Thawhṭhannak Ruahchannak​—⁠na Caah Zei Sullam Dah A Ngeih?

“Zaa lak in a pek hna i an dihlak in an herhmi kha tlingte in an hmuh.”​—⁠SALM 145:⁠16.

1-3. Mi a cheu cu hmailei caah zei ruahchannak dah an ngeih? Tahchunhnak in fianter.

ENGLAND  ram  Manchester  khua pawngah kum kua a simi Christopher le a u pa cu an ni, an ṭang le an ṭang fale pahnih hna he zinglei inn khat hnu inn khat phungchimnak ah an rak kal. I Hlau! mekazin nih zei thil dah a rak cang tikha a fianter. “Chunhnu ah, an pawng i rili kam dinhnak hmun pakhat Blackpool khua ah an rak leng. Palik nih ‘mei nih kangh dih cikceknak’ he aa lo an timi mawṭaw aa ṭaih ruang i a thi  colhmi 12 hna lakah annih 6 zong an i tel ve.”

² Mah ngaihchiatnak a chuah hlan zan ah, Khrihfabu Cauk Pi Cawnnak ah cu chungkhar hna cu an rak i pum i, cu pumhnak ahcun thihnak kong kha an rak cawng. A pa nih hitin a rak chim: “Christopher cu a zungzal in thukpi in khua a ruat tawn. Mah zan ahkhan vawlei thar kong le hmailei aa ruahchannak kong kha fiang tein a phi a rak pek. Cun cawn lio ah Christopher nih ruah lopi in hitin a rak chimchap: ‘Jehovah Hngaltu pakhat sinak a ṭhathnemnak cu thih cu lungfak a si ko nain, nikhatkhat ah vawlei cungah kan i hmuṭhan te lai ti kan hngalh hi a si.’ Ahohmanh nih mah bia kha cinken awk a tlakmi bia a si lai tiah kan rak ruat lo.”a

³ Cu hlandeuh 1940 kum ah, Austria mi a min Franz timi Hngaltu pakhat cu Jehovah cung i zumhawktlak loin um awk kha a al ruangah lu tannak in an rak thah. Franz nih Berlin thonginn in a nu sinah hitin ca a rak ṭial: “Ralkap tlak awk i bia kaa kam a si ahcun thih awk tlak sualnak ka tuah a si hnga tikha ka hngalh. Cu ti ka si ahcun biakam a buarmi ka si hnga. Ka caah thawhṭhannak a um ti hnga lo. . . . Cun ka dawtmi ka Nu le ka unau le ka farle vialte, thah na si lai tiah nihin bia an chah, asinain ṭih hlah u, thaizing cu thah ka si cang lai. Hlanlio Khrihfa taktak hna vialte bantuk in Pathian sinin ṭhawnnak ka hmu. . . . Nan thih tiang nan feh a si ahcun, thawh-​ṭhannak ah kan i tong ṭhan te hna lai. . . . i tong hna u sih.”b

4. Hika chung i hmuhtonnak nih zeitindah an hnorsuan i, zei kong dah kan i ruah lai?

⁴ Christopher le Franz caah thawhṭhannak ruahchannak cu sullam a ngei taktak. Cucu an caah a si taktakmi a si. An kong ṭialmi nih kan lung a suk lai ti cu a fiang ko! Jehovah cung i kan i lawmhnak a thuh khawh deuh nakhnga le thawhṭhannak kan i ruahchannak a ṭhawn khawh nakhnga, zeicahdah thawhṭhannak hi a um ti le cu kong hngalhnak nih zeitindah pakhat cio in a kan ṭhathnem ding a si tikha i ruah u  sih.

Vawlei Lei Thawhṭhannak Langhnak

5, 6. Biathlam 20:​12, 13 i lamkaltu Johan ṭialmi langhnak nih zeidah a phuan?

⁵ Khrih Jesuh Kum Thongkhat Uknak chung i a cangmi he aa tlaimi langhnak pakhat ah lamkaltu Johan nih vawlei lei thawhṭhannak kha a rak hmuh. Hitin a rak ṭial: “Mithi kha, a ngan he a hme he, . . . ka hmuh. Rili nih a chung i a thimi kha a hun chuah ve hna. Thihnak le mithi khua [“Hades,” NW] zong nih khan, an hrenmi mithi kha an hun chuah ve hna.” (Biathlam 20:​12, 13) Zeibantuk dirhmun a ngeimi​—⁠“a ngan he a hme he”​—⁠hren an sinak thlan, Hades (Sheol) in khan an hun chuak dih lai. Rili i a pammi hna zong cu caan ahcun an nung ṭhan lai. Cu khuaruahhar thil cu Jehovah timhmi ah aa telmi a si.

⁶ Khrih kum thongkhat uknak cu Satan kha a ṭem i khor thukpi i a thlaknak in aa thawk lai. Cu uknak chungah cun Satan cu a cawlcangh khawh lai lo caah a thoṭhanmi hna le harnak nganpi in a luatmi hna ahopaoh kha a hleng kho hna lai lo. (Biathlam 20:​1-3) Kum thongkhat cu na caah a saumi a lo lai nain, Jehovah caah cun “ni khat” bantuk a si.​—⁠2 Piter 3:⁠8.

7. Khrih Kum Thongkhat Uknak chungah zei zoh in dah biachah a si lai?

⁷ Mah langhnak ningin, Khrih kum Thongkhat Uknak cu biaceihnak caan a si. Lamkaltu Johan nih hitin a rak ṭial: “Mithi kha, a ngan he a hme he, bawiṭhutdan hmai i an ṭhut kha ka hmuh. Cauk kha an kau hna, cun cauk a dang pakhat, nunnak cauk zong kha an kau ve. Mithi cu an rak tuahmi cauk chung i aa ṭial ning khan an bia an ceih hna. . . . An dihlak in an tuah ning cio bantuk khan an bia an ceih hna.” (Biathlam 20:​12, 13) Mi pakhat biaceih a si tikah a thih hlan i a tuahmi zoh in biaceih a si lo tikha philhhlah. (Rom 6:⁠7) Mah canah, an kau laimi “cauk” ningin a si lai. Mah cauk chung ummi kong a cawn hnu i a tuahmi zoh in “nunnak cauk” chung i a min ṭial le ṭial lo cu biachah a si lai.

‘Nunnak Thawhṭhannak’ Asilole ‘Biaceihnak Thawhṭhannak’

8. A thoṭhan dingmi pawl caah zei thil phun hnih dah an ton khawh?

⁸ Johan hmuhmi langhnak hmasa deuh ah, Jesuh cu ‘thihnak cung le mithikhua [“Hedes,” NW] cungah nawl a ngeimi’ in langhter a si. (Biathlam 1:18) Anih cu “a nungmi he a thimi he biaceih” awkah Jehovah i “nunnak lam ah mi a Hruaitu” a si. (2 Timote 4:1; Lamkaltu 3:15) Cucu zeitindah a tuah lai? Thihnak i aa hngilhmi a thawhter hna nak thawngin a si lai. Phung a rak chimhmi hna kha Jesuh nih hitin a ti hna: “Hi kong ahhin lau hlah u; thlan chung i a ummi mithi vialte nih a aw an theih lai caan kha a ra lio.” “Cun an thlan khan an chuak lai i ṭhatnak a tuahmi kha [“nunnak thawhṭhannak ah,” NW] an tho lai i an nung lai; ṭhatlonak a tuahmi kha [“biaceihnak thawhṭhannak ah,” NW] an tho ve lai” tiah a rak ti rih. (Johan 5:​28-30) Cucaah, hlan i zumhawktlakmi nu,  pa  hna kha zeinihdah a hngah hna?

9. (a) A thoṭhanmi hna nih zeidah an hngalh lai? (b) Zei a ngan ngaimi cawnpiaknak rian dah ṭuan a si lai?

⁹ Mah zumhawktlakmi hna cu an thawhṭhan tikah, an rak i ruahchanmi biakamnak kha atu ah a taktak in a tlin kha an hmuh lai. Baibal ah Genesis 3:15 chung i hmasa bik chimchung bia ah Pathian nupi i tefa kha aho a si an hun hngalh tikah an lung a thawh lai zia! Biakammi Messiah, Jesus nih zumhawktlak tein a thihnak thawngin tlanhnak raithawinak caah a nunnak a pekmi kha an hun hngalh tikah an vaa lawm lai dah! (Matthai 20:28) A thoṭhanmi a dongmi hna nih tlanhnak man timhpiaknak cu Jehovah i phut lomi zaangfahnak a si ti hngalhthiam awkah lunglawm tein an bawmh hna lai. Pathian Pennak nih vawlei cungah Jehovah duhnak a tlinter cikcekmi an hmuh tikah a thoṭhanmi hna cu lunglawmhnak in an khat lai i Jehovah an thangṭhat lai ti cu zumh lo awk a um lo. Dawtnak vancung an Pa le a Fapa cungah zumhawktlak an simi langhter awk caan ṭha tampi an hmu lai. A nungmi vialte hna cu Pathian timhpiakmi tlanhnak man cohlan awk a herh laimi, thlan chung in a thoṭhanmi nuai tampi hna ca i a herhmi cawnpiaknak rian nganpi i i telnak ahkhan an tha a nuam lai.

10, 11. (a) Kum Thongkhat uknak ah vawlei cung mi dihlak nih zei caan ṭha dah an hmuh lai? (b) Zeitindah cu nih cun a kan ṭhathnem awk a si?

¹⁰ A thoṭhanmi Abraham cu, a rak i ngaih ngaimi “khuapi” uknak tang i nunnak taktak a hmuh tikah a lung a tling tuk lai. (Hebru 11:10) Hlanlio i zumhawktlakmi Job cu Jehovah salle dang pawl an zumh-​fehnak hneksak an si tikah a nunning nih thazang a pek hna ti a theih tikah aa va lawm lai dah! Daniel zong thawchuahhnawh in a ṭial mi chimchungbia pawl an tlinmi kong hngalh kha a va duh ve lai dah!

¹¹ A ngaitein, dinnak a umnak hmun vawlei thar i nunnak a hmu hngami vialte, a thoṭhanmi si hna seh, harnak nganpi in a luatmi si hna seh, annih nih vawlei le a cung ummi hna ca i Jehovah timhnak kong kha tamdeuh in cawn le hngalh an herh lai. zungzal nunnak ruahchannak le Jehovah thangṭhat zungzalnak he Kum Thongkhat chung cawnnak cu duh a nung tuk lai. Sihmanhsehlaw, cauk chung ummi kan cawnmi kan tuah ning cio cu a biapi bik a si lai. Kan cawnmi cu kan hmang taktak lai maw? Biatak he kan i hlat nakhnga hmanung bik Satan zuamnak kha doh awkah thazang a kan pe hngami a biapi tukmi thawngpang kha ṭha tein ruat in kan hmang lai maw?

12. Cawnpiaknak rian le hi vawlei paradis canternak rian ah mikip tling tein i tel awkah zeinihdah a bawmh hna lai?

¹² Mah laksawng ṭhaṭha hna cu Khrih tlanhnak man raithawinak in hmuhmi ṭhatnak an si tikha kan philh lo awk a si. A thoṭhanmi hna cu atu lio i tonmi derthawmnak le pum tlamtlin lonak kha an ngei lai lo. (Isaiah 33:24) Vawlei thar ah a ummi vialte hna cu a thoṭhanmi nuai tampi hna kha nunnak lam cung i kal awk cawnpiaknak rian ah tling tein an i tel khawh nakhnga a dammi pum le a tlingmi ngandamnak an ngei lai. Cuka i a ummi hna cu vawlei cungah i zuam ngai in tuahmi rian lak i a ngan bikmi rian a simi Jehovah thang a ṭhattermi hi vawlei dihlak paradis canternak ah an i tel lai.

13, 14. Hmanung bik hneksaknak caah Satan chuah hnawhchannak timhnak cu zeidah a si i, kannih pakhat cio caah zei ṭhatnak dah a um kho?

¹³ Hmanung bik hneksaknak caah Satan cu dong hngal lo khor thukpi chungin a chuah tikah mi hlen awkah aa zuam ṭhan lai. Biathlam 20:​7-9 ningin Satan ṭhatlonak chungah a tlami, ‘hlen a si mi miphun’ asiloah mibu vialte hna cu ‘van in mei a rung tla lai i a thah dih hna lai.’ Kum Thongkhat uknak chung i a thoṭhanmi hna lakah annih thawhṭhannak cu sualphawt ding biaceihnak thawhṭhannak a si lai. Cu he ralchan in, a thoṭhanmi zumhfek tein a hmunmi hna tu nih cun zungzal nunnak laksawng an hmuh lai. Annih thawhṭhannak cu “nunnak thawhṭhannak” a si lai.​—⁠Johan 5:​29, NW.

¹⁴ Atu hmanhah thawhṭhannak ruahchannak nih zeitindah a kan hnemh? Mah i a ṭhatnak kha hmailei ah kan hmuh taktak nakhnga zeidah kan tuah lai?

Atu In Cawn Khawh A Si

15. Thawhṭhannak zumhnak nih zeitindah atu ah an bawmh khawh?

¹⁵ Nai ah na dawtmi pakhat a thih caah mah sunghnak nganpi ruangah thil sining mersan ngai na hau ko lai. Thawhṭhannak ruahchannak nih biatak a thei lomi hna ngeih khawh lomi lungthin daihnak le ṭhawnnak ngeih awkah an bawmh. Paul nih Thesalon Khrihfa hna kha “ruahchannak a ngei lomi hna an ngaih a chiat bantuk in nan ngaih a chiat nakhnga lo, nannih cu a thi ciami hna kong i biatak kha hngalhter kan in duh hna” tiah a rak hnemh hna. (1 Thesalon 4:13) Vawlei thar i thawhṭhannak kha nangmah theng nih na mitthlam ah na cuanter bal maw? Na dawtmi he i ton ṭhannak kha ruat in atu ah na hna a ngam kho.

16. Thawhṭhannak caan a phak tikah zeitindah na um men lai?

¹⁶ Adam dohnak ruangah pumsa lei zawtfahnak kha atu na in men ko lai. Mah nih khan vawlei thar i thawhṭhannak le nunnak hmuh ṭhan in dam tein thazang ngeih ṭhan ding naa ruahchannak i naa lawmhnak kha in tlauter hlah seh. Na mit na hun au i na thawhṭhanmi a hmumi hna lunglawmhnak kha na hmuh tikah, Pathian a dawt-zaangfahnak cu na lawmh hrimhrim ko lai.

17, 18. Zei a biapimi thil phun hnih dah cinken awk a si?

¹⁷ Atu caan lioah, kan i cinken awk a simi thil pahnih hi ruat tuah hmanh. Pakhatnak cu atu ah kan zeizong dihlak in Jehovah a rianṭuan a biapi ti hi a si. Kan Bawi Khrih Jesuh i zohchunh in, Jehovah le kan innpa kan dawtnak hna kha kan nuncan ah mah zawn lawng ruah lonak in kan langhter. Ralchannak le hremnak nih kan khuasaknak asiloah kan zalawnnak a hloh ahcun, zeibantuk hneksaknak a si hmanhah fek tein hmunh awkah bia kan khiak. Dohtu pawl nih thihnak in a kan tlerh hmanhah, thawhṭhannak kan i ruahchannak nih Jehovah le a Pennak cung zumhfek tein hmunh awkah thazang a kan pek. A si, Pennak phungchimnak le zultu siternak rian i lungtho tein kan i telnak nih khan Jehovah nih miding mi hna ca i a chiahmi zungzal thluachuah kha a kan ruahchanter.

¹⁸ Pahnihnak cu kan tlin lo ruangah a cang mi tukforhnak kan tonghthamninghe aa pehtlai. Thawhṭhannak ruahchannak le kan phut lomi Jehovah a dawtnak kan lawmhnak nih zumhfek tein hmunh awk kan biakhiahnak kha a fehter. Lamkaltu Johan nih hitin ralrin a kan pek: “Vawlei hi siseh, a chung thilri hi si hna seh, tlaihchan hna hlah u. Vawlei hi nan tlaihchan ahcun, Pathian dawtnak kha nan chungah a um lo. Vawlei ta a simi thil paohpaoh​—⁠pumsaduhnak te hna, mi nih zoh an duhmi thil hna, mi nih porhlawtnak ah an hmanmi thil te hna hi Pa sinin a ra mi an si lo; vawlei in a ra mi lawngte an si dih. Vawlei le a chung i a ummi thil minung nih an duhmi hna hi an lo cuahmah cang; sihmanhsehlaw Pathian duhnak a tuahmi cu zungzal in an nung.” (1 Johan 2:​15-17) Thilri in hi vawlei nih a kan lemsoi hmanhah “nunnak taktak” he tahchunh ahcun zeihmanh a si lo. (1 Timote 6:​17-19) Nu le pa lei ziaza ṭhatlonak tuah awk lem kan si ahcun, fak piin kan doh lai. Jehovah duh lo ning in kan nun i Armageddon hlan ah kan thih a si ahcun, thawhṭhannak ruahchannak a ngei lomi hna bantuk in kan si ve lai tikha kan hngalh.

19. A man a sung tuk mi zei tinvo dah kan philh lo awk a si?

¹⁹ Zeidang vialte nakin, atu in zungzal tiang Jehovah a lung lawmhter cu a man a sung tukmi a si tikha zei tik hmanhah kan philh lai lo. (Phungthlukbia 27:11) Kan thih tiang zumhawktlak tein kan um asiloah hi thil sining a dongh tiang zumhfek tein kan hmunhmi nih vanraang nawlngeihnak kongah kan ṭanhmi, kan dir hmun kha Jehovah sinah kan langhter. Cu a si caah, harnak nganpi in kan luatnak in siseh, khuaruahhar in thawhṭhannak in siseh, vawlei thar Paradis ah nun cu a va nuam lai dah!

Kan Lung Duhmi Riamternak

20, 21. Thawhṭhannak kong i kan biahalnak a phi kan hmuh rih lo hmanhah zumhawktlakmi si awkah zei nih dah a kan bawmh lai? Fianter.

²⁰ Thawhṭhannak kong kan i ruahceih tikah a phi theih lomi biahalnak cheukhat a um rih. Nuva a simi hna an thih tikah an caah Jehovah nih zeidah a timh? (Luka 20:​34, 35) Mi hi an thihnak zawn hmun te in maw an thawhṭhan lai? An chungkhar umnak pawng ah dah an thawhṭhan lai? A thoṭhanmi hna kong ah a dang biahalnak tampi a um rih. Zei a si hmanhah, Jeremiah chimmi hi bia hi kan lungah kan camter lai: “Bawipa cu amah a hngaktu hna cungah le amah a kawltu vialte hna cungah khan a ṭha; Bawipa nih a kan chuahter lai ding cu lungsau in hngah i daite i um zong ah a ṭha ko.” (Ṭahnak hla 3:​25, 26) Jehovah ri khiahmi caan ah kan biahalnak zapi kha lungtling tein leh kan si te lai. Cucu zeicah kan hnabei a sei khawh?

²¹ Jehovah kong thawchuahhnawh in hla a rak sami Salm caṭialtu bia hi ruat hmanh: “Zaa lak in a pek hna i an dihlak in an herhmi kha tlingte in an hmuh.” (Salm 145:16) Kan tar tikah, kan duhmi aa thleng tawn. Kan ngakchiat lio i kan rak duhmi le atu kan duhmi hi aa lo ti lo. Kan hmuhtonmi le kan i ruahchanmi nih nunnak kha a hmuhzia a kan thiamter. Zeiti a si hmanhah, Jehovah nih aa tlakmi kan duhnak paoh kha vawlei thar ah a tlinter hrimhrim lai.

22. Zeicah Jehovah thangṭhat awk a kong ṭha kan ngeih?

²² Atu lio ah pakhat cio ca i a biapi bikmi cu zumhawktlakmi si hi a si. “Thil ken fialmi a rian biapi bik cu a bawipa sin i zumhawktlak te i um kha a si.” (1 Korin 4:⁠2) Kannih cu a sunglawimi Pathian Pennak thawngṭha ken fialmi kan si. Kan tonmi paoh sinah lungtho tein thawngṭha bia kan chimnak nih nunnak lam i kal peng awkah a kan bawmh. A ngaingai ti ahcun “a caan le hmuh chung khawh lomi thil” hi aho kan cung paoh ah a tlung kho ti kha philhhlah. (Phungchimtu 9:​11, NW) A fiang lomi nunnak ruangah a chuakmi a herh lo in lungretheihnak kha doh awkah a sunglawimi thawhṭhannak naa ruahchannak kha fek tein i tlaih. Khrih Kum Thongkhat Uknak aa thawk hlanah na nunnak dih dawh a si ahcun, chanh ka si hrimhrim lai tiah na hna a ngam kho. Jehovah caan a si tikah Job nih Sertu sin i a chimmi hi bia hi na chim khawh te lai: “Na ka auh lai i kan leh lai, na kut tuahmi thil cu hmuh na ka duh lai.” Aa cinkenmi vialte an nunṭhan a duhmi Jehovah cu thangṭhat si ko seh!​—⁠Job 14:⁠15.

[A Tanglei Fianternak Hna]

[Cahmai 16nak i Hmanthlak]

Naa Cinken Maw?

• Kum Thongkhat chungah zei zoh in dah mi cu biaceih an si lai?

• Zeicah a cheu cu “nunnak thawhṭhannak” an hmuh lai i cheukhat cu “biacheihnak thawhṭhannak” an hmuh lai?

• Zeitindah thawhṭhannak ruahchannak nih atu ah a kan hnemh?

• Salm 145:16 nih thawhṭhannak kong i biahalnak a phi theih lomi kha zeitindah a kan hmuhter?