‘Job In Khawhnak Kha Nan Theih’
“Job lungsaunak [“in khawhnak,” NW] kha nan theih i Pathian nih a donghnak ah a pek ṭhannak kong kha nan theih. Bawipa cu zaangfahnak le zawnruahnak in a khatmi a si”—JEIM 5:11.
1, 2. Poland i a ummi nuva hna nih zei harnak dah an rak ton?
HITLER ralkap pawl nih Polan chaklei (atu Gdańsk) Danzig khua an lak lioah Harald Apt cu Jehovah Hngaltu a sinak kum hnih hmanh a si rih lo. Thil umtuning cu cuka i a ummi a hmaanmi Khrihfa hna caah ṭihnung ngai a hung si. Gestapo pawl nih Harald kha a zumhnak a hlawt langhternak caah min thut an hnek nain a rak al hna. Cu ruang i thla tlawmpal thong an rak thlak hnuah, hremnak thong Sachsenhausen ah an rak kuat, cuka ah atu le atu an tlerh- khonh i an tuk i an velh. Bawi pakhat nih mithi khanghnak i meikhu chuahnak tung kha a hmuhsak i “na zumhnak naa tlaih peng ahcun tu hnu ni 14 ah khi tung khin Jehovah sinah na kai lai” tiah a ti.
2 Harald thong a tlak lioah a nupi Elsa nih thla hra a simi a fanute kha hnuk a thlei rih lo. Sihmanhsehlaw Gestapo pawl nih a nupi zong an zuah hlei lo. A rauh hlan ah, a fanute kha an lakpiak i Elsa cu Auschwitz timi ṭih a nung tukmi hremnak thong ah an kuat. Asinain, Harald bantukin kum tampi chung a rak in khawh. In khawhnak an ngeihning kong hngalh chap awkah 1980, April 15, Vennak Innsang [Mirang] kha zoh khawh a si. Harald nih hitin a rak ṭial: “Pathian ka zumh caah hremnak thong le thong sawhsawh ah kum 14 chung ka tla. ‘Cu caan chung vialte in khawhnak ngeih awkah na nupi nih an bawm maw?’ tiah an ka hal tawn. A rak ka bawmh taktak ko! A zumhnak zeitikhmanh ah a hlaw lai lo ti kha ka hngalh, cu nih in khawhnak ngeih awk a ka bawmh. Ka zumhnak ṭhum in ka luatmi nakin zumhawktlak tein ka um i ka thih kha hmuh a duh deuh ti kha ka hngalh. . . . Elsa zong Germany hremnak thong ah kum tampi chung harnak a phunphun a tong ve.”
3, 4. (a) Ahote zohchunh awk nih dah Khrihfa hna kha in khawhnak ngeih awkah a bawmh hna? (b) Baibal nih Job hmuhtonnak kha ṭha tein ruah awkah zeicah a kan forh?
3 Sifah harnak in a fawi lo kha Hngaltu tampi nih an chim khawh. Cu ruangah Baibal nih Khrihfa hna kha hitihin ruahnak a cheuh hna: “Bawipa min in bia a rak chimmi profet hna kha, ka u le ka nau hna, philh hna hlah u. Harnak chung i lungsau in sifahnak a ingmi an si caah i zohchun hna u.” (Jeim 5:10) Zei ruang lo ah Pathian salle cu kum zabu tampi chung hremnak an rak tong. Cu “tluk in a nganmi tehte bu” hna an chiah takmi zohchunh awk nih Khrihfa tlik zuamnak i tlik zungzal awkah in khawhnak a kan ngeihter.—Hebru 11:32-38; 12:1.
4 Baibal chung i aa ṭialmi ah Job in khawhnak cu a hlei in zohchunh awk tlak a si. Jeim nih “annih nih an in khawh caah, lunglawmmi kan ti hna. Job lungsaunak [“in khawhnak,” NW] kha nan theih i Pathian nih a donghnak ah a pek ṭhannak kong kha nan theih. Bawipa cu zaangfahnak le zawnruahnak in a khatmi a si.” (Jeim 5:11) Zumh-awktlak a simi hna hmuh ngami Jehovah thluachuah kha Job hmuhtonnak nih a thluamthlam in a langhter. A hlei in a biapimi cu harnak ton tikah ṭhathnemnak a kan pe hngami biatak a langhtermi hi a si. Job cauk nih hi biahalnak hna a phi hngalh awkah a kan bawmh: Hneksaknak ton tikah a bia pi bikmi kongkau kha zeicah hngalh ding a si? Zei sining hna le lungput nih dah in khawhnak ngeih awkah a kan bawmh? Harnak ton tikah zumtu khat pawl nih zeitindah ṭhawnnak a kan pek khawh?
Thil Umtuning Vialte Hngalhthiamnak
5. Harnak le hneksaknak ton tikah cinken awk a simi a biapi bikmi kongkau cu zeidah a si?
5 Harnak ton tikah thlaraulei khing rualter peng awkah thil umtuning vialte hngalhthiam a hau. Cuti a si lo ahcun, pakhat cio tonmi harnak hna nih thlaraulei hmuhnak kha a phenh khawh. A biapi bikmi kongkau cu Pathian cung zumhawktlakmi sinak a si. Vancung kan Pa i hi nawlnak hi i cinken khawh a si: “Ka fapa, fim law ka lung ka lawmhter tuah, cuticun a ka soitu kha ka leh khawh hna lai.” (Phungthlukbia 27:11) Tinvo sung taktak a si! A derthawmmi le mitlinglo kan si ko nain a kan Sertu lung lawmhter khawh a si. Jehovah kan dawt ruang i harnak le hneksaknak kan in khawh tikah a lung kan lawmhter. A hmaanmi Khrihfa hna i dawtnak cu in khawhnak a ngei i dongh a thiam lo.—1 Korin 13:7, 8.
6. Satan nih Jehovah kha zeitindah a soi i, zei tluk tiang in dah cuticun a soi?
6 Job cauk nih Satan cu Jehovah soitu a si kha fiang tein a langhter. Cu hmuh khawh lomi ral i a lungthin ṭhalo le Pathian he kan i pehtlaihnak hrawh a duhnak zong kha a langhter. Job kongah kan hmuh bantukin Satan nih Jehovah salle vialte kha mah ca ṭhatnak hmuh duh ah Pathian an bia tiah sual a puh hna i Pathian an dawtnak a kik kho ti kha langhter a duh. Kum thong tampi chung Pathian kha a soi. Satan vancung in an thlak lioah van in aw pakhat nih “kan unau hna, sual a puhtu, Pathian hmai ah dir riangmang in chunzan in sual a puh zungzaltu” hna a si tiah a ti. (Biathlam 12:10) Zumhawktlak tein in khawhnak kan ngeihnak thawngin a sualpuhnak a hmaan lo kan langhter khawh.
7. Pumsalei derthawmnak kha zeitindah doh khawh a si?
7 Satan nih kan tonmi zei harnak paoh kha hmangin Jehovah he kan i hlat nakhnga caan ṭha a lak khawh ti kha philh lo ding a si. Jesuh kha zeitik ah dah a rak tukforh? Ni tampi chung rawl loin a um hnu i a paw a ṭam lio ah a rak si. (Luka 4:1-3) Asinain, Jesuh cu thlaraulei ah a ṭhawn caah Satan tukforhnak kha a rak al khawh. Zawtnak asilole tarnak ruangah a chuakmi pumsalei derthawmnak kha thlaraulei ṭhawnnak in doh a biapi tuk! “Thlarau sinak cu ni khat hnu ni khat in a thar chin lengmang” caah “kan mihring sinak cu duhsahte in zor chin lengmang hmanh-sehlaw” zeitikhmanh ah lung dongh ding a si lo.—2 Korin 4:16.
8. (a) A chiatnak lei in hmuhnak ngeihnak nih zei thil ṭha lo dah a chuahter khawh? (b) Jesuh nih zei lungput dah a rak ngeih?
8 Cun, a chiatnak lei in hmuhnak ngeihnak nih kan thlaraulei kha a hrawh khawh. ‘Jehovah nih zeicah hitin thil sinak nawl a awnh hnga? tiah mi pakhat cu khua a ruat men lai. Zaangfahnak ngeilo in pehtlaih a tongmi pakhat nih cun ‘zeicahdah unau pa nih hitihin a ka pehtlaih hnga?’ tiah a ti ko lai. Cu bantuk ruahnak nih a biapi bikmi kongkau philh tiangin mahle sining lawngah lungthin a kan pekter khawh. Job cu zawtnak ṭhalo ruangah pumsalei in a rak temh bantukin ruahnak ngei lomi a hawile pathum ruangah a lungthinlei a rak rawkmi a lo. (Job 16:20; 19:2) Cu bantuk cun, caan saupi thinhun ruangah ‘Khuachia kha caan ṭha pek’ sual a fawi tiah lamkaltu Paul nih a rak ti. (Efesa 4:26, 27) Pakhatkhat cungah lungsi loin thinhunnak, dinlonak umtuning pakhatkhat cung lawngah lungthin chiahnak cha cun ‘dingte in bia a ceihtu Pathian aa bochanmi’ Jesuh nawl i cawn ah man a ngei deuh. (1 Piter 2:21-23) Jesuh “thinlung le lungputning” ngeihnak thawngin Satan dohnak khan ṭha tein i ven khawh a si.—1 Piter 4:1.
9. Kan thilrit asilole tukforhnak tonnak he aa tlaiin Pathian nih zeidah a kan kamh?
9 Harnak kan ton tikah Pathian lung ka ton lo caah a si tiah zeitikhmanh ah kan ruah awk a si lo. Asinain i titer in mi a hnemmi hna nih bia fakfak in sual an phawt tikah Job nih Pathian lung ka ton lo caah a si tiah a rak ruah sual i a lung a fak. (Job 19:21, 22) Baibal nih hitihin aamah a kan khan: “Tukforhnak hi Pathian sinin a ra, an ti awk a si lo; zeicahtiah Pathian cu ṭhatlonak nih a tukforh kho lo i amah zong nih ahohmanh a tukforh bal hna lo.” (Jeim 1:13) Mah can ah, Jehovah nih nan thilrit kha in khawh awkah kan bawmh hna lai, chuah khawhnak lam zong kan serpiak hna lai tiah bia a kan kamh. (Salm 55:22; 1 Korin 10:13) Lungretheih tikah Pathian naihnak thawngin thil kha a sining tein kan hmuh lai i Satan dohnak kha kan tei khawh lai.—Jeim 4:7, 8.
In Khawhnak Ngeih Awk Bawmtu
10, 11. (a) Job kha in khawhnak ngeih awkah zei nih dah a rak bawmh? (b) Chiaṭha thleidannak lungthin thiang a ngeihmi nih Job kha zeitindah a rak bawmh?
10 Job sining cu a chia ngaingai, ‘hnemtu hna’ nih an duh paoh in an ti lengah harnak a innak a ruang kha a hngalh lo caah a lung a buai. Asinain a zumhfehnak kha aa tlaih peng. In khawhnak a ngeihmi in zei dah kan i cawn khawh? In khawhnak a rak ngeihtertu bik cu Jehovah cung i zumhawktlak a sinak a si. “Pathian kha a ṭih i ṭhatlonak kha a hrial.” (Job 1:1) Cucu a nunning a si. Job nih ruah lopi in a tonmi harnak kha zei ruangah a si ti a hngal lo nain Jehovah kha a rak hlaw lo. Zei tik caan paoh ah Pathian biak ding a si tiah a zumh.—Job 1:21; 2:10.
11 Chiaṭha thleidannak lungthin thiang a ngeihmi zong nih Job kha a rak hnemh. Ka thi cang lai tiah a rak ruah lio hmanh ah, a si khawh chungin mi a rak bawmh hna le Jehovah i a dingmi phung zul in le a hmaan lomi biaknak lam vialte a hrial dih kha a hngalh caah a hna a rak ngam.—Job 31:4-11.
12. Elihu sinin a hmuhmi bawmhnak kha Job nih zeitindah a rak leh?
12 A cheukhat kongah Job cu a ruahnak remh awkah bawmh a rak herh. Mah bawmhnak kha toidor tein a rak cohlan i mah cucu in khawhnak ngeih awk a bawmtu thil dang a si. Elihu i ruahnak ṭha cheuhmi kha a upat i a rak ngaih, Jehovah nih a ruahnak a remh-mi kha a cohlan. “Ka hngalh lomi thil lianngan kha ka chim hna . . . Cucaah keimah le keimah cu kaa hua i leidip le vutcam lakah ṭhu in kaa ngaihchih” tiah a ti. (Job 42:3, 6) Cuti a ruahnak remh a simi nih Pathian he a naihter deuh caah zawtnak ṭhalo nih a tlunh rih ko nain aa nuam. “Nangmah [Jehovah] nih zeizong vialte na tuah khawh . . . ti kha ka hngalh” tiah Job nih a rak ti. (Job 42:2) Jehovah nih a lianhngannak kha a fianter caah Job nih Sertu he aa tahchunh tikah a sining kha ṭha tein a hun hngalh.
13. Zaangfahnak a ngeihmi nih Job kha zeitindah a ṭhathnem?
13 Job cu mi zaangfahnak ah zohchunh awk ṭha ngai a si. I titer in mi a hnemmi hna nih a lung an fahter tuk ko nain Jehovah nih an ca thlacampiak awk a fial tikah a rak campiak hna. Cu hnu ah a zawtnak kha Jehovah nih a rak damter. (Job 42:8, 10) A fiangmi cu lungfahnak nih si loin dawtnak le zaangfahnak tu nih in khawhnak a kan ngeihter. Lungfahnak kan ngeih lo ahcun thlaraulei ah kan i hrim lai i Jehovah thluachuah kan hmu lai.—Marka 11:25.
A Fimmi Ruahnak Cheutu hna nih In Khawhnak Ngeih Awk a Kan Bawmh
14, 15. (a) Ruahnak cheutu pakhat nih midang damter khawh awkah zei sining hna dah ngeih a herh? (b) Elihu nih Job a bawmh tikah zeicah a hlawh a rak tlin ti kha fianter.
14 Job kong in i cawn khawhmi a dang pakhat cu a fimmi ruahnak cheutu hna i man an ngeihnak a si. Cu bantuk unau hna cu “harnak i hrawm awkah hrin” an si. (Phungthlukbia 17:17) Asinain, Job kong nih ruahnak cheutu cheukhat cu lung damtertu si loin lung a fahtertu lehlam an si kha a langhter. Ruahnak cheutu ṭha nih Elihu bantukin zawnruahnak, upatnak le zaangfahnak an langhter a hau. Khrihfa upa hna le a dang Khrihfa nutling patling hna nih harnak nih a nenhmi unau hna ruahnak kha remh-piak a hau. Cuti tuah tikah Job cauk in i cawn awk tampi a um.—Galati 6:1; Hebru 12:12, 13.
15 Elihu nih thil sining a tonghtham ningin i cawn awk tampi a um. Job a hawile pathum i a hmaan loin an puhnak kha a leh hna hlan ah lungsau in an bia kha a rak ngaihpiak hna. (Job 32:11; Phungthlukbia 18:13) Elihu nih Job kha a min in a auh i hawikom pakhat bantukin a sinah bia a chim. (Job 33:1) Titer in mi a hnemmi pathum hna he i lo loin Elihu nih Job nakin ka ngan deuh tiah aa ruat lo. “Kei zong nangmah bantukte ka si ko; tlak pei khat ceo ka si ve ko” tiah a rak ti. Ruah set loin chimmi bia in Job intuarnak zualter kha a duh lo. (Job 33:6, 7; Phungthlukbia 12:18) Elihu nih Job i hlan a tuahsernak kha soi can ah a dinnak tu kha a rak thangṭhat. (Job 33:32) A biapi bikmi cu, Elihu nih thil sining kha Pathian hmuhning in a hmuh i Jehovah nih a ding loin zeitikhmanh ah a tuah lai lo timi ah lungthin pek awkah Job kha a rak bawmh. (Job 34:10-12) Cun a dinnak langhter i zuam loin Jehovah tu hngah awk zongah a rak forh. (Job 35:2; 37:14, 23) Khrihfa upa hna le midang nih mah zohchunh awk in khan ṭhatnak i lak khawh taktak a si.
16. Titer in mi a hnemmi Job hawile pathum cu zeitindah Satan minung an rak si?
16 Elihu i a ṭhami ruahnak cheuhnak cu Elifaz, Bildad le Zofar hna i mi lung a fahtermi bia he aa ralkah. Jehovah nih ‘ka kong kha nan chim awk hnga bangin nan chim lo’ tiah annih cu a ti hna. (Job 42:7) Timhnak ṭha kan ngei tiah an ti ko nain zumhawktlak hawi si loin Satan minung an rak si. An pathum ningin Job kha na tuahsernak ruangah harnak na tonmi a si tiah a hmasa tein khan sual an rak puh. (Job 4:7, 8; 8:6; 20:22, 29) Pathian nih a salle cungah zumhnak a ngei lo, an din ah siseh din lo ah siseh a zei hmanh a poi lo tiah Elifaz nih a ti. (Job 15:15; 22:2, 3) Job nih palhnak a tuah lo nain na tuah ko tiah Elifaz nih a puh. (Job 22:5, 9) Elihu tu nih cun Job kha thlaraulei in a rak bawmh. Cucu dawtnak a ngeimi ruahnak cheutu i a zungzal an hmuitinh a si.
17. Hneksaknak ton tikah zeidah kan i cinken awk a si?
17 In khawhnak he aa tlaiin Job cauk in i cawn awk a um rih. Dawtnak Pathian nih kan sining kha a hngalh i lam phun tampi in a kan bawmh khawh lengah bawmh zong a kan duh. Hi capar i a hmasa ah kan hmuh bantukin Elsa Apt hmuhtonmi kha kan hngalh cang. Hitin a rak ti: “Thong ka tlak hlan ah unau nu pakhat sinin cakuat ka hmuh. A cakuat ah hneksaknak fakpi ka ton lioah Jehovah thlarau nih lung daihnak a ka pek tiah a ti. A bia tlawmpal a perh deuh tiah ka rak ruah. Keimah theng nih ka ton tikah a chimmi a hmaan kha ka hngalh. A chim bantukin a si taktak. Mah nih ton lo ahcun zumh awkah a har. Asinain Jehovah nih a rak ka bawmh taktak.” Elsa nih a luancia kum tampi Job chan lio i Jehovah bawmh khawhnak asilole bawmh duhnak kong a chimmi a si lo. Tuchan i “Jehovah bawmhnak” kong a chimmi a si.
In Khawhnak A NgeimiCu An Lung Aa lawm
18. Job nih in khawhnak a ngeihnak in zei ṭhathnemnak hna dah a hmuh?
18 Kan lakah Job inmi harnak tlukin a fakmi harnak a ingmi an um ko lai. Sihmanhsehlaw tuchan ah zei bantuk hneksaknak kan ton hmanh ah Job bantukin zumhfehmi si awk a kong lam ṭha tampi a um. In khawhnak nih Job kha a rumter taktak. Mah nih khan a tlingmi a siter. (Jeim 1:2-4) Cun Pathian he an i pehtlaihnak kha a fehter. “Hna theihnak lawngin nangmah cu ka rak in theih, sihmanhsehlaw atu cu ka mit in kan hmuh cang” tiah Job nih a rak chim khawh. (Job 42:5) Satan nih Job zumhfehnak a hrawh khawh lo caah lihchimmi a si kha a lang cang. Kum tampi a luan cang nain, Jehovah nih a sal Job dinnak kha zohchunhawk in a tu tiang a langhter peng. (Ezekiel 14:14) Job zumhfehnak le in khawhnak a ngeihmi kong ṭialmi nih nihin tiang Pathian mi hna kha thazang a pek hna.
19. In khawhnak ngeih man a um tiah zeicah na ti khawh?
19 Jeim nih kum zabu pakhatnak Khrihfa hna sin ah in khawhnak kong ca a rak kuat hna tikah mah nih a chuahtermi lungsinak kong kha a rak chim. Jehovah nih zumhawktlak a salle kha thluachuah tampi a pek hna ti kha philh lo awkah Job kong kha a rak hman. (Jeim 5:11) Job 42:12 ah hitin kan rel: “BAWIPA nih Job cu a chan a dongh lei kha a thawk lei nak khan thluachuahnak tam deuh in a pek.” Pathian nih Job kha a sunghmi a let hnih in a pek i nun nuam in chan tling cikcek tiang a nung. (Job 42:16, 17) Cu bantuk cun hi chan donghnak ah kan ton khawh menmi fahnak, harnak le ngaihchiatnak vialte cu Pathian vawlei thar ah hrawh an si lai i philh an si cang lai. (Isaiah 65:17; Biathlam 21:4) Job in khawhnak kong kan hngalh cang i Jehovah bawmhnak thawngin Job zohchunh awk kha i cawn awkah biakhiahnak kan tuah. Baibal nih hitin bia a kan kamh: “Hneksaknak a in tikah fekte in a ummi cu a lung aa lawm, zeicahtiah cu bantuk hneksaknak kha a tei khawh caah Pathian nih amah a dawtu hna a kamhmi nunnak kha laksawng ah a hmuh lai.”—Jeim 1:12.
Zeitindah Na Leh Lai?
• Zeitindah Jehovah a lung kan lawmhter khawh?
• Harnak kan tonmi hi Pathian lung kan ton lo ruangah a si tiah zeicah kan ti awk a si lo?
• Job kha in khawhnak ngeih awkah zei nih dah a bawmh?
• Zumtu khat pawl thazang thar pek tikah Elihu kha zeitindah kan i cawn khawh?