Malongeso a Mukanda Wakuzachisa ha Kukunguluka cha Mwono ni Mulimo Wetu
3-9 JANEIRO
YIKUMA YILEMU YA MU LIJI LIA ZAMBI | AKWA KUYULA 15-16
“Kukunjika—Chakuneha Lamba!”
w12 15/4 8 ¶4
Kukunjika—Chili Chilayi Chize Chaputukile ku Mashimbu Akunyima!
4 Chitangu, tutalenu chilweza cha Ndelila, yoze mukwa-kuyula Samasone azangile. Samasone kazangile kulimika ni A-Filistea hanga akalile atu ja Zambi. Kota muze anyingikine ngwo zango lia Ndelila hali Samasone kuliakapwile liamwenemwene, “miata” atano ja A-Filistea yahana mbongo kuli iye hanga aalweze chijimbikilo cha tachi ja Samasone hanga ahase kumushiha. Ndelila yatayiza nyonga lio, alioze ha yisuho yeswe yitatu yize afupile kunyingika chijimbikilo cha tachi ja Samasone kakahashile. Iye yamushinjila “ni maliji jenyi tangwa ha tangwa.” Hachino, Samasone “wevwile kupiha ngwe kufwa mu mbunge yenyi.” Kashika, yamulweza ngwenyi kambu jenyi keshi kujiteta, nyi te mamutetajo, tachi yenyi mujihwa. Ha kuchinyingika Ndelila yatuma kuteta kambu ja Samasone muze te anapombo mu kondo lienyi ni kumukunjika kuli akwa-kole jenyi hanga amulinge yize ayo te anazange. (Kuy 16:4, 5, 15-21) Chitanga chino chapwile chipi chinji! Mumu lia kuzo Ndelila yakunjika mutu yoze te wakumuzanga chinji.
(Akwa Kuyula 16:15-18) Pwo yamba ngwenyi, Kuchi muhasa kwamba ngwe, Ngunakuzange, alioze mbunge ye kuli yami kuyishiko? Hiwangulenya yisuho yino yitatu. Kwangulwezele kuze kwatwama tachi je jinene. 16 Mba muze hamuketeka ni maliji jenyi tangwa ha tangwa nikumuhalumwisa iye wevwile kupiha ngwe kufwa mu mbunge yenyi. 17 Yamulumbunwina mbunge yenyi yeswe ngwenyi, Kangutewile mutwe wami nilimwe tangwa mumu nguli Kanazireu kuli Zambi chize ku jimo lia mama. Nyi mangutewula tachi jami mujikatuka, mungwalumuka mulelu, mungupwa ngwe malunga-ni-akwetu. 18 Muze Ngelila wamwene ngwenyi, Hangulweza mbunge jenyi yeswe, yatuma kusaka miata ja A-Filistea ngwenyi, Tweyenu chisuho chinochene mumu hangulweza mbunge yenyi yeswe. Chocho miata ja A-Filistea ejile nikuneha mbongo mu moko jo.
w05 15/1 27 ¶5
Yikuma Yilemu ya Mukanda wa Akwa Kuyula
14:16, 17; 16:16. Kujijiminya hanji kushinjila mutu hanga atulweze yimwe, muchihasa kupihisa usepa hanji usendo.—Yishima 19:13; 21:19.
w12 15/4 11-12 ¶15-16
Kukunjika—Chili Chilayi Chize Chaputukile ku Mashimbu Akunyima!
15 Kuchi waze alimbata mahasa kushishika kuli umwe ni mukwo? Liji lia Zambi linambe ngwo: “Wahilila ni mukwenu-pwo [hanji lunga] wa ukweze we,” nawa ngwo “Wahilila ni mukwenu-pwo [hanji lunga] wa zango lie.” (Yis 5:18; Chi 9:9) Muze waze alimbata maya ni kupwa tushinakaji, ayo kakufupiwa kuhana kuli umwe ni mukwo yize anafupiwa kumusunya ni ku manyonga. Chino chinalumbunuka kulisolwela zango umwe ni mukwo, kupalikisa mashimbu hamuwika ni kukundama kuli umwe ni mukwo. Ayo katamba kulihulikila ha yize malinga hanga akolese ulo wo ni usepa wo ni Yehova. Mba alinge chino, ayo katamba kulilongesa Mbimbiliya hamuwika, kukalakala chinji mu mulimo wa kwambujola hamuwika ni kulemba chimuwika hanga ete yiwape ya Yehova.
NUNGA NI KUSHISHIKA KULI YEHOVA
16 Mu chikungulwila muli mandumbu waze alingile shili yinene, mumu lia chino, yaakumika chikolo, hanga apwe “angunu mu ufulielo.” (Tit 1:13) Amwe hanasosolola mumu lia kulinga shili chakuhona kulikonyeka. Alioze, akwo fumbo liakwashile kukolesa usepa wo ni Yehova. (Hep 12:11) Mba yika mutulinga nyi umwe usoko wetu hanji sepa lietu wa munwe ni chala mamusosolola? Nyi chino chalingiwa ushishiko wetu kuli Zambi muupwa mu cheseko, hi ushishiko wetu ko kuli mutu yoze asosolola. Yehova kakututala hanga amone nyi tunonokena shimbi yenyi yinambe ngwo, kanda nuliendela ni mutu yoze asosolola.—Tanga 1 A-Korindu 5:11-13.
Kuhengwola Yikuma Yilemu ya mu Mbimbiliya
(Akwa Kuyula 16:1-3) Samasone yaya ku Ngaza, yamonako umwe chikoi, yanjila kuli iye. 2 A-Ngaza hevwa ngwo, Samasone heza, kashika aselekeleko nikumujikinyina ufuku weswe ku chikolo cha limbo. Aholele ufuku weswe ngwo, Mutumutwaminyina ndo hikwacha chimene, mba mutumushiha. 3 Alioze Samasone wapombele ndo ha muchiwa ufuku, mba ha muchima ufuku yahinduka, yakwata ku mapito a chikolo cha limbo hamuwika ni ye yikuli yiali, yayisokola hamuwika ni njalo yako, yayisa ha chipaya chenyi yayitwala helu lia mulundu uli kulutwe lia Heprone.
w05 15/3 27 ¶6
Samasone Kakumbile Mumu lia Tachi ja Yehova!
Samasone kazangile kulinga yize atesele, kulimika ni A-Filistea akwa-kole ja Zambi. Yino ye yamutwalile hanga apombe ku zuwo lia chikoi ku Ngaza. Samasone kakanjilile mu zuwo lia chikoi ni nyonga lia kulinga utanji, alioze iye kanjililemo mumu te kanafupu kuze mapombela mu mbonge ya akwa-kole jenyi. Samasone kapombele mu zuwo lia chikoi ndo ha muchima ufuku, mba yahinduka yaya yakwata ku mapito a chikolo cha limbo hamuwika ni ye yikuli yiali, yayisokola hamuwika ni njalo yako, yayisa ha chipaya chenyi yayitwala helu lia mulundu uli kulutwe lia Heprone, iye kendele unji wa tando 60 mba yahetako. Iye kalingile yuma yino ni utayizo wa Zambi, iye mwe wamwehele tachi.—Kuy 16:1-3.
Kutanga Mbimbiliya
(Akwa Kuyula 16:18-31) Muze Ndelila wamwene ngwenyi, Hangulweza mbunge yenyi yeswe, yatuma kusaka miata ja A-Filistea ngwenyi, Tweyenu chisuho chinochene mumu hangulweza mbunge yenyi yeswe. Chocho miata ja A-Filistea ejile ni kuneha mbongo mu moko jo. 19 Pwo yamupombesa tulo ha molu jenyi, yasanyika umwe lunga yamutewula yimbonge yenyi shimbiali ya kambu. Mba yaputuka kumupinjisa, chocho tachi jenyi yijimukatuka. 20 Pwo yamba ngwenyi, Samasone, A-Filistea hakuwana! Mba iye yalaula ha tulo, yamba ngwenyi, Mungutuhuka ngwe matangwa akwo nikulisakumwinayo. Alioze kanyingikine ngwenyi, Yehova hanangukatuka. 21 A-Filistea amukwachile, yamutombongona meso jenyi, yamutwala ku Ngaza, yamukasa ni kuuli ja unengu, watwile wunga mu utwilo wa zuwo lia ususu. 22 Alioze kambu ja ha mutwe jize amutewile japutukile kusuha nawa. 23 Mba miata ja A-Filistea akungulukile mu kulambula chitapo chinene kuli zambi yo Ndagone nikuwahilila, mumu ambile ngwo, Zambi yetu hanakunjika mukwa kole yetu Samasone mu moko jetu. 24 Muze atu amumwene achichimiekene zambi yo mumu ambile ngwo, Zambi yetu hanakunjika mu moko jetu mukwa kole yetu yoze wapupile chifuchi chetu ni kushiha akwetu anji. 25 Muze mbunge jo jawahililile ambile ngwo, Sanyikenu Samasone ahehe ku meso jetu. Chocho asanyikine Samasone ku zuwo lia ususu mba wahehele ku meso jo. Amumanyishine hakachi ka manguji, 26 kashika Samasone yamba kuli mukweze wamukwachile ku kwoko ngwenyi, Ngutwale ngukwate kama ku manguji a kukolesa zuwo ngushachileko. 27 Zuwo liazalile too ni malunga ni mapwo. Miata eswe a A-Filistea apwileko. Ha fulumba hatwamine ngwe tununu atatu (3000) a malunga ni a mapwo waze atalile kuheha cha Samasone. 28 Henaho Samasone watambikile kuli Yehova ngwenyi, Mwene Yehova ungwiwuluke kama ungutakamise kama kano kamuwika, Zambi, hanga ngufwetese A-Filistea ha meso jami aali. 29 Chocho Samasone yakwata manguji aali a hakachi, aze akolesele lie zuwo. Yasaho tachi jenyi, nguji limwe ku kwoko lienyi lia chindume, likwo ku kwoko lienyi lia chimeso. 30 Yamba ngwenyi, Ngufwe hamwe ni A-Filistea. Chocho yahetama ni tachi jenyi jeswe, mba zuwo liapuzukile hali miata ni atu aze eswe apwilemo. Kashika afu aze ashihile mu kufwa chenyi ahianyine aze ashihile mu mwono wenyi. 31 Mba ayayo ni ana-akwo ni atu jenyi eswe yeza, yamwanda, yamuneha nikumufunda hakachi ka Zora ni Esheteole mu fuka lia tato Manoa. Te hayula A-Izalele makumi aali a miaka.
10-16 JANEIRO
YIKUMA YILEMU YA MU LIJI LIA ZAMBI | AKWA KUYULA 17-19
“Kwecha Kwononokena Shimbi ja Zambi Chakuneha Yipikalo”
(Akwa Kuyula 17:1, 2) Kwapwile umwe lunga wa ku chifuchi cha Eframe ku milundu, jina lienyi Mika. 2 Iya yamba kuli naye ngwenyi, Mbongo jize ja prata kumi ni kulakaji umuwika akwiyile mba walishingile mwe mu matwi jami, tala, kuli yami jili. Yami najanjile. Naye yamba ngwenyi, Yehova akuwahise mwanami.
(Akwa Kuyula 17:4, 5, 12) Chocho muze iye hahilwisa mbongo kuli naye, naye yanda kulakaji aali a mbongo ja prata yajihana kuli fuli. Iye walingile kaponya wa kwola ni kaponya wa kuzuzulula, yaasa mu zuwo lia Mika. 5 Mwe lunga Mika wapwile ni zuwo lia tuponya, kashika yalinga efode ni terafimi, yasela umwe mwanenyi akapwe sasendote yenyi. 12 Mika yasela mwe Ka-Levi usasendote mba mukweze wapwile sasendote yenyi, yatwama mu zuwo lia Mika.
it-2 823
Mika
1. Umwe lunga wa ku Eframe. Mika kehukile kukaula Shimbi yamuchinake ya Kumi lia Shimbi (Kut 20:15), ha kwiya 1,100 wa mbongo ja prata ja naye. Muze alikonyekene ni kufunyisa mbongo jize eyile, naye yamba ngwenyi: “Mbongo jino ja ku kwoko lia mwanami ngunajitumbikila kuli Yehova akalinge kaponya wa kwola ni kaponya wa kuzuzulula. Kashika haliapwila mungukuhilwisajo.” Iye yatwala 200 a mbongo ja prata kuli fuli hanga alinge “kaponya wa kwola ni kaponya wa kuzuzulula” yaasa mu zuwo lia Mika. Amu Mika apwile ni “zuwo lia tuponya,” yalinga efode ni terafimi, nawa yasa mwanenyi hanga akalakale ngwe sasendote. Chipwe ngwe kalingile yuma yino hanga achichimieke Yehova, ndako yacho te hi yipema ko mumu yapwile ni kulimika ni shimbi yize te yakukanjisa kukombelela mahamba (Kut 20:4-6), ni ululikiso uze Yehova asele hakutwala ku tabernakulu ni usasendote. (Kuy 17:1-6; Shi 12:1-14) Kulutwe Mika yasakula Jonata, wa ku munyachi wa Ngeshone mwana wa Mose, hanga atwame ku zuwo lienyi ni kupwa sasendote wenyi. (Kuy 18:4, 30) Iye yalivwa kanawa hakulinga chuma chacho, chocho yamba ngwenyi: “Haliapwila ngunanyingika Yehova manguwahisa.” (Kuy 17:7-13) Alioze Jonata kakapwile wa ku munyachi wa Arone, kashika te keshi ni ulite wa kupwa sasendote, chino yichokesa nawa uhenge wa Mika.—Kwa 3:10.
(Akwa Kuyula 18:24-26) Iye yamba ngwenyi, Enu hinweya tuzambi twami nalingile, ni mwe sasendote, hinwaya, mba yami yika yangusala? Kuchi nunambe ngwenu, Yika unevu? 25 A-Ndane yamba ngwo, Liji lie kutwazangile kulivwa hakachi ketu, kuchina amwe yitenu makukwata mba kumuofwa hamwe ni akwa zuwo lie. 26 Chocho A-Ndane ayile jila yo mba muze Mika amwene ngwenyi, Hanguhiana ni tachi, yahiluka, yeza ku zuwo lienyi.
it-2 823 ¶9
Mika
Ha kupalika cha mashimbu, Mika ni chimwe chizavu cha malunga yakaujola A-Ndane. Muze awanyine ni kwahula mumu liaka te analinga chuma chacho Mika yamba ngwenyi: “Enu hinweya tuzambi twami nalingile, ni mwe sasendote, hinwaya, mba yami yika yangusala?” Chocho ana ja A-Ndane yakumbulula Mika ngwo, nyi te manunga ni kwakaujola ni kulimika no, te maliasa nenyi jita. Muze amwene ngwenyi A-Ndane kapwile ni tachi jinji kuhiana ayo, Mika yafuna ku zuwo lienyi. (Kuy 18:22-26) Hanyima, A-Ndane yapupa ni kwocha mbonge ya Laishe, mba yatungaho mbonge yikwo ni kuyuluka jina ngwo Ndane. Jonata ni ana jenyi yapwa asasendote ja A-Ndane, nawa yajika ‘kaponya wa kwola yoze Mika alingile muze zuwo lia Zambi [tabernakulu] liapwile ku Shilo.’—Kuy 18:27-31.
Kuhengwola Yikuma Yilemu ya mu Mbimbiliya
(Akwa Kuyula 19:18) Yamukumbulula ngwenyi, Tunakatuka ku Mbeteleme-Yunda, tunayi kusuku kwe ku chifuchi cha Eframe ku milundu, kwe ku mahietu. Nayile ku Mbeteleme-Yunda, haliapwila ngunayi ku mahietu alioze niumwe kangutambwile mu zuwo lienyi.
w15 15/12 10 ¶6
Ulumbunwiso Upema wa Liji lia Zambi
6 Musono, kuli yuma yinji yize yinasolola ngwo jina Yehova, liatamba kupwa mu Mbimbiliya. Mbimbiliya Tradução do Novo Mundo yize yatuhuka ha mwaka 2013 yinazachisa jina lia Zambi yisuho 7,216. Linasolokamo yisuho yisambano kuhiana Tradução do Novo Mundo yikulu. Yisuho yitano kayiwezelamo mumu jina liacho kaliwana ha mashimbu wano ene mu yivungo ya Mar Morto. Yihela yacho yitano yili ha mukanda 1 Samuele 2:25; 6:3; 10:26; 23:14, 16. Chamuchisambano chili mu mukanda wa Akwa Kuyula 19:18, kayiwezelanga mumu lia kuhengwola chilemu chize alingile ha yisoneko yitangu ya Mbimbiliya.
Kutanga Mbimbiliya
(Akwa Kuyula 17:1-13) Kwapwile umwe lunga wa ku chifuchi cha Eframe ku milundu, jina lienyi Mika. 2 Iya yamba kuli naye ngwenyi, Mbongo jize ja prata kumi ni kulakaji umuwika akwiyile mba walishingile mwe mu matwi jami, tala, kuli yami jili. Yami najanjile. Naye yamba ngwenyi, Yehova akuwahise mwanami. 3 Iye yahilwisa mbongo jize ja prata kuli naye, kumi ni kulakaji umuwika. Mba naye yamba ngwenyi, Mbongo jino ja ku kwoko lia mwanami ngunajitumbikila kuli Yehova akalinge kaponya wa kwola ni kaponya wa kuzuzulula. Kashika haliapwila mungukuhilwisajo. 4 Chocho muze iye hahilwisa mbongo kuli naye, naye yanda kulakaji aali a mbongo ja prata yajihana kuli fuli. Iye walingile kaponya wa kwola ni kaponya wa kuzuzulula, yaasa mu zuwo lia Mika. 5 Mwe lunga Mika wapwile ni zuwo lia tuponya, kashika yalinga efode ni terafimi, yasela umwe mwanenyi akapwe sasendote yenyi. 6 Matangwa aze te mwanangana wakuhi mu Izalele, mutu mweswe walingile chize chamupemenene ku meso jenyi mwene. 7 Kwapwile umwe mukweze wa ku Mbeteleme-Yunda wa munyachi wa Yunda, iye te Ka-Levi watwamine hakachi ko. 8 Mwe mukweze wakatukile ku chihunda cha Mbeteleme-Yunda akatwame kweswako mawana chihela. Ha kwenda wejile ku chifuchi cha Eframe ku milundu ku zuwo lia Mika. 9 Mika yamuhula ngwenyi, Kuli unakatuka? Aye yamukumbulula ngwenyi, Nguli Ka-Levi wa ku Mbeteleme-Yunda. Ngunayi mukutwama kweswako munguwana chihela. 10 Mika yamba kuli iye ngwenyi, Twama ni yami, ukapwe kuli yami uli tata, kanda uli sasendote mba mungukufweta kumi lia mbongo ja prata ha mwaka, ni uzalo, ni kulia che. 11 Chocho chapemenene Ka-Levi kutwama ni Mika, yalumuka kuli iye ngwe umwe hakachi ka ana jenyi a malunga. 12 Mika yasela mwe Ka-Levi usasendote mba mukweze wapwile sasendote yenyi, yatwama mu zuwo lia Mika. 13 Kashika Mika wambile ngwenyi, Haliapwila ngunanyingika Yehova manguwahisa mumu Ka-Levi nguli nenyi sasendote yami.
17-23 JANEIRO
YIKUMA YILEMU YA MU LIJI LIA ZAMBI | AKWA KUYULA 20-21
“Nunga ni Kufupa Yehova”
(Akwa Kuyula 20:17, 18, 23) A-Izalele alwile kulakaji awana a tununu (400,000) akwa tutana helu lia A-Mbenjamine, wano eswe tujita. 18 A-Izalele yakatuka, yaya ku Mbetele akahule Zambi ngwo, Munyachi uka wa yetu muulianga ku jita ni A-Mbenjamine? Yehova yamba ngwenyi, A-Yunda malianga. 23 A-Izalele yakanduka, yalila kumeso ja Yehova ndo ngoloshi. Yahula Yehova ngwo, Tuye cheka nawa ku jita ni akwetu A-Mbenjamine nyi? Yehova yakumbulula ngwenyi, Yeenu, nulimike no.
w11 15/9 32 ¶2
Shina Muhasa Kwimbulula Finehase Muze Mupalika mu Yipikalo?
Muze te hapihisa ni kushiha konkubina wa umwe Ka-Levi kuli malunga a Ngibia a ku munyachi wa Mbenjamine, mavungu akwo yalilulieka hanga aye ni kwasa jita ni A-Mbenjamine. (Kuy 20:1-11) Ayo ketele ukwaso wa Yehova shimbu te kanda achiya ni kwasa jita, chipwe chocho yaakumba ha yisuho yaali. (Kuy 20:14-25) Shina ayo kanyongene ngwo Zambi kakevwile yilemba yo? Shina Yehova kazangile hanga ayo aye ni kulimika ni A-Mbenjamine mumu lia uhenge uze alingile?
(Akwa Kuyula 20:26-28) Mba A-Izalele eswe, e tujita eswe, yakanduka ku Mbetele mukulila. Yatwamako ku meso ja Yehova, ni kulia ka ndo ngoloshi. Yalambula milambu ya kulumba, ni milambu ya sambukila kumeso ja Yehova. 27 A-Izalele yahula Yehova (mumu mushete wa usendo wa Zambi te kuuli ha matwangwa aze, 28 ni Finehase mwana wa Eleazare, mwana wa Arone wavumbikile kumeso jawo ha matangwa aze). Yahula Yehova ngwo, Tuye cheka nawa mukwasa jita ni akwetu A-Mbenjamine, nyi tulitwamine? Yehova yamba ngwenyi, Yeenu, mumu hamene munguakunjika mu moko jenu.
w05 15/1 27 ¶9
Yikuma Yilemu ya Mukanda wa Akwa Kuyula
20:17-48—Mumu liaka Yehova echele hanga A-Mbenjamine akumbe mavungu akwo ha yisuho yaali, chipwe ngwe ayo e te atela kumona lamba? Yehova kuuputukilo kechele mavungu waze ashishika amone lamba, mumu iye kazangile kumona nyi chamwenemwene lume ayo te kanazange kuhwisa yuma yipi mu Izalele.
(Akwa Kuyula 20:35) Yehova yapokwesa A-Mbenjamine kuli A-Izalele. A-Izalele yashiha tangwa lize makumi aali ni tununu atano ni kulakaji (25,100) lia malunga A-Mbenjamine, eswe akwa tutana.
w11 15/9 32 ¶4
Shina Muhasa Kwimbulula Finehase Muze Mupalika mu Yipikalo?
Yika mutuhasa kulilongesa ha lusango yono? Milonga yimwe mu chikungulwila yakununga chipwe muze makulwana a mu chikungulwila masa tachi ni kulemba kuli Zambi hanga aakwase. Ha chikuma ngwe chino, chili chipema makulwana a mu chikungulwila kwiwuluka maliji a Yesu anambe ngwo: “Etenu [hanji lembenu], mba kumakanwaha; fupenu, mba kumunukawana; ngongwelenu, mba kumakanwazulwila.” (Lu 11:9) Chipwe ngwe kumbululo lia yilemba yo mulisoloka ngwe linashimbula, makulwana a mu chikungulwila katamba kupwa ni shindakenyo ngwo, Yehova makumbulula yilemba yo ha mashimbu alita.
Kuhengwola Yikuma Yilemu ya mu Mbimbiliya
(Akwa Kuyula 20:16) Hakachi ka wano eswe kali ni kulakaji shimbiali (700) malunga a kusakula, akwa chipipa waze te anahase kukonga liwe ku lukambu keshi kulwezela.
w14 1/5 11 ¶4-6
Unachinyingika Nyi?
Kuchi chikapa cha kwasa nacho mawe apwile ni kuchizachisa ku mashimbu akunyima?
Chikapa cha kwasa nacho mawe chili uta uze Ndawichi azachishile hanga ashihe Ngoliate. Kota Ndawichi kalilongesele kuzachisa uta uno muze apwile kafunga ka mapanga.—1Sa 17:40-50.
Yizulie ya chikapa cha kwasa nacho mawe yakusoloka ha yizulie yakufunjeka ya A-Engitu ni Asuria a ha mashimbu akunyima. Chikapa chacho kapwile ni kuchilinga ni chilambu chakukasa koji jaali. Mukwa-kwasa kapwile ni kusa liwe lialiwundu mu chilambu, utohwe wa liwe liacho muuhasa kupwa ngwe wa lilala, te liakulema unji wa 250 g. Kapwile ni kujingisa chikapa chacho helu lia mutwe ni kutusula sali limuwika lia lungoji, mba akonge liwe ni tachi jinji ni kulitondekeza.
Kuhengwola chize alingile ku Médio ya ku Chivumbuko, kawanyineko mawe anji a chikapa cha kwasa nacho mawe waze apwile ni kuzachisa mu jita ha mashimbu a kunyima. Tujita ajama kapwile ni kukonga mawe ni tachi jinji, mawe jacho te kakuya fuji ha tando 160 hanji 240 ha ola. Akwa-kuhengwola kanda achipwa ni shindakenyo nyi chikapa cha kwasa nacho mawe chapwile ni tachi jimuwika ni uta wa kwasa, chipwe chocho chikapa cha kwasa nacho mawe te chakushiha.—Kuy 20:16.
Kutanga Mbimbiliya
(Akwa Kuyula 20:1-13) Henaho A-Izalele eswe atuhukile, chize ku Ndane ndo ku Mbia-shipa hamwe ni chifuchi cha Ngiliate. Chikungulwila chakungulukile ngwe mutu umuwika kuli Yehova ku Mizepa. 2 Yilolo a atu eswe, a minyachi yeswe ya Izalele asolokele mu chikungulwila cha atu a Zambi, kulakaji awana a tununu (400,000) a akwa kwenda hashi, akwa tutana. 3 (Achi Ambenjamine te hanevu ngwo, A-Izalele haswila ku Mizepa.) Mba A-Izalele ambile ngwo, Nutwambulwile kama, ungulungulu uno kuchi wapwile. 4 Mwe Ka-Levi, ukwete konkubina yenyi yoze ashihile, yakumbulula ngwenyi, Nejile ku Ngibia ya A-Mbenjamine, yami ni pwo liami tukapombeko. 5 Malunga a Ngibia yangukatukila, yanguseleka mu zuwo ha ufuku. Yamba angushihe yami. Konkubina yami yamuvulumiona chocho yafwa. 6 Ami nanjile konkubina yami yingumuteta yipinji, yingumutuma ndusu chifuchi cheswe cha chihinga cha Izalele, mumu halinga luchisa ni uhulu mu Izalele. 7 Nyongenu, enu eswe A-Izalele nutwehe chiyulo chenu kuno. 8 Atu eswe yakatuka ngwe mutu umuwika ngwo, Niumwe hakachi ketu maya ku mbalaka yenyi, niumwe maya ku zuwo lienyi. 9 Alioze chino mutulinga kuli A-Ngibia, mutuya tulimike no nikulita ni chela. 10 Mutusakula kumi lia malunga hakachi ka kulakaji, a ku minyachi yeswe ya Izalele, ni kulakaji hakachi ka kanunu, ni kanunu hakachi ka kumi lia tununu (10,000) akambachile atu kulia, mba muze meza akahase kufwetesa A-Ngibia a Mbenjamine ha mulonga wo weswe wa uhulu hanavulumuna mu Izalele. 11 Chocho malunga eswe a Izalele aswile nikulimika ni lie limbo, ni mbunge yimuwika ngwe mutu umuwika. 12 Minyachi ya Izalele yatuma mikeji ku munyachi weswe wa Mbenjamine ngwo, Ungulungulu uno nwalinga hakachi kenu kuchi wapwa? 13 Kashika nehenu malunga aze amokomoko a mu Ngibia tukaashihe tukalichize uhenge mu Izalele. Alioze A-Mbenjamine katayijile ku liji lia akwo A-Izalele.
24-30 JANEIRO
YIKUMA YILEMU YA MU LIJI LIA ZAMBI | RUTE 1-2
“Pwenu ni Zango Lingunu”
(Rute 1:8-13) Alioze Noemi yamba kuli atembwa-anenyi aali ngwenyi, Yeenu, hilukenu ku mazuwo ja anoko. Yehova anulinge vumbi ngwe hinwalinga ni waze hanafu, ni yami nawa. 9 Yehova akanukwase nukaye malo, pwo mweswe mu zuwo lia lunga lienyi. Chocho yaaha mbeju, mba o yalila ni liji linene. 10 Yamba ngwo, Hi chocho ko. Kumutuya ni yena kuli atu je. 11 Alioze Noemi yamba ngwenyi, Hilukenu anami. Kuchi te munuya ni yami? Te ana akwo a malunga nguli no mu jimo mahasa kunumbata, nyi? 12 Anami hilukenu. Yeenu kwenu, mumu hinapwa kashinakaji naye chichi kuhasa kuya ulo. Chipwe mungwamba ngwami, Kutalatala nguli nacho; chipwe mungupwa ni lunga ufuku unowene, chipwe mungusema ana a malunga, 13 te munuashimbwila ndo makola? Te munutwama hashi mumu hali ayo? Hi chocho ko anami, mumu chinangusashila kuhiana hali yenu chize kwoko lia Yehova hilialimika ni yami.
Twimbululenu Masepa ja Yehova
5 Asoko ja Rute te katunga mu Moape. Kachi te chamutela kufuna kuli asoko jenyi, hanga o amufunge. Aye te kananyingika atu, limi ni ndako ja ku Moape. Noemi kakalakenyene Rute ngwenyi mawana yuma yacho ku Mbeteleme. Nawa Noemi yevwa woma ngwenyi te kechi kuhasa kumuwanyina lunga hanji zuwo. Kashika Noemi yamulweza ngwenyi funa kwe ku Moape. Ngwe chize twamona, Orpa “yahiluka kuli atu jenyi ni kuli tuzambi twenyi.” (Rute 1:9-15) Alioze Rute katayijile kuhiluka kuli atu jenyi ni kuli tuzambi twenyi.
(Rute 1:16, 17) Alioze Rute yamba ngwenyi, Kanda ungushinjila ngukwehuke hanji kukuhichika nikuhilukila kunyima. Mumu kweswako muoya yena ni yami munguya; kweswako mutwama yena ni yami kokwene mungutwama. Atu je kumapwa atu jami, Zambi ye kumapwa Zambi yami. 17 Kweswako mukafwila yena, ni yami kokwene mungukafwila, akangufunde kokwene. Yehova akangulambe nyi natayiza kulihandununa, shina kufwa wika muchituhandununa ni yami ni yena.
Twimbululenu Masepa ja Yehova
6 Chino chinasolola ngwo Rute kalilongesele hakutwala kuli Yehova kupalikila kuli mukwo-lunga hanji Noemi. Aye kalilongesele ngwenyi Yehova kalisa chinji ni tuzambi a ku Moape. Iye yanyingika ngwenyi, katamba kuzanga Yehova ni kumuwayila. Kashika, Rute akwachile chiyulo cha mana. Yamba kuli Noemi ngwenyi: “Atu je kumapwa atu jami, Zambi ye kumapwa Zambi yami.” (Rute 1:16) Mbunge jetu jakuwahilila chinji, muze twakunyonga ha zango lize Rute apwile nalio hali Noemi. Alioze chuma chize chakutukomwesa chinji chili zango lia Rute hali Yehova. Chino nawa chakomwesene Mboaze, yoze kulutwe lia matangwa yachichimieka Rute hakumwamba ngwenyi, ‘weza ni kuswama mushi lia mapulwa ja Yehova.’ (Tanga Rute 2:12.) Maliji wano Mboaze azachishile mahasa kutwiwulula chize umwe mwana-kajila anafupa ufunge mu mapulwa ja naye. (Samu 36:7; 91:1-4) Chizechene nawa, Yehova kafungile Rute ni zango lieswe ni kumuwahisa ha mukunda wa ufulielo wenyi. Kashika, Rute kakevwile chinyengo ha mukunda wa chiyulo chize akwachile.
Kuhengwola Yikuma Yilemu ya mu Mbimbiliya
(Rute 1:20, 21) Iye yamba kuli ayo ngwenyi, Kanda nunguvuluka ngwenu, Noemi. Ambenu ngwenu, Mara, mumu mwe Mukwa-Ndundo-Jeswe hangulinga yuma yisasu chikolo. 21 Nakatukile wa too, alioze Yehova hananguhilwisa wa upolongo. Kuchi te nunanguvuluka ngwenu, Noemi muze Yehova hananguyindamisa, mwe Mukwa-Ndundo-Jeswe hanangunehena kuji-ni-tomo?
w05 1/3 27 ¶1
Yikuma Yilemu ya Mukanda wa Rute
1:13, 21—Shina Yehova mwe wapwishile mwono wa Noemi usasu ni kumunehena lamba? Ka, chikwo nawa Noemi kakalamikijile Yehova ha lamba lize te anamono. Alioze, mumu lia yuma yeswe yize apalikile, iye kanyongene ngwe Yehova chimwe te a muli nacho. Noemi kevwile kupihia ni yinyengo yinji. Chikwo nawa, ha mashimbu jacho kupwa ni ana chapwile chiwape cha Zambi, alioze kupwa mumba chapwile shingo. Kashika, amu Noemi kakapwile ni ajikulu, nawa ana eswe aali yamufwa, iye kanyongene ngwe Yehova mwe wamulingile yuma yacho hanga amukolese sonyi.
Kutanga Mbimbiliya
(Rute 1:1-17) Ha matangwa aze muze ngaji te anayulu mwapwile kapunga mu chifuchi, mba umwe lunga wa ku Mbeteleme-Yunda wayile akatwame kashimbu mu chifuchi cha Moape hamwe ni mukwo-pwo ni anenyi aali a malunga. 2 Jina lia mwe lunga Elimeleke; pwo lienyi Noemi; ana jenyi a malunga aali Malone ni Chilione. Eswe apwile A-Efrata a ku Mbeteleme-Yunda. Ayile ku Moape, yatungako. 3 Alioze Elimeleke lunga lia Noemi wafwile, yahichika pwo ni anenyi aali. 4 O ambachile mapwo A-Moape. Jina lia mukwo Orpa, jina lia mukwo Rute. Chocho atwamineko ngwe kumi lia miaka. 5 Mba Malone ni Chilione eswe aali afwile, chocho mwe pwo yafwisa anenyi aali ni lunga lienyi. 6 Mba Noemi yakatuka ni atembwa-anenyi ku chifuchi cha Moape ngwo, Yehova hanangisa atu jenyi, haaha kulia. 7 Chocho yakatuka kuze atwamine hamwe ni atembwa-anenyi aali yapwila mu jila ya kuya ku chifuchi cha Yunda. 8 Alioze Noemi yamba kuli atembwa-anenyi aali ngwenyi, Yeenu, hilukenu ku mazuwo ja anoko. Yehova anulinge vumbi ngwe hinwalinga ni waze hanafu, ni yami nawa. 9 Yehova akanukwase nukaye malo, pwo mweswe mu zuwo lia lunga lienyi. Chocho yaaha mbeju, mba o yalila ni liji linene. 10 Yamba ngwo, Hi chocho ko. Kumutuya ni yena kuli atu je. 11 Alioze Noemi yamba ngwenyi, Hilukenu anami. Kuchi te munuya ni yami? Te ana akwo a malunga nguli no mu jimo mahasa kunumbata, nyi? 12 Anami hilukenu. Yeenu kwenu, mumu hinapwa kashinakaji naye chichi kuhasa kuya ulo. Chipwe mungwamba ngwami, Kutalatala nguli nacho; chipwe mungupwa ni lunga ufuku unowene, chipwe mungusema ana a malunga, 13 te munuashimbwila ndo makola? Te munutwama hashi mumu hali ayo? Hi chocho ko anami, mumu chinangusashila kuhiana hali yenu chize kwoko lia Yehova hilialimika ni yami. 14 Alilile cheka nawa ni liji linene, mba Orpa wambejele naye-weno, alioze Rute yamukakaminya. 15 Noemi yamba ngwenyi, Tala nyalie kanahiluka kuli atu jenyi ni kuli tuzambi twenyi. Ni yena nawa hiluka umukaule. 16 Alioze Rute yamba ngwenyi, Kanda ungushinjila ngukwehuke hanji kukuhichika nikuhilukila kunyima. Mumu kweswako muoya yena ni yami munguya; kweswako mutwama yena ni yami kokwene mungutwama. Atu je kumapwa atu jami, Zambi ye kumapwa Zambi yami. 17 Kweswako mukafwila yena, ni yami kokwene mungukafwila, akangufunde kokwene. Yehova akangulambe nyi natayiza kulihandununa, shina kufwa wika muchituhandununa ni yami ni yena.
31 JANEIRO–6 FEVEREIRO
YIKUMA YILEMU YA MU LIJI LIA ZAMBI | RUTE 3-4
“Pwako ni Lufuma Mupema”
(Rute 3:10) Lunga yamba ngwenyi, Mwanami, Yehova akuwahise. Utu we wa kusula wahiana uze utangu se kwakawile akweze, chipwe yiswale chipwe pichi.
w12 1/10 22 ¶5
“Uli Pwo Wamwenemwene”
Mboaze kasolwele umbovu muze te anahanjika ni Rute, maliji jenyi azango katakamishine Rute. Iye yamba ngwenyi: “Mwanami, Yehova akuwahise. Utu we wa kusula wahiana uze utangu se kwakawile akweze, chipwe yiswale chipwe pichi.” (Ru 3:10) Utu “uze utangu,” maliji wano kanasolola zango lingunu lize Rute asolwele ha kuya hamuwika ni Noemi mu Izalele ni kumufunga. “Utu we wa kusula,” maliji wano te kanalumbunuka yuma yize te yinalingiwa ha mashimbu jacho. Mboaze kanyongene ngwenyi, mukweze ngwe Rute, kachi kafupile kulimbata ni lunga yoze uchili mukweze, chipwe pichi hanji chiswale. Alioze shimbu te alinge chino, iye yakwata chiyulo chize te muchineha yiwape kuli Noemi ni kufunga jina lia munyachi wa lunga lia Noemi yoze wafwile. Mboaze kakomokene chinji ha kumona zango lingunu lize mukweze yono wa pwo apwile nalio.
(Rute 3:11) Haliapwila mwanami, kanda wivwa woma, mungukulingila yeswe unechi mumu akwetu eswe kananyingika ngwo, Uli pwo wamwenemwene.
w12 1/10 23 ¶1
“Uli Pwo Wamwenemwene”
Rute kevwile kuwaha chinji muze amulwezele kuli Mboaze ngwo atu eswe te kanamunyingika ngwo kali “pwo wamwenemwene”! Kwamba pundu, iye kapwile ni lufuma yono mumu ha zango lize apwile nalio lia kunyingika Yehova ni kumulingila. Iye nawa kasolwele upeme unene kuli Noemi ni atu jenyi, ni kwijilila ndako jize te kanyingikine. Nyi mutwimbulula ufulielo wa Rute, mutusa tachi hanga tuvumbike atu ni ndako jo. Nyi twalinga chino, ni yetu mutupwa ni lufuma mupema
(Rute 4:11-13) Aho atu eswe apwile mu chikolo hamwe ni makulwana yamba ngwo, Tuli yela. Ni yono pwo unanjila mu zuwo lie, Yehova akamupwise ngwe Rakele ni Liya waze hamuwika asangwile munyachi wa Izalele. Ukawahe mu Efrata, ukafumane mu Mbeteleme. 12 Munyachi we ukapwe ngwe munyachi wa Pereze yoze Tama asemene kuli Yunda ha kutwala kuli ana Yehova makwaha kuli yono mwana-pwo. 13 Chocho Mboaze wambachile Rute, apwe pwo lienyi. Wanjilile kuli iye mba Yehova yamwaha kwaka, yasema mwana wa lunga.
w12 1/10 24 ¶3
“Uli Pwo Wamwenemwene”
Mboaze yalimbata ni Rute. Lusango wacho kanambe ngwo: “Yehova yamwaha kwaka, yasema mwana wa lunga.” Mapwo a mu Mbeteleme yawahisa Noemi ni kuchichimieka Rute mumu lia upeme uze alingile. Ayo yamba ngwo, iye kapwile mulemu chinji kuli Noemi kuhiana chipwe ana shimbiali a malunga. Mbimbiliya yinasolola ngwo, mwana wa Rute kapwile kalamba ka Mwanangana munene, Ndawichi. (Ru 4:11-22) Nawa Ndawichi yapwa kalamba ka Yesu Kristu.—Mat 1:1.
Kuhengwola Yikuma Yilemu ya mu Mbimbiliya
(Rute 4:6) Mba mwe usoko yoze mahasa kukuula mutu yamba ngwenyi, Chahashile kuchikuula hali yami kuchina mungulumbula chihinga cha yami mwene. Chiyulo chami cha kukuula chitambule yena mwene mumu yami chahashile kuchikuula.
w05 1/3 29 ¶3
Yikuma Yilemu ya Mukanda wa Rute
4:6—Mu jila yika mukwa-kukula te mahasa ‘kutokesa’ chihinga chenyi? Chitangu, nyi mutu yoze mapwa chiswale malanjisa njiza yize ahingile, mukwa-kukula te malanda njiza yacho kulita ni miaka yize yinasalako shimbu Mwaka wa Makumi Atano wa Uwahililo kanda uchiheta. (Lev 25:25-27) Chino te chakutepulula ulemu wa yikumba yenyi. Chikwo nawa, nyi Rute te mapwa ni mwana, mwana wacho mwe te mahinga njiza yize alanjile, hi ko usoko wa mukwa-kukula.
Kutanga Mbimbiliya
(Rute 4:7-22) Ndako apwile nayo kushi mu Izalele ha kutwala ku kukuula hanji kulanda. Kukolesa che chuma umwe wazulile luhaku nikumuhana kuli mukwo, chenacho chapwile chikuma cha kukolesa mu Izalele. 8 Chocho muze mwe usoko yoze uli ni chiyulo cha kukuula wambile kuli Mboaze ngwenyi, Chilande hali yena mwene, iye wazulile luhaku wenyi. 9 Mba Mboaze yamba kuli mwakulwana ni kuli atu eswe ngwenyi, Enu nuli yela musono. Ami ngunalande ku kwoko lia Noemi cheswe chapwile cha Elimeleke ni cheswe chapwile cha Chilione ni cha Malone. 10 Chikwo nawa ngunakuula Rute Ka-Moape twamishi wa Malone akapwe pwo liami, mukulindulula jina lia mwe mufu muchihinga chenyi, kuchina jina lia mwe mufu mulikajimuka hakachi ka ana-akwo ni ayayo mu chikolo cha chijima chenyi. Enu nuli yela musono. 11 Aho atu eswe apwile mu chikolo hamwe ni makulwana yamba ngwo, Tuli yela. Ni yono pwo unanjila mu zuwo lie Yehova akamupwise ngwe Rakele ni Liya waze hamuwika asangwile munyachi wa Izalele. Ukawahe mu Efrata, ukafumane mu Mbeteleme. 12 Munyachi we ukapwe ngwe munyachi wa Pereze yoze Tama asemene kuli Yunda ha kutwala kuli ana Yehova makwaha kuli yono mwana-pwo. 13 Chocho Mboaze wambachile Rute, apwe pwo lienyi. Wanjilile kuli iye mba Yehova yamwaha kwaka, yasema mwana wa lunga. 14 Mba mapwo ambile kuli Noemi ngwo, Yehova akafumane se musono kakuhichikile kushi usoko. Jina lia yono likafumane mu Izalele. 15 Kumakapwa kuli yena mukwa kuhuzulula mwono kanda mukwa kukuhoka mu ushinakaji we, mumu, yono hamusema kuli tembwa-mwane yoze kanakuzange, kuli yena kahiana chipwe shimbiali lia ana a malunga. 16 Noemi yanda mwe mwana yamusa mu kondo yapwa ndeji yenyi. 17 Chocho mapwo achifuchi chize yamwaha jina ngwo, Noemi hasema mwana. Yamuluka jina lienyi Opete. Iye tato ya Yese, yoze wasemene Ndawichi. 18 Kashika yino ye yisemuko ya Pereze: Pereze aye yasema Hezerone, 19 Hezerone yasema Rame, Rame yasema Aminandambe, 20 Aminandambe yasema Nasone, Nasone yasema Salamone, 21 Salamone yasema Mboaze, Mboaze yasema Opete, 22 Opete yasema Yese, Yese yasema Ndawichi.
7-13 FEVEREIRO
YIKUMA YILEMU YA MU LIJI LIA ZAMBI | 1 SAMUELE 1-2
“Lemba Kuli Yehova ni Mbunge Yeswe”
(1 Samuele 1:10, 12, 15) Mwe pwo te kanalifwichi nikulemba kuli Yehova nikulila chikolo. 12 Mba shimbu machinyongonona ni kulemba kumeso ja Yehova Eli wamwene kanwa lienyi. 15 Hana yakumbulula ngwenyi, Ka mwata. Nguli pwo wa chinyengo. Chanwine vinyu, chipwe kunwa chikwo chisasu, alioze hinazukwila mbunge yami kumeso ja Yehova.
ia 55 ¶12
Iye Yazulula Mbunge Yenyi Kuli Zambi mu Yilemba
12 Hakutwala ku yilemba, Hana kahanyine chilweza chipema kuli tuvumbi eswe a Zambi. Yehova kanakolweza tuvumbi twenyi eswe hanga azulule mbunge yo kuli iye ni kumulweza yipikalo yo yeswe chakuhona kusweka chuma nichimwe, ngwe chize mwana akulinga kuli chisemi chenyi wa zango. (Tanga Samu 62:8; 1 A-Tesalonika 5:17.) Postolo Petulu kamutumine kuli Zambi hanga asoneke maliji wano a utakamiso anambe ngwo: “Kunjikenu yipikalo yenu yeswe kuli iye, mumu iye kakunufunga.”—1Pe 5:7.
(1 Samuele 1:18) Pwo yamba ngwenyi, Yami kavumbi kenu ngukawane vumbi kumeso jenu. Chocho pwo yaya kwenyi, yalia, mba kapwile nawa ni chinyengo ku meso.
w07 15/3 16 ¶4
Chize Hana Awanyine Sambukila
Yika mutuhasa kulilongesa ha lusango yono? Muze mutulemba kuli Yehova hakutwala ku yuma yize yinatupinjisa, mutuhasa kumulweza chize tunevu ni yize tunafupiwa. Nyi kukushi niyimwe yize mutuhasa kulinga hanga tuhwise kapinda wetu, twatamba kuhichika yuma yeswe mu moko ja Zambi. Chino che chuma chalita kulinga.—Yis 3:5, 6.
Kuhengwola Yikuma Yilemu ya mu Mbimbiliya
(1 Samuele 2:10) Waze malitachika ni Yehova kumakamakwoka tuyipinji; malimika no nikukulunguza mwilu. Yehova makapatwila masongo a hashi. Makahana tachi kuli mwanangana wenyi; makazundula tachi ja yoze hamuwayisa ni maji.
w05 15/3 21 ¶5
Yikuma Yilemu ya Mukanda Utangu wa Samuele
2:10—Mumu liaka Hana alembele kuli Yehova hanga ahane “tachi kuli mwanangana wenyi” chipwe ngwe mu Izalele te mushi mwanangana? Kupwa ni mwanananga mu Izalele te hanachambe kulu mu Shimbi yize ahanyine kuli Mose. (Shi 17:14-18) Muze te kwasala hakehe afwe, Yakomba yaprofetesa ngwenyi: “Lukanda [chilayi cha wanangana] kechi kakatuka kuli Yunda.” (Upu 49:10) Chikwo nawa, hakutwala kuli Sara, kalamba ka A-Izalele, Yehova yamba ngwenyi: “Mianangana a mavungu kumakasemuka kuli iye.” (Upu 17:16) Kashika, Hana te kanalembe hakutwala kuli mwanangana yoze mesa kulutwe lia matangwa.
Kutanga Mbimbiliya
(1 Samuele 1:1-18) Kwapwile umwe lunga wa Ramataime-Zofime mu chifuchi cha Eframe ku milundu, jina lienyi Elekana, mwana wa Jerohame, mwana wa Elihu, mwana wa Tohu, mwana wa Zufu, Ka-Eframe. 2 Aye wapwile ni mapwo aali: Jina lia umwe Hana; jina lia mukwo Penina. Penina wasemene ana alioze Hana kasemene. 3 Mwe lunga mwaka ha mwaka wakatukile ku chihunda chenyi nikuya mukuwayila Yehova-wa-Tujita nikumulambula yitapo ku Shilo kuze kwatwamine e ana aali a Eli, Hofni ni Finehase, asasendote ja Yehova. 4 Ha tangwa lia kulambula Elekana wapangilile yawana kuli pwo lienyi Penina ni ananyi eswe a malunga ni a mapwo. 5 Alioze kuli Hana wahanyine chihanda chipema mumu wamuzangile, hindu Yehova te hanamujiki ngoji yenyi. 6 Mba mukwo-muhali wapwile ni kumwihia chikolo nikumuvundula mumu Yehova te hanamujiki ngoji yenyi. 7 Chocho chapwile mwaka ha mwaka, jila yeswe ayile ku zuwo lia Yehova iye wamwihile. Kashika Hana walilile, mba kalile. 8 Mba lunga lienyi Elekana wambile ngwenyi, Hana, yika unalilila? Kuchi te kwalile? Kuchi te uli ni chinyengo mu mbunge? Te yami chahianyine kumi lia ana a malunga kuli yena nyi? 9 Mba muze halia, hanwa ku Shilo, Hana wakatukile. Mwe sasendote Eli te kanatwama ha chitwamo ku chikuli cha chikolo cha Tembele ya Yehova. 10 Mwe pwo te kanalifwichi nikulemba kuli Yehova nikulila chikolo. 11 Yalakenya chilakenyo ngwenyi, Yehova-wa-Tujita nyi chamwenemwene munutala ku luyinda wa yami kavumbi kenu, nukangwiwuluke, kanda nunguvulama kama yami kavumbi kenu, alioze nukangwehe mwana wa lunga, mungumuhana kuli Yehova ha matangwa eswe a mwono wenyi, kechi kasa tewula ku mutwe wenyi. 12 Mba shimbu machinyongonona ni kulemba kumeso ja Yehova Eli wamwene kanwa lienyi. 13 Hana te kanahanjika mu mbunge yenyi; mivumbo yenyi te yinalivwevweta alioze liji lienyi kalivwile. Kashika Eli yanyonga ngwenyi, Kanazengewa. 14 Mba Eli yamba kuli iye ngwenyi, Mwiji muka mulitwamina kuzengewa? Mbila vinyu ye. 15 Hana yakumbulula ngwenyi, Ka mwata. Nguli pwo wa chinyengo. Chanwine vinyu, chipwe kunwa chikwo chisasu, alioze hinazukwila mbunge yami kumeso ja Yehova. 16 Kanda nungumona ngwe nguli mwana wamokomoko. Mumu ha kulumbama cha chinyengo chami nikungwihia hingunahanjika ndo haliapwila. 17 Mba Eli yamukumbulula ngwenyi, Uye kanawa, mwe Zambi ya Izalele akwehe chize wamwita. 18 Pwo yamba ngwenyi, Yami kavumbi kenu ngukawane vumbi kumeso jenu. Chocho pwo yaya kwenyi, yalia, mba kapwile nawa ni chinyengo ku meso.
14-20 FEVEREIRO
YIKUMA YILEMU YA MU LIJI LIA ZAMBI | 1 SAMUELE 3-5
“Yehova Kakulihulumba Hali Yetu”
(1 Samuele 3:4-7) Yehova yasanyika Samuele. Iye yakumbulula ngwenyi, Yami uno. 5 Yazamboka kuli Eli ngwenyi, Yami uno; mumu wangusanyika. Iye yamba ngwenyi, Chakusanyikine. Yako upombe. Yaya, yapomba. 6 Yehova cheka nawa yasanyika Samuele. Samuele yahinduka yaya kuli Eli. Yamba ngwenyi, Yami uno, se wangusanyika. Iye yakumbulula ngwenyi, Chakusanyikine mwanami. Yako upombe nawa. 7 Samuele te kanda achinyingika Yehova; chipwe liji lia Yehova te kanda achilivwa.
Mukwa-Ndundo-Jeswe, Alioze Kakulihulumba Hali Atu
3 Samuele kaputukile kulingila Yehova ku tabernakulu muze te uchili kanuke. (1 Samuele 3:1) Ha umwe ufuku, muze te anapombo, yikulingiwa chimwe chuma chalipwila. (Tala maliji mushi lia lifwo.) (Tanga 1 Samuele 3:2-10.) Iye yevwa umwe unasanyika jina lienyi. Samuele yanyonga ngwenyi te kanamusanyika kuli Eli, Sasendote wa Lutwe. Hachino, ni vumbi lieswe yakatuka yaya kuli Eli, nikwamba ngwenyi: “Yami uno; mumu wangusanyika.” Alioze Eli yamulweza ngwenyi: “Chakusanyikine.” Muze chuma chacho hichalingiwa ha yisuho yaali, Eli yanyingika ngwenyi, Zambi mwe te unasanyika Samuele. Hachino, Eli yalweza Samuele chize te makumbulula ha chisuho chikwo, Samuele yalinga chocho. Mba mumu liaka Yehova kakalwezele Samuele ngwo iye mwe te unamusanyika? Mbimbiliya kuyishi kulumbununa chikuma chacho. Alioze, kota Yehova kalingile chino mumu te kakulihulumba ha chize Samuele apwile ni kwivwa.
(1 Samuele 3:8, 9) Mba Yehova yasanyika cheka nawa kamuchitatu. Iye yahinduka, yaya kuli Eli ngwenyi, Yami uno, se wangusanyika. Eli yanyingika ngwenyi, Yehova unasanyika mwe mwana. 9 Kashika Eli yamba kuli Samuele ngwenyi, Yako upombe. Nyi makusanyika, uambe ngwe, Amba Yehova, mumu kavumbi ke kanapanjika. Chocho Samuele yaya, yapomba ha muhela wenyi.
(1 Samuele 3:15-18) Samuele yapomba ndo hikwacha, mba yazulula mapito a zuwo lia Yehova, te woma anevu wa kulweza usolwelo kuli Eli. 16 Alioze Eli yasanyika Samuele ngwenyi, Mwanami Samuele. Iye yamba ngwenyi, Yami uno. 17 Eli ngwenyi, Chuma chize Yehova hakulweza, chika? Ngunaliumbu, kanda unguswekelacho. Nyi munguswekela chimwe cha yize yeswe Yehova hakulweza Zambi akakulingecho nikuwezaho nawa. 18 Kashika Samuele yamulweza ye yeswe. Kamuswekelele nichimwe. Eli ngwenyi, Iye Yehova, akalinge chize chamupemena.
Mukwa-Ndundo-Jeswe, Alioze Kakulihulumba Hali Atu
4 Tanga 1 Samuele 3:11-18. Shimbi ya Yehova yambile ngwo ana katamba kuvumbika makulwana, chipi-chipi waze te akwete yiteli. (Kutuhuka 22:28; Ulevi 19:32) Kashika, te kuchalitele mukweze ngwe Samuele kuya kuli Eli chimene, hanga amulweze sango ja upatwilo wa Zambi. Mbimbiliya yinambe ngwo Samuele “te woma anevu wa kulweza usolwelo kuli Eli.” Alioze Zambi yatoweza Eli ngwenyi iye mwe te unasanyika Samuele. Mba Eli yeta Samuele ahone kumuswekela yize amulwezele kuli Zambi. Samuele yononoka kuli Eli, chocho “yamulweza ye yeswe.”
Kuhengwola Yikuma Yilemu ya mu Mbimbiliya
(1 Samuele 3:3) shimbu ndeya ya Zambi kanda yijima, Samuele te hapomba mu Tembele ya Yehova kuze kwatwama mushete wa Zambi,
w05 15/3 21 ¶6
Yikuma Yilemu ya Mukanda Utangu wa Samuele
3:3—Shina Samuele Kapwile ni Kupomba Muma Musandu Mwahiana? Ka. Samuele kapwile Ka-Levi wa mu munyachi wa A-Kohate, uze kuwakapwile wa asasendote. (1Sg 6:33-38) Kashika, iye kakapwile ni ulite wa ’kukundama ku yuma yisandu yahiana.’ (Kwa 4:17-20) Chihela chize wika te Samuele akunjila chapwile yiize ya tabernakulu. Kota mwe te apwile ni kupomba. Eli neye kota kapwile ni kupomba mu yiize. Liji “kuze kwatwama mushete wa Zambi” kota linalumbunuka mu chihela cha mu tabernakulu.
Kutanga Mbimbiliya
(1 Samuele 3:1-18) Mwe mwana Samuele wavumbikile Yehova kumeso ja Eli. Chapwile chikalu kwivwa liji lia Yehova ha matangwa aze. Te usolwelo wa pundu kuushiko. 2 Ha matangwa aze, muze te Eli hapomba ha muhela wenyi (meso jenyi halaa, kahashile kumona), 3 shimbu ndeya ya Zambi kanda yijima, Samuele te hapomba mu Tembele ya Yehova kuze kwatwama mushete wa Zambi, 4 Yehova yasanyika Samuele. Iye yakumbulula ngwenyi, Yami uno. 5 Yazamboka kuli Eli ngwenyi, Yami uno; mumu wangusanyika. Iye yamba ngwenyi, Chakusanyikine. Yako upombe. Yaya, yapomba. 6 Yehova cheka nawa yasanyika Samuele. Samuele yahinduka yaya kuli Eli. Yamba ngwenyi, Yami uno, se wangusanyika. Iye yakumbulula ngwenyi, Chakusanyikine mwanami. Yako upombe nawa. 7 Samuele te kanda achinyingika Yehova; chipwe liji lia Yehova te kanda achilivwa. 8 Mba Yehova yasanyika cheka nawa kamuchitatu. Iye yahinduka, yaya kuli Eli ngwenyi, Yami uno, se wangusanyika. Eli yanyingika ngwenyi, Yehova unasanyika mwe mwana. 9 Kashika Eli yamba kuli Samuele ngwenyi, Yako upombe. Nyi makusanyika, uambe ngwe, Amba Yehova, mumu kavumbi ke kanapanjika. Chocho Samuele yaya, yapomba ha muhela wenyi. 10 Yehova yeza, yamana, yasanyika ngwe yisuho yikwo ngwenyi, Samuele, Samuele. Mba Samuele yamba ngwenyi, Amba mumu kavumbi ke kanapanjika. 11 Yehova yamba kuli Samuele ngwenyi, Tala mungulinga chimwe chuma mu Izalele mba mutu mweswe machivwa matwi jenyi eswe aali mevwa chimbangwinya. 12 Ha tangwa lize mungulinga yeswe ya kulimika ni Eli yize hinamba ya kutwala ku munyachi wenyi chize ku uputukilo ndo ku songo. 13 Mumu hinanulweza ngwami, himungupatwila munyachi wenyi ndo ku miaka mumu ha uhenge uze iye wanyingikine, mumu te ana jenyi apwile ni kushililika Zambi, alioze iye kaakanjishile. 14 Kashika hinalishinga hakutwala ku munyachi wa Eli ngwami, Uhenge wa munyachi wa Eli kechi kaukukila ni yitapo hanji milambu ndo ku miaka. 15 Samuele yapomba ndo hikwacha, mba yazulula mapito a zuwo lia Yehova, te woma anevu wa kulweza usolwelo kuli Eli. 16 Alioze Eli yasanyika Samuele ngwenyi, Mwanami Samuele. Iye yamba ngwenyi, Yami uno. 17 Eli ngwenyi, Chuma chize Yehova hakulweza, chika? Ngunaliumbu, kanda unguswekelacho. Nyi munguswekela chimwe cha yize yeswe Yehova hakulweza Zambi akakulingecho nikuwezaho nawa. 18 Kashika Samuele yamulweza ye yeswe. Kamuswekelele nichimwe. Eli ngwenyi, Iye Yehova, akalinge chize chamupemena.
21-27 FEVEREIRO
YIKUMA YILEMU YA MU LIJI LIA ZAMBI | 1 SAMUELE 6-8
“Mwanangana Wenu Iya?”
(1 Samuele 8:4, 5) Mba makulwana eswe a Izalele akungulukilile kuli Samuele mu Rama. 5 Yamba kuli iye ngwo, Ena hiwapwa kashinakaji chikolo ni ana je kendele mu ndako je, kashika utusele mwanangana akatuyule ngwe mavungu akwo eswe.
it-3 406 ¶1
Wanangana wa Zambi
Yeta Mutu Hanga Apwe Mwanangana Wo. Muze te hikwasala hakehe hanga A-Izalele alinge miaka 400 chize muze akatukile mu Engitu, nawa te hikwapalika miaka kuhiana 800 chize haze Zambi alingile usendo ni Apalahama, A-Izalele yeta mwanangana hanga aayule, ngwe chize mavungu akwo apwile ni kwayula kuli atu. Kwita cho chasolwele ngwo ayo te kanalituna chiyulo cha Yehova. (1Sa 8:4-8) Kwamba umwenemwene, A-Izalele kapwile ni kushimbwila ngwo Zambi masa umwe wanangana, kulita ni chilakenyo chize iye alingile kuli Apalahama ni Yakomba. Ayo kapwile ni shindakenyo ya kutalatala ha uprofeto uze Yakomba ambile muze te kwasala hakehe hanga afwe, nawa uprofeto wacho te unatale hali Yunda (Upu 49:8-10), wano kali maliji a Yehova kuli Izalele muze te anatuhuka mu Engitu (Kut 19:3-6), hakutwala ku usendo wa Shimbi (Shi 17:14, 15), ni ha lusango yoze Zambi atumine kuli profeta Mbalau hanga aambulwile (Kwa 24:2-7, 17). Hana naye ya Samuele kapwile pwo washishika, iye kasolwele kutalatala chenyi kupalikila mu yilemba. (1Sa 2:7-10) Ha mashimbu jacho Yehova te kanda achisolola “chijimbikilo” hakutwala ku Wanangana wacho, nawa kakasolwele mashimbu waze Wanangana wacho te muuputuka kuyula, chipwe atu waze te mayulamo, ni kuze te muuyulila nyi hano hashi hanji mu malilu. Kashika ha mashimbu jacho, A-Izalele kanakalipupwisa ha kwita mutu yoze te mayula.
(1 Samuele 8:7, 8) Yehova yamba kuli Samuele ngwenyi, Panjika kuli atu, liji lieswe makwamba, mumu kalitunyine yena, alioze yami analitunu. Kazangile ngupwe mwanangana wo. 8 Nikulita ni yilinga yo yeswe chize ku tangwa naachijile ku Engitu ndo musono, hanangwehuka, nikulingila tuzambi tweka chocho anakulingi nawa yena.
w11 1/1 27 ¶1
Iye Kanyongonwene Chipwe Muze Amuvwishile Yinyengo
Muze Samuele ahanjikile ni Yehova hakutwala ku chikuma chacho mu yilemba, iye yamukumbulula ngwenyi: “Panjika kuli atu, liji lieswe makwamba, mumu kalitunyine yena, alioze yami analitunu. Kazangile ngupwe mwanangana wo.” Kuli Samuele kumbululo lino liamutakamishine chinji, alioze yitanga ya atu yalimikine ni Zambi Mukwa-Ndundo-Jeswe. Yehova yalweza profeta wenyi hanga alweze atu hakutwala ku ponde yize mapwa nayo, nyi mayula kuli atu. Muze Samuele aalwezele chikuma chacho, ayo yamukumbulula ngwo: “Hi chocho ko. Tunazange mwanangana helu lietu.” Samuele yononokena Zambi, yaya yawayisa mwanangana yoze Yehova asakwile.—1Sa 8:7-19.
(1 Samuele 8:9, 18) Kashika panjika ku liji lio, hindu muatoweza ni tachi nikualweza chize mapwa mwe mwanangana yoze maayula. 18 Kumunukateta ha tangwa lize mumu hali mwanangana wenu yoze nwalitongwela, alioze tangwa lize Yehova kechi kanukumbulula.
w10 15/1 30 ¶9
Kuyula cha Yehova che Chalita!
9 Lusango kanasolola chize Yehova atowezele atu jenyi. A-Izalele kapwile ni kupalika mu yipikalo yinji ha kwayula kuli atu, chipi-chipi muze mianangana jacho te keshi kwononokena Yehova. Nyi twanyonga ha chilweza cha Izalele, kutuchi kukomoka ha kumona chize manguvulu ja atu waze kanyingikine Zambi keshi kuhasa kuyula kanawa ha miaka yinji. Tunanyingika ngwetu, akwa-mafwefwe amwe kakwita hanga Zambi awahise tachi jize akusa hanga anehe sambukila ni kutwama kanawa, alioze kuchi Zambi mahasa kuwahisa atu waze keshi kuzeyela chiyulo chenyi?—Sam 2:10-12.
Kuhengwola Yikuma Yilemu ya mu Mbimbiliya
(1 Samuele 7:3) Samuele yamba kuli A-Izalele eswe ngwenyi, Nyi munuhilukila Yehova ni mbunge jenu jeswe katwisenu hakachi kenu tuzambi tweka ni Asatarote nukatalikise mbunge jenu kuli Yehova nikumulingila iye wika. Mba kumakanupulula kuli A-Filistea.
w02 1/4 12 ¶13
Mumu Liaka Akutupapachisa?
13 Kwalumuna ndako chili chuma chize mutu akulianga kulinga shimbu kanda achimupapachisa ngwe Chela cha Yehova. Chili chuma chize mutu mwene akulinga ha kukwata chiyulo cha kukaula Yesu Kristu. Mutu yoze wakukwata chiyulo chacho, kakwecha ndako jenyi jipi hanga alinge yuma yalita ku meso ja Zambi. Mu Yisoneko, liji lia Hepreu ni Ngregu kwalumuna ndako linalumbunuka kwehuka yuma yipi ni kulikonyeka. Chino chinalumbunuka kwecha yuma yipi ni kufupa Zambi. (1Mi 8:33, 34) Kwalumuna ndako yipi chakufupiwa kulinga yitanga yalita “ni kulikonyeka.” (Yi 26:20) Chakufupiwa nawa kwecha yuma yeswe ya mu uwayilo wa mahuza hanga tulinge yuma kulita ni shimbi ja Zambi ni kuwayila iye wika. (Shi 30:2, 8-10; 1Sa 7:3) Kwalumuna ndako cha kutukwasa kwalumuna manyonga jetu, yize twakuzanga kulinga ni utu wetu. (Eze 18:31) Twakulikonyeka muze twakusalakanyisa yitanga yipi ni mutu waha.—Yi 3:19; Efw 4:20-24; Kol 3:5-14.
Kutanga Mbimbiliya
(1 Samuele 7:1-14) A-Kiriate-Yerimi yeza, yanda mushete wa Yehova yautwala mu zuwo lia Abinandambe ha mulundu. Yasela ku usandu mwanenyi Eleazare mukufunga mushete wa Yehova. 2 Chize ku tangwa lize mushete wejile mukutwama mu Kiriate-Yerimi kwapalikile shimbu linene, makumi aali a miaka, mba vungu lieswe lia Izalele alinyengene nikufupa Yehova. 3 Samuele yamba kuli A-Izalele eswe ngwenyi, Nyi munuhilukila Yehova ni mbunge jenu jeswe katwisenu hakachi kenu tuzambi tweka ni Asatarote nukatalikise mbunge jenu kuli Yehova nikumulingila iye wika. Mba kumanupulula kuli A-Filistea. 4 Mba A-Izalele akatwishile Ambale ni Asatarote. Alingilile Yehova wika. 5 Samuele yamba ngwenyi, Kungululenu A-Izalele eswe ku Mizepa mba mungunulembela kuli Yehova. 6 O yakungulukila ku Mizepa. Yataha meya; yaazujila hashi kumeso ja Yehova nikulitwamina kulia tangwa lize, yamba kuze ngwo, Hitwavulumuna Yehova. Samuele wayulile A-Izalele ku Mizepa. 7 Muze A-Filistea evwile ngwo, A-Izalele hakungulukila ku Mizepa, miata ja A-Filistea yakanduka ni kulimika no. Mba muze A-Izalele achivwile yavwila woma A-Filistea. 8 A-Izalele yamba kuli Samuele ngwo, Kanda ulitwamina kutuhakwila kuli Yehova Zambi yetu akatulamwine kuli A-Filistea. 9 Kashika Samuele yanda mwana-panga machamwa yamulambula akapwe mulambu wa kulumba wa muwundu kuli Yehova. Samuele yahakwila A-Izalele kuli Yehova mba Yehova yamukumbulula. 10 Shimbu Samuele machilambula mulambu wa kulumba A-Filistea akundamine mukwasa jita ni A-Izalele. Alioze Yehova yakulunguza tangwa lize ni liji linene hali A-Filistea, yaakumba, yaalamba chikolo kuli A-Izalele. 11 Malunga a Izalele yakatuka ku Mizepa nikuhanga A-Filistea nikualamba ndo ku mwanda wa Mbete-Kare. 12 Henaho Samuele yanda liwe, yalimikina hakachi ka Mizepa ni Shene, yaliluka jina ngwenyi, Ebenezere, mumu ngwenyi, Ndo ku kuno Yehova hatukwasa. 13 Chocho A-Filistea ahombokele. Kejile nawa muchima lia njiza ya Izalele. Kwoko lia Yehova lialimikine ni A-Filistea matangwa eswe a Samuele. 14 Membo aze A-Filistea te hanatambula kuli A-Izalele aahilwishile, chize ku Ekrone ndo ku Ngata. Ni ye njiza yako yeswe A-Izalele yayitambula kuli A-Filistea. Chikwo nawa kukwapwile jita hakachi ka A-Izalele ni A-Amore.
28 FEVEREIRO–6 MARÇO
YIKUMA YILEMU YA MU LIJI LIA ZAMBI | 1 SAMUELE 9-11
“Ku Uputukilo Saulu Kapwile Mukwa-Kulikehesa”
(1 Samuele 9:21; 10:20-22) Saulu yakumbulula ngwenyi, Ami nguli Ka-Mbenjamine, wa umwe hakachi ka minyachi yikepe ya Izalele, ni jimo lia tata lie likepe hakachi ka majimo eswe a munyachi wa Mbenjamine. Kashika kuchi te unahanjika chocho ni yami?
10:20-22 Chocho Samuele yakundamisa minyachi yeswe ya Izalele mba munyachi wa Mbenjamine ausakwile. 21 Yakundamisa munyachi wa Mbenjamine ni kulita ni majimo jo, mba jimo lia A-Matri alisakwile. Mba Saulu mwana wa Kishi amusakwile, alioze muze amufupile kamuwanyine. 22 Kashika ahulile Yehova nawa ngwo, Yono lunga hindu hwali, nyi? Yehova yakumbulula ngwenyi, Haswama hachi ka yikwata.
Likehese ha Kwenda ni Zambi Ye
11 Tunyongenu ha yize yalingiwile kuli Mwanangana Saulu. Ku uputukilo, iye kapwile chihomboloji. Te kakunyingika ngwo, kechi kuhasa kulinga yuma yeswe nawa kevwile woma wakutambula yimwe yiteli. (1 Samue. 9:21; 10:20-22) Alioze, hakupalika cha mashimbu Saulu yaputuka kulinangamisa. Iye kaputukile kulinangamisa muze apwile mwanangana. Tangwa limwe, Saulu yahona uhomboloji, chocho yalinga yuma yize te profeta Samuele atamba kulinga. Shimbu alikehese ni kufuliela muli Yehova ngwo mafunga atu jenyi, Saulu yalinga chuma chize te katambile kulinga, yalambula milambu ya kulumba kuli Yehova. Mba yika yalingiwileko? Yehova yalituna Saulu ni wanangana wenyi. (1 Samue. 13:8-14) Kwamba umwenemwene, twalilongesa ha chilweza cha Saulu ngwetu kutwatambile kulinangamisa hanji kulinga yuma yize kutushi ni ulite wakuyilinga.
(1 Samuele 10:27; 11:12, 13) Alioze amwe atu amokomoko yamba ngwo, Yono kuchi mahasa kutulamwina? Yamulelesa, kamunehenene mulambu, alioze iye kachisele mbunge.
11:12, 13 Mba atu yamba kuli Samuele ngwo, Aya, waze ambile ngwo, Saulu kechi kutuyula yetu? Uanehe tukaashihe. 13 Alioze Saulu yamba ngwenyi, kechi kushiha niumwe musono, mumu musono Yehova hapulula A-Izalele.
w14 15/3 9 ¶8
Chize Mutuhasa Kupwa ni Spiritu Yakulihana
8 Chilweza cha Saulu Mwanangana wa mu Izalele, chinatutoweza hakutwala ku chize kulizata muchihasa kupihisa spiritu yetu yakulihana. Ku uputukilo Saulu kapwile ni nyonga lialita hakutwala kuli iye mwene, nawa kapwile mukwa-kulikehesa. (1Sa 9:21) Iye kalitunyine kushiha atu waze ahanjikile yuma yipi hakutwala ku kuyula chenyi, chipwe ngwe kapwile ni ulite wakuchilinga mumu Zambi mwe wamusele ha wanangana. (1Sa 10:27) Chikwo nawa, Saulu katayijile usongwelo wa spiritu ya Zambi ha kusongwela a Izalele hanga ase jita ni A-Amone, hachino ayo yakumba jita yacho. Iye yachichimieka Yehova ha kwakwasa kukumba jita.—1Sa 11:6, 11-13.
(1 Samuele 11:5-7) Saulu te kanakatuka ku munda ni ngombe. Saulu yamba ngwenyi, Atu yika anevu analili chocho? Yamulweza maliji a akwa Njabeshe. 6 Ha kwivwa maliji aze Spiritu wa Zambi yahulumukina ni tachi hali Saulu. Yatenuka chikolo. 7 Yanda ngombe aali. Yaatetateta tuyipinji; yatutuma ku njiza jeswe ja Izalele mu moko ja mikeji ngwenyi, Mweswe kakawile Saulu ni Samuele, chocho malinga ni ngombe jenyi. Mba mwongo wa kuli Yehova wahulumukine hali atu. Yeza ngwe mutu umuwika.
w95 15/12 10 ¶1
A-Amone—Kali Atu Waze Afwetele Upeme ni Upi
Cheka nawa A-Amone yafweta upi ha upeme uze Yehova alingilile. Yehova kakalengulwile upi wacho. Mbimbiliya yinambe ngwo: “Ha kwivwa maliji aze [a akwa Njabeshe] Spiritu wa Zambi yahulumukina ni tachi hali Saulu. Yatenuka chikolo.” Ni ukwaso wa spiritu ya Zambi, Saulu yakunga maswalale 330,000 waze ayile ni kwasa jita ni A-Amone ni kwakumba, hachino “kukwakapwile aali hamuwika.”—1Sa 11:6, 11.
Kuhengwola Yikuma Yilemu ya mu Mbimbiliya
(1 Samuele 9:9) (Ku shakulu mu Izalele muze umwe maya ni kuhula chimwe chuma kuli Zambi wambile ngwenyi, Tuye tuhule mwe mukwa kumona. Mumu yoze akumutongola musono ngwo, Profeta, kunyima amutongwele ngwo, Mukwa kumona.)
w05 15/3 22 ¶8
Yikuma Yilemu ya Mukanda Utangu wa Samuele
9:9—Ulemu uka uli ha maliji anambe ngwo, “yoze akumutongola musono ngwo, Profeta, kunyima amutongwele ngwo, Mukwa kumona”? Maliji wano kota kanasolola ngwo muze aprofeta apwile ni kusoloka chinji ha matangwa ja Samuele ni ha mashimbu a mianangana A-Izalele, kashika liji “mukwa kumona” alisalakanyishine ni liji “profeta.” Samuele mwe wapwile profeta mutangu.—Yi 3:24.
Kutanga Mbimbiliya
(1 Samuele 9:1-10) Kwapwile umwe lunga wa Mbenjamine, jina lienyi Kishi, mwana wa Abiele, mwana wa Zerore, mwana wa Mbekorate, mwana Afia, mwana wa Ka-Mbenjamine, mukwa ndundo. 2 Iye te kali ni mwanenyi wa lunga jina lienyi Saulu, mukweze mupema. Hakachi ka A-Izalele niumwe wamuhianyine ha kupema. Chize ku yipaya yenyi wasuhile helu lia atu eswe. 3 Yimbulu ja Kishi tato ya Saulu yajimbala. Kashika Kishi yamba kuli mwanenyi Saulu ngwenyi, Yako ni umwe ngamba; katuka uye ukafupe yimbulu. 4 Iye yapalika ndusu mu chifuchi cha Eframe ku milundu, ni ndusu mu chifuchi cha Shalisha alioze kaawanyine. Yapalika ndusu mu chifuchi cha Shalimi, hindu akuhi. Yapalika ndusu mu chifuchi cha Mbenjamine hindu kaawanyine. 5 Muze haheta ku chifuchi cha Zufu Saulu yamba kuli ngamba yoze anende nenyi ngwenyi, Tuye ku mahietu kuchina tata malitwamina kunyonga yimbulu mba maputuka kutufupa yetu. 6 Alioze aye yamukumbulula ngwenyi, Muchihunda chino umwe mutu wa Zambi ulimo, kakumulemesa chikolo. Cheswacho mamba, kuchakupwa. Tuye kuli iye, hanji mahasa kutujimbwila jila yetu kuze tunayi. 7 Saulu yamba kuli ngamba ngwenyi, Nyi mutuya, yika mutumwaha? Mumu mbolo mu yikwachilo yetu hiyahwa, mba mulambu wa kuhana kuli mwe mutu wa Zambi wakuhi. Chika tuli nacho? 8 Ngamba yakumbulula Saulu ngwenyi, Tala, nguli ni chihanda chamuchiwana cha shekele ya prata mu kwoko. Munguchihana kuli mwe mutu wa Zambi atulweze jila yetu. 9 (Ku shakulu mu Izalele muze umwe maya ni kuhula chimwe chuma kuli Zambi wambile ngwenyi, Tuye tuhule mwe mukwa kumona. Mumu yoze akumutongola musono ngwo, Profeta, kunyima amutongwele ngwo, Mukwa kumona.) 10 Saulu yamba kuli ngamba yenyi ngwenyi, Chipema wamba, tuye. Chocho ayile ku limbo kuze kwatwamine mwe mutu wa Zambi.
(Akwa Kuyula 16:4, 5) Mba kulutwe wazangile umwe pwo wa mu chikulo cha Soreke, jina lienyi Ndelila. 5 Miata ja A-Filistea ejile kuli iye ngwo, Umulembejeke unyingike kuze kwatwama tachi jenyi jinene, ni chize mutuhasa kumukumba, tumukase nikumuhombwesa, mba mweswe wa kuli yetu mutukwaha kumi ni kulakaji umuwika wa mbongo ja prata.