEVEREIRO
YIKUMA YILEMU YA MU LIJI LIA ZAMBI | ULEVI 26-27
“Chize Mutuhasa Kutambula Yiwape ya Yehova”
w08 15/4 4 ¶8
Ehuka Yuma ‘Yamokomoko’
8 Mu mulali uka mutuhasa kupwisa “Upute” ngwe zambi? Chakutalilaho, achinyonga ha liwe lize lili mu chimwe chihela mu Izalele. Liwe liacho te mahasa kulizachisa hanga atunge nalio zuwo hanji chimwe chipanga. Alioze, nyi malimika mu chifuchi hanji ngwe “liwe lia kwola” te liakupwa chitalingiso kuli atu ja Yehova. (Lev 26:1) Chizechene nawa, mbongo jikwete chihela chajo. Twakufupiwa mbongo hanga tulikwase najo ku mwono, nawa mutuhasa kujizachisa hanga tukwase mulimo wa Yehova. (Chi 7:12; Lu 16:9) Alioze, nyi mutusa mbongo ha chihela chitangu ni kusa kunyima mulimo wetu wa akwa-Kristu, mbongo mujihasa kupwa zambi kuli yetu. (Tanga Timoteu 6:9, 10) Amu twatwama hano hashi haze atu akusa tachi hanga azuke mbongo jinji, twatamba kupwa ni shindakenyo ngwetu, tuli ni nyonga lialita hakutwala ku chikuma chino.—1 Ti 6:17-19.
it-1 854 ¶7
Woma
Ha mukunda wa chize Yehova azachishile Mose ni yize alingile kupalikila muli iye, atu ja Zambi (Heb., moh·raʼʹ) kapwile ni kumuvwila woma unji. (Shi 34:10, 12; Kut 19:9) Waze apwile ni ufulielo kapwile ni woma walita ha wata wa Mose. Kanyingikine ngwo, Zambi kapwile ni kuhanjika kupalikila muli iye. A-Izalele katambile kwivwa nawa woma wa zuwo lisandu lia Yehova. (Lev 19:30; 26:2) Chino te chinalumbunuka ngwo, ayo katamba kuwayila Yehova kulita ni chize aalwezele ni kusa mu yitanga usongwelo wenyi.
w91 1/3 17 ¶10
Sambukila ya Zambi Yifunge Mbunge Jenu
10 Yehova yalweza vungu lia Izalele ngwenyi: “Nyi munwenda nikulita ni yiyulo yami ni kufunga shimbi jami ni kujilinga, mba mungunwaha vula ha tukweji twenyi, ni e mavu mahana mbuto, ni mitondo yeswe muyihana mihuko yayo. Mungunwaha uhwimino mu chifuchi. Munupomba kanawa, niumwe manuvwisa woma wakuhi. Munguchiza ngongo api mu chifuchi. Chipwe katana ka jita kechi kupalika mu chifuchi chenu. Mungwenda hakachi kenu. Mungupwa Zambi yenu, ni yenu munupwa atu jami.” (Lev 26:3, 4, 6, 12) A-Izalele te mapwa ni sambukila ni uhwimino kuli akwa-kole jo, kulia chinji ni usepa upema ni Yehova. Alioze mba apwe ni yuma yino yeswe, te katamba kwononokena shimbi ja Yehova.—Sam 119:165.
Kuhengwola Yikuma Yilemu ya mu Mbimbiliya
it-3 265
Misongo
Yakwachile A-Izalele Hamukunda wa Kwecha Kwononokena Shimbi ja Zambi. Zambi katowezele A-Izalele ngwenyi, nyi mecha kufunga usendo uze alingile nenyi, iye te maatumina missongo. (Lev 26:14-16, 23-25; Shi 28:15, 21, 22) Mu yisoneko yeswe, kupwa kanawa ku musunya hanji ku ufulielo, kakuchitesa ni yiwape ya Zambi (Shi 7:12, 15; Sam 103:1-3; Yis 3:1, 2, 7, 8; 4:21, 22; Uso 21:1-4), alioze misongo te kakuyitesa ni shili ni uhenge. (Kut 15:26; Shi 28:58-61; Iza 53:4, 5; Mat 9:2-6, 12; Yo 5:14) Kashika, chipwe ngwe ha mashimbu amwe Yehova kamwesene atu amwe lamba, ngwe muze atumine musongo wa mbumba kuli Miriame, Uzia ni Ngehaze, (Kwa 12:10; 2Sg 26:16-21; 2Mi 5:25-27), chinasoloka ngwe, misongo yimwe yapwile ni kukwata atu hamukunda wa shili yize ayo ene alinga hanji vungu lieswe. Kapwile ni kucha yize akuwile, ayo kamwene lamba hamukunda wa yitanga yo yipi. (Nga 6:7, 8) Hakutwala kuli waza afunyine ni kulinga utanji, postolo yamba ngwenyi, “Zambi waechele ku usolo wa mbunge jo ja luchisa, akachise nikulumbula mijimba yo hakachi ko. . . nikutambula muli ayoene fweto yize yinalite ni kupianguka cho.”—Ro 1:24-27.
8-14 FEVEREIRO
YIKUMA YILEMU YA MU LIJI LIA ZAMBI | KWALULA 1-2
“Yehova Kanalulieka Atu Jenyi”
w94 1/12 9 ¶4
Ha Chihela Chika Uwayilo wa Yehova Uli ku Mwono Wetu?
4 Nyi mutala ha chihela haze A-Izalele apwile mu puya, yika te mumona? Yuma yinji yakululieka kanawa, mbalaka ja kulonga kanawa, muze muli atu kuhiana 3,000,000 akululieka kulita ni minyachi yitatu, ku norte, sule, chivumbuko ni ku chitokelo. Nyi mutala kanawa, mumona chizavu chimwe hakamwihi ni tabernakulu. Mu mbalaka jino jiwana jikehe mwe mwapwile munyachi wa A-Levi. Mu chima lia chilombo, hachihela haze hapwile hakujingilika ni yikalakala ya mahina, hapwile hakutunga kanawa. Katungileho “mbalaka ya chikungulwila” hanji tabernakulu, kayitungile kuli A-Izalele waze apwile ni “mbunge ya mana” kulita ni chize Yehova aalwezele.—Kwa 1:52, 53; 2:3, 10, 17, 18, 25; Kut 35:10.
it-1 39 ¶1
Chilombo
Chilombo cha A-Izalele chapwile chinene. Malunga waze apwile ni kwasa jita kapwile 603,550, kuchizako mapwo ni twanuke, tushinakaji ni waze kakapwile ni uhashi wa kuya mu jita, A-Levi kapwile 22,000, ni “mbunga ya kulichinga” ya njize. Kashika kwachinga eswe, kota yapwa kuhiana 3,000,000 a atu. (Kut 12:38, 44; Kwa 3:21-34, 39) Kutushi ni shindakenyo ya haze chilombo cho chapwile ni kusulila, akwa-kuhengwola kakwete manyonga anji alisa. Muze A-Izalele asele chilombo cho ku Yeriku, mu yana ya Moape, Mbimbiliya yakwamba ngwo, “katu ku Mbete-Jeshimote ndo ku Abele-Shitime.”—Kwa 33:49.
Kuhengwola Yikuma Yilemu ya mu Mbimbiliya
it-2 803
Kwalula
A-Izalele kaalwile kulita ni majina, minyachi, mavungu ni usoko wo. Wapwile mulimo ukolo, hi kwalula wika ko. Kwalula chize akutongola mu Mbimbiliya kachizachishile mu majila anji, ngwe ha chize te mapwa ni kuhana milambu ya bongo, kutongola waze te mapwa ni kuya ku jita, (hamwe ni A-Levi) ni waze te mapwa ni kulinga milimo muma musandu.
15-21 FEVEREIRO
YIKUMA YILEMU YA MU LIJI LIA ZAMBI | KWALULA 3-4
“Mulimo wa A-Levi”
it-2 894 ¶1
Sasendote
Usendo wa Shimbi. Muze A-Izalele apwile mu undungo mu Engitu, Yehova yasela ku usandu tupula-majimo eswe a malunga A-Izalele hali iye mwene, muze ashihile tupula-majimo eswe a mu chifuchi cha Engitu ha chilungo chamuchikumi. (Kut 12:29; Kwa 3:13) Kwamba umwenemwene, tupula-majimo wano kapwile ambala a Yehova, hanga aazachise wika mu mulimo wenyi walipwila. Kachi Yehova kahanyine tupula majimo eswe a malunga A-Izalele chiteli cha usasendote ni kufunga muma musandu. Hamutwe alinga chino, iye yasakula malunga eswe a ku munyachi wa A-Levi hanga alinge mulimo wacho. Ha mukunda wa chino, yatayiza hanga malunga a ku munyachi wa A-Levi asalakane tupula-majimo a ku minyachi 12 ya A-Izalele (yasakula wika minyachi ya ana ja Yosefwe, che kwamba Eframe ni Manase, minyachi yiali). Kwalula chimwe chize alingile kuzekwene chasolwele ngwo, kwapwile tupula-jimo 273 waze te hi A-Levi ko, kukatuka hali waze apwile ni kakweji umuwika ndo helu, kapwile anji kuhiana a ku munyachi wa A-Levi, ha chino, Zambi yeta ukuule wa shekele jitano (US$11) kuli hita umwe wa kuli tupula-majimo waze apwile 273, mbongo jacho te majihana kuli Arone ni ana jenyi. (Kwa 3:11-16, 40-51) Shimbu te kanda achilinga yino yeswe, Yehova kaliangile kuhandununa malunga a mu usoko wa Arone, a ku munyachi wa Levi hanga ase usasendonte mu Izalele.—Kwa 1:1; 3:6-10.
it-2 222
A-Levi
Milimo. A-Levi kapwile a ku minyachi yitatu, ya kuli ana ja Levi: Kohate, Ngeshone ni Merari. (Upu 46:11; 1Sg 6:1, 16) Hita munyachi watambwile chihela mu chilombo hakamwihi ni tabernakulu mu puya. Munyachi wa Kohate wa kuli Arone wasele mbalaka jo ku chivumbuko kulutwe lia tabernakulu. A-Kohate anji kasele mbalaka jo ku Sule, A-Ngeshone yasa ku Chitokelo, A-Merari yasa ku Norte. (Kwa 3:23, 29, 35, 38) A-Levi e apwile ni chiteli cha kutunga tabernakulu, kuyizula ni kuyimbata. Muze mashimbu a kuya mu wenyi te akuheta, Arone hamwe ni ana jenyi te kakuchiza chikalakala cha hina chize te chakuteta muma musandu ni Muma Musandu Mwahiana ni kufuka nacho mushete wa shindakenyo, chilumbilo ni yikashi yeswe ya muma musandu. A-Kohate e apwile ni kumbata yikashi yacho. A-Ngeshone kapwile ni kumbata mahina a mbalaka, chifuko, mahina a kuzezeleka a ku yiize, ni hina lia kufuka ku unjililo wa chikolo cha yiize ni mihipu, A-Merari kapwile ni kufunga matabua a ku tabernakulu, ni njalo jo, ni manguji jo, ni yimanyino yo, ni manguji a ku yiize ya kujingilika, ni yimanyino yo, ni mbambo jo, ni mihipu yo.—Kwa 1:50, 51; 3:25, 26, 30, 31, 36, 37; 4:4-33; 7:5-9.
it-2 223
A-Levi
Ha matangwa ja Mose, A-Levi te kakuputuka mulimo wo muze mapwa ni miaka 30, ngwe kumbata yikwata ya tabernakulu ni yikumba yamo muze te akuya mu wenyi. (Kwa 4:46-49) Milimo yimwe, te kakuputuka kuyilinga muze ali ni miaka 25, alioze hi milimo yikalu ko, ngwe kumbata yikwata ya tabernakulu. (Kwa 8:24) Ha matangwa ja Mwanangana Ndawichi, katepulwile miaka, yiyipwa 20. Ndawichi yamba ngwenyi kalingile chino mumu te kechi kupwa nawa ni kumbata yikwata ya tabernakulu (mumu te masalakanyisa tembele mu chihela chayo). Ayo kapwile ni kwecha kulinga milimo yo muze mapwa ni miaka 50. (Kwa 8:25, 26; 1Sg 23:24-26) A-Levi te katamba kunyingika kanawa Shimbi, mumu chapwile chashi kwasanyika hanga ajitange ha mbunga ni kulongesa atu.—1Sg 15:27; 2Sg 5:12; 17:7-9; Neh 8:7-9.
Kuhengwola Yikuma Yilemu ya mu Mbimbiliya
w06 1/8 23 ¶13
Pwako ni Mana ha Kwivwila Yehova Woma!
13 Muze Ndawichi amwene ukwaso wa Yehova ha mashimbu akalu, yapwa ni woma unji hali iye ni kumujikijila. (Sam 31:22-24) Ha yisuho yitatu yize Ndawichi ahonene woma hali Yehova, yamona lamba linji. Chisuho chitangu chili muze atwalile mushete wa usendo wa Yehova ku Yerusaleme. Ndawichi ketele hanga ambate mushete wacho ha temba shimbu awumbate ha yipaya kuli A-levi, ngwe chize Shimbi ya Zambi yambile. Muze Uza, yoze te unendesa temba akwachile ku Mushete hanga uhone kuholoka, yafwa hazehene. Kwamba umwenemwene, Uza kalingile shili yinene, alioze, uhenge wapwile wa Ndawichi yoze kakavumbikile Shimbi ya Zambi, kashika akokele lamba liacho. Kwivwila Zambi woma chinalumbunuka kukawula usongwelo wenyi.—2Sa 6:2-9; Kwa 4:15; 7:9.
22-28 FEVEREIRO
YIKUMA YILEMU YA MU LIJI LIA ZAMBI | KWALULA 5-6
“Kuchi Muhasa Kwimbulula A-Nazireu?”
it-2 456
Kanazireu
Kwapwile yijila yitatu yize mutu yoze malakenya kupwa Kanazireu te atamba kukawula: (1) te katambile kunwa walwa; chipwe kulia nichimwe cha ku mutondo wa uva ya wisu hanji yumu, chipwe meya a uva te katambile kwanwa, chipwe mbuto hanji vinagre. (2) Te katambile kutewula kambu ku mutwe wenyi. (3) Te katambile kukwata ku mujimba wa mufu, chipwe wa umwe mutu wa mu usoko ngwe: tato, naye, mwanakwo, yayo, hanji ndumbwenyi wa pwo.—Kwa 6:1-7.
Yilakenyo Yilemu. Mutu yoze wapwile ni kulinga chilakenyo chilemu, te katamba kutwama ngwe ‘Kanazireu, che kwamba, kalihana, kalihandununa hanga alingile wika Yehova,’ alioze kakapwile ni kuchilinga hanga amuchichimieke kuli atu ha kukaula mianda yize kuyishi ulemu. Kashika, ‘matangwa eswe a mulimo wenyi ngwe kanazireu, te kapwa musandu kuli Yehova.’—Kwa 6:2, 8; tesa ni Upu 49:26.
Mulimo uze ahanyine kuli A-Nazireu te ukwete ulumbunwiso ulemu chinji, nawa wapwile ulemu mu uwayilo wa Yehova. Chizechene ngwe sasendote wa lutwe te keshi kukwata mufu, chipwe wa mu usoko mumu lia chiteli chilemu chize apwile nacho, ni Kanazireu te katambile kuchilinga. Kapwile nikukanjisa sasendote wa lutwe ni A-sasendote akwo kunwa vinyu hanji kunwa chisasu, muze analinge milimo yisandu ya Yehova, mumu chino chapwile chiteli chilemu.—Lev 10:8-11; 21:10, 11.
Chikwo nawa, Kanazireu katamba kupwa “musandu, akeche kambu ja ha mutwe wenyi jikasuhe,” chino chapwile chilayi chize te atu akunyingikina Kanazireu musandu. (Kwa 6:5) Liji lino liene lia hepreu na·zir, te kakulizachisa hakutwala ku uva yize “kuyishi kululieka” ha mashimbu a Sambata yisandu ni mwaka wa uwahililo. (Lev 25:5, 11) Chikwo nawa, chipenya cha oru chize asele ha kapusa wa sasendote, hapwile hakusoneka ngwo, “MUSANDU KULI YEHOVA,” te kakuchivuka ngwo, chilayi “chisandu” chakulihana [Heb. , ne zer, likwete chishina chimuwika ni na·zirʹ]. (Kut 39:30, 31) Chizechene nawa, chipangula chize apwile ni kuzachisa kuli mianangana akuwayisa a mu Izalele, kapwile ni kuchivuluka nawa ngwo, ne zer. (2Sa 1:10; 2Mi 11:12) Postolo yamba ngwenyi, mu chikungulwila cha akwa-Kristu, kambu jisuku kuli pwo hanamwehejo ha kulifuka. Chino te muchimwilula ngwo, chihela chenyi chalisa ni lunga; iye katamba kuzeyela ku chiyulo cha Zambi. Yijila yize apwile ni kukawula, ngwe kwecha kutewula kambu, kwecha kunwa vinyu ni kulinanga, yapwile ni kwiwulula Kanazireu yoze walihanyine ulemu wa kulihana chenyi ni kuzeyela ku upale wa Yehova.—1Ko 11:2-16.
Kuhengwola Yikuma Yilemu ya mu Mbimbiliya
w05 15/1 30 ¶2
Yihula ya Waze Akutanga Mikanda Yetu
Samasone kapwile Kanazireu mu jila yalisa. Muze te kanda achisemuka, mungelo wa Zambi yamba kuli naye ngwenyi: “Kumukapwa ni ufumba, kumukasema mwana wa lunga. Kanda ukasa tewula ku mutwe wenyi mumu mwana-lunga yono kumakapwa Kanazireu kuli Zambi chize ku kusemuka chenyi. Iye kumakaputuka kupulula A-Izalele ku moko ja A-Filistea.” (Kuy 13:5) Hachino, Samasone kakalingile chilakenyo cha kupwa Kanazireu. Zambi mwe wamutongwele hanga apwe Kanazireu ha matangwa eswe waze mapwa ni mwono. Kashika, chijila cha kwecha kukwata mufu te kuchatalile hali iye. Kwamba pundu, hapwile kalisa ha yijila yize Kanazireu yoze walingile chilakenyo te akukawula ni yoze wasemukine ngwe Kanazireu ku mwono wenyi weswe.