Zeicah “Khrih” Hnu Zulh Awk A Si?
“Ahohmanh nih zulh nan ka duh ahcun mah zawnruahnak kha nan ngol lai i nifate in . . . nan ka zulh lai.”—LUKA 9:23.
1, 2. Khrih hnu zulh awk a sinak a ruang ruahtuak hi zeicah a biapit?
JEHOVAH cu vawlei cung i amah a biami hna lakah nannih Baibal kong hngalh a duhmi mithar le mino pawl an hmuh hna tikah zeitluk in dah aa lawmh lai! Ngol loin Baibal na cawn i Khrihfa pumhnak ah hmaan tein naa pumh i Pathian Bia ah hmuhmi nunnak biatak na hngalhnak a karh tikah Jesuh i hi sawmnak hi fakpi in na ruah a herh: “Ahohmanh nih zulh nan ka duh ahcun mah zawnruahnak kha nan ngol lai i nifate in nan vailam kha nan i put lai i nan ka zulh lai.” (Luka 9:23) Mah zawnruahnak ngol le a zultu si cu tuah awk a simi a si tiah Jesuh nih a chim duhmi a si. Cucaah “Khrih” hnu zulh ding a sinak a ruang ruah a biapi.—Matt. 16:13-16.
2 Jesuh Khrih keneh a zul cangmi kannih kong ah tah zeitin? “Tam chinchin in [kan] nun nakhnga” forh kan si. (1 Thes. 4:1, 2) A hmaanmi biaknak hi nai i kan cohlan ah siseh, kum tampi lioin kan rak cohlan cang ah siseh Khrih hnu kan zulhnak a ruang ruah ṭhan lengmangnak nih Paul forhfialnak zulh awk le kan nunnak ah tling deuh in Jesuh hnu zulh awk a kan bawmh lai. Khrih hnu zulh duh awk a sinak a ruang panga i ruah u sih.
Jehovah He i Naih Deuh Awkah
3. Zeilam phun hnih in dah Jehovah hngalh khawh a si?
3 Lamkaltu Paul cu “Areopagas” ah dir in Athen khua mi kha hitin a ti hna : “[Pathian nih] a hlankan in an caan le an umnak hmun kha a khiahpiak hna. Hihi zeicahdah a tuah ti ahcun, amah kha an kawl i an dah lengmang tikah khan a hmuh tal an hmu phum hnga maw ti caah a si. Asinain Pathian cu aho kan sin hmanh hin aa hlat lo.” (Lam. 17:22, 26, 27) Pathian cu kawl khawh a si i hngalh khawh taktak a si. Tahchunhnak ah, a sermi thil hlathlai tikah a sining hna le a thil ti khawhnak kha tampi hngalh khawh a si. A sermi thil upatnak he ruahtuaknak nih Sertu kong tampi a kan hngalhter khawh. (Rom 1:20) Cun Jehovah nih a kong ṭialnak a Bia Baibal ah a dikthliar in a phuan. (2 Tim. 3:16, 17) ‘A tuah ciami thil vialte ruah ṭhan le tuaktan’ deuhdeuh ah Jehovah kong ṭha deuh in hngalh khawh deuhdeuh a si ve.—Salm 77:12.
4. Khrih hnu zulhnak nih Jehovah he pehtlaihnak ṭha ngeih awk zeitindah a kan bawmh khawh?
4 Jehovah he pehtlaihnak ṭha ngeih khawhnak lam ṭha tuk pakhat cu Khrih hnu zulh a si. “Vawlei ser hlan” ah a Pa pawngah a ummi Jesuh ngeihmi sunparnak khi ruat ko hmanh. (Johan 17:5) “Amah cu Pathian nih a sermi vialte hram a si.” (Biat. 3:14) “Pathian fater” cu vancung ah a Pa Jehovah he caan saupi an um ṭi. Minung in a nun hlan ah Jesuh cu a Pa he an um ṭi men lawng a si lo. Pathian pumpak hawi a si i rian an ṭuan ṭi, ahohmanh Pathian le Jesuh tluk in pehtlaihnak ṭha a ngeimi an um lo. Jesuh nih a Pa rianṭuan ning kha a zoh i a Pa lungchung ummi le sining hna aa chingchiah lawng si loin a Pa sinin a cawnmi vialte kha aa cinken i aa lak. Cucaah nawlngaimi Fapa cu Baibal nih “hmuh khawh lo mi Pathian mui” ti tiang in a Pa bantuk bak a hung si. (Kol. 1:15) Khrih hnu naih tein zulhnak thawngin Jehovah he pehtlaihnak ṭha kan ngei kho.
Jehovah Nawl Tling Deuh in i Cawn Ding
5. Jehovah nawl tling deuh in i cawn awkah zeinihdah a kan bawmh lai, zeiruang ah?
5 Kannih cu Pathian ‘mui keng’ in ser kan si caah Pathian sining hna kha kan langhter khawh. (Gen. 1:26) Lamkaltu Paul nih Khrihfa hna kha “Pathian dawtmi fa nan si caah amah bantuk kha si i zuam u” tiah a forh hna. (Efe. 5:1) Khrih hnu zulhnak nih vancung kan Pa nawl i cawn awk a kan bawmh. Zeicah ti ahcun mi zei nakhmanh in Jesuh nih Pathian ruah ning, intuar ning le sining hna kha a langhter khawh deuh, a chim khawh deuh caah a si. Jesuh nih vawlei cung a um lioah Jehovah min lawng kha mi a hngalhter hna lo. Mah min a ngeitu cu zei bantuk dah a si kha a chim. (Matthai 11:27 rel.) Mah kha Jesuh nih a biachim le a tuahsernak, a cawnpiaknak le a keneh ah a langhter.
6. Jesuh cawnpiaknak nih Jehovah kong zeidah a langhter?
6 Pathian nih zeidah a kan hal le amah a biami hna zeitindah a hmuh hna kha Jesuh nih a cawnpiaknak in a langhter. (Matt. 22:36-40; Luka 12:6, 7; 15:4-7) Tahchunhnak ah, Jesuh nih Nawlbia Pahra lak i pakhat “va cung in pa nan i duh lai lo, nupi cungin nu nan duh lai lo” kha a cherhchan hnu ah mah tuahsernak kha mi pakhat nih a tuah hlan ah hlan piin a lung chungah a ummi kha Pathian nih zeitindah a hmuh kha a fianter. “Ahohmanh nih nu kha sual duhnak lungthin he a zoh ahcun, cu pa cu a lung chungin a sual cang” tiah Jesuh nih a ti. (Ex. 20:14; Matt. 5:27, 28) Nawlbia pakhat chimmi he aa tlai in Farasi pawl a sullam fiantermi “nan hawi kha va daw hna u law nan ral kha va hua hna u” timi kha a langhter hnu ah Jesuh nih Jehovah ruah ning kha a langhter i hitin a chim: “Nan ral kha va daw hna u law an hremtu hna kha thla va campiak hna u.” (Matt. 5:43, 44; Ex. 23:4; Lev. 19:18) Pathian ruah ning, lung chung ummi le a kan halmi hngalhnak nih tling deuh in a nawl cawn awk a kan bawmh.
7, 8. Jesuh nunning in Jehovah kong zeidah kan hngalh?
7 Jesuh nih a nunning zong in a Pa zei a lawh kha a langhter. Jesuh nih Bawmhnak a herhmi a zaangfah hna ning, harnak a tongmi a zawnruah hna ning, ngakchia sual a phawmi a zultu pawl cung a thinhunnak kha Khrih Thawng Ṭha cauk i kan rel tikah a Pa zong cutin a um ve ti kan hngalh a si lo maw? (Mar. 1:40-42; 10:13, 14; Johan 11:32-35) Jesuh tuahsernak nih a biapi bik Pathian sining hna hngalh awk a kan bawmh ning kha ruat hmanh. Khrih tuahmi thil khuaruahhar nih ṭhawnnak nganpi a ngeih a langhter ko lo maw? Asinain mah a ṭhawnnak kha a ca ah asiloah midang harnak peknak ah a hmang bal lo. (Luka 4:1-4) Hak a kaumi chawlettu pawl biakinn in a ṭhawl hnanak nih a dingmi Jesuh lungput kha fiang tein a langhter! (Mar. 11:15-17; Johan 2:13-16) A cawnpiaknak le mi lungthin a tawngmi duh nungmi a bia nih a fimnak cu “Solomon nakin a ngan deuh” kha a langhter. (Matt. 12:42) Jesuh nih midang caah a nunnak a peknak thawngin dawtnak langhternak he aa tlaiin zeidah kan chim khawh? Baibal nih “dawtnak ngan bik a ngei” tiah a ti.—Johan 15:13.
8 Pathian Fapa nih zei paoh ah a biachim le a tuahsernak in Jehovah kha tling tein a aiawh caah “keimah a ka hmutu paoh nih cun ka Pa kha an hmuh ve ko” tiah a chim khawh. (Johan 14:9-11 rel.) Jesuh hnu zulh cu Jehovah hnu zulh a si.
Jesuh cu Jehovah Chiti Thuhmi a Si
9. Jesuh cu zei tik ah le zeitin in dah Pathian chiti thuhmi a rak si?
9 Kum 30 a si cangmi Jesuh tipil petu Johan sin a rat lio A.D. 29 sikpar caan ah a cangmi thil kha ruat hmanh. “Tipilnak a in dih cangka cun Jesuh cu ti chung cun a chuak. Van kha aa hung i Pathian Thlarau cu ṭhuro bantukin a rung zuan i a cung i aa fut kha a hmuh.” Mah thawk khan Khrih asiloah Messiah a hung si. Cu lioah Jehovah nih Jesuh cu chiti a thuhmi a si kha a langhter i hitin a chim: “Amah hi ka dawtmi ka Fapa a si, Amah cungah hin ka lung a tling.” (Matt. 3:13-17) Mah cu Jesuh hnu zulh ding a sinak a ruang pakhat a si!
10, 11. (a) “Khrih” timi upatnak min kha Jesuh he aa tlaiin zeitindah a hman? (b) Zeicah Jesuh Khrih kha a hnu kan zulh hrimhrim awk a si?
10 Baibal ah “Khrih” timi upatnak min kha Jesuh Khrih, Khrih Jesuh le Khrih tiin a phunphun in a hman. Min hnu ah upatnak min a ummi “Jesuh Khrih” timi biafang kha amah Jesuh theng nih a rak hman hmasa bik. A Pa sin thla a cam ah hitin a ti: “Pathian taktak a simi nangmah hngalh le nangmah nih na thlahmi Jesuh Khrih hngalh hi zungzal nunnak cu a si.” (Johan 17:3) Mah biafang nih Pathian thlahmi, chiti thuhmi ah lungthin a pekter ti cu a fiang. “Khrih Jesuh” ti bantuk min hmai ah upatnak min chiah tikah a minung nakin a reng tu kha biapi chiah a si. (1 Kor. 4:5) Jesuh timi min tel loin upatnak min lawng a simi “Khrih” timi biafang nih Messiah a sinak a reng kha biapi ah a chiah.—Lam. 5:42.
11 “Khrih” timi upatnak min kha Jesuh he aa tlaiin zeiti a hman hmanh ah mah nih hi a biapimi biatak hi a langhter ko: Pathian fapa cu minung in vawlei ah a ra i a Pa duhnak a langhter nain zaran minung men a si lo bantuk in profet men zong a si lo. Pathian chiti thuhmi pakhat a hung si. Mah chiti thuhmi kha a hnu kan zulh hrimhrim lai.
Jesuh Lawng Khamhnak Lam a Si
12. Lamkaltu Thomas kha zei a biapimi thil dah Jesuh nih a chimh?
12 Messiah hnu zulh a biapitnak a ruang kha Jesuh a thih hlan deuhte ah zumhawk a tlakmi lamkaltu hna sin a chimmi bia ah a lang. Anmah ca umnak hmun remh ah ka kal lai tiah Jesuh nih a chimmi kong i Thomas halmi biahalnak kha Jesuh nih “lam le biatak le nunnak cu keimah hi ka si; keimah sinin ti dah lo cun ahohmanh Pa sin an phan kho lo” tiah a leh. (Johan 14:1-6) Mah hi Jesuh le zumhawktlak lamkaltu 11 bia an i ruahmi a si. Vancungah nan um lai tiah bia a kamh hna, asinain mah bia cu vawlei cung zungzal nun ding ruahchannak a ngeimi hna ca zongah sullam a ngei. (Biat. 7:9, 10; 21:1-4) Zeitin in dah?
13. Zei tin in dah Jesuh cu “lam” a si?
13 Jesuh Khrih cu “lam” a si. Mah cu amah sin lawngin Pathian naih khawh a si tinak a si. Cucu thlacamnak kongkau ah a hmaan, zeicahtiah Pa duhnak he aa tlak in zei kan hal hmanh ah Jesuh min in hal lawngah a kan pek lai. (Johan 15:16) Asinain phun dang zong in Jesuh cu “lam” a si rih. Sualnak nih minung kha Pathian he a kan hlatter. (Isa. 59:2) Jesuh nih ‘mi tampi . . . tlanhnak ca ah a nunnak’ a pek. (Matt. 20:28) Cucaah Baibal nih hitin a fianter: “A Fapa Jesuh thi nih khan kan sualnak vialte in a kan thenh.” (1 Johan 1:7) Cuticun Fapa nih Pathian he i remnak lam kha a kan hunpiak. (Rom 5:8-10) Jesuh kha kan zumh i a nawl kan ngaihnak thawngin Pathian he pehtlaihnak ṭha kan ngei kho.—Johan 3:36.
14. Jesuh cu zeitindah “biatak” a si?
14 Jesuh cu “biatak” zong a si. Biatak kha a chim i mah he aa tlak in a nun ca lawng ah si loin Messiah kong ṭialmi chimchungbia vialte a cungah a tlin dih caah a si. Lamkaltu Paul nih hitin a ṭial: “Amah cu Pathian biakamnak dihlak ah khan E a si” tiah a ṭial. (2 Kor. 1:20) Moses nawlbia ah aa telmi “a ra dingmi thil ṭha mui-thlam” hmanh Khrih Jesuh ah a taktak in a tling. (Heb. 10:1; Kol. 2:17) Jesuh cu chimchungbia vialte an i tonnak a si i Jehovah tinhmi tlinnak ah Jesuh i a biapi bik a rian kha hngalh awk a kan bawmh. (Biat. 19:10) Kan ca i Pathian tinhmi tlinnak in ṭhatnak hmuh awkah Messiah hnu zulh a herh.
15. Zeiti phun in dah Jesuh cu “nunnak” a si?
15 Jesuh cu “nunnak” zong a si, zeicahtiah minung kha a thi in a cawk hna i zungzal nunnak cu “Bawipa Jesuh Khrih” thawngin Pathian pekmi laksawng a si. (Rom 6:23) Jesuh cu mithi ca zongah “nunnak” a si. (Johan 5:28, 29) Mah lengah Kum Thongkhat Uknak ah Tlangbawi Ngan in a ṭuan hngami thil kha ruat hmanh. Vawlei cung i ukmi hna kha sualnak le thihnak in zungzal a khamh hna lai!—Heb. 9:11, 12, 28.
16. Jesuh hnu zulh awk a sinak zei a ruang dah Johan 14:6 ah a fianter?
16 Cucaah Jesuh nih Thomas a lehmi cu kan caah sullam tampi a ngei. Jesuh cu lam le biatak le nunnak a si. Amah lawng vawlei ah Pathian thlahmi a si i amah thawngin vawlei nih khamhnak hmuh ding a si. (Johan 3:17) Amah sinin ti lo cun ahohmanh Pa sin phanh khawh a si lo. Baibal nih fiang tein hitin a chim: “Amah thawng lawnglawng in khamhnak hi hmuh khawh a si. Zeicahtiah vawlei cung dihlak ah hin kannih khamhnak caah Pathian nih min a pekmi midang ahohmanh an um lo.” (Lam. 4:12) Cucaah zei bantuk hnu lei sining ngeih hmanh ah Jesuh kha zumh in a hnu zulh cu fimnak lam a si i mah nih zungzal nunnak a hmuhter lai.—Johan 20:31.
Khrih Bia Ngaih Awk Fial Kan Si
17. Fapa bia ngaih cu zeicah kan caah a biapit?
17 Piter, Johan le Jeim cu Jesuh muihmai thlennak a hmumi an si. Mah lioah vancung in hi bia hi an theih: “Amah hi ka thimmi ka Fapa a si, a bia kha ngai u.” (Luka 9:28, 29, 35) Jesuh bia ngai u ti fialmi zulh cu kan caah a biapi.—Lamkaltu 3:22, 23 rel.
18. Jesuh Khrih bia zeitindah kan ngaih lai?
18 Jesuh bia ngaihnak ah ‘Jesuh kha fek tein i zohchih i a inmi thil ruah’ aa tel. (Heb. 12:2, 3) Cucaah Khrihfa pumhnak ah a kong kan theihmi lengah Baibal le “zumh awk a tlakmi le a fimmi sal” chuahmi Baibal hrambunhmi cauk i a kong kan relmi kha ‘voi dang nakin lungthin pek deuh’ awk a si. (Heb. 2:1, NW; Matt. 24:45) A tuu kan si bantukin Jesuh bia kha lungtho tein ngai in a hnu zul u sih.—Johan 10:27.
19. Khrih hnu zulh peng awkah zeinihdah a kan bawmh lai?
19 Harnak ton bu in Khrih hnu zulh peng cu a si kho lai maw? ‘Jesuh he aa pehtlaimi zumhnak le dawtnak’ kan cawnmi kan zulhnak thawngin ‘biatak kha fek tein kan i tlaih’ ahcun a si kho ko.—2 Tim. 1:13.
Zeidah Na Hngalh?
• “Khrih” hnu zulhnak nih Jehovah he kan i pehtlaihnak ṭha kha zeitindah a ṭhatter?
• Zeicah Jesuh nawl i cawn cu Jehovah nawl i cawn khan a si?
• Zeitindah Jesuh cu “lam le biatak le nunnak” a si?
• Jehovah Chiti Thuhmi cu zeicah a bia kan ngaih awk a si?
[Cahmai 29nak i hmanthlak]
Jesuh cawnpiaknak nih Jehovah i a sangmi ruahnak kha a langhter
[Cahmai 30nak i hmanthlak]
Jehovah Chiti Thuhmi kha zumhawktlak in a hnu kan zulh lai
[Cahmai 32nak i hmanthlak]
Jehovah nih “amah hi . . . ka Fapa a si, a bia kha ngai u” tiah a ti