Chize Akululieka Chikungulwila ni Kuchisongwela

MU MUKANDA wenyi utangu kuli A-Korindu, postolo Paulu yatongola chikuma chilemu hakutwala kuli Zambi, ngwenyi: “Zambi hi Zambi wa chizungozungo ko, alioze wa sambukila.” Mba hakutwala ku kukunguluka cha chikungulwila, yamba ngwenyi: “Akalinge yuma yeswe nikulita ni kululika.”—1 Kori. 14:33, 40.

² Ku uputukilo wa mukanda wacho, postolo Paulu yatoweza mandumbu hakutwala ku kulihandununa chize chapwile mu chikungulwila cha A-Korindu. Yakolweza mandumbu hanga apwe ni ‘kuhanjika chimuwika’ ni ‘kulinunga hamuwika mu kunyonga chimuwika.’ (1 Kori. 1:10, 11) Hanyima, yaakwasa ha yuma yize yapwile ni kupinjisa mandumbu mu chikungulwila hanga ahone kulivwashana. Yazachisa chilweza cha mujimba wa mutu, hanga asolole chize atamba kulinunga ni kulivwashana. Mba, yakolweza eswe mu chikungulwila apwe ni kulifunga umwe ni mukwo mu zango, chakuhona kutala ha yiteli yize akwete. (1 Kori. 12:12-26) Kulivwashana chino cha mandumbu mu chikungulwila te muchisolola ngwo kali akululieka kanawa.

³ Mba kuchi chikungulwila cha akwa-Kristu te atamba kuchilulieka? Iya te machilulieka? Ululikiso wacho te kuchi muupwa? Aya te matongola hanga asongwele? Nyi mutukaula sango ja mu Mbimbiliya, mutuwana makumbululo a yihula yino.—1 Kori. 4:6.

KULULIEKA CHIKUNGULWILA KULITA NI CHIYULO CHA ZAMBI

⁴ Chikungulwila cha akwa-Kristu chaputukile ha Pentekoste ya mwaka 33 M.J. Yika mba mutuhasa kulilongesa ku chikungulwila cha ku sekulu yitangu? Chikungulwila chacho kachiluliekele ni kuchisongwela kuli Zambi. Sango ja Mbimbiliya ja yize yalingiwile mu Yerusaleme ha miaka 2,000 kunyima, jakusolola pundu ngwo Zambi mwene mwe waputukile chikungulwila cha akwa-Kristu akuwayisa. (Yili. 2:1-47) Chapwile chitunga cha akwa-zuwo lienyi. (1 Kori. 3:9; Efwe. 2:19) Ni musono nawa, chikungulwila cha akwa-Kristu chakwimbulula chize aluliekele ni kusongwela chikungulwila cha ku sekulu yitangu.

⁵ Chikungulwila chitangu chaputukile ni tumbaji 120. Atu wano e aliangile kutambula spiritu yisandu ni kumanununa uprofeto wa Joele 2:28, 29. (Yili. 2:16-18) Mba tangwa lizeliene, yapapachisa atu akwo 3,000 waze ejile mu chikungulwila ni kulinga chihanda cha akwa-Kristu akuwayisa. O yatayiza sango ja Kristu, chocho ‘yanyongonona mu longeso lia apostolo.’ Kulutwe, ‘tangwa ha tangwa Yehova yawezela ku chikungulwila waze atambwile ulamwino.’—Yili. 2:41, 42, 47.

⁶ Atu kaputukile kwoka chinji mu chikungulwila cha mu Yerusaleme, chocho sasendote wa lutwe wa A-Yunda yalinyenyeta ngwenyi tumbaji kanazalisa Yerusaleme ni malongeso jo. Hakachi ka tumbaji aha, hapwile asasendote ja A-Yunda waze no alumikine ni kupwa tumbaji mu chikungulwila.—Yili. 5:27, 28; 6:7.

⁷ Yesu kambile ngwenyi: “Kumunukapwa yela jami, ni mu Yerusaleme, ni mu Yundeya mweswe, ni mu Samaria, ni ndo ku masongo a hashi.” (Yili. 1:8) Kashika, muze yihungumiona yaputukile mu Yerusaleme hanyima lia kufwa cha Eshetevau, tumbaji apwilemo yalimwanga ni kuya ku Yundeya ni ku Samaria. Alioze kweswako ayile, o yanunga ni kwambujola sango lipema ni kutayisa tumbaji, hamwe ni amwe A-Samaria. (Yili. 8:1-13) Hakupalika cha mashimbu, o yambujola sango lipema ni kuli akwa-mavungu waze te hi ngalami ko. (Yili. 10:1-48) Kwambujola chakwashile kwazulula yikungulwila ni kutayisa tumbaji anji haze lia Yerusaleme.—Yili. 11:19-21; 14:21-23.

⁸ Kuchi aluliekele yuma hanga hita chikungulwila chaha chipwe chakululieka kanawa ni kuchisongwela kulita ni chiyulo cha Zambi? Kupalikila mu ukwaso wa spiritu ya Zambi, yatongola malunga ajama hanga afunge mapanga. Paulu ni Mbarnabe yatongola amwe makulwana ku yikungulwila yize amenekene ha wenyi wo utangu wa umishionaliu. (Yili. 14:23) Luka, umwe wa kuli waze asonekene Mbimbiliya, yasoneka ha chize Paulu alikungulwile ni makulwana a mu chikungulwila cha Efwesu. Paulu yamba kuli ayo ngwenyi: “Keyelenu kuli yenwene, ni ku mbunga yeswe ya mapanga, yize spiritu yisandu hiyinanuse tulayi, mukufunga chikungulwila cha Zambi, chize mwene alanjile ni manyinga ja Mwanenyi.” (Yili. 20:17, 28, NM.) Atu jacho kakawile yize Yisoneko yakwamba, mba yajama ni kupwa makulwana a mu chikungulwila. (1 Timo. 3:1-7) Titu yoze te wakukalakala ni Paulu, neye kamulwezele atongole makulwana mu yikungulwila ya ku Kreta.—Titu 1:5.

⁹ Ku sekulu yitangu, muze yikungulwila yapwile ni kwoka chinji ku yihela yeswe, apostolo ni makulwana mu Yerusaleme e anungine ni kusongwela yikungulwila ya akwa-Kristu. Ayo e apwile chizavu cha tusongo.

¹⁰ Muze postolo Paulu asonekenene chikungulwila cha Efwesu, yalumbununa ngwenyi, kukalakala kulita ni spiritu ya Zambi muchihasa kukwasa eswe mu chikungulwila hanga alinunge hakukaula usongwelo wa Yesu Kristu. Paulu yakolweza akwa-Kristu jacho apwe akwa-kulikehesa ni ‘kulinunga cha spiritu’ hanga apwe ni sambukila ni mandumbu jo eswe mu chikungulwila. (Efwe. 4:1-6) Hanyima yatongola maliji ali ha Samu 68:18 ni kusolola chize analite ni ululikiso wa Yehova wa kusa malunga ajama ku ufulielo mu chikungulwila hanga apwe apostolo, aprofeta, akwa-kwambujola, tufunga ni alongeshi. Malunga wano, kali chawana cha kuli Yehova. Ayo te makwasa chikungulwila cheswe hanga chikole ku ufulielo ni kuvwisa Zambi kuwaha.—Efwe. 4:7-16.

MUSONO YIKUNGULWILA YAKWIMBULULA CHILWEZA CHA APOSTOLO

¹¹ Musono, yikungulwila yeswe ya Yela ja Yehova yakukaula usongwelo umuwika. Yikungulwila ya hashi heswe yili ngwe chikungulwila chimuwika chize chinalinungu ni akwa-Kristu akuwayisa. (Zeka. 8:23) Yesu mwe unakwasa hanga yino yeswe yilingiwe. Ngwe chize alakenyene, iye nihindu kali hamuwika ni tumbaji twenyi akuwayisa ‘ndo kukumanunuka cha miaka.’ Atu waze ananjila mu chikungulwila kanatayiza sango lipema lia Zambi, ni kulihana ni mbunge yeswe kuli Yehova ni kwapapachisa apwe tumbaji twa Yesu. (Mateu 28:19, 20; Marku 1:14; Yili. 2:41) Ayo kanatayiza ngwo “kafunga mupema” Yesu Kristu, we Mutwe wa tanga lieswe lia mapanga, muze muli akwa-Kristu akuwayisa ni “mapanga akwo.” (Yoa. 10:14, 16; Efwe. 1:22, 23) ‘Chendo chino chimuwika’ cha mapanga, chinanungu ni kutayiza wata wa Kristu ni kuzeyela kuli ‘ndungo wamwenemwene wakanyama’ yoze Kristu atongwele hanga asongwele ululikiso wa Zambi. Kashika, tunungenu ni kujikijila chinji muli ndungo wacho.—Mateu 24:45.

MULIMO WA YIZAVU YAKUSONEKESA KU NGUVULU

¹² Ululikiso wetu wakusonekesa yimwe yizavu ku nguvulu mba tuhase kululieka kulia cha ku spiritu ha mashimbu alita ni kwambujola sango lia Wanangana shimbu songo kanda liza. Yizavu yacho kakuyisonekesa kulita ni shimbi ja hita chifuchi nawa yakukalakalila hamuwika ni yizavu yikwo. Yizavu yino yakukwasa mulimo wa kwambujola sango lipema hashi heswe.

CHIZE ALULIEKA MITANGO

¹³ Muze akutunga mutango, kakutongola makulwana atatu hanji kuhiana hanga apwe mu Komite ya Mutango yize muyitala ha milimo ya mu chifuchi hanji yifuchi yize mutango wacho muusongwela. Kakutongola umwe hakachi ka mandumbu wano hanga apwe kasongo mu Komite ya Mutango.

¹⁴ Yikungulwila akusongwela kuli hita mutango, kakuyilulieka ni kuyiteta mu mambonge. Kutohwa cha hita mbonge chalita ni kuze yatwama, limi akuhanjikako ni kwoka cha yikungulwila yize yili mu njiza ya mutango wacho. Hita mbonge, yili ni kalayi wa mbonge yoze wakumeneka yikungulwila yili mu mbonge yacho. Mutango we wakuhana usongwelo kuli tulayi a mambonge hakutwala ku milimo yo.

¹⁵ Yikungulwila yakukaula yiyulo ya mu ululikiso wetu yize yakutukwasa tulieswe. Mandumbu kakutayiza makulwana waze akutongola hanga atale milimo ha mitango, mu mambonge ni mu yikungulwila. Ayo kakutala kuli ndungo wamwenemwene wakanyama, hanga atambule kulia cha ku spiritu ha shimbu yalita. Musono, ndungo wamwenemwene neye kakuzeyela ku wata wa Kristu ni kukaula shimbi ja Mbimbiliya ni usongwelo wa spiritu yisandu. Nyi tulieswe mutukalakala hamuwika ni kulinunga, mutumona yiwape yize amwene akwa-Kristu ku sekulu yitangu, yize twakutanga ngwo: “Chocho yikungulwila yatakamine mu ufulielo, yokele tangwa ha tangwa.”—Yili. 16:5.