Ṭhen Khat
Kannih Chan ah Biaknak Lungrualnak—Mah Cu Zei Sullam Dah A Ngeih?
1, 2. (a) Kannih chan ah zeibantuk lunglawmh awk a simi thil tuahmi dah a cang lio? (b) Thinlung ṭha a ngeimi minung hna nih zeibantuk khuaruahhar a simi ruahchannak dah an ngeih?
VAWLEI cung pumpuluk ah biaknak lungrualnak chuahpi dingah lunglawmh awk ngai a simi thil tuahmi pakhat a um. Mah nih cun ram kip, phun kip le holh kip chung i minung nuai tampi kha a pumh hna. Kumfatin aa pummi hna cu an tam chin lengmang. Baibal ah mah hna kha Jehovah ‘tehte hna’ tiah fiang tein a langhter i “mibu nganpi” ti zong in a auh hna. Annih cu Pathian rian kha ‘chun zan in an ṭuan.’ (Isaiah 43:10-12; Biathlam 7:9-15) Zeicah dah cutin an ṭuan? Jehovah cu Pakhat lawng a simi a hmaanmi Pathian a si ti kha an hngalh caah a si. Mah nih cun Pathian i a dikmi nunphung hna ningin nun awk a forh hna. Cun, hi vawlei ṭhalo i ‘ni hmanung bik ni hna’ ah kan nung, Pathian nih hi vawlei ṭhalo hi a rauhhlan ah a hrawh cang lai, cun paradis vawlei thar ah a thlencang lai timi kong hna kha an rak hngalh cang.—2 Timote 3:1-5, 13; 2 Piter 3:10-13.
2 “Luklak ah miṭhalo cu an lo ko lai . . . Sihmanhsehlaw mi toi ah aa dormi cu ram chungah [“vawlei ah,” NW] hin himte in an um lai i daihnak kha tlamtling tein an hmuh lai” tiah Baibal nih bia a kan kamh. (Salm 37:10, 11) “A dingmi cu ram chungah himte in an um lai i ram cu zungzal in anmah ta a si lai.” (Salm 37:29) “[Pathian nih] An mitthli vialte kha a hnawh dih hna lai. Thihnak a um ti lai lo, ngaihchiatnak le ṭahnak le fahnak zong a um ti lai lo. Thil hlun vialte cu an lo dih cang,” a ti.—Biathlam 21:4.
3. Biaknak lungrualnak taktak cu zeitindah hmuh khawh a si?
3 A hmaanmi biaknak ah atu pumh a simi hna cu mah vawlei thar ah a um hmasa hngami pawl an si. Annih nih Pathian duhnak kha an rak hngalh i, mah ningin a si khawh chungin an tuah. Cutin tuah awk a biapitnak kha Jesuh nih hitin a chim: “Cun Pathian taktak a simi nangmah hngalh le nangmah nih na thlahmi Jesuh Khrih hngalh hi zungzal nunnak cu a si.” (Johan 17:3) Lamkaltu Johan nih hitin a rak ṭial: “Vawlei le a chung i a ummi thil minung nih an duhmi hna hi an lo cuahmah cang; sihmanhsehlaw Pathian duhnak a tuahmi cu zungzal in an nung.”—1 Johan 2:17.
A Sullam Taktak
4. (a) Kannih chanah mi tampi nih lungrual tein an biaknak nih angaitein zei sullam dah a ngeih? (b) Hi pumhnak kong kha Baibal nih zeitindah a langhter?
4 Kannih chan ah minung tampi nih lungrual tein Pathian an biak cu zei sullam dah a ngeih? Hi cu vawlei ṭhalo donghnak a naituk cang ti le Pathian vawlei thar aa thawk cang lai ti langhternak a si. A biapi ngaimi hi pumhkhomhnak kong Baibal chimchungbia a tlinnak kha kan hmuh. Cubantuk profet chimchungbia pakhat nih hitin a ti: “Hmailei [hi ni hmanungbik hna] caan ahcun BAWIPA inn [cawisan a simi a hmaanmi biaknak] a umnak tlang cu tlang vialte [phundang biaknak vialte] lakah a sangbik a si lai; Cu tlang ahcun mi tampi kha an ra lai, phun tampi kha an ra lai i, ‘Ra u law BAWIPA tlang ahcun kai hna u sih, Jakob Pathian inn ahcun kal hna u sih, kannih cu a lam kha kan cawnpiak seh law a lam cu kannih nih zul u sih,’ tiah an ti lai.”—Mikah 4:1, 2; Salm 37:34.
5, 6. (a) Miphun hna cu Jehovah sinah an rak i mer lio a si ti kha zeitindah a hmaan? (b) Zei biahalnak hna dah kan i hal awk a si?
5 Miphun hna cu an ningpi in Jehovah thlarau inn ah biak dingah an ra ti si loin, miphun dihlak chungin nuai tampi cu an rat lio a si. Hi mi hna nih Jehovah Pathian dawtnak in a khatmi a timhnak le duhnungmi a sining kha an rak hngalh tikah, an lung a suk ngaingai hna. Cutikah Pathian nih zeidah a kan hal ti hngalh awkah toidor tein an kawl. “Nangmah cu ka Pathian na si; cucaah na duhnak tuah kha kan cawnpiak ko” tiah salm caṭialtu bantukin thla an cam.—Salm 143:10.
6 Lungrualmi biaknak ah Jehovah nih atu a pumh liomi mibu nganpi lakah nang tah naa tel ve maw? A Bia in na hmuhmi cawnpiaknak a hrampi cu Jehovah a si ti kha na lehrulhning nih a langhter taktak maw? Zei caan tiang dah ‘a lam cu na zulh’ lai?
Biaknak Lungrualnak Hmuhning
7. (a) A donghnak ah biaknak lungrualnak cu zeitluk tiang dah a si lai? (b) Atu Jehovah biatu si awkah zeiruangah a biapit i, cutin tuah awkah midang kha zeitindah kan bawmh khawh hna lai?
7 Jehovah timhnak cu fimthiamnak a ngeimi sermi thil vialte nih a hmaanmi biaknak ah lungrual tein umter awk caah a si. Nunnak a ngeimi vialte nih Pakhat lawng a simi a hmaanmi Pathian kha an biak lai nak caan kha kan hngah lio a si! (Salm 103:19-22) Sihmanhsehlaw, cutin a si hlan ah, a dikmi Pathian duhnak tuah a duh lomi mi vialte kha Jehovah nih a hrawh dih hna lai. Hmunkip i mi vialte hna nih an nuncan thlen awk caanṭha an hmuh khawh nakhnga, hi a tuah hngami thil kong kha Pathian nih a velngeihnak in a chimh chung hna. (Isaiah 55:6, 7) Cucaah kannih chan ah “vawlei cung mi vialte, phun kip, ram kip, holh kip le mi kip” sinah hi a biapi ngaimi thawng cu kan chimh hna: “Pathian kha ṭih u law a lianhngannak kha thangṭhat u. Zeicahtiah amah nih minung vialte bia a ceih hna lai caan kha a phan cang. Van le vawlei le rili le tiput a sertu kha bia u.” (Biathlam 14:6, 7) Mah sawmnak kha na cohlang cang maw? Na cohlan cang a si ahcun, a hmaanmi Pathian kha hngalh awk le biak awk ah midang hna va sawm cu na tinvo a si.
8. A hrampi Baibal cawnpiaknak hna kan hngalh hnu ah, zeibantuk ṭhanchonak dah lungtho tein kan tuah chih awk a si?
8 Pathian ka zumh tiah a ti ko nain mah pumpak ṭhathnemnak lawng a kawlmi hna biaknak kha Jehovah nih a cohlang duh lo. Minung nih ‘a duhnak kha hmaante in hngalh’ i an nuncan ah mahkhakha langhter cu Pathian duhnak a si. (Kolose 1:9, 10, NW) Cucaah Baibal a hrampi cawnpiaknak hna a rak hngal i lawmhnak lungthin a ngeimi hna cu Khrihfa nutling patling sinak ah ṭhancho an duh. An duhnak cu Jehovah kha ṭha deuh in hngalh awk, a Bia kha kau deuh, thuk deuh in hngalhthiam awk le mahkhakha an nuncan ah tlamtling deuh in hman awk caah a si. Cun vancung kan Pa sining hna kha langhter awk le zei thil paoh Pathian hmuhning in hmuh khawh awkah an i zuam. Mah nihcun kanmah chan ah Pathian nih vawlei ah ṭuanter a kan duhmi mi nunnak khamhnak rian ah tel khawhnak lam hna kawl awk a forh hna. Mahcucu na duhnak a si ve maw?—Marka 13:10; Hebru 5:12–6:3.
9. Atu ah lungrualnak taktak cu zei lam hna in dah a um khawh?
9 Jehovah a biatu hna cu lungrualmi an si lai tiah Baibal nih a langhter. (Efesa 4:1-3) Aa ṭhenmi vawlei ah kan nung i kan pumpak tlinlonak he fakpi in i do hmanh u si law, mah lungrualnak cu atu bakah a um hrimhrim lai. Jesuh nih a zultu hna dihlak lungrualnak taktak ngeih in pakhat an si nakhnga fakpi in thla a rak cam. Mahcu zei sullam dah a si? Pakhatnak ah, Jehovah le a Fapa he pehtlaihnak ṭha an ngeih awk a si. Pahnihnak ah, pakhat le pakhat lungrual tein an um awk a si. (Johan 17:20, 21) Cutin a si khawh nakhnga, Jehovah nih a miphun kha Khrihfabu hmangin a cawnpiak hna.
Zei Kong Hna Nih Dah Lungrualnak a Chuahter?
10. (a) Kannih he aa pehtlaimi biahalnak a phichuak hna kha mah pumpak tein Baibal hmang in ruahnak thawngin zei sining hna dah kan ṭhanchoter khawh lai? (b) Hi catlangbu ah langhtermi biahalnak hna lehnak thawngin Khrihfa lungrualnak a chuahtermi kong hna kha ṭhate in zoh.
10 Biaknak lungrualnak a chuahtermi a kongpi pasarih kha a tanglei ah langhter a si. Telh chihmi biahalnak hna kha na leh tikah, a kong pakhat cio nih Jehovah he naa pehtlaihnak, Khrihfa hawi hna he naa pehtlaihnak hna cungah zeitindah a hnorsuan hna ti kha ruat. Mah kong hna kha ruat law, langhter a si lomi cherhchanmi Baibalcang hna relnak thawngin kan dihlak nih kan ngeih awk a simi Pathian lei fimnak, ruah khawhnak le thleidan thiamnak hna kha ṭhanchoter awk an bawmh lai. (Phungthlukbia 5:1, 2; Filipi 1:9-11) Mah kong hna kha pakhat hnu pakhat ruat hmanh.
(1) Jehovah nih a ṭha le a chia nunphung dirhkhawhnak nawl a ngei ti kha kan cohlan. “BAWIPA kha na lung chung dihlak in i bochan law nangmah fimnak kha i rinh hlah. Na kalnak lam kip ah amah kha hngal law amah nih na lam kha a tluanter hna lai.”—Phungthlukbia 3:5, 6.
Biakhiahnak hna kan tuah tikah Jehovah ruahnak cheuhnak le lamhruainak kha zeiruangah kan kawl awk a si? (Salm 146:3-5; Isaiah 48:17)
(2) Lam a kan hruaitu Pathian Bia kan ngei. “Cun kan Pathian sin i kan i lawmhnak zong a dang a um rih: Pathian bia nan sin kan phakpi tikah khan minung bia bantuk in si loin Pathian bia bantukin nan rak cohlan. Pathian bia cu a si taktak, nan sin kan phak pi mi cu. Cuticun zeitindah a si khawh tiah, Pathian nih a zummi nan lakah rian a ṭuan caah a si.”—1 Thesalon 2:13.
A dik tiah kan “ruah” ningin tuahnak ah zeithil ṭihnung dah a um? (Phungthlukbia 14:12; Jeremiah 10:23, 24; 17:9)
Thil kong pakhat ah Baibal nih zeitindah a chim ti kha kan hngalh lo ahcun, zeidah kan tuah awk a si? (Phungthlukbia 2:3-5; 2 Timote 3:16, 17)
(3) Kan dihlak in thlarau rawl danghnak program pakhat in ṭhathnemnak kan hmu cio. “Keimah hrimhrim nih na mi cu ka cawnpiak hna lai i ṭhanchonak le daihnak ka pek hna lai.” (Isaiah 54:13) “Pakhat le pakhat kan i dawt khawh nakhnga le thilṭha kan i tuah piak khawh nakhnga, i bawm tliahmah u sih. Pakhat le pakhat hmun khat i i pumh lengmang kha ngol hlah u sih; a cheu nih cun ngol hmanh hna sehlaw, kannih cu i forh chin u sih, zeicahtiah Bawipa Ni cu a nai deuh chin lengmang ti kha kan hngalh caah i forh chin lengmang ko u sih.”—Hebru 10:24, 25.
Thlarau rawl danghnak Jehovah khuakhannak hna kha tlamtling in ṭhatnak aa lakmi pawl nih zeibantuk ṭhathnemnak hna dah an hmuh? (Isaiah 65:13, 14)
(4) A kan hruaitu cu minung asi lo, Jesuh Khrih a si. “Nannih cu ‘saya’ ti kha va duh hlah u, zeicahtiah Saya cu pakhat lawng nan ngei i nan dihlak in u le nau nan si. Cun vawlei cungah hin ahohmanh, ‘Ka Pa,’ tiah va ti hna hlah u, zeicahtiah Pa cu pakhat lawnglawng nan ngei i amah cu vancung khua i a ummi a si. ‘Hruaitu’ ti zong duh hlah u, zeicahtiah Messiah lawnglawng hi nan hruaitu cu a si ko.”—Matthai 23:8-10.
Kannih lakah pakhatkhat nih midang nakin ka sang deuh tiah aa ruah awk a si maw? (Rom 3:23, 24; 12:3)
(5) Kannih nih minung caah pakhat lawnglawng a simi ruahchannak in Pathian Pennak Cozah kha kan i bochan. “Cucaah hi bantuk hin thla cu nan cam awk a si: ‘Vancung khua i a ummi kan Pa, na min thiang cu upat si ko seh; na Pennak cu rung tlung ko seh. Vancung khua ah na duhnak an tuah bangin vawlei cungah hin tuah si ve ko seh.’ Cucaah cun zeidang vialte nakin Pathian Pennak le zeidah tuah hna seh ti a kan duh timi kha biapi deuh in ruat u.”—Matthai 6:9, 10, 33.
‘Pennak kha hmasa bik ah kawlnak’ nih kan lungrualnak kha zeitindah a runven? (Mikah 4:3; 1 Johan 3:10-12)
(6) Khrihfa lungrualnak caah a herh hrimhrimmi sining hna kha Thiang thlarau nih Jehovah biatu hna lakah a chuahter. “Thlarau nih a chuahtermi hna cu: dawtnak, lawmhnak, daihnak, lungsaunak, zangfahnak, ṭhatnak, zumhawktlakmi sinak, toidornak le mah le mah i tei khawhnak te hna hi an si.”—Galati 5:22, 23.
Kannih lakah Pathian thlarau theitlai tlaiter dingah zeidah kan tuah lai? (Lamkaltu 5:32)
Pathian thlarau ngeihnak nih Khrihfa hawi hna he kan i pehtlaihnak ah zeitindah a hnorsuan? (Johan 13:35; 1 Johan 4:8, 20, 21)
(7) Pathian biatu taktak a simi paoh nih Pennak kong thawng ṭha chimnak ah an i tel cio. “Miphun vialte hna ca i tehte si awkah Vancung Pennak kong Thawngṭha hi khuazakip ah chim a si lai; cun cu hnu lawng ahcun donghnak cu a si lai.”—Matthai 24:14.
Hi phungchimnak ah tlamtling in tel duhnak lungthin kan ngeih nakhnga zeinihdah a kan forh awk a si? (Matthai 22:37-39; Rom 10:10)
11. Baibal biatak hna kha kan nuncan ah kan hman tikah, zei ṭhathnemnak dah a chuak?
11 Jehovah kha lungrual tein biaknak nih a sinah a kan naihter chin lawng si loin zumtu hawi hna he hrimhnak a pemi komhnak a kan ngeihter. Salm 133:1 nih hitin a ti: “Unau rual i remte in khuasak ṭi hi zeitluk in dah a ṭhat i a nomh!” Hi vawlei le vawlei i mah zawn lawng ruahnak, ziaza ṭhatlonak le zaang-ennak in chuah in, Jehovah a daw taktakmi le a nawlbia a zulmi hna he i pumhṭi cu hrimhnak a si taktak ko!
Ṭhennak a Chuahtermi Huham Hna Kha Hrial
12. Zalon in um duhnak lungput kha zeiruangah kan hrial awk a herh?
12 Kannih caah a sung ngaimi vawlei pumpuluk lungrualnak kha kan hrawh lo nakhnga, ṭhennak a chuahtermi huham hna kha kan hrial hrimhrim lai. Cu huham lakah pakhat cu Pathian le a nawlbia bochan a hau lo timi lungput hi a si. Cu lungput a hrampi cu Satan a si tiah Jehovah nih a langhternak thawngin cu lungput cu hrial awkah a kan bawmh. (2 Korin 4:4; Biathlam 12:9) Satan cu Adam le Evi kha Pathian nawlbia a buartertu, Pathian duhnak he aa ralchanmi biakhiahnak hna a tuahtertu a si. Cucaah annih caah le kannih caah sifahharnak a rak chuak. (Genesis 3:1-6, 17-19) Hi vawlei cu Pathian le a nawlbia hna zulh loin zalon in um duhnak lungput in a khat zungzal ko. Cucaah mah lungput kan ngeih lo nakhnga kan i ralrin awk a si.
13. Pathian dinnak vawlei thar i nun awkah lungthin tak tein kan i timh le timh lo kha zeinihdah a langhter lai?
13 Bianabia ah, hi vawlei ṭhalo cu “dinnak a umnak hmun” vawlei thar ah thlen a si cang lai timi lungthawh awk ngai a simi Jehovah biakam kha ruat hmanh. (2 Piter 3:13) Mah nih cun dinnak a umnak caan ah nun ve dingah timh hram i thawk awkah a kan forh a si lo maw? A sullam cu Baibal i a fiang ngaimi hi chimhhrinnak ngaih hi a si: “Vawlei hi siseh, a chung thilri hi si hna seh, tlaihchan hna hlah u. Vawlei hi nan tlaihchan ahcun, Pathian dawtnak kha nan chungah a um lo.” (1 Johan 2:15) Cucaah, kannih cu hi vawlei lungput a simi mah zalonnak in um duhnak lungput, mah zawn lawng ruahnak, ziaza ṭhatlonak le zaang-ennak hna kha kan hrial. A tlinglomi kan taksa duhnak nih zeitin a kan ralchan hmanh ah, lungthin tak tein Jehovah nawl ngaih duhnak ziaza kha kan sersiam. Kan ruahning le kan tinhnak hna ah Pathian duhnak kha a biapi in kan chiah ti kha kan nuncan dihlak in kan langhter.—Salm 40:8.
14. (a) Jehovah phunglam hna kha atu cawn in kan nuncan i zulh awk caanṭha ah i lak awk cu zeiruangah a biapit? (b) Catlangbu ah cherhchanmi Baibalcang hna cu kannih caah zei sullam dah a ngeih?
14 Hi vawlei ṭhalo le vawlei lam a zulmi vialte kha hrawh awkah Jehovah nih a khiahmi caan a phak tikah, Pathian cu a khul a nuar lai lo. Pathian duhnak cawnnak le tuahnak ah lungthin dihlak a pe lomi le vawlei a tlaihchan pengmi hna caah Pathian nih a caan kha a thawn lai lo. Atu cu tuah awk thil hna tuah caan a si cang! (Luka 13:23, 24; 17:32; 21:34-36) Cucaah hi tinvo ṭha a tlaihchanmi, Jehovah Bia le a Bupi sinin timhpiakmi lamhruainak hna kha lungtho ngaiin a kawlmi, vawlei thar lei kalnak lam ah lungrual tein a kal liomi mibu nganpi kan hmuh cu lunglawmh awk ngai a si! Jehovah kong kan hngalh chinchin bantukin amah kan dawtnak le a rian kan ṭuan duhnak lungthin cu a ṭhang chinchin lai.
Ceihṭi Ṭhannak
• Biaknak he pehtlai in Jehovah timhnak cu zeidah a si?
• A hrampi Baibal cawnpiaknak hna kan hngalh cang hnu ah, zeibantuk ṭhanchonak tuah awk dah lungtho tein kan i zuam awk a si?
• Jehovah a biatu midang hna he lungrual tein kan um khawh nakhnga pakhat cio nih zeidah kan tuah awk a si?
[Caption on page 4]
‘Mi toi ah aa dormi hna cu vawlei ah hin himte in an um lai i daihnak kha tlamtling tein an hmuh lai’