Khrihfabu Ah A Ummi A Ṭhami Lungput Kha Kilveng

‘Bawipa Jesuh Khrih vel cu nan lungthin chungah um ko seh.’—FIL. 4:23, NW.

KHRIHFABU AH A ṬHAMI LUNGPUT A UM NAKHNGA ZEITINDAH KAN TUAH KHAWH?

Unau pawl he kan i hawikomh tikah,

Phungchimnak ah lungtho tein kan i tel tikah,

Unau pakhat sualnak ngan a tuahmi kan phuan tikah,

1. Paul le Jesuh nih Filipi le Tiatira Khrihfa hna kha zeicah an thangṭhat hna?

KUMZABU pakhatnak Filipi Khrihfa hna cu an si a fak. Asinain an siang i unau cungah dawtnak taktak an langhter. (Fil. 1:3-5, 9; 4:15, 16) Cucaah Paul nih an sinah hitin ca a ṭial: ‘Bawipa Jesuh Khrih vel cu nan lungthin chungah um ko seh.’ (Fil. 4:23, NW) Tiatira Khrihfa hna zong cu bantuk lungthin an ngeih ve caah Jesuh nih hitin a ti hna: “Na tuahmi kha ka hngalh. Dawtnak na ngeihmi le zumhawktlak na sinak le na rianṭuanmi le na lungsaunak kha ka hngalh hna. A hramthawk ah na rak tuahmi nakin atu ah tam deuh na tuah ti kha ka hngalh.”—Biat. 2:18, 19.

2. Kan lungput nih Khrihfabu kha zeitindah a umter khawh?

² Tuchan Jehovah Tehte Khrihfabu kip ah hawi hlei in an ngeihmi lungput ṭha a um cio. Khrihfabu cheukhat cu zaangfahnak le dawtnak an ngei khun. Cheukhat Khrihfabu cu phungchim rian le hmaikal rian ah an teima khun. Kan zapi in a ṭhatnaklei hmuhnak ngeih kan i zuam ahcun Khrihfabu ah lungrualnak le a ṭhami lungput a um zungzal nakhnga kan bawmh a si. (1 Kor. 1:10) Asinain, a chiatnaklei hmuhnak kan ngeih ahcun unau dang zong kan chawnh khawh hna, cu tikah Pathian rianṭuannak ah kan lungthawhnak a zor kho i sualnak a tuahmi zong zoh sawhsawh in a kan umter khawh. (1 Kor. 5:1; Biat. 3:15, 16) Nannih nan Khrihfabu ah tah zei bantuk lungput dah nan ngeih? Nan Khrihfabu ah a ṭhami lungput a karh nakhnga zeidah na tuah khawh?

Khrihfabu ah a Ṭhami Lungput Ngeih awk Forh hna

3, 4. Khrihfabu ah Jehovah kha zeitindah kan thangṭhat khawh?

³ Salm caṭialtu pakhat, David cu Jehovah sinah hitin hla a sa: “Mi zapi pumhnak ah kaan lawmh lai i mi zapi hmai ahcun kaan thangṭhat lai.” (Salm 35:18) Salm caṭialtu nih Pathian salle dang he an umṭi lioah Pathian kha a thangṭhat. Vennak Innsang Cawnnak ti bantuk zarh fate pumhnak i a phi kan peknak thawng in kan ṭannak le kan zumhnak langhternak caanṭha kan hmu. Hitin kan i hal awk a si: “Pumhnak ah ka si khawh chung in a phi ka pe maw? Hmual ngei tein a phi pek khawh awkah ṭha te’n kaa timcia maw? Chungkhar lu pakhat in ka fale kha a phi pek khawh awk le anmah holh tein chim thiam awk ka bawm hna maw?”

⁴ Pumhnak i hlasak tikah a fekmi lungthin kan ngeih, phundang cun a hmaanmi thil tuah awk bia kan khiah kha kan langhter khawh. David nih hitin a chim: “Ka lung a hmun ko, maw Pathian, ka lung a fek ko; nangmah thangṭhatnak hla ka sa lai.” (Salm 57:7) Pumhnak i kan sakmi hla nih a fekmi lungthin he Jehovah “thangṭhatnak hla” saknak caanṭha a kan pek. Hla cheukhat ṭha tein kan sak thiam lo ahcun, chungkhar pumhnak ah cawn awk a si. Hitin a chimmi salm caṭialtu bantukin tuah kan duh ko lai: “Ka nun chung vialte BAWIPA cu hla in ka thangṭhat lai; ka nunnak a um chung ka Pathian thangṭhatnak hla cu ka sa lai.”—Salm 104:33.

5, 6. Unau cungah khual dawtnak le siannak zeitindah langhter khawh a si? Mah nih Khrihfabu ah zei ṭhatnak dah a chuahter lai?

⁵ Unau cungah khual dawtnak kan langhter ahcun Khrihfabu ah dawtnak kan karhter khawh. Paul nih Hebru unau hna sin a cakuat a donghnak lei ah hitin a ṭial: “Khrih chung ah unau nan si bantukin pakhat le pakhat i daw zungzal ko u. Khualtlung kha daw hna u.” (Heb. 13:1, 2) Khual dawtnak langhternak lamkhat cu khualtlawng rianṭuantu le a nupi asiloah Khrihfabu ah caantling rian a ṭuanmi pawl rawl ei sawm a si. A caan ah nuhmei le pahmei, innchunghawi a ngei lomi chungkhar le unau dang kha rawl ei sawm asiloah chungkhar pumhnak ah sawm khawh a si.

⁶ Paul nih Timote kha hitin a ti: “Ṭhatnak tuah le thil ṭha tuahnak i rum le nunsian le thil ṭhenh sian kha na chimh hna lai. Cu bantukin an tuahmi cu hmailei an hram fehnak ding ca i ro an i khon a si ko. Cun nunnak taktak a simi nunnak cu an hmuh khawh lai.” (1 Tim. 6:17-19) Paul nih zumtu unau pawl kha a siangmi si i zuam awk a forh hna. Chawlehthal a ṭhat lo lio hmanh ah sian khawh a si ko. Tahchunhnak ah, mawṭaw asiloah mawṭaw cycle na ngeih ahcun a ngei lomi pawl kha phungchim vah le pumhnak ah na phorh khawh hna. Asiloah mawṭaw cit man na pekpiak khawh hna. Bawmhnak a hmumi unau pawl nih zeitindah an i lawmhnak langhter in Khrihfabu ah a ṭhami lungput an umter khawh? An si khawh tawk in datsi man le a rawkmi remhnak man an pek khawh hna. Unau pawl kan herh hna le kan dawt hna langhter khawhnak a dang lam khat cu anmah he caan tam deuh in hman ṭi kha a si. “Zumhnak lei i kan rualchan a simi” hna cungah thil ṭha kan tuah le anmah bawmh awkah kan caan le kan ngeihmi pek awk timhcia in kan um ahcun kan dawt chin hna lai i, unau dang zong a ṭhami lungput ngeih awk a bawmh hna lai.—Gal. 6:10.

7. Pumpak kong biathil mi sin chim lonak nih Khrihfabu ah a ṭhami lungput um awk zeitindah a bawmh?

⁷ I hawikomhnak le biathli phuan lonak zong nih unau dawtnak a fehter. (Phungthlukbia 18:24 rel.) Hawikom taktak kan si ahcun unau pakhat nih amah pumpak kong biathli a kan chimhmi kha midang sin kan chim chin lai lo. Unau pawl nih an lungummi le an intuarmi an kan chimh cu midang sinah an chim chin lai lo ti an kan zumh caah a si. Mah nih kan i dawtnak a fehter chin. Biathli phuan a hmang lomi hawikom ṭha sinak thawng in Khrihfabu kha dawtnak in a khatmi innchungkhar bantuk si awk bawm hna u sih.—Ptb. 20:19.

Lungtho tein Phungchim

8. Laodisia Khrihfa hna kha Jesuh nih zeitindah a ti hna? Zeiruangah?

⁸ Jesuh nih Laodisia Khrihfabu kha hitin a ti hna: “Na tuahmi kha ka hngalh ko; a kih zong na kik lo, a lum zong na lum lo, ti kha ka hngalh. A kih zong kik lawlaw, a lum zong lum lawlaw. A lum memen na si i a lum zong na lum lawlaw lo i a kih zong na kih lawlaw fawn lo caah, ka kaa chungin kan chak lai.” (Biat. 3:15, 16) Laodisia Khrihfa hna cu phungchimnak ah an lung a tho ti lo. Mah nih Khrihfabu ah pakhat le pakhat an i pehtlaihnak a hnorsuanmi a lo. Cucaah Jesuh nih dawtnak in hitin a ti hna: “Ka dawtmi cu ka chimhhrin hna i dan ka tat tawn hna. Cucaah cun i biatak law na sualnak kha mertak hna.”—Biat. 3:19.

9. Phungchimnak ah lungtho tein kan i telmi nih Khrihfabu ah zeidah a chuahter khawh?

⁹ Khrihfabu ah a ṭhami lungput um seh ti kan duh ahcun phungchimnak ah lungtho tein kan i tel lai. Khrihfabu dirh a sinak a ruang pakhat cu lohmun ah lungthin ṭha a ngeimi pawl kawl le biatak cawnpiak kha a si. Cucaah Jesuh i zohchunh in lungtho te’n zultu siternak rian ṭuan a hau. (Matt. 28:19, 20; Luka 4:43) Phungchimnak ah kan lung a thawh deuh ahcun “Pathian ca i hmunkhat ah rian a ṭuanṭimi” unau pawl lakah lungrualnak a um deuh lai. (1 Kor. 3:9) Phungchimnak ah unau dang he kan kalṭi ahcun an zumhnak an runvenmi, Jehovah le biatak an duhmi kan hmuh lai i an cungah dawtnak le upatnak kan ngei chin lai. Cun “lungkhat tein” kan ṭuanṭi tikah Khrihfabu zong ah lungrualnak a um deuh lai.—Zefaniah 3:9 rel.

10. Phungchim thiam kan i zuamnak nih unau dang cung ah zei ṭhatnak dah a chuahter?

¹⁰ Phungchim thiam kan i zuamnak zong nih midang cung ah ṭhatnak a chuahter. Lohmun i kan tonmi hna cungah siaherhnak kan langhter deuh le an lungsuk ding kan i zuam ahcun phungchimnak ah kan lung a tho chin lai. (Matt. 9:36, 37) Kan lung a thawh ahcun kan pawng i a ummi zong an lung a tho ve lai. Jesuh nih a zultu pawl kha pakhat pakhat in si loin pahnih pahnih in phungchim ah a rak thlah hna. (Luka 10:1) Mah cu pakhat le pakhat thazaang i pek le i cawnpiak awk ca lawng ah si loin phungchimnak ah an lung a thawh nakhnga ca zong ah a si. A lung a thomi phungchimtu he phungchim kal kan duh lai ti cu a fiang ko. An lungthawhnak nih thazaang a kan pek i phungchimnak ah i tel zungzal awk a kan bawmh.—Rom 1:12.

Phunzai Hlah, Sualnak Thup Hlah

11. Moses chan Israel mi cheukhat cu zei lungput dah an ngeih? Mah ruang ah zei thil dah an ton?

¹¹ Jehovah nih Israel mi kha miphun pakhat in a ser hna hnu zarh tlawmpal ah annih cu zai hram an i thawk. Mah cu Jehovah le Jehovah a aiawhtu Moses le Aaron an ralchanh hna a si. (Ex. 16:1, 2) Izipt ram in a chuakmi Israel mi chung in tlawmte lawng Biakammi Ram ah an lut kho. Moses hmanh lungput ṭhalo a ngeimi Israel mi bia a leh hna ning ruangah a lut kho lo. (Deut. 32:48-52) Tuchan ah lungput ṭhalo hrial awkah zeidah tuah khawh a si?

12. Phunzai a hmang lomi si awkah zeinihdah a kan bawmh khawh?

¹² Phunzai a hmang lomi si kan i zuam a hau. Nawlngeitu pawl upatnak le toidornak nih phunzai hman lo awk a kan bawmh lai. Cun hawikom ralring tein thimnak zong nih a kan bawmh lai. A ṭhalomi nuamhnak kan i thim le rianṭuannak asiloah sianginn ah Jehovah nawl a ngai lomi pawl he caan tam tuk kan hman ahcun harnak kan tong ko lai. Phunzai a hmangmi le mah ruahnak lawng aa rinhmi hna he i komh lo cu fim a si.—Ptb. 13:20.

13. Phunzai hmannak nih Khrihfabu kha zeitindah a umter khawh?

¹³ Unau pawl cu phunzai an hman ahcun mah nih duhsah in Jehovah he an i pehtlaihnak a hrawk khomi thil a tuahter khawh hna. Tahchunhnak ah, phunzainak nih Khrihfabu daihnak le lungrualnak a hrawh khawh. Zumtu khat cung kan phunzai ahcun an lung kan fahter hna lengah an thang kan chiat hna zong a si. (Lev. 19:16; 1 Kor. 5:11) Kumzabu pakhatnak Khrihfabu ah phunzai a hmangmi cheukhat nih ‘nawl a ngeimi kha zei ah an rel hna lo i sunparnak in a khatmi kha an serhsat hna.’ (Judas 8, 16, NW) Khrihfabu ah rian a ngeimi pa pawl ralchanh in phunzai cu Pathian nih a duh lo.

14, 15. Sualnak ngan a tuahtu kan zoh sawhsawh ko ahcun Khrihfabu ah zei thil dah a chuak kho? (b) Unau pakhat nih a thli tein sualnak a tuah ti kan hngalh ahcun zeidah kan tuah awk a si?

¹⁴ Unau pakhatkhat nih zu tam tuk din, a thurhnawmmi hmanthlak zoh le ziaza rawhral ti bantuk sualnak ngan a tuahmi kha a thuh ti kan hngalh ahcun zeidah kan tuah lai? (Efe. 5:11, 12) Mah kha zei rel loin kan um ahcun Khrihfabu ah Jehovah thiang thlarau a um ti lai lo i daihnak a um kho ti lai lo. (Gal. 5:19-23) Hlanlio Korin Khrihfa hna nih ziaza ṭhalo an ngeihmi an hlawt bantukin tuchan zong ah, Khrihfabu ah a ummi lungput ṭha kilven awkah ziaza ṭhalo kan hlawt ve a hau. Khrihfabu ah daihnak a um zungzal nakhnga zeidah kan tuah khawh?

¹⁵ A cunglei ah kan hmuh cang bantukin unau pakhat nih amah pumpak kong biathli, a hlei in a kan zumh caah a kan chimhmi a lungummi le a intuarmi phuanpiak lo cu a biapi tuk. Midang kong biathli cu phuan phung a si lo, kan phuan ahcun zaangfahnak kan ngeih lo a si. Asinain unau pakhatkhat nih sualnak ngan a tuah ahcun Khrihfa upa nih mah kong kha an hngalh a hau. Annih cu Cathiang nih cu bantuk thil tawnghtham awk rian a pek hna. (Levitikas 5:1 rel.) Cucaah unau pakhat cu sualnak ngan a tuah ti kan hngalh ahcun Khrihfa upa sin chim awk le bawmhnak hal awk kan forh ding a si. (Jeim 5:13-15) Asinain zeimaw caan tiang Khrihfa upa kha a chimh hna lo ahcun kanmah nih kan chimh hna awk a si.

16. Unau pakhat nih sualnak ngan a tuah kan hngalh ahcun Khrihfa upa sin chimnak thawngin zeitindah Khrihfabu kan kilven khawh?

¹⁶ Khrihfabu ah himnak a um tiah unau pawl nih an ruah awk a si, cucaah unau pakhat nih sualnak ngan a tuah tikah Khrihfa upa sin kan chimnak thawng in Khrihfabu kha kan kilven. Khrihfa upa nih sualnak a tuahtu kha a sualnak zeitlukin dah a ngan hngalh awk an bawmh hnu ah aa ngaihchih le an chimmi a cohlan ahcun Khrihfabu ah a ummi a ṭhami lungput kha a hnorsuang ti lai lo. Asinain aa ngaihchih lo le dawtnak in ruahnak an cheuhmi a cohlan lo ah tah zeitin? Bu chung in an chuah lai. Amah he ‘kan i komh lo’ ahcun a ziaza ṭhalo kha a kan chawn kho ti lai lo i Khrihfabu ah a ṭhami lungput a hmun lai. (1 Korin 5:11 rel.) Cucaah unau pakhat sualnak ngan a tuah kan hngalh ahcun Khrihfa upa sin chim ding rian kan ngei cio. Unau pawl caah a ṭha bikmi thil tuah in Khrihfabu kha kilveng u sih.

‘Pum Khat Si Awkah’ Tha Pe hna

17, 18. Khrihfabu ah lungrualnak a um zungzal nakhnga zeinihdah a kan bawmh lai?

¹⁷ A hmasa Jesuh zultu pawl nih ‘lamkaltu hna cawnpiaknak an ngaihnak’ thawng in Khrihfabu ah lungrualnak an umter. (Lam. 2:42) Annih nih upa pawl sinin an hmuhmi Baibal lamhruainak kha an sunsak. Tuchan zong ah Khrihfa upa pawl nih Khrihfabu ah lungrualnak a um nakhnga zumhawk a tlakmi le a fimmi sal lamhruainak an zulh. (1 Kor. 1:10) Jehovah Bupi nih Baibal hmang in a kan cawnpiakmi kan ngaih le Khrihfa upa pawl lamhruainak kan zulh cu ‘pum khat sinak, thlarau nih a kan pekmi, ngeih peng awkah a kan funtu daihnak hri in fek tein ṭem’ kan i zuam a si.—Efe. 4:3.

¹⁸ Khrihfabu ah a ṭhami lungput a um khawh nakhnga le a um peng nakhnga kan tuah khawhmi zei thil paoh tuah hna u sih. Cuti kan tuah ahcun “Bawipa Jesuh Khrih vel” cu kan lungthin chung ah a um lai ti kan zumh khawh.—Fil. 4:23.

[Cahmai 19nak i hmanthlak]

Hmual ngei tein a phi pek khawh awk naa timhnak thawng in Khrihfabu ah a ṭhami lungput um awk naa zuam maw?

[Cahmai 20nak i hmanthlak]

Bupi hla sak kan thiam ahcun Khrihfabu ah a ṭhami lungput a um lai