Mino Hna—pathian Thang A Ṭhattermi Kawltung Kha Phanh I Zuam U
“Pathian sin pumpeknak kha naa tinhmi siter law mah le mah i cawnpiak.” —1 TIMOTE 4:7, NW.
1, 2. (a) Paul nih Timote kha zeicah a thang-ṭhat? (b) Tuchan mino hna nih zeitindah ‘Pathian sin pumpeknak kha an i tinhmi siter in mah le mah an i cawnpiak?’
“A MAH lawnglawng hi keimah lungthin bantuk a ngei i nan zawn an ruat taktakmi hna cu a si. . . . Cu bantuk mi a si taktak ti cu nanmah hrimhrim nih nan hngalh ko i zeitindah keimah le amah cu pa le fa bantuk in Thawng Ṭha rian kan ṭuan ti kha nan hmuh.” (Filipi 2:20, 22) Lamkaltu Paul nih Filipi khua i a ummi kum zabu pakhatnak Khrihfa hna sin a cakuat ah cu bantuk thangṭhat lawmhnak bia a rak telh. Ahodah a ti hnawhchanmi a si? A khual tlawn ṭi hawi mino Timote kha a si. Paul i duhdawtnak le zumhnak aa telmi mah bia cu Timote caah thazang petu a si lai ning khi ruat tuah hmanh!
2 Timote bantuk Pathian a ṭihmi mino tampi hna cu Jehovah miphun lakah man sungmi an si peng. (Salm 110:3) Nihin Pathian bupi cu hmaikal hna, misinari hna, mah lungtho tein inn saknak ah aa telmi hna le Bethel ummi mino hna in thluachuah a hmu. Rian dang an ṭuan pah bu in Khrihfa rian ah a ṭangmi hna zong lawmh awk tlak taktak an si. Cu bantuk mino hna cu vancung kan Pa Jehovah thang a ṭhattermi kawltung phaknak in lawmhnak taktak an hmu. Annih cu ‘Pathian sin pumpeknak kha an i tinhmi siter in mah le mah aa cawnpiakmi’ an si.—1 Timote 4:7, 8, NW.
3. Hi capar ah zei biahalnak kong dah kan i ruah lai?
3 Mino pakhat in cu sette timi Pathian thang a ṭhattermi kawltung kha phak naa zuam maw? Cuti tuah awkah bawmhnak le thazang peknak kha khoika ah dah na kawl khawh? Thilri biapi ah a chiami hi vawlei hneknak hna kha zeitindah na tei khawh lai? Pathian thang a ṭhattermi kawltung hna phak naa zuamnak thawngin zei thluachuah hna dah hmuh awk naa ruahchan khawh? Timote nuncan le a rian kong zohnak thawngin mah biahalnak hna a phi kha kawl u sih.
Timote Hnulei Sining
4. Khrihfa pakhat in Timote a nuncan kong kha a tawinak in chim.
4 Rom kuttang um Galati peng Listra khua hmete ah Timote cu a rak ṭhang. Kumhra fai a si, Listra khua i Paul phung a chim lio A.D. 47 ah Khrihfa biaknak kha rak hngalh dawh a si. Timote cu cuka um Khrihfa hna lak ah khul rangin min ṭha a rak hmu. Kum hnih a rauh hnu ah Paul cu Listra khua ah a rak phan ṭhan i Timote a ṭhanchonak kong a theih tikah a khualtlawn ṭi hawi si dingin a rak thim. (Lamkaltu 14:5-20; 16:1-3) Timote cu patling a hun si tikah unau hna sin va tlawn in thazang peknak a biapimi rian tel in a ngan ngaimi rian hna pek a rak si. Paul nih Rom thong-inn in Timote sin cakuat a rak ṭial tik A.D. 65 hrawngah Timote cu Efesa khua ah Khrihfa upa pakhat a rak si.
5. 2 Timote 3:14, 15 ningin Pathian thang a ṭhattermi kawltung phak awk i Timote biakhiahnak a tuah kha zei thil pahnih nih dah a lung a rak thawhter?
5 Timote cu Pathian thang a ṭhattermi kawltung phak aa tim ti cu a fiang ko. Zei nih dah cuti tuah awk a lung a thawhter? Timote sin i a voi hnihnak a cakuat ah a langmi thil pahnih kha Paul nih a rak chim. Hitin a rak ṭial: ‘Na cawnmi ah khan dir law fek tein zum peng ko. Nangmah an cawnpiaktu saya cu ahodah an si kha na hngalh i na ngakchiat liote in Cathiang kha a hngalmi na si.’ (2 Timote 3:14, 15, NW) Timote nih thimnak a rak tuah tikah a cungah huham a ngeimi Khrihfa hna kong kha hmasa bik ah zoh u sih.
A Ṭhami Huham Ngeihnak In Hmuhmi Ṭhatnak
6. Timote cu zei cawnpiaknak dah a rak hmuh i zeitindah a rak lehrulh?
6 Timote cu zumhnak aa khat lomi innchungkhar ah a rak ṭhang. A pa cu Grik miphun a si i a nu Zunis le a pi Lois cu Judah miphun an si. (Lamkaltu 16:1) Timote hnuk a din lio tein Zunis le Lois nih Hebru Baibal chung i biatak kha an rak cawnpiak. Khrihfa biaknak ah an i thlen hnu ah Khrihfa zumhnak kha Timote nih a cohlan nakhnga an rak cawnpiak lai ti cu a fiang ko. Timote cu a ṭha tukmi mah cawnpiaknak khan ṭhatnak tling a rak hmu ti a fiang. Paul nih hitin a rak ṭial: “Na pi Lois le na nu Zunis nih an ngeihmi zumhnak bantuk, zumhnak taktak na ngeih kha ka hngalh i atu zong ah hin na ngei ko tiah ka zumh.”—2 Timote 1:5.
7. Zei thluachuah dah mino tampi nih an ngeih i cu nih cun zei ṭhathnemnak dah a pek hna?
7 Zunis le Lois bantuk in Pathian thang a ṭhattermi kawltung a biapit a cohlangmi Pathian a ṭihmi nu le pa, le pi le pu ngeih thluachuah kha tuchan mino tampi nih an hmuh. Tahchunhnak ah, Samira nih kum hra fai a si lio i a nu le a pa he bia saupi an rak i ruahmi kha aa cinken peng. “Ka nu le ka pa nih thil kong kha Jehovah hmuhning in hmuh awkah le phungchimnak rian kha pakhatnak i chiah awkah an ka cawnpiak. Caan tling Pathian rian ṭuan awkah tha an ka pek zungzal” tiah a rak ti. Samira cu a nu le a pa tha pek ningin a tuah i atu hi an ram i Bethel ah rian a ṭuan lio a si. Na nu le na pa nih Pathian thang a ṭhattermi kawltung phak awk tha an in pek ahcun an ruahnak cheuhnak kha ṭha tein ruat. Annih nih a ṭha bik nunnak lam kha hmuhter an in duh.—Phungthlukbia 1:5.
8. Timote cu mi a bawmmi Khrihfa i hawikomh-nak in zei ṭhathnemnak dah a rak hmuh?
8 Khrihfa unau rual ah thazang a pemi hawikom ngeih zong a biapi. Timote cu an Khrihfabu i Khrihfa upa lengin meng 20 tluk a hlami Ikoniam khua i Khrihfa upa hna he zong ṭha tein an i theihngal. (Lamkaltu 16:1, 2) Thazang tampi a ngei i a tha a thomi Paul he zong aa kom ngaingaimi hawikom an hung si. (Filipi 3:14) Timote cu ruahnak cheuhmi lungtho tein a cohlang i zohchunh awk zumhnak i cawn awkah timhcia in a um kha Paul ca nih a langhter. (1 Korin 4:17; 1 Timote 4:6, 12-16) Paul nih hitin a rak ṭial: ‘Ka cawnpiaknak le ka ziaza le kaa tinhmi le ka zumhnak ngeihmi le ka lungsaunak le ka dawtnak ngeihmi le ka in khawhnak ngeihmi kha na zulh hna.’ (2 Timote 3:10) A si, Timote nih Paul keneh kha a rak zulh. Cu bantuk cun Khrihfabu chung i Pathian a ṭihmi kha kan va fuhpanh hna ahcun Pathian thang a ṭhattermi kawltung phak awkah a kan bawmh lai.—2 Timote 2:20–22.
“Cathiang” Kha Cawng
9. Hawikom ṭha i thim lengin ‘Pathian sin pumpeknak kha i tinhmi siter in mah le mah i cawnpiak’ awkah zeidah tuah a herh?
9 Pathian thang a ṭhattermi kawltung phak awkah hawikom ṭha i thim lawng in a za maw? A za lo. Timote bantuk in “Cathiang” kha ṭha tein na rel le na zoh a hau. Rel le zoh cu na caah a fawi lai lo nain Timote cu ‘Pathian sin pumpeknak kha aa tinhmi siter in mah le mah aa cawnpiak’ kha philh hlah. Lentecelh thiammi pawl cu an i tinhmi phak awkah thla tampi chung fak piin an cawng. Cu bantuk cun Pathian thang a ṭhattermi kawltung phak awkah mah zawn ruahnak hlawt le fak piin i zuam a herh. (1 Timote 4:7, 8, 10) Asinain ‘Baibal hlathlainak nih kaa tinhmi kha zeitindah a ka phakter khawh lai?’ tiah na ti men ko lai. Lam pathum in zoh hmanh u sih.
10, 11. Pathian thang a ṭhattermi kawltung phak awkah Baibal nih zeitindah an forh lai? Tahchunhnak pakhat in chim.
10 Hmasa bik ah Baibal nih lungput hmaan ngeih awkah an bawmh lai. Baibal nih vancung kan pa i a ṭha tukmi ziaza hna, kan caah thil ṭha tuk a tuahmi hna, zumhtlak sal hna caah a chiahmi zungzal thluachuah kong hna a langhter. (Amos 3:7; Johan 3:16; Rom 15:4) Jehovah he aa pehtlaimi hngalhnak tam na hun ngeih bangin na dawt lai i na nunnak kha a sinah pek na duh lai.
11 Mino tampi nih biatak kha an ta siter awkah Baibal pumpak in hlathlainak hmaan tein tuah hi bawmtu bik a si tiah an ti. Tahchunhnak ah, Adele timi nu cu Khrihfa innchungkhar ah a ṭhang nain Pathian thang a ṭhattermi zei kawltung hmanh a rak ngei lo. “Ka nu le ka pa nih Kingdom Hall ah an ka kalpi, sihmanhsehlaw hlathlainak ka tuah lo, pumhnak zong ah phungchim ka ngai lo” tiah a rak ti. A unu tipil a in tikah Adele cu biatak kha thukpi in a rak ruat. “Baibal ka hun rel. Tlawmpal lawng ka rel i ka relmi kong chingchiahnak pakhat kha ka ṭial. Mah ka rak ṭialmi vialte kha atu tiang a um rih ko. Kum khat chungah Baibal ka rel dih.” Cu nih cun Adele kha a nunnak Jehovah sin i pek awkah a rak forh. Pumsa lei in mi dam lo ngaingai a si nain atu cu caantling thawngthanhtu a hung si.
12, 13. (a) Mino pakhat kha Baibal hlathlainak tuahnak nih zei thlennak hna tuah awkah dah a bawmh lai, zeitin in dah? (b) Pathian Bia ah hmantlakmi fimnak a um kha tahchunhnak in chim.
12 Pahnihnak, Baibal nih thlen a herhmi na ziaza kha thlen awkah an bawmh lai. Paul nih Timote kha “Cathiang” cu “biatak cawnpiaknak caah le palhnak cawnpiaknak alnak caah le palhmi remhnak caah le ding tein nunnak ding cawnpiaknak caah a ṭhahnemmi a si” tiah a rak ti. (2 Timote 3:16, 17) Pathian Bia he aa tlaimi thil hmaan tein tuaktannak le Baibal phunglam hna tuah taktaknak thawngin na ziaza kha Pathian ṭhawnnak in i remhter. Mah nih toidornak, teimaknak, zuamnak le Khrihfa hawi hna kha lungtak in dawtnak ti bantuk a biapimi sining hna ngeih awkah an bawmh lai. (1 Timote 4:15) Timote cu hi bantuk ziaza hna a ngeih caah Paul le Timote rian a ṭuannak Khrihfabu caah man sungmi pakhat a rak si.—Filipi 2:20-22.
13 Pathumnak, Pathian Bia ah hmantlakmi fimnak a um. (Salm 1:1-3; 19:7; 2 Timote 2:7; 3:15) Mah nih fim ngaiin hawikom thimnak ah, man a ngeimi nuamhsaihnak thimnak ah le rel cawk lomi a dang biakhiahnak har hna tuah tikah an bawmh lai. (Genesis 34:1, 2; Salm 119:37; 1 Korin 7:36) Pathian thang a ṭhattermi kawltung phak awkah atu ah fim ngaiin biakhiahnak tuah a biapi.
“Na Tha Ngeihmi Dihlak In i Zuam”
14. Pathian thang a ṭhattermi kawltung phak cu zeicah a fawimi lam a si lo?
14 Pathian thang a ṭhattermi kawltung hna hmasa ah chiah cu a fawimi a si lo nain a fimmi lam a si. Tahchunhnak ah, rian pakhat i thim a hauh tikah catang sang le lahkhah a tammi rian cu hlawhtlinnak taktak le lawmhnak caah tawhfung a si tiah a ruatmi rualchan, ṭhikhat hna le lungput ṭha a ngeimi saya hna sinin hneknak fakpi na ton men lai. (Rom 12:2) Timote bantuk in Jehovah kamh-mi “zungzal nunnak kha co” awkah “zumhnak tlik zuamnak ah hin na tha ngeihmi dihlak in i zuam” a hau lai.—1 Timote 6:12; 2 Timote 3:12.
15. Timote nih zei ralchannak dah a rak ton khawh men?
15 Zum lotu na chungkharmi nih naa thimmi kha an hna a tlak lo ahcun hneksaknak cu a hlei in a fak kho. A si khomi cu Timote nih mah ralchannak kha tei dawh a rak si. Cauk pakhat chim ningah Timote chung cu ‘cathiam le mi ngei’ si dawh an lo. A pa nih Timote kha fimnak sang cawng sehlaw an innchungkhar pawcawmnak rian kha pehzul seh ti a duh ko lai.a Ṭih a nung i tangka hmuhnak a fiang setsai lomi misinari rian kha Paul he ṭuan ṭi awkah Timote a lung a thawh kha a pa nih a hmuh tikah zeitindah a um lai ti cu ruat ko hmanh.
16. Nu le pa ralchannak kha mino pakhat nih zeitindah a rak ton?
16 Tuchan mino hna nih cu bantuk zuamcawhnak kha an ton ve. Jehovah Hngaltu hna zung ṭengnge ah rian a ṭuanmi Matthew nih hitin a rak chim: “Hmaikal ka rak ṭuanka ah ka pa cu a lung a rak dong ngaingai. Pathian rian ṭuan khawh awkah durawan rian ka ṭuan caah fimnak a cawnmi “pakpalawng ah a hman” tiah a ka ruah. Rian kha caantling in na ṭuan ahcun tangka zeizat na hmu kho tiin a ka sik tawn.” Mah hneksaknak kha Matthew nih zeitindah a rak tuah? “Baibal rel ding caan suaimi ningin ka zulh i thla ka cam zungzal, a hleiin ka ngol hnik deng caan ah ka cam khun. Matthew lung ṭhawnnak cu san a rak tlai. Caan a hun rauh tikah an pafa pehtlaihnak cu a hung ṭha ṭhan. Matthew cu Jehovah he an hun i naih deuh. “Jehovah nih a ka zohkhenh i thazang a ka pek, ka biakhiahnak palh lo awkah a ka kilven kha ka hmuh. Pathian thang a ṭhattermi kawltung phak kaa zuam lo ahcun mah kha pakhat hmanh ka hmu hnga lo” tiah Matthew nih a ti.
Pathian Thang A Ṭhattermi Kawltung Ah Na Lungthin Chia Peng
17. Caan tling rianṭuannak ah tel aa timmi hna kha cheukhat nih zeitindah an leem khawh hna? (Matthai 16:22)
17 Pathian thang a ṭhattermi kawltung phak awkah a lang theng lomi hnahnawhnak kha zumtu khat sinin a ra kho. Cheukhat nih hitin an ti ko lai: ‘Ziah hmaikal na ṭuan. Mi zaran nun in phungchimnak rian ah tel khawh a si ko. Rian ṭha pakhatkhat kawl law tangka ca thinphang lo dingin tuah.” Cucu hmantlakmi fimnak si dawh a lo ko lai, asinain cu ruahnak cheuhnak ningin na tuah ahcun Pathian sin pumpeknak kha naa tinhmi siter in nangmah le nangmah naa cawnpiak a si hnga maw?
18, 19. (a) Pathian thang a ṭhattermi kawltung ah zeitindah na lungthin na pek khawh peng? (b) Mino pakhat in Pathian Pennak caah mah zawn lawng ruahnak hlawt khawh a sining kha fianter.
18 Timote chan i Khrihfa cheukhat zong cu bantuk ruahnak rak ngeih dawh an si. (1 Timote 6:17) Pathian thang a ṭhattermi kawltung ah a lungthin a chiah peng nakhnga Paul nih Timote kha hitin tha a rak pek: “Ralkap a ṭuan liomi nih cun a cung bawi lungton kha a duh caah ralkap a si lomi hna rian ah khan aa sawhkalh len lo.” (2 Timote 2:4) A rian lungtho tein a ṭuanmi ralkap pakhat cu khuami duhmi le zulhmi thil ruangah a lung a vai lo. Amah nunnak le mi dang nunnak cu a cung bawi nawlpeknak zulh awk i timhcia a sinak cungah aa hngat. Khrih kuttang um ralkap pakhat in thil pakhat lawngah na lungthin na pek lai i nunnak a khamhmi phungchimnak rian hlawhtling tein ṭuan awkah a dawnmi a herh lomi thilri chawva kawlnak ah i forh kha hrial a hau.—Matthai 6:24; 1 Timote 4:16; 2 Timote 4:2, 5.
19 Nun nuam in nun i timh nakcha cun mah zawn lawng ruahnak lungput kha hlawt i zuam. ‘Khrih ralkap pakhat in nunnuam in nun awkah timhcia in um.’ (2 Timote 2:3, The English Bible in Basic English) Paul hawi pakhat in Timote cu a har bikmi thil sining hmanh ah lungsinak tawhfung kha a rak hngalh. (Filipi 4:11, 12; 1 Timote 6:6-8) Nang zong cuticun na si kho ve. Pennak caah lungtho tein mah zawn lawng ruahnak kha na hlaw lai maw?
Atu le Hmailei ah Hmuh Dingmi Thluachuahnak
20, 21. (a) Pathian thang a ṭhattermi kawltung phaknak in hmuhmi thluachuah cheukhat kha chim hmanh. (b) Zei tuah dah naa timh?
20 Timote cu Paul he kum 15 tluk rian an ṭuan ṭi. Mediterranean chaklei hrawng vialte ah thawngṭha bia a karh tluk in Khrihfabu a thar dirh a si kha Timote theng nih a rak hmuh. A nunnak cu “zaran” nunnak i thim in hmuh hngami nakin a ṭha deuhmi nuamhnak le lungsinak a rak ngei. (2 Korin 11:26, 27) Pathian thang a ṭhattermi kawltung phanh naa zuamnak thawngin nang zong a man khiah khawh lomi Pathian laksawng na hmu lai. Pathian he nan hun i naih lai i Khrihfa hawi dawtnak le upatnak na hmu lai. Thilri chawva kawl ruangah lungrawhnak ton can ah mah zawn lawng ruat lo peknak in lawmhnak taktak na hmu lai. A sung bikmi cu vawlei paradis ah zungzal nunnak, “nunnak taktak a simi nunnak” na hmu lai.—1 Timote 6:9, 10, 17-19; Lamkaltu 20:35.
21 Cucaah atu ah na tuah rih lo ahcun Pathian sin pumpeknak kha naa tinhmi siter in mah le mah i cawnpiaknak kha thawk cang tiah tha kan in pek. Pathian thang a ṭhattermi kawltung phak awkah an bawm khomi Khrihfabu chungmi hna kha va naih hna law an lamhruainak kha kawl. Hmaan tein Pathian Bia hlathlainak kha pakhatnak ah chia. Hi vawlei i thilri chawva biapi chiahnak lungput kha doh awkah biakhiak. Pathian thang a ṭhattermi kawltung kha naa thim ahcun “zeizong vialte siang ngaiin a kan petu Pathian” nih atu le hmailei ah na hmuh khawhmi thluachuah tampi an pek lai kha philh hlah.—1 Timote 6:17.
[A Tanglei Fianternak]
a Grik miphun nih fimnak cawn hi an sunsak khun. Timote he an chan aa khatmi Plutarch nih hitin a rak ṭial: “aa tlakmi fim cawnnak cu thil ṭha phun zakip hmuhnak hrampi a si. . . . Mah nih ziaza ṭhatter awk a bawmh i nuamhnak a chuahter. . . . A dang tu cu thil sawhsawh, biapi chiah lo ding pawl an si.”—Moralia, I, “The Education of Children.”
[Cahmai 15nak i Hmanthlak]
Naa Cinken Maw?
• Pathian thang a ṭhattermi kawltung phak awkah mino nih khuazei in dah bawmhnak an hmuh khawh?
• Ralring tein Baibal hlathlai cu zeicah a biapit tuk?
• Mino hna nih hi vawlei thilri biapi chiahnak lungput kha zeitindah doh khawh a si?
• Pathian thang a ṭhattermi kawltung phak i zuam cu zei thluachuah hmuhnak dah a si?