Jehovah Rianṭuannak In Hmuhmi Thluachuah

Biaknak Aa Khat Lomi Chungkhar Ah Ka Ṭhang

1934 ah ka chuak. Ka nu le ka pa cu Switzerland in Canada, lungmeihol chuahnak Ontario, Timmins khua ah aa ṭhialmi an si. 1939 hrawng ah ka nu cu Vennak Innsang a rel i Jehovah Tehte Hna pumhnak ah pumh hram a hun i thawk. Ka nu nih keimah le ka unau paruk kha a kan pumhpi. A rauhhlan ah ka nu cu Jehovah Tehte pakhat a hung si.

Ka nu a biakhiahnak kong he aa tlaiin ka pa cu a lung a tling lo nain ka nu nih biatak kha a sunsak i Jehovah cung ah zumhawktlak tein um peng a duh. 1940 kum hnu in Canada ah Jehovah Tehte Hna rianṭuannak cu khenkham a si i mah lio hmanh ah zumhfek tein a rak um. Ka pa nih puarhrang ngaiin a pehtlaih ko nain ka nu nih zaangfahnak le upatnak he a pehtlaih peng. Ka nu nih zohchunhawk ṭha a chiah caah kan unau dihlak in biatak kha kan cohlan. Lunglawmh awk ngai a simi cu a donghnak ah ka pa lungput cu aa thleng i kan chungkhar kha zaangfahnak he a kan pehtlaih.

Caantling Rianṭuan Kaa Thawkka

1950 ṭhal caan ah New York Khualipi ah tuahmi Theocracy Ṭhanchonak Civui ah kaa pum. Vawleicung pumpi in a rami unau pawl he kan i tonmi le Gilead Tinṭan a kaimi hna i lungthawh awk ngai a simi an hmuhtonnak kong ka theihmi nih Jehovah rianṭuannak ah tam deuh in i tel awkah a ka forh. A hlan nakin caantling rianṭuannak ah i tel kha ka duh chinchin. Inn ka phanh in hmaanhmaan hmaikal ṭuan awkah form ka phih colh. Tipil in hmasa ding in Canada zung ṭengnge nih cakuat in ruahnak an ka cheuh. Cucaah 1950, October 1 ah tipil ka ing. Thla khat hnuah hmaanhmaan hmaikal ka hung si i a hmasa bik ka rian cu Kapuskasing ah a si. Mah khua cu ka chungkhar umnak he aa hlat tuk.

1951 ṭhal thawkka ah zung ṭengnge nih France holh a thiammi Jehovah Tehte Hna kha France holh a hmangmi Quebec peng ah i ṭhial ding in a sawm hna. Quebec ah thawngthanhtu tampi a herh. Ka chuakka in France holh le Mirang holh a hmangmi ka si caah mah sawmnak kha ka cohlan i Rouyn ah rian pek ka si. Rouyn ah ka theihmi ahohmanh an um lo. A hmasa ah ka chim cang bantuk in address pakhat lawng ka hngalh. Asinain a tlam a tling dih ko. Marcel he hawikom ṭha kan hung si i kum li chung Quebec ah nuam tein rian ka ṭuan i a hnuah special hmaikal rian pek ka si.

Gilead Le A Tling Rih Lomi Ruahchannak

Quebec ka um lioah New York, South Lansing ah 26nak Gilead Tinṭan kai ding in sawm ka si caah kaa nuam tuk. 1956, February 12 ah kan tinṭan kaimi cu a dih i Nitlaklei Africa, Ghana ah rian pek ka si.b Asinain Ghana ka kal khawh hlan, a herhmi khual tlawnnak catlap pawl a tlin hlan cu Canada ah “zarh tlawmpal” chung hrawng ka kir ṭhan a hau.

A herhmi catlap hmuh ding in Toronto ah thla sarih chung ka hngah. Mah lioah Cripps te chungkhar nih an inn ah an ka tlunter i an fanu Sheila he kan hun i kom. Kan i duh i hamnak kan tuah lai te ah visa ka hmuh. Mah kong he aa tlaiin Sheila he thla kan camṭi i ka rian umnak ah kal ding in bia kan khiah. Hmailei ah kan i um kho lai maw ti hngalh awkah ca in i kuat ding in biakhiahnak kan tuah. Mah cu a fawimi a si lo nain a hnuah a hmaanmi biakhiahnak a si ti kha kan hngalh.

Tlanglawng, thilri phorhnak tilawng le vanlawng in thla khat chung khual ka tlawn hnuah Ghana, Accra ah ka phan. Mah ah pengkomh zohkhenhtu in rian pek ka si i Ghana ram dihlak, Ivory Coast (atu ah Côte d’Ivoire tiah auhmi) le Togoland (atu ah Togo tiah auhmi) ah khual ka tlawng. Tam deuh cu zung ṭengnge nih an ka pekmi mawṭaw kha hmang in keimah lawng in ka tlawng. Unau pawl sin ka tlawnmi nih a ka nuamhter tuk.

Zarh donghnak ah tuahmi peng civui zong ah rian ka ngei. Civui Tuahnak Inn kan ngei lo. Cucaah ni nih a kan linh tuk nakhnga lo unau pawl nih rua tung kha bunh in tum hnah kha an cih. Rawl einak hmun ah tikhal kuang a um lo caah saram pawl kha a nung buin an chiah hna i aa pummi pawl ei awkah an thah hna.

Mah civui hna ah nihchuak a simi thil sining cheukhat kan tong. Voikhat cu Herb Jenningsc timi missionary unaupa nih phung a chim lioah cawtum pakhat cu an chiahnak hmun in a luat i pulpit le mi an ṭhutnak karlak ah a tli. Herb nih phungchim ti loin a um i cawtum zong a laumi a lo. Asinain a ṭhawngmi unaupa pali nih an tlaih i a umnak hmun ah an chiah ṭhan khawh caah civui aa pummi pawl nih an kut kha an bengh.

Nikhat Ni in Ninga Ni tiang a pawngkam ah a ummi khuate ah ka kal i Vawlei Thar Mibu Rianṭuannak timi video kha ka piahpiak hna. Cutin tuah awkah puan rang kha thingkung pahnih asiloah tung pahnih ah ka ṭem i mah puan rang cung ah video kha ka piahpiak hna. Khua mi nih zoh an duh tuk. Mi tampi caah mah cu a voikhatnak video an zohmi a si. Mi tampi tipil an inmi an hmuh tikah thangpi in an kut an bengh. Mah nih Jehovah Tehte Hna cu vawleicung pumpi ah a ummi le an lung aa rualmi an si ti kha a hngalhter hna.

Africa ah kum hnih hrawng ka um hnu, 1958 ah New York Khualipi ah tuahmi ramkomh civui ah i pumh ding cu kaa ngaih tuk. Quebec ah special hmaikal rian a ṭuanmi Sheila he zong kan i ton lai caah kaa lawm tuk. Pakhat le pakhat ca lawng in kan i kua, atu kan i ton ṭhan tikah i um ding in ka hal i a ka cohlan. Sheila Gilead tinṭan kai ding le Africa ah ṭuanṭi ding in Unaupa Knorrd sinah ca ka kuat. Unaupa Knorr cu a hna a tla. Cun Sheila cu Ghana ah a phan. 1959, October 3 ah Accra ah kan i um. Jehovah kha kan nunnak ah a hmasa bik kan chiah caah thluachuah kan hmu.

Cameroon Ah Hmunkhat In Rianṭuanṭinak

1961 ah Cameroon ram ah rian pek kan si. Zung ṭengnge thar bawmh awkah rian an ka pek i ka rian a tam tuk. Cameroon ah rianṭuannak zohkhenh ding in rian pek ka si caah cawn dingmi tampi ka ngei. 1965 ah Sheila cu nau a pawi. A hramthawk ahcun nulepa kan si lai timi ruah hmanh kha kan i harh. Asinain mah rian thar kong he aa tlaiin kan lung a cawlcang tuk, Canada ah kir ṭhan ding in kan i timhtuah lioah a fak tukmi ngaihchiatnak kan tong.

Sheila cu nau aa rawk. Siibawi nih a chuak rih lomi kan fate cu pa a si tiah a kan chimh. A luancia kum 50 leng lioah a cangmi a rak si nain atu tiang kan philh bal lo. Kan ngaih a chia tuk ko nain ramdang i kan sunsak tukmi kan rian kha kan ṭuan peng.

Ramkhel lei ah khoikalei hmanh ah an ṭan lo caah Cameroon i unau pawl cu hremnak an tong lengmang. Ram mi nih uktu thimnak an tuah lioah thil sining cu a hleiin a har. 1970, May 13 ah kan ṭih bikmi thil a cang, Jehovah Tehte Hna cu khenkham kan si. Thla nga chung lawng kan hmanmi, aa dawh tukmi kan zung ṭengnge cu cozah nih an kan lakpiak. Zarh khat chung ah Sheila le keimah i telin Cameroon ah a ummi missionary dihlak cu mah ram in ṭhawl kan rak si. Unau pawl kha kan dawt tuk hna caah le hmailei ah an ton dingmi kong kan ruahpiak hna tikah kan lungre a thei i anmah kaltak kha kan i harh tuk.

Thla ruk chung France zung ṭengnge ah kan um. Cameroon ah a ummi unau pawl an herhmi bawmh khawh awkah France in ka si khawh chung in kaa zuam. Mah kum, December ah Cameroon i kan rianṭuannak zohkhenh ding in Nigeria zung ṭengnge ah rian pek kan si. Nigeria ah a ummi unau pawl nih lunglawm tein an kan conglawmh i mah ram ah kum tampi chung nuam tein rian kan ṭuan.

A Harmi Biakhiahnak

1973 ah a har tukmi biakhiahnak kan tuah a hau. Sheila cu fak tuk in a zaw. New York ah tuahmi pengkomh civui i kan i pumh lioah Sheila nih a ṭah buin hitin a ka ti: “Ka ing kho ti lo. Atu le atu ka zawt caah ka tha a um ti lo.” Nitlak Africa ah kum 14 leng rian kan ṭuanṭi. Sheila nih zumhawktlak tein Jehovah rian a ṭuan caah kaa uangthlar tuk, asinain thlennak cheukhat kan tuah a hau. Kan sining kong he aa tlaiin bia kan i ruah, lungtak tein thla kan cam hnuah Sheila a ngandamnak caah Canada ah kir ding in biakhiahnak kan tuah. Missionary rian le caantling rian ngol awkah biakhiahnak kan tuahmi cu kan caah a har bikmi a si.

Canada kan phanh hnuah Toronto chaklei ah mawṭaw a zuarmi ka hawipa sinah rian ka hmu. Ṭaih khaan kan hlan, hman ciami ṭhutdan le cabuai kan cawk caah leiba ngei loin kan nung kho. Nikhatkhat ah caantling rian kan ṭuan ṭhan te lai timi ruahchannak ngeiin a sawhsawh tein kan nung. Kan i ruahchanmi nak leng in tuan deuh ah caantling rian kan ṭuan khawh ṭhan caah kan khuaruah a har tuk.

Ontario, Norval i Civui Tuahnak Inn thar saknak ah Zarhte Ni fatin rian ka bawmh hna. Mah hnuah mah Inn tlangtlaktu in rian pek ka si. Sheila zong a dam deuh cang caah mah rian a ṭuan khawh lai timi ruahnak kan ngei. Cucaah 1974, June ah Civui Tuahnak Inn ah kan i ṭhial. Caantling rian kan ṭuan khawh ṭhan caah kan i lawm tuk.

Sheila a ngan a dam deuh cang caah lunglawm awk ngai a si. Cucaah kum hnih a rauh hnuah peng zohkhenhtu rian kan cohlan khawh. Peng zohkhenhnak rian kan ṭuannak cu khuasik caan ah a kik tuknak hmun a simi Canada peng, Manitoba ah a si. Asinain dawtnak a ngeimi unau pawl he kan i hawikomhnak nih kan lung a kan lawmhter. Khoika hmun kan um hmanh ah a biapimi cu Jehovah rian kan ṭuan khawh pengmi a si ti kha kan hngalh.

A Biapi Tukmi A Kong Pakhat Cawnnak

Peng zohkhenhtu rian kum tampi chung kan ṭuan hnu 1978 ah Canada Bethel ah rian ṭuan ding in sawm kan si. Mah hnu tlawmpal ah ka lung a ka fahter nain a biapi tukmi a kong pakhat ka rak cawn. Montreal ah tuahmi special pumhnak ah suimilam pakhat le cheu a raumi phungchimnak kha France holh in pek awkah rian pek ka si. Ngaihchiat awk ngai a simi cu aa pummi hna nih ka chimmi cung ah lungthin an pe kho lo. Mah kong he aa tlaiin Rianṭuannak Department in unaupa pakhat nih ruahnak a ka cheuh. A tak ti ahcun phungchim a thiam tukmi ka si lo ti kha ka rak i hngalh awk a si. Asinain unaupa nih ruahnak a ka cheuhmi kha ṭha tein ka cohlang duh lo. Bia kan i ruahmi a tlam a tling lo, unaupa nih thangṭhat loin ka ṭhatlonak lawng a ka kawl tiah ka ruah. Ka palhnak cu ruahnak cheuhnak cung ah si loin ruahnak a ka cheutu a chim ning le amah ka hmuh ning cung tu ah lungthin ka pekmi kha a si.

Ni tlawmpal a rauh hnuah Zung Ṭengnge Kawmiṭi chungtel pakhat nih mah kong he aa tlaiin bia a ka ruah. Unaupa nih ruahnak a ka cheuhmi ṭha tein ka cohlan lo caah kaa ngaichih tiah ka chimh. Mah hnuah ruahnak a ka cheutu unaupa kha ṭha tein ka chawnh i amah zong nih a ka ngaihthiam. Mah hmuhtonnak nih toidornak zeitluk in dah a biapit ti kha a ka cawnpiak. Mah kha zeitik hmanh ah ka philh lai lo. (Ptb. 16:18) Mah kong he aa tlaiin Jehovah sinah voi tampi thla ka cam i hmailei ah ruahnak cheuhnak kong ah a ṭha lomi lungput ngeih lo ding in biakhiahnak ka tuah.

Canada Bethel ah rian ka ṭuannak cu kum 40 leng a si cang i 1985 thawk in Zung Ṭengnge Kawmiṭi chungtel pakhat in rian ka ṭuan. 2021, February ah ka dawt tukmi Sheila nih a ka thihtak. Ka nupi kha ka ngai tuk tawn, keimah zong zawtnak ka ngei. Asinain Jehovah rianṭuannak ah ka rian a tam caah ka lung aa lawm i “nunnak zeitluk in dah a tawi” timi kong ah ka lungre a thei lo. (Pct. 5:20) Ka tonmi zuamcawhnak nakin ka hmuhmi lunglawmhnak cu a tam deuh. Jehovah kha hmasa bik ah chia in kum 70 chung caantling in a rian ka ṭuan khawhmi cu thluachuah taktak a si. Mino unau pawl nih Jehovah kha hmasa bik ah an chiah ve nakhnga thla ka campiak hna. Zeicahtiah cutin an tuah ahcun keimah bantuk in Pathian rianṭuannak lawng in hmuh khawh a simi nuamhnak kha an hmuh lai caah a si.