Kum Upa Hna—I Lawm Peng Ko U

1-2. Zumhfekmi kum upa hna kha Jehovah nih zeitindah a hmuh hna? (Salm 92:12-14; hmanthlak zong zoh.)

VAWLEICUNG pumpi ah a ummi, mi vialte nih kum upatnak he aa tlaiin kan intuar ning aa lo cio lo. Tahchunhnak ah, a hmasa bik na sampar na hmuh lioah zeitindah na um ti kha naa cinken ti maw? Midang nih an in hmuhpiak hlanah phawi colh na duh men lai. Asinain mah na sampar na phawi zong ah a hnuah a par ṭhan lai ti kha na hngalh. Mah nih zeitluk in dah tar lai kan ṭih ti kha a langhter.

² Cu a si ah vancung kan Pa nih kum upa a salle kha zeitindah a hmuh hna? (Ptb. 16:31) Thei tampi a tlaimi thingkung he a tahchunh hna. (Salm 92:12-14 rel.) Mah tahchunhnak cu zeicah aa tlak? Thingkung cheukhat cu a kum a tar deuhdeuh i aa dawh deuhdeuh. Zeicahtiah a hnah tampi a corh i a par zong a hmui. Tahchunhnak ah, Japan ram ah kum saupi a nung khomi thingkung phunkhat a um. Mah cu cherry a si. Aa dawh bikmi cherry kung hna cu kum thongkhat leng an nung kho. Mah thingkung hna bantuk in zumhfekmi kum upa hna cu Jehovah hmuhnak ah a hleiin an i dawh. Jehovah nih an sampar kha si loin an lungthin muru tu kha a zoh. An zumhfehnak le an inkhawhnak ti bantuk duh a nung tukmi an sining hna kha a sunsak. Zeicahtiah a ṭhat caan ah siseh, a chiat caan ah siseh kum tampi chung zumhawktlak tein a rian an ṭuan caah a si.

3. Jehovah nih a duhnak tlinter awkah kum upa pawl zeitindah a hman hna ti kha tahchunhnak pe.

³ Mi pakhat cu a kum a upat ruang ah Jehovah hmai i man a ngeihnak cu a zor hlei lo.a A tak ti ahcun Jehovah nih kum upa hna kha a duhnak tlinter awkah khuaruahhar lam in a hman khawh hna. Tahchunhnak ah, Sarah cu a tar hnuah Messiah hringsortu le miphun nganpi nu a si lai tiah chimchung a rak si. (Gen. 17:15-19) Izipt ram in Israel mi pawl chuahpi awkah a kum a upami Moses kha Jehovah nih a thim. (Ex. 7:6, 7) Cun Baibal uk nga ṭial awkah a tar tuk cangmi lamkaltu Johan kha a hman.

4. Phungthlukbia 15:15 ning in inkhawhnak ngeih awkah kum upa pawl kha zeinihdah a bawmh khawh hna? (Hmanthlak zong zoh.)

⁴ Kum upa hna cu zuamcawhnak a phunphun an ton caah “tar hi cu a fawi lo” tiah an ti tawn. Asinain zei bantuk harnak an ton hmanh ah i lawmhb peng awkah Jehovah nih a bawmh hna lai. (Phungthlukbia 15:15 rel.) Hi capar ah kum upa hna nih an i lawmhnak zeitindah an kilven khawh timi kong kan i ruah lai. Cun kan Khrihfabu i kum upa unau pawl kha zeitindah kan bawmh khawh hna timi kong zong kan i ruah lai. Atu kum upat hnuah i lawmh peng cu zeicah a har khawh timi kong kha i ruah hmasa hna u sih.

Kum Upatnak Nih Naa Lawmhnak Kha Zeitindah A Hnorsuan Khawh?

5. Kum upa cheukhat cu zeicah an lung a dongh khawh men?

⁵ Zeicah na lung a dongh khawh? Na rak tuah tawnmi thil na tuah khawh ti lo caah a si men lai. Cucaah na no lio caan asiloah na ngan a dam lio caan kha na ngai tuk men lai. (Pct. 7:10) Tahchunhnak ah, unaunu Ruby nih hitin a ti: “Ka taksa a fak dih i ka duh ning in ka cawl khawh lo caah thil hruk hmanh kaa harh tuk. Keimah tein hmawca hruk awkah ka ke hmanh ka cawi kho lo. Ka kut an hit dih i ka ruhkhua zong a ka ṭam dih. Cucaah thil hme tete tuah ding hmanh kaa harh.” Bethel ah a rak ṭuan balmi Harold nih hitin a ti: “A hlan bantuk ka si ti lo i a caan ah ka ai a puang. Ka no lioah lentecelh a thiam tukmi ka rak si. Bawlung chuih kha ka rak duh tuk. Lente kan i celh lioah mi nih ‘Harold kha bawlung pe u. Anih cu a nganh bal lo’ tiah an ti tawn. Asinain atu cu bawlung kha a hlonh hmanh ka hlonh kho ti lo.”

6. (a) Kum upa hna cu zeicah an lung a dongh khawh? (b) Mawṭaw le cycle ka mawng ti lai maw, mawng ti lai lo timi biakhiahnak tuah awkah kum upa pawl kha zeinihdah a bawmh khawh hna? (Hi mekazin ah “Mawṭaw Ka Mawngh Awk A Si Ti Maw?” timi capar zoh.)

⁶ A hlan i na rak tuah tawnmi thil cheukhat nangmah tein na tuah khawh lo tikah na lung a dong ko lai. Zohkhenhtu na herh asiloah na fale inn ah ṭhial a hauh tikah na caah a hleiin a har men lai. Na ngan a dam lo asiloah na mit a ṭhat lo ruang ah a leng na chuak kho lo, mawṭaw le cycle na mawngh khawh ti lo ahcun na ngaih a chia tuk ko lai. Asinain Jehovah caah man kan ngeihnak cu kan tuah khawhmi cung ah aa hngat lo ti kha kan i cinken a hau. Jehovah nih kan intuarnak ṭha tein a hngalhthiam ti kha kan zumh khawh. Jehovah caah a biapi bikmi cu kan lungthin muru tu kha a si. Amah le unau pawl kan dawtnak kha a hngalh caah a kan sunsak tuk.—1 Sam. 16:7.

7. Hi vawlei ṭhalo hrawh a si tiang ka nung ti lai lo tiah na ruah ahcun zeinihdah aan bawmh khawh?

⁷ Hi vawlei ṭhalo hrawh a si tiang ka nung ti lai lo tiah na ruah ahcun na ngaih a chia chin kho. Cu a si ah zeinihdah aan bawmh khawh? Jehovah nih hi vawlei ṭhalo hrawh awkah lungsau tein a hngah ti kha i cinken. (Isa. 30:18) Zeicah? Mi nuai tampi kha amah hngalh awk le biak awkah caanṭha pek a duh hna caah a si. (2 Pet. 3:9) Cucaah na lung a dongh ahcun Jehovah lungsaunak in ṭhatnak a hmu dingmi mi tampi kong kha ruat. Mah lakah cheukhat cu na chungkharmi hmanh an si kho.

8. Kum upa pawl cu zeicah an zia aa thlen khawh?

⁸ Mino kan si ah, upa kan si ah kan dam lo tikah kan i ngaihchih dingmi bia kan chim i thil kan tuah tawn. (Pct. 7:7; Jeim 3:2) Tahchunhnak ah, zumhfekmi Job zong harnak a ton tikah a chimmi bia a hun “bultan.” (Job 6:1-3) Cu bantuk in kum upa pakhat cu a zawtnak asiloah a dinmi sii ruang ah a zia aa thleng kho. Zeitin a si hmanh ah a puarhrangmi le mahzawn lawng aa ruatmi si kan duh lo. Dawtnak a ngei lomi bia kan chim sual hmanh ah ngaihthiamnak hal ding in kan i cungcang awk a si lo.—Matt. 5:23, 24.

Zeitindah Naa Lawmhnak Na Kilven Khawh?

9. Midang bawmhnak kha zeicah na cohlan awk a si? (Hmanthlak zong zoh.)

⁹ Midang bawmhnak kha cohlang. (Gal. 6:2) A hmasa ah midang bawmhnak cohlan kha naa harh kho men. Unaunu Gretel nih hitin a ti: “Midang caah thilrit ka si lai ti ka phan caah an bawmhnak cohlan kha a caan ah kaa harh. Asinain duhsah in ka ruahnak aa thleng i midang bawmhnak kha toidor tein ka cohlan.” Midang bawmhnak na cohlanmi cu peklei in hmuhmi lunglawmhnak na hmuhtermi hna a si. (Lam. 20:35) Cun midang nih zeitluk in dah an in dawt i na cung ah siaherhnak an ngeih ti na hmuh tikah naa lunghmuih tuk ko lai.

10. Zeicah lawmhnak na langhter awk a si? (Hmanthlak zong zoh.)

¹⁰ Lawmhnak langhter. (Kol. 3:15; 1 Thes. 5:18) Midang nih kan caah thilṭha an tuah tikah kan i lawm nain lawmhnak langhter kha kan philh khawh men. Asinain hmaipanh tein lawmhnak bia kan chimnak thawng in kan hawile kan dawt hna i kan sunsak hna ti kha kan langhter. Bethel ah kum upa pawl a zohkhenhtu Leah nih hitin a chim: “Ka zohkhenhmi unaunu pakhat nih lawmhnak cakuat a ka pek lengmang. Tampi a ṭial lo nain a cakuat tete cu duh an nung tuk. Mah nih a ka nuamhter tuk leng ah ka bawmhnak a sunsak ti zong a ka hngalhter.”

11. Midang kha zeitindah na bawmh khawh hna? (Hmanthlak zong zoh.)

¹¹ Midang bawmh i zuam. Midang bawmhnak ah na caan le na thazaang na hman ahcun na tonmi harnak cung ah lungthin na pe ti lai lo. Africa phungthlukbia pakhat nih kum upa pawl kha fimnak cauk khatlak in aa chiahnak inn he a tahchunh hna. Asinain mi nih mah cauk hna kha an rel lo ahcun zei fimnak hmanh an i lak kho lai lo. Cu bantuk in mino pawl kha na hmuhtonnak le na hngalhnak kong na chimh hna lo ahcun na sinin zeihmanh an cawng kho lai lo. Cucaah biahalnak tuah hna law an chimmi kha ṭha tein ngaihpiak hna. Jehovah phunglam ning in nun cu zeicah a ṭha bikmi a si ti le a nawl an ngaihnak nih zeitindah a nuamhter khawh hna ti kha chim hna. A no deuhmi na hawile na hnemh hna i thazaang na pek hna tikah nang zong naa lawm deuh lai.—Salm 71:18.

12. Isaiah 46:4 ning in Jehovah nih kum upa pawl kha zeitindah bia a kamh hna? (Hmanthlak zong zoh.)

¹² Thazaang ngeih awkah thlacam. Pumsalei asiloah lungthinlei in na tha a bat tikah Jehovah cu “zeitik hmanh ah a ba bal lo i a thazaang a tlawm bal lo” ti kha i cinken. (Isa. 40:28) Jehovah nih ri a ngei lomi a ṭhawnnak kha zeitindah a hman? Lamkhat cu zumhfekmi kum upa pawl thazaang a pek hnanak thawng in a si. (Isa. 40:29-31) Kaan bawmh hna lai tiah Jehovah nih bia aa kam. (Isaiah 46:4 rel.) A biakam ning in a tlinter zungzal. (Josh. 23:14; Isa. 55:10, 11) Thla na cam i Jehovah dawtnak le bawmhnak ka hmu ti na hngalh tikah naa lawm tuk ko lai.

13. Korin Kuathnihnak 4:16-18 ning in zeidah naa cinken awk a si? (Hmanthlak zong zoh.)

¹³ Na tonmi harnak cu chikkhat ca lawng a si ti kha i cinken. Cutin naa cinken ahcun harnak inkhawh awkah naa fawih deuh lai. Kum upatnak le damlonak cu chikkhat ca lawng a si tiah Baibal nih bia a kan kamh. (Job 33:25; Isa. 33:24) Cucaah na no lio nakhmanh in hmailei ah na ngan a dam deuh lai, na ṭhawng deuh lai i naa dawh deuh lai timi hngalhnak nih na lung aan lawmhter lai. (2 Korin 4:16-18 rel.) Midang nih tah zeitindah an in bawmh khawh?

Midang Nih Zeitindah An Bawmh Khawh Hna?

14. Kum upa pawl chawnh le len cu zeicah a biapit?

¹⁴ Kum upa pawl kha leng hna law phone chawn lengmang hna. (Heb. 13:16) Kum upa pawl cu fawi tein an li a leng kho. Unaupa Kamil nih hitin a ti: “Ka dam lo caah chun nitlak innchung ah i khumh ka hau. Ka um a har tuk. A caan ah thong chung ah hrenhchihmi chiandeih tar bantuk ka si tiah kaa ruat. Ka lungre a thei tuk i ka ai zong a puang.” Kum upa pawl kan len hnanak thawng in kan caah an biapi tuk i kan dawt tuk hna ti kha kan hngalhter khawh hna. A caan ah kum upa unau pakhatkhat len ding asiloah phone chawnh ding in kan i tim ko nain cutin kan tuah taktak lo. Zeicahtiah kan dihlak in kan rian a tam tuk. Cucaah kum upa pawl va len ding i telin “a biapi deuhmi thil” tuah awkah zeinihdah a kan bawmh khawh? (Fil. 1:10) Na Khrihfabu i kum upa pawl an min kha cazin tuah law zeitik ah dah ca ka kuat hna lai i phone ka chawnh hna lai ti kha a caan khiak. Cun va len ding caan zong kha khiak law naa tinh ning in tuah.

15. Mino le kum upa hna nih zeidah an tuahṭi khawh?

¹⁵ Mino na si ahcun kum upa pawl he caan nan hmanṭi tikah zei kong dah kan chim lai i zeidah kan tuahṭi lai tiah na ruah men lai. Asinain a hleihluat tuk in ruat hlah. An caah hawi ṭha na si ahcun a za ko. (Ptb. 17:17) Pumh hlan asiloah pumh dih ah kum upa pawl kha chawn hna. An duh bikmi Baibal caang asiloah an ngakchiat lio kong na hal khawh hna. JW Broadcasting zohṭi ding in na sawm khawh hna. Cun anmah tein an i tuah khawh lomi thil hme tete zong na tuahpiak khawh hna. Tahchunhnak ah, an phone asiloah an tablet ṭha tein rian a ṭuan nakhnga update na tuahpiak khawh hna i a hnu bik chuahmi kan cauk pawl zong download na tuahpiak khawh hna. Unaunu Carol nih hitin a ti: “Na duhmi thil na tuah tikah kum upa pakhatkhat kha sawm ve. Ka kum a upa cang ko nain i nuamh kha ka duh rih. Thil cawk, dawr ah ei le Jehovah sermi thil dawhdawh zoh zong ka duh.” Unaunu Maira zong nih hitin a ti: “Ka hawinu pakhat cu kum 90 a si cang. Asinain a caan ah amah he kum 57 kan i thlau ti kha ka philh tawn. Zeicahtiah video kan zohṭi i kan i nuamṭi. Harnak kan ton tik zong ah pakhat le pakhat ruahnak kan i cheu.”

16. Kum upa pawl siizung kan zulhmi nih zeitindah a ṭhathnemh hna?

¹⁶ Siibawi sin an kal tikah zul hna. Siizung ah na kalpi khawh hna. Cun siizung ah rian a ṭuanmi hna nih ṭha tein an pehtlaih hna nakhnga le an zohkhenh hna nakhnga na umpi khawh hna. (Isa. 1:17) Siibawi nih a chimmi zong na ṭialpiak khawh hna. Kum upa unaunu Ruth nih hitin a ti: “Keimah lawng in siizung ka kal tikah siibawi nih zei ah a ka rel tawn lo. Siibawi nih ‘Na zawtnak a um lo, na ruahnak men a si’ ti bantuk in a ka ti. Asinain pakhatkhat nih an ka zulh tikah siibawi nih ṭha deuh in a ka pehtlaih. A ka zulmi unau pawl cung ah kaa lawm tuk.”

17. Kum upa pawl he zeiti lam in dah phungchimnak ah kan i telṭi khawh?

¹⁷ Anmah he phungchim kalṭi. Kum upa cheukhat cu innkhat hnu innkhat kal ding in thazaang an ngei ti men lai lo. Cucaah kum upa unaunu pakhat kha zapi lak phungchimnak ah nangmah he i telṭi ding in na sawm khawh. Ṭhutdan zong na putpiak khawh. Cun kum upa unaupa pakhatkhat kha Baibal cawnpiaknak ah kalṭi ding asiloah a inn ah Baibal cawnpiaknak tuah ding in na sawm khawh. Kum upa unau pawl lohmun tonnak ah an i tel khawh ve nakhnga an inn ah lohmun tonnak tuah ding zong in Khrihfa upa hna nih an timhtuah khawh. Kum upa pawl cung ah kan si khawh chung in dawtnak le upatnak kan langhter tikah Jehovah cu aa lawm tuk.—Ptb. 3:27; Rom 12:10.

18. A hnu capar ah zei kong dah kan i ruah hna lai?

¹⁸ Hi capar ah Jehovah nih kum upa pawl kha a dawt hna i a sunsak hna ti kan hngalh cang. Kanmah zong nih kan dawt tuk ve hna! A kum a upa cangmi na si ahcun na caah a har tuk ko lai. Asinain Jehovah bawmhnak thawng in naa lawm kho peng. (Salm 37:25) A ra dingmi hmailei caan cu na no lio caan nakhmanh in a nuam deuh lai timi hngalhnak nih aan hnemh khawh! Asinain unau cheukhat cu phun dang in harnak an tong. Kum upa an chungkharmi, a zawmi an fa asiloah a damlomi an hawi pakhatkhat kha zohkhenh a hau men lai. Cutin a si ahcun an i lawmhnak kha zeitindah an kilven khawh? Mah biahalnak kha a hnu capar ah kan i ruah hna lai.