“Zeitluk In Dah Na Phunglam Cu Ka Duh!”
“Zeitluk in dah na phunglam cu ka duh, chun nitlak cu lawng cu ka ruat ko.”—SALM 119:97.
1, 2. (a) Salm 119 ṭial awk i thawchuah a simi pa nih hin zei sining dah a ton? (b) Zeitindah a lehrulh i, zei ruangah a si?
SALM 119 a ṭialtupa hi hneksaknak nganpi a tong. Pathian nawlbia zei i a rel lomi mi ruamkai pawl a ral hna nih an nihsawh i an thangchiat. Uktu bawi hna nih khua an khan i an hrem. Miṭhalo pawl nih an kulh i thah hmanh an timh. Mah vialte ruangah ‘ngaihchiatnak nih a hrilh.’ (Salm 119:9, 23, 28, 51, 61, 69, 85, 87, 161) Salm caṭialtupa nih mah hneksaknak kha a ton ko nain “zeitluk in dah na phunglam cu ka duh, chun nitlak cu lawng cu ka ruat ko” tiah hla a rak sak.—Salm 119:97.
2 “Pathian nawlbia cu salm caṭialtupa caah hnangamnak zeitindah a si khawh?” tiah bia halnak na tuah men lai. Jehovah nih a ka siaherh i a ka bawmh ti a zumh caah mah nih a tha a thawhter. Salm caṭialtupa cu ralchanhtu hna ralnak a tong ko nain Pathian nawlbia i dawtnak aa telmi timhpiaknak kha ṭha tein a hngalh caah aa nuam. Jehovah nih a zaangfah kha a hngalh. Culengah salm caṭialtupa nih Pathian nawlbia lamhruainak kha a zulh tikah a ral hna nakin a fim deuh i a nunnak hmanh a himter khawh. A nawlbia a ngaih caah daihnak a hmu i a chiaṭha thleidannak lungthin a thiang.—Salm 119:1, 9, 65, 93, 98, 165.
3. Tuchan ah Pathian nunphung in nun hi Khrihfa hna caah zeicah zuamcawhnak a si?
3 Tuchan Pathian salle cheukhat zong zumhnak hneksaknak nganpi an tong. Salm caṭialtupa bantukin thih/nunnak caan har kha kan tong men lai lo nain “harnak caan” ah kan nung. Kan pawngkam minung hna cu thlaraulei nunphung a duh lomi, mah zawn lawng aa ruatmi le hak a kaumi, aa porhlawmi le mi zei i a rellomi hna an si. (2 Timote 3:1-5) Khrihfa mino hna nih an ziaza ṭha a hneksakmi thil an ton zungzal. Cu bantuk sining phun ah Jehovah dawt le a dik a hmaanmi duhnak lungthin ngeih peng cu a har ko lai. Zeitindah kan i kilven khawh lai?
4. Salm caṭialtupa nih Pathian nawlbia a sunhsak kha zeitindah a langhter i, Khrihfa hna zong cu bantukin langhter awk a si maw?
4 Salm caṭialtupa kha hneknak in khawh awk a bawmtu cu Pathian nawlbia ṭha tein ruah awk caan a pekmi hi a si. Cuticun Pathian nawlbia kha a hun duh. Salm 119 i cacang dih lak ngawt ah Jehovah nawlbia a phunphun kong a chim.a Tuchan Khrihfa hna cu Pathian nih hlan lio Israel mi a pekmi hna Moses Nawlbia tangah an um ti lo. (Kolose 2:14) Asinian mah Nawlbia chung i a ummi phunglam tucu man a ngei rih ko. Mah phunglam cu salm caṭialtupa caah hnangamnak a si bantukin atu chan ah harnak a tongmi hna Pathian salle caah hnangamnak a si kho ve.
5. Moses Nawbia i zei kong dah kan i ruah lai?
5 Sabbath timhtuahnak, famua suatnak le mit thitlonak timi Mosess Nawlbia pathum in zei forhfialnak dah kan hmuh khawh kha zoh u sih. Pakhat cio ah, atu chan zuamcawhnak hna tei khawh awkah nawlbia hrambunhmi phunglam hngalhthiam a herh kha na hmuh lai.
Kan Thlaraulei Chambaunak Tlinternak
6. Mi vialte nih zei chambaunak dah kan ngeih?
6 Minung cu chambaunak cheukhat ngei in ser kan si. Tahchunhnak ah, mi pakhat pumsalei ngandamnak caah ti-rawl le umnak hmun a herh hringhran. Asinain ‘thlaraulei chambaunak’ zong a zohkhenh a herh. A zohkhenh lo ahcun lunglawmmi a si lai lo. (Matthai 5:3) I chuahpimi chambaunak tlinter hi a biapi tiah Jehovah nih a ruah caah thlaraulei lungthin pek awkah zarhkhat ah nikhat kha nifate ṭuan tawnmi rian in i dinh awkah a miphun kha a fial hna.
7, 8. (a) Pathian nih Sabbath ni le ni dang kha zeitindah a thleidanter? (b) Sabbath ni tinhnak cu zeidah a si?
7 Sabbath timhtuahnak nih thlaraulei a biapit zia kha a langhter. Baibal ah hmasa bik “sabbath” timi bia hi ramcar chung i manna changreu a pek hna ni he aa pehtlai. Isarel mi cu niruk chung khuaruahhar a simi changreu kha char awkah chimh an si. Ni sarihnak ni ah cun rawl char awk a um lai lo caah niruknak ni ah “voi dang i an char tawnmi a let hnih in an char.” Ni sarihnak ni cu “BAWIPA sin i pekchanhmi ni” a si caah mah le umnak hmun ah um awk a si. (Exodus 16:13-30) Nawlbia Pahra chung i pakhat nih Sabbath ni ah rian nan ṭuan hrimhrim lai lo tiah nawl a pek hna. Mah ni cu ni thiang a si. A zul lomi cu thah an si.—Exodus 20:8-11; Nambar 15:32-36.
8 Jehovah nih a miphun pawl pumsalei he thlaraulei he a zohkhenh hna kha Sabbath nawlbia nih a langhter. Jesuh nih “Sabbath cu minung caah pei ser a si cu” tiah a ti. (Marka 2:27) Sabbath nih Israel miphun dinhnak caan a hmuhter hna lawng si loin Sertu naih deuh awk le an dawtnak langhter awk caan ṭha kha a hmuhter hna. (Deuteronomi 5:12) Mah ni cu thlaraulei ca lawng pumpek in ṭuan ni a si. Mah ah innchungkhar ningin Pathian biak, thlacam le Pathian Nawlbia ṭha tein ruah aa tel. Mah timhtuahnak nih Israel miphun kha thilri ca lawng ah an caan le an thazang dihlak hman lo awkah a khamh hna. Sabbath ni nih an nunnak ah Jehovah he i pehtlaihnak hi a biapi bikmi a si kha a theihter ṭhan hna. “Cathiang nih pei, ‘Minung hi rawl lawng in a nung kho lo, sihmanhsehlaw Pathian nih a chimmi bia paoh cu a nunnak a si lai,’ a ti cu” tiah Jesuh nih a ti tikah aa thleng lomi phung kha a chim ṭhanmi a si.—Matthai 4:4.
9. Sabbath ni timhtuahnak nih Khrihfa hna kha zeidah a cawnpiak hna?
9 Pathian miphun hna nih suimilam 24 chung taktak Sabbath ulh a herh ti lo nain sabbath ni kong hi hngalh duh awk a simi tuanbia pakhat men a si lo. (Kolose 2:16) Thlaraulei kha hmasa bik chiah ding a kan hngalhtermi a si lo maw? Thlaraulei hi thilri lawng ruahnak le nuamhnak nakin a biapi deuh. (Hebru 4:9, 10) Cucaah hitin kan i hal awk a si: “Ka nunnak ah zeidah pakhatnak ah ka chiah? Baibal hlathlainak, thlacamnak, Khrihfa pumhnak le Pennak kong thawngṭha chimnak hna kha hmasa bik ah ka chia maw? Asilole cu bantuk hmun ah a dang ka duhmi ka tuah maw?” Kan nunnak ah thlaraulei hmasa bik ah kan chiah ahcun herhbaunak nan ngei lai lo tiah Jehovah nih aamah a khan.—Matthai 6:24-33.
10. Thalraulei caah a caan peknak in ṭhathnemnak zeitindah hmuh khawh a si?
10 Caan tampi dih in Baibal le Baibal hrambunhmi cauk hlathlainak le a chung i a ummi kong kha thukpi in ruahnak nih Jehovah naih deuh awkah a kan bawmh khawh. (Jeim 4:8) Kum 40 chung a caan khiah in Baibal hmaan tein a rak relmi Susan nih ka relka ahcun a nuam lo tiah a ti. Cucu a caah thilrit a si. Sihmanhsehlaw Baibal kha a rel deuhdeuh tikah a hun duh deuhdeuh. Atu ah cun a kong pakhatkhat ruangah pumpak Baibal hlathlainak a tuah khawh lo tikah a lung aa nuam ti lo. Hitin a chim: “Baibal hlathlainak nih Jehovah kha ka Pa bantukin hngalh awkah a ka bawmh. Kaa bochan khawh, zalong tein thlacam in ka naih khawh. Jehovah nih a salle a dawt hna ning le a ka zohkhenh ning le a ka bawmh ning ka hmuh tikah ka lung a ka hmuih tuk.” Thlaraulei kan chambaunak hmaan tein kan zohkhenh a si ahcun lunglawmmi kan si khove!
Famua Suatnak PathianNawlbia
11. Famua suatnak timhtuahnak cu zeitindah a si?
11 Pathian nih a miphun hna ṭhatnak caah siaherhnak a langhtermi Moses Nawlbia a pahnihnak cu famua suatnak a si. Israel mi lo ngeitu nih a lo theipar a zun tikah a nganh-takmi kha misifak pawl a charter hna lai tiah Jehovah nih a ti. Lo ngeitu hna nih lo rawl ṭuan tikah lo a pawngri tiang taktak cun nan ṭuan lai lo, mitsur asilole olive thei a tlami zong kha nan char hna lai lo. Lo chungah faphal philh takmi kha nan la ṭhan hna lai lo. Cucu misifak, mipem, ngak-ṭah le nuhmei caah dawtnak in timh-piakmi a si. An caah famua suat hi a harmi rian a si nain cutin an tuahnak thawngin rawl hal in an vak lai lo.—Levitikas 19:9, 10; Deuteronomi 24:19-22; Salm 37:25.
12. Famua suatnak nih lo ngeitu pawl kha zei caan ṭha dah a hmuhter hna?
12 Famua suatnak nawlbia ah misifak caah zeizat nan nganh tak lai timi a um lo. Famua suat tikah lo ri ah tlawmte asiloah tampi nganh tak ding tucu lo ngeitu nawl a si. Hi famua suatnak nih nunsian a chimh hna. ‘Misifak nan zaangfah hna ahcun cucu Pathian biak’ a si a ti caah lo ngeitu nih theipar Petu cungah an i lawmhnak langhter awk caan ṭha an hmu. (Phungthlukbia 14:31) Cutin a tuahtu pakhat cu Boaz a si. A lo chung ah nuhmei nu Ruth nih famua tampi a suat khawh nakhnga ṭha tein a rak tuahpiak. Baoz cu mi siang a si caah Jehovah nih thluachuah tampi a rak pek.—Ruth 2:15, 16; 4:21, 22; Phungthlukbia 19:17.
13. Hlan lio famua suatnak nawlbia nih zeidah a kan cawnpiak?
13 Famua suatnak phunglam cu aa thleng lo. Jehovah nih a salle kha misifak cungah nunsiannak langhter deuh awkah aa ruahchan. Kan sian a si ahcun thluachuah kan hmu ve lai. Jesuh nih “midang kha thil va ṭhen hna u, nannih zong Pathian nih an ṭhenh hna lai: liam thluahmah in, nan i chap khawh chungin, nan zawi khawh le khawh lo in nan kut chungah an thlet hna lai. Midang ca i nan hman mi tahnak rel kha Pathian nih nanmah ca zongah a hman ve lai,” tiah a ti.—Luka 6:38.
14, 15. Kan sian kha zeitindah kan langhter khawh i, kanmah he kan bawmhmi hna he zei ṭhathnemnak dah kan hmuh khawh?
14 Lamkaltu Paul nih hitin a kan forh: “Mi cungah ṭhatnak tuah kha i zuam u si law zumhnak lei i kan rualchan a simi hna cungah khan i zuam khun u sih.” (Galati 6:10) Cucaah Khrihfa hawi pawl an zumhnak neksak a si tikah thlaraulei bawmh ding siaherhnak kan ngeih awk a si. Sihmanhsehlaw pumsalei in tah bawmh an hau maw? Tahchunhnak ah Kingdom Hall ah kalpi asiloah dawr ah va kalpiak hna a hau maw? Thazaang a pemi va lennak asiloah bawmh tikah aa lawmmi tar, a zawmi asilole innchung lawng ah aa benhmi pakhatkhat nan Khrihfabu ah an um maw? Cu bantukin bawmh a herhmi kha hngalhthiam awkah kan i zuam a si ahcun a thlacamnak kha leh awkah Jehovah nih a kan hman khawh men ko. Pakhat le pakhat i zohkhenh hi Khrihfa rian a si ko nain cutin tuahnak nih a bawmtu zong ṭhathnemnak a hmuhter. Biatu hawi khat pawl dawt taktaknak nih Jehovah mithmai ṭha a kan hmuhter caah lunglawmhnak le lung hmuihnak tampi a kan ngeiter.—Phungthlukbia 15:29.
15 Khrihfa hna nih mah zawn lawng ruahlonak lungput an langhtermi a biapimi lam pakhat cu Pathian tinhmi kong chim awkah an caan le an thazaang an hmanmi hi a si. (Matthai 28:19, 20) Mi pakhat Jehovah sin aa pumpek tiang a bawmh ca i aa lawmmi aho paoh nih Jesuh chimmi “pek lei ah hin hmuh lei nakin lunglawmhnak a um deuh” timi bia a hmaan kha an hngalh —Lamkaltu 20:35.
Mit thitnak Kha Ralring tein Hrial
16, 17. Nawlbia pahranak nih zeidah a thlauh i zeiruangah a si?
16 Israel miphun Pathian pekmi Nawlbia chungin kan i ruah hnga dingmi pathumnak cu na mit a thi lai lo timi nawlbia pahranak kha a si. Mah Nawlbia nih hitin a ti: “Nan innpa inn kha nan mit a thi lai lo. A nupi siseh, a sal pa siseh, a salnu siseh, a cawtum siseh, a laa siseh, a ngeihmi thil paohpaoh si hna seh, nan mit a thi lai lo.” (Exodus 20:17) Minung ahohmanh nih minung lungthin an hmuh khawh lo caah cu bantuk nawlbia cu an chuah kho lai lo. Cu ruangah mah Nawlbia cu minung chuahmi upadi nakin a sang deuh. Mah nih cun minung lungthin a hngaltu Jehovah sin ah kan kong kan i chim lai ti kha Israel miphun pakhat cio kha a hngalhter hna. (1 Samuel 16:7) Culengah hi nawlbia nih phung nih a awnh lomi tuahsernak hna a hrampi kong zong a kan hngalhter.—Jeim 1:14.
17 Na mit a thi lai lo timi nawlbia nih thilri tlaihchannak, duhfahnak le mah le sining i lungsi lonak hna hrial awkah Pathian miphun kha a forh. Culengah firnak asilole ziaza rawhralnak i lemsoinak zongin a runven hna. Kanmah nakin thilri tam deuh a ngeimi le a hlawh a tling deuhmi hna hi an um zungzal ko lai. Cu bantuk sining ah kan lungthin le ruahnak kha kan i sum lo ahcun kan i nuam lai lo i kan nah a chuah kho. Baibal nih mit thitnak cu “a thurhnawmmi lungthin” langhternak a si tiah a ti. Mah bantuk lungthin kan ngeih lo ahcun a va ṭhat lai ning cu.—Rom 1:28-30.
18. Tuchan vawlei ah zei bantuk lungput dah a karh i cu nih zei rawhralnak dah a chuahter khawh?
18 Tuchan vawlei ah thilri tlaihchannak le i entainak lungthin tha a pemi in a khat. Sipuazi a tuahmi hna nih thawngtheihternak in an thilri thar pawl duhnak lungthin a thawhter i mahhi ngeihlo ahcun nan i nuam lai lo timi ruahnak kha a karhter. Cucu Jehovah Nawlbia nih sual a phawtmi lungthin a si. Cu he aa pehtlaimi lungthin pakhat cu zei a si ah hlawh a tlingmi si i chawva ngeih chin luaimai duhnak hi a si. Lamkaltu Paul nih hitin ralrinnak a kan pek: “Rum a duh mi hna cu tukforhnak chungah khan an tla i ṭih a nungmi le ṭhatlonak a chuahter kho tu duhnak nih khan rap foih in a foih hna i cu nih cun rawhralnak ah khan a kalpi hna. Tangka duhnak hi ṭhatlonak phun kip chuahnak hram a si. Mi a cheu cu tangka ngeih an duh caah zumhnak kha an kaltak i ngaihchiatnak a phunphun an tong.”—1 Timote 6:9, 10.
19, 20. (a) Jehovah nawlbia a duhmi hna caah zeidah a sunglawimi a si? (b) A hnu capar cu zei kong dah a si lai?
19 Pathian nawlbia a duhmi hna nih cun thilri tlaihchannak ṭihnung a sining kha an hngalh i cuka in kilven an si. Tahchunhnak ah salm caṭialtupa nih hitin thla a rak cam: “Rumnak nakin na nawlbia zulh kha ka duhter deuh. Na ka pekmi nawlbia cu ka caah vawlei cung tangka vialte nakin a ṭha deuh.” (Salm 119:36, 72) Hi bia a hmaan cohlannak nih thilri tlaihchannak, duhfahnak le mah le sining i lungsi lonak ti bantuk rap hna hrial awkah a herhmi tlaritnak a kan ngeihter lai. Rumnak tawhfung cu thilri khonnak si loin ‘Pathian sin pumpeknak’ hi a si.—1 Timote 6:6, NW.
20 Jehovah nih hlan lio Israel miphun a pekmi hna Nawlbia phunglam hna cu Moses chan ah a sunlawi bantukin atu chan harnak caan zongah a sunglawi rih. Cu phunglam cu kan nunnak ah tam deuh in kan hman tikah kan lung a fiang deuh lai, kan hun duh deuh lai i kan i lawm deuh lai. Pathian Nawlbia nih a sunglawimi i cawn awk a langhter i cucu a ṭhami ralrinpeknak a si kha Baibal chung ṭialmi hmuhtonnak nih a langhter. Mah kong cheukhat cu a hnu capar ah kan i ruah lai.
[A Tanglei Fianternak]
a A hme 176 a ummi hi salm cauk ah a hme 4 lawng dah ti lo cu a taangmi dih lak ah Jehovah nawlbia, biakhiahnak, phunglam, cawnpiaknak, biakamnak, ralrin peknak, upadi, lam asilole bia pakhatkhat kha a langhter.
Zeitindah Na Leh Lai?
• Salm 119 a ṭialtupa nih Jehovah nawlbia hi zeicah a duh?
• Khrihfa hna nih Sabbath timhtuahnak in zeidah cawn khawh a si?
• Famua suatnak Pathian nawlbia hi nihin tiang zeiti lam in dah a biapit rih?
• Nan mit a thi lai lo timi nawlbia nih zeitindah a kan kilven?