MUTWE WAKULILONGESA 50
Ufulielo ni Yitanga Muyihasa Kutupwisa Akwa-ululi
‘Endenu mu ngano ja ufulielo wa kalamba ketu Apalahama.’—ROMA 4:12.
MWASO 119 Twatamba Kupwa ni Ufulielo
CHIKUMA CHILEMUa
1. Muze mutunyonga hali Apalahama, chihula chika mutuhasa kulihula?
ATU ANJI hanevu hakutwala kuli Apalahama, chipwe chocho kanyingikine yuma yinji hali iye. Alioze, yetu tunamunyingika kanawa. Tunanyingika ngwetu, Apalahama kamuvulukile ngwo “tato ya waze eswe akufuliela.” (Roma 4:11) Hanji mulihula ngwe: ‘Shina munguhasa kupwa ni ufulielo ukolo ngwe wa Apalahama?’ Ewa, muhasa kupwa nawo.
2. Mumu liaka chili chilemu kulilongesa chilweza cha Apalahama? (Tiangu 2:22, 23)
2 Jila yimwe yize muyitukwasa kupwa ni ufulielo ngwe wa Apalahama, yili kulilongesa chilweza chize iye ahichikile. Hanyima lia kutambula shimbi ya Zambi, Apalahama yaluka ni kuya kusuku, ni kutwama mu mambalaka ha miaka yinji. Iye nawa kambile kuhana mwanenyi ngwe chitapo. Yino yeswe yasolwele ngwo, ufulielo wa Apalahama wapwile ukolo chinji. Ufulielo wa Apalahama ni yitanga yenyi, yatwalile Zambi kumutayiza ngwe sepa lienyi. (Tanga Tiangu 2:22, 23.) Yehova kanazange hanga yetu hamwe ni yena, tupwe masepa jenyi. Kashika atumine Paulu ni Tiangu asoneke chilweza cha Apalahama mu Mbimbiliya. Ha mutwe uno, mutumonaho yize mutulilongesa hali Apalahama kupalikila mu mukanda wa A-Roma kapitulu 4 ni Tiangu kapitulu 2. Mu tupitulu wano aali, twakuwanamo chimwe chuma chilemu hakutwala kuli Apalahama.
3. Chisoneko chika chize Paulu ni Tiangu atongwele?
3 Paulu ni Tiangu katongwele maliji waze ali ha Uputukilo 15:6, anambe ngwo: “[Apalahama] yafuliela Yehova, mba Yehova yamwalwilacho ngwe ululi.” Kuli Yehova, mukwa-ululi kali mutu yoze wakulinga upale wenyi ni kumuvwisa kuwaha. Chili kuyuka chinene ha kunyingika ngwo yihenge ngwe yetu, Zambi mahasa kutumona ngwe akwa-ululi waze keshi kapalia niumwe! Shina kuuchi kuzanga hanga Yehova akumone chocho? Mba tunyingike kanawa chikuma chino, tuhengwolenu yize yatwalile Yehova kuvuluka Apalahama ngwenyi, mukwa-ululi ni yize twatamba kulinga hanga Yehova atumone ngwe akwa-ululi.
UFULIELO MUUTUKWASA KUPWA AKWA-ULULI KUMESO JA YEHOVA
4. Yika yakukwika atu kupwa akwa-ululi?
4 Ha mukanda uze asonekenene A-Roma, Paulu yalumbununa ngwenyi, atu eswe kali yihenge. (Roma 3:23) Kuchi chakupwa mba Yehova amone atu amwe ngwe akwa-ululi hanji ngwetu keshi chipeka? Mba akwase Akwa-Kristu kunyingika kanawa chikuma chino, Paulu yatongola chilweza cha Apalahama.
5. Mumu liaka Yehova avulukile Apalahama ngwenyi mukwa-ululi? (A-Roma 4:2-4)
5 Yehova kalwezele Apalahama ngwenyi, kali mukwa-ululi muze te ali mu chifuchi cha Kanana. Mumu liaka ambile chocho? Shina kambile chocho mumu ngwo Apalahama te kakukaula Shimbi ya Mose mu yimako-yimako? Ka, hi chocho ko. (Roma 4:13) Mumu liaka twamba chocho? Mumu Shimbi ya Mose, kayihanyine ku vungu lia Izalele muze te hikwapalika miaka 400 chize haze Zambi alwezele Apalahama ngwenyi, mukwa-ululi. Ha mukunda wa chawana cha vumbi lienyi, Yehova yavuluka Apalahama ngwenyi mukwa-ululi, mumu lia ufulielo uze apwile nawo hali iye.—Tanga A-Roma 4:2-4.
6. Mumu liaka Yehova akuvuluka yihenge ngwenyi akwa-ululi?
6 Paulu kambile ngwenyi, muze mutu mafuliela muli Zambi ‘ufulielo wenyi kakumwalwilawo ngwe ululi.’ (A-Roma 4:5) Paulu yamba nawa ngwenyi: “Ngwe chizechene Ndawichi ambile ngwenyi, kawaha mutu yoze Zambi akupwisa mukwa-ululi hi mumu lia yitanga yenyi wika ko. ‘Kawaha waze ungulungulu wo hanaakonekenawo, waze milonga yo hiyinafukiwa; kawaha mutu yoze Yehova kechi kamwalwila milonga yenyi.’” (Roma 4:6-8; Samu 32:1, 2) Yehova kakukonekena shili ya waze akufuliela muli iye. Iye kakukonekena shili yo liakulu, keshi kwiwuluka nawa upi uze o alingile. Kuli iye, atu jacho kali akwa-ululi keshi chipeka mumu lia ufulielo wo.
7. Mumu liaka mutuhasa kwamba ngwetu, tuvumbi twa Yehova kunyima kapwile akwa-ululi?
7 Chipwe ngwe Apalahama, Ndawichi ni tuvumbi akwo ashishika a Yehova kaatongwele ngwe akwa-ululi, nihindu o kanungine ni kupwa yihenge. Alioze mumu lia ufulielo wo muli Yehova, iye yaamona ngwe keshi tupalia, chipi-chipi muze te akwatesa ni atu waze keshi kumuwayila. (Efwe. 2:12) Ha mukanda uze asonekenene A-Roma, Paulu yamba ngwenyi, nyi tunazange kupwa masepa ja Zambi twatamba kupwa ni ufulielo. Kashika, chizechene ngwe Apalahama ni Ndawichi, nyi mutufuliela muli Yehova ni yetu mutupwa masepa jenyi.
KULITA CHIKA CHILI HA UFULIELO NI YITANGA?
8-9. Manyonga aka kalitele waze atu akwete ha yize Paulu ni Tiangu asonekene, nawa mumu liaka?
8 Ha kupalika cha miaka yinji, mangana a mayingeleja kakufupa kunyingika yize yikwete ulemu unji hakachi ka ufulielo ni yitanga. Amwe kakulongesa ngwo, mutu mba amulamwine katamba kufuliela muli Mwene Yesu Kristu. Hanji hiunevu amwe mamba ngwo, “Nyi watayiza Yesu, makulamwina.” Akwa-mayingeleja anji kakwamba ngwo, yino ye Paulu alongesele mumu kambile ngwenyi: ‘Zambi mapwisa mutu mukwa-ululi hi mumu lia yitanga yenyi wika ko.’ (Roma 4:6) Akwo kakwamba ngwo, mutu mamulamwina nyi maya ni kumeneka yihela yize mayingeleja akumona ngwe yisandu hanji kulinga yuma yize mayingeleja jacho akwita. Ayo mahasa kutongola maliji a Tiangu 2:24, anambe ngwo: “Mutu mamuvuluka ngwo mukwa-ululi mumu lia yitanga, hi mumu lia ufulielo wika ko.”
9 Mumu lia manyonga wano alisa, amwe waze akuhengwola sango ja mu Mbimbiliya, kambile ngwo, yize Paulu ni Tiangu asonekene hakutwala ku ufulielo ni yitanga yakulimika. Kulita ni amwe mangana a yingeleja, Paulu te kakufuliela ngwenyi, mutu mba evwise Zambi kuwaha katamba wika kupwa ni ufulielo. Alioze, Tiangu te kakufuliela ngwenyi mutu katamba kupwa ni yitanga mba evwise Zambi kuwaha. Umwe mukwa-mana hakutwala ku Mbimbiliya yamba ngwenyi: “Tiangu kakanyingikine mumu liaka Paulu ambile ngwenyi, mutu katamba kupwa ni ufulielo mba apwe mukwa-ululi, nawa kakapwile ni kutayiza ulumbunwiso uze Paulu ahanyine ha chikuma chacho.” Alioze yize Paulu ni Tiangu asonekene yakatukile kuli Yehova. (2 Timo. 3:16) Mukuhasa kupwa ulumbunwiso walita ha kalisa yoze Paulu ni Tiangu asonekene. Kashika, tuhengwolenu yize o asonekene mu mikanda yo mba tunyingike kanawa chikuma chacho.
Paulu kalwezele Akwa-Kristu A-Yunda mu Roma ngwenyi, chuma chilemu chili kupwa ni ufulielo hi kukaula ko yitanga yize yinakatuka ha Shimbi ya Mose (Tala paragrafu 10)b
10. “Yitanga” ya mutapu uka Paulu te anahanjikila? (A-Roma 3:21, 28) (Tala nawa chizulie.)
10 “Yitanga” ya mutapu uka yize te Paulu anahanjikila ha A-Roma 3 ni 4? Iye te kanahanjikila chitangu ha “yitanga ya shimbi” hanji ngwetu, Shimbi ya Mose yize A-Izalele atambwile ku Mulundu Sinai. (Tanga A-Roma 3:21, 28.) Chinasoloka ngwe ha mashimbu ja Paulu, Akwa-Kristu amwe A-Yunda te chakwakalila kutayiza ngwo, Shimbi ya Mose ni yitanga yize Shimbi yacho te yakwita kuyakapwile nawa ni ulemu. Kashika Paulu atongwele chilweza cha Apalahama hanga asolole ngwo, mutu mba apwe mukwa-ululi kumeso ja Yehova, kuchatalile ku yitanga ya “shimbi ya Mose,” alioze chinatale ku ufulielo. Maliji wano kali apema chinji kuli yetu, mumu kanatulongesa ngwo, nyi twafuliela muli Zambi ni muli Yesu, mutuhasa kupwa ni utayizo wa Zambi ni kutumona ngwe akwa-ululi.
Tiangu kalwezele Akwa-Kristu hanga asolole ufulielo kupalikila mu yitanga ha kulinga yipema ni kutwama kanawa ni atu eswe (Tala maparagrafu 11-12)c
11. “Yitanga” ya mutapu uka Tiangu te anahanjikila?
11 Alioze, “yitanga” yize Tiangu atongwele mu kapitulu 2, kuyatalile ha “yitanga ya shimbi” yize Paulu atongwele. Tiangu te kanahanjika ha yitanga hanji ngwetu milimo yize Akwa-Kristu akulinga tangwa ha tangwa. Yitanga yino ye te muyisolola nyi Mukwa-Kristu kali ni ufulielo wamwenemwene muli Zambi nyi ka. Tutalenu yilweza yaali yize Tiangu atongwele.
12. Kuchi Tiangu alumbunwine kulita chize chili ha ufulielo ni yitanga? (Tala nawa chizulie.)
12 Ha chilweza chitangu, Tiangu yalweza Akwa-Kristu hanga ahone kusolola katonde ha kutwama ni akwo. Iye yatangola chilweza chize chasolwele umwe lunga yalemesa pichi ni kulelesa chiswale. Tiangu yasolola ngwenyi, lunga wacho kapwile ni kwamba ngwenyi, kali ni ufulielo, alioze yize alingile yasolwele ngwo, kali chilembekese mumu yuma yacho te kuyishi kulita ni yize akwamba. (Tia. 2:1-5, 9) Ha chilweza chamuchiali, Tiangu yahanjika hali umwe ndumbu wa lunga hanji wa pwo yoze keshi mazalo hanji kulia chakumbana ha tangwa. Alioze, mutu yoze unamumono kechi kulinga nichimwe hanga amukwase. Chipwe ngwe mutu wacho kali ni ufulielo, alioze yitanga yenyi muyisolola ngwo keshi nawo. Kashika, Tiangu asonekene ngwenyi: “Ufulielo kuushi yitanga kuunafu.”—Tia. 2:14-17.
13. Chilweza chika Tiangu atongwele chize chinasolola ngwo, twatamba kupwa ni ufulielo ni yitanga? (Tiangu 2:25, 26)
13 Tiangu yahanjika hali Rahape ngwe chilweza chipema cha mutu yoze ukwete ufulielo ni kuusolola mu yitanga. (Tanga Tiangu 2:25, 26.) Rahape kevwile hakutwala kuli Yehova ni kunyingika ngwo, iye te kanakwase A-Izalele. (Yoshu. 2:9-11) Hachino, iye yasolola ufulielo kupalikila mu yitanga ha kufunga ngendeshi aali A-Izalele waze te ali mu ponde. Kashika, pwo yono chihenge yoze te hi Ka-Izalele ko, yamutongola ngwe mukwa-ululi ngwe chizechene Zambi atongwele Apalahama ngwenyi mukwa-ululi. Chilweza cha Rahape chinatulongesa ngwo, ufulielo wetu watamba kusoloka mu yitanga hi mu kanwa wika ko.
14. Mumu liaka mutuhasa kwamba ngwetu, yize Paulu ni Tiangu asonekene kuyishi kulimika?
14 Paulu ni Tiangu te kanalumbununa kulita chize chatwama ha ufulielo ni ha yitanga, alioze mu majila alisa. Paulu te kanalweze Akwa-Kristu A-Yunda ngwenyi, ayo kechi kuhasa kupwa ni utayizo wa Yehova nyi masolola wika yitanga yize yinakatuka ha Shimbi ya Mose. Alioze Tiangu te kanasolola pundu ngwenyi, Akwa-Kristu eswe katamba kusolola ufulielo ha kulingila akwo yuma yipema.
Shina ufulielo we unakutwale ulinge yuma yize yakuvwisa Yehova kuwaha? (Tala paragrafu 15)
15. Mu majila aka mutuhasa kusolwelamo ufulielo wetu kupalikila mu yitanga? (Tala nawa yizulie.)
15 Yehova te keshi kwamba ngwenyi, mba atumone ngwe akwa-ululi, twatamba kulinga yuma yizeyene Apalahama alingile. Kwamba pundu, kuli majila anji waze mutuhasa kusolwelamo ufulielo wetu kupalikila mu yitanga. Mutuhasa kuchilinga ha kutambula atu aha waze aneza mu chikungulwila chetu, kukwasa mandumbu jetu waze anapalika mu yipikalo ni kulingila asoko jetu yuma yipema. Yitanga yino, ye Yehova akutayiza ni kuwahisa. (Roma 15:7; 1 Timo. 5:4, 8; 1 Yoa. 3:18) Jila yilemu yize mutusolwelamo ufulielo wetu mu yitanga, yili kwambujola sango jipema ni zango lieswe. (1 Timo. 4:16) Yetu eswe mutuhasa kusolola mu yitanga yetu ngwetu, tunafuliela ha yilakenyo ya Zambi ngwo muyikamanunuka, nawa ngwo yeswe yize akulinga yili mumu lia upeme wetu. Nyi twalinga yuma yino yeswe, mutuhasa kupwa ni shindakenyo ngwetu, Zambi matutongola akwa-ululi ni kupwa masepa jenyi.
KUTALATALA CHAKUKOLESA UFULIELO WETU
16. Kutalatala chika Apalahama apwile nacho chize chamukwashile kupwa ni ufulielo?
16 A-Roma kapitulu 4 kanasolola longeso likwo lize mutuhasa kuwana hali Apalahama—ulemu wa kutalatala. Yehova kalakenyene ngwenyi, “mavungu eswe” te maawahisa kupalikila muli Apalahama. Apalahama kanakawahilila chinji ha kwivwa maliji wano! (Uputu. 12:3; 15:5; 17:4; Roma 4:17) Alioze miaka yiyipalika, Apalahama yapwa ni miaka 100; Sara 90, nihindu te kanda achipwa ni mwana niumwe. Kuli atu, te chili chikalu Apalahama ni Sara mupwa ni mwana. Chino chapwile cheseko kuli Apalahama. Mbimbiliya yakwamba ngwo: “Apalahama mu kutalatala, wafulielele chize kechi kuhasa kuchitalatala hanga akapwe tato ya mavungu anji.” (Roma 4:18, 19) Kulutwe Apalahama yasema Izake, mwana yoze apwile ni kushimbwila.—Roma 4:20-22.
17. Kuchi tunanyingika ngwetu, mutuhasa kupwa akwa-ululi kumeso ja Zambi ni kutumona ngwe masepa jenyi?
17 Ngwe chize twamona ha mutwe uno, mutuhasa kupwa ni utayizo wa Yehova, ni kutumona ngwe akwa-ululi ngwe chizechene amwene Apalahama. Paulu kahanjikile nawa ha chikuma chacho muze ambile ngwenyi: “Maliji anambe ngwo, ‘amwalwilecho’ kasonewenene wika mumu hali iye [Apalahama], alioze asonewenene nawa mumu hali yetu, waze twakufuliela muli Yoze wahindwishile Mwene wetu Yesu.” (Roma 4:23, 24) Chizechene ngwe Apalahama, ni yetu tunafupiwa kupwa ni ufulielo ni yitanga hamwe ni kutalatala. Paulu kananungu ni kuhanjika ha kutalatala chacho mu A-Roma kapitulu 5. Kutalatala chino, che mutulilongesa ha mutwe uze muuhataho.
MWASO 28 Kupwa Sepa lia Yehova
a Tunazange kupwa ni utayizo wa Yehova ni kutumona ngwe akwa-ululi. Kulita ni yize Paulu ni Tiangu asonekene mu mikanda yo, mutumona mumu liaka twatamba kupwa ni ufulielo hamwe ni yitanga, mba tuhase kuzuka utayizo wa Yehova.
b ULUMBUNWISO WA YIZULIE: Paulu kalwezele Akwa-Kristu hanga alihulikile ha ufulielo hi ha “yitanga ya shimbi” ko, ngwe kusa wanda walauluka ku mazalo, kulinga chiwanyino cha chizomboka ni mianda yikwo nawa.
c ULUMBUNWISO WA CHIZULIE: Tiangu kakolwezele Akwa-Kristu asolole ufulielo kupalikila mu yitanga ha kukwasa yiswale.