‘Biaceih Caan’ A Phan Cang

BAIBAL i a donghnak a simi Biathlam cauk nih “zungzal Thawng Ṭha aa phorh i van lai i a zuangmi vanmi pakhat kha” lungthin a kan pekter. Aw thangpi in hitin a ti: “Pathian kha ṭih u law a lianhngannak kha thangṭhat u. Zeicahtiah amah nih minung vialte bia a ceih hna lai caan kha a phan cang.” (Biathlam 14:​6, 7) Mah ‘biaceihnak caan’ ah Pathian biaceihnak kong thanh-​nak le biachahnak an i tel. Mah caan cu “ni hmanung bik” i a ziik ah a si te lai. Atu hi mah ni hmanung bik caan ah cun kan nung.​​—⁠2 Timote 3:⁠1.

‘Biaceih  caan’ a  hung phanh cu a ​dingmi thil a duhmi hna caah thawng ṭha a si. ​Cu  ​tikah Pathian nih a puarhrang i ​dawtnak a ngei lomi hi thil ningcang  ah ​hnahnawhnak a tongmi a salle kha a luat-​ter  hna lai.

Atu chan ṭhalo a hrawk hngami ‘biaceih caan’ a phak hlanah atu ah ‘Pathian kha ṭih in thangṭhat’ ding in forh kan si. Nang cutin na tuah maw? Mah ah “Pathian ka zumh” ti chim men lawng a si lo. (Matthai 7:​21-​23; Jeim 2:​19, 20) Aa tlakmi Pathian ṭihnak nih upat ṭihzahnak phun in a kan ṭihter ding a si. Mah nih khan ṭhatlonak kha a kan hrialter. (Phungthlukbia 8:​13) Ṭhatnak kha duh in ṭhatlonak kha huat awkah a kan bawmh. (Amos 5:​14, 15) Pathian kha kan hmaizah a si ahcun upatnak nganpi he a bia kan ngaih lai. A Bia hmaan tein rel kho lo tiangin zeidang ah kan rian kan i tamter lai lo. Kan lungthin dihlak in a zungzal kan i bochan lai. (Salm 62:⁠8; Phung-​thlukbia 3:​5, 6) Pathian a thangṭhat taktak mi nihcun amah kha van le vawlei Sertu, Vanraang i Cungnungbik Nawlngeitu in an cohlan, cun an nunnak cung i nawl a ngeitu in dawtnak in a nawl an ngaih. Mah kha tam deuh in lungthin pek ding a si ti kan hngalh a si ahcun, i nuainai loin atu ah tuah u sih.

Vancungmi nih a rak thanhmi biaceihnak caan kha ‘Jehovah ni’ ti zong in theih a si. Cu bantuk ni cu B.C.E. 607 ah hlan Jerusalem cungah a rak tlung, zeicahtiah Jehovah nih a profet pawl hmangin ralrin a rak pekmi hna bia kha khuami hna nih zei an rak rel lo ruangah a rak si. Jehovah ni cu a nai rih lo tiah an rak ruah caah thil ṭih nung an rak tong. “Bawipa ni a liannganmi cu a nai cang, khulrang in a ra lio; cu ni tluk in khulrang in a tli khomi an um lo” tiah Jehovah nih ralrin a rak pek cang hna. (Zefaniah 1:​14) A dang “Bawipa ni” cu B.C.E. 539 ah hlanlio Babilon cungah a rak tlung. (Isaiah 13:​1, 6) Babilon miphun nih cun kulhnak ralhau hna le an pathian pawl kha an rak i bochan caah Jehovah profet chimmi ralrin peknak bia hna kha zei an rak rel lo. Si-​hmanhsehlaw, Babilon cu zankhat te ah Media le Persia kut chungah a rak tla.

Nihin ah zeidah kan ton lai? A dang a ngan deuhmi ‘Jehovah ni’ pi kan ton lai. (2 Piter 3:​11-​14) Pathian biaceihnak cu “Babilon khuapi” cungah thanh a si cang. Bia-​thlam 14:8 ningin vanmi pakhat nih “Babilon ​khuapi cu a ril cang” tiah a thanh. Cutin a ril taktak cang. Jehovah a biami hna kha a uk kho ti hna lo. A zuanzamnak, raltuknak i aa telnak kha fiang tein phuan a si cang. Atu cu hmanung bik a rawhnak a nai cang. Cu a si caah, Baibal nih khuazakip i a ummi mi hna kha hitin a forh hna: “Amah [Babilon] chung khan chuak tuah u! Sualnak a tuahmi ahkhan i tel hlah u, dantatnak a hmuh ding zong kha i hrawm hlah u. Zeicahtiah a sualnak cu van tawngin aa pong i ṭhatlonak a tuahmi cu Pathian nih a philh lo.”​​—⁠Biathlam 18:​4, 5.

Babilon Khualipi cu zeidah a si? Hlanlio Babilon sining a langhtermi vawlei pumpi biaknak bu hi a si. (Biathlam, angan 17, 18) Aa lawhnak cheukhat kha ruat hmanh:

• Hlanlio Babilon tlangbawi pawl cu nainganzi kongkau ah an rak i teltum ngai. Nihin biaknak tampi hna zong cutin an si ve.

• Babilon tlangbawi pawl nih nainganzi raltuknak a chuah nakhnga mi an rak forh ton hna. Nihin biaknak hna zong nih ram pawl an i tuk tikah ralkap kha ṭhithruai in thluachuah an pek tawn hna.

• Hlanlio Babilon cawnpiaknak le ziaza hna nih ram chung ziaza ṭhatlonak kha an chiatter chin. Nihin biaknak lamhruaitu pawl nih ziazalei Baibal nunphung kha zei an rel ti lo i Biaknak lei sayate le mi ​sawhsawh lakah ziaza rawhnak a karh. ​Babilon Khualipi cu hi vawlei le hi vawlei nainganzi i aa teltum ruangah hlawhhlangnu pakhat in Biathlam ah langhter a simi zong hi cinken awk tlak a si.

• Babilon Khualipi cu ‘nuamhnak ah aa pe’ ti zong in Baibal nih a ti. Hlanlio Babilon biaknak caah hmun kaupipi ngeih a herh i tlangbawi pawl cu sipuazi rian ah minthangmi an rak si. Nihin Babilon ​Khualipi cu biaknak caah hmun tampi a ngeih lengah sipuazi rian tampi zong a ngei. A cawnpiaknak le a puai hna nih amah theng le a dang sipuazi rianṭuantu pawl kha a rumter hna.

• Milem hmannak, khuachia thiamnak, doih le eih thiamnak te hna cu hlan Babilon ah thil sawhsawh an rak si. Cu bantuk cun nihin zongah hmunkip ah hmuh a si. Thihnak kha nuncan thlennak a si tiin an rak ruah. Babilon cu pathian tampi biaknak inn nganngan le inn hmetete in a khat ko nain, Jehovah a biami hna tu cu an rak ralchanh hna. Kha bantuk zumhnak le tuah-​sernak hna kha Babilon Khualipi ah hmuh a si.

Hlanah Jehovah nih a duhnak zeirel loin a um pengmi hna kha dantat awkah nai-​nganzi le raltuknak i a ṭhawngmi miphun kha a rak hman hna. Cucaah B.C.E. 740 ah Samaria cu Asiria kut in a rak rawk. Jerusalem cu C.E. 70 ah Rom kut in a rak rawk. Cun, Babilon cu B.C.E. 539 ah Media le Persia nih a rak tei. Kan chanah sahrang he aa lomi nainganzi cozah nih “hlawhhlangnu” kha a doh lai, taklawng in a chiah lai i a ziaza taktak kha a phuan lai tiah Baibal nih a rak chimchung. Amah kha an hrawh dih cikcek lai.​​—⁠Biathlam 17:⁠16.

Uktu cozah pawl nih cutin an tuah taktak hnga maw? Baibal nih ‘Pathian nih an lungthin chungah a chiah lai’ tiah a ti. (Bia-​thlam 17:17) Cucu khuaruahhar in duak tiah a cang lai, theih cia a si lai lo, duhsah zong in a si lai lo.

Zeidah na tuah awk a si? Nangmah le nangmah hitin i hal: ‘Babilon Khualipi cawnpiaknak le ziaza hna in a thurhnawmmi biaknak bu ah ka um maw?’ A bu chungmi na va si lo hmanhah, nangmah le nangmah hitin naa hal kho: ‘A lungput nih a ka uk maw?’ Zeibantuk lungput phun dah a si? Ziaza rawhralnak, thilri tlaihchannak, Pathian nakin nuamhnak duh deuh-​nak asiloah Jehovah Bia kha (thil hmete a lomi hmanhah) hramhram in zeirel loin um phun lungput kha a si. Na bialehnak kha ṭha tein ruat.

Jehovah mithmai ṭha hmuh awkah, kan tuahsernak le kan lungthin duhnak kha a biapit caah Babilon Khualipi he kan i peh-​tlai hrimhrim lo ti kha kan langhter. I nuainainak caan a si ti lo. Donghnak cu ruah lopi ah a phan lai i “Babilon khualipi hi i let luahmah in hlonh a si lai i zeitik hmanh ah hmuh ṭhan a si ti lai lo” tiah Baibal nih a ti.​​—⁠Biathlam 18:⁠21.

Sihmanhsehlaw a dang a um rih. ‘Biaceihnak caan’ he aa tlaimi a dang cu Jehovah Pathian nih Jesuh Khrih a pekmi vancung Pennak thawngin vawlei pumpi nainganzi, uktu hna le Pathian i a hmaanmi uknak zei a rel lomi vialte hna kha bia a ceih cang hna lai. (Biathlam 13:​1, 2; 19:​19-​21) Daniel 2:​20-​45 ah ṭialmi profet chimchungbia langhnak ah hlanlio Babilon in tuchan tiang uktu a simi hna kha sui, ngun, dar, thir le tlak in sermi milempi pakhat in langhter an si. Kan chan he aa tlaiin profet chimchungbia nih hitin a ti: “Vancung Pathian nih pennak pakhat a ser lai i cu pennak cu zeitik-​hmanh ah a rawk lai lo.” Jehovah ‘biaceih caan’ chungah cu Pennak nih a tuah hngami he aa tlaiin Baibal nih hitin a thanh: “Hi ​pennak vialte hi a hrawh dih hna lai i a donghter dih hna lai, sihmanhsehlaw cu pennak tu cu zungzal in a hmun lai.”​​—⁠Daniel 2:​44.

Baibal nih biaknak hmaan a biami hna kha a hmaanmi Pathian he aa ṭhenmi hi vawlei nih tha a pekmi nunning, ‘vawlei thilri’ kha duh lo dingah a forh hna. (1 Johan 2:​15-​17) Na biakhiahnak le na tuah-​sernak hna nih Pathian Pennak an cohlan dih hirhiar ti kha a langhter maw? Khakha na nunnak ah hmasa bik ah na chia maw?​​—⁠Matthai 6:​33; Johan 17:​16, 17.

[Box/Table on Page 14]

Zeitik Ah Dah Donghnak A Phak Lai?

“Mi fapa cu nan i rin lo caanpi ah a ra ko lai.”​​—⁠Matthai 24:⁠44.

“A ni siseh, a caan siseh, nan hngalh ṭung lo caah ralringte in um [“hngak peng,” NW] ko u.”​​—⁠Matthai 25:⁠13.

“A tlai lai lo.”​​—⁠Habakkuk 2:⁠3, NW.

[Box/Table on Page 14]

Na Hngalh A Si Ahcun An Thleidanter Lai Maw?

A rauhhlan i a ra laimi Pathian biaceihnak cu kum tlawmpal chung ahcun a ra rih lai lo tiah na hngalh a si ahcun na nunnak hman dan kha a thlenter lai maw? Na ruahnak lengin chan hlun donghnak a tlai ruangah Jehovah rian na ṭuanmi kha na ṭhum cang maw?​​—⁠Hebru 10:​36-​38.

Cu caan bak ah ti kan hngalh lo caah lung thiangin Pathian rian kan ṭuan ti langhter dingah caanṭha kan hmu. Jehovah cu lungthin chung i a ummi a hmumi Pathian a si caah caan dongh lai te i zuamnak a langhtermi pawl kha a hngalh hna i, annih nih cun a lung an tong lai lo.​​—⁠Jeremiah 17:10; Hebru 4:​13.

Jehovah a daw taktakmi hna nihcun amah kha pakhatnak ah an chiah zungzal. Midang cio bantukin a hmaanmi Khrihfa hna zong vawlei rian an ṭuan lai. Sihmanhsehlaw an hmuitinh cu rum ding si loin eidin thilri a zain hmuh ding le a hleimi tlawmpal midang pekṭhen ding kha a si. (Efesa 4:​28; 1 Timote 6:​7-​12) Cun man a ngeimi i hrimhnak kha an tuah, an duhmi cu hrimhnak hmuh kha a si, mi zapi tuah ruang i tuahmi a si lo. (Marka 6:​31; Rom  12:⁠2) Jesuh Khrih bantukin, Pathian duhmi tuahnak ah an i nuam.​​—⁠Salm 37:4; 40:⁠8.

A hmaanmi Khrihfa hna nih nun zungzal le Jehovah rian ṭuan zungzal an duh. Mi cheukhat nih thluachuah pakhatkhat hmuh ​dingah an ruah ning lengin tlawmpal sau deuh an hngah ruangah mah ruahchannak cu a man a ṭum lo.

[Box/Table on Page 15]

Cungnung Bik Nawlngeihnak Kongkau

Zeicahdah Pathian nih hi tluk in a tammi sifah harnak hi a onh tikha hngalhthiamnak caah, cungnung bik nawlngeihnak he aa pehtlaimi kongkau kha hngalhthiam a hau.

Jehovah cu Sertu a si caah, vawlei le a chung i a ummi thil vialte cungah uknak nawl a ngei. Sihmanhsehlaw, minung tuanbia hramthawk ah Jehovah i cungnung bik nawlngeihnak cu zuamcawh a rak si ti kha Baibal nih a langhter. Satan Khuachia nih ​Jehovah cu mi a khengkham tuk, hmasabik kan nu le kan pa nih Pathian nawlbia kha ​zeirel loin anmah duh ningin thil an tuah ahcun zeidah a hung cang lai timi kongah Pa-​thian nih a hlen hna, Pathian kut tangin chuah in mahte in i uk cu a ṭha deuh lai tiah a rak ti.​​—⁠Genesis, angan 2, 3.

Pathian nih dohdaltu pawl kha a hrawh cawlh hna a si ahcun a ṭhawnnak a langhter ah a tla hnga, asinain a chuakmi zuam-​​cawhnak kha a fianter kho lai lo. Jehovah nih dohdaltu pawl hrawh cawlh lo in hngalhnak a ngeimi thilnung vialte hna kha doh man hmuhnak nawl a pek hna. Cucaah sifah harnak zong a um ko nain minung hrinnak nawl zong a um.

Cupinah, Jehovah nih sunghnak nganpi ​ingin, a nawl a ngai i a Fapa raithawinak man a zum hngami minung kha sualnak le thihnak in luatter in paradis ah a nunter hna hngami timhnak pakhat kha dawtnak in a rak timh. A herh ahcun, thihnak in a thawhter hna nak thawngin paradis ah an nung kho.

Mah thil kong fianternak ca i caan pek a ​sinak thawngin Pathian a salle nih Pathian an dawtnak langhternak nawl an hmu i zei thil umtuning paoh ah Jehovah cung an zumhfehnak kha an langhter. Pathian i cungnung bik a nawlngeihnak lengah minung zumhfehnak he aa tlaimi thil fianternak nih Pathian nawlbia kha vanraang tangah aa tlakmi upatnak a pek. Cu bantuk upatnak a um lo ahcun zeitik hmanhah daihnak taktak a um kho lai lo.a

[Footnotes]

[Caption on page 15]

Vawlei pumpi nainganzi uknak cu a dong cang lai