“Na Innpa cu Nangmah Naa Dawt bantukin Na Dawt lai”

1, 2. (a) Jesuh chimmi a pahnihnak a biapi bikmi nawlbia cu zeidah a si? (b) Zei biahalnak hna dah kan i ruah lai?

FARASI mipa nih Jesuh kha Nawlbia lakah a ngan bikmi cu zeidah a si tiah a hal tikah Jesuh nih hitin a leh: “Bawipa na Pathian cu na lungthin dihlak le na ruahnak dihlak le na nunnak dihlak in na dawt lai.” Mah cu zei sullam dah a si kha a hmasa capar ah kan i ruah cang. Jesuh nih a pahnihnak a biapi bikmi nawlbia zong kha a chimh. Mah cu “na innpa cu nangmah naa dawt bantukin na dawt lai” ti a si.—Matt. 22:34-39.

² Jesuh nih kanmah kan i dawt bantukin kan innpa kha kan dawt hna awk a si tiah a ti. Cu a si ah kan innpa cu ahote dah an si? Innpa dawtnak kha zeitindah kan langhter khawh?

Innpa Dawt timi cu Zeidah a si?

3, 4. (a) Innpa dawt timi a sullam langhter awkah Jesuh nih zei bianabia dah a hman? (b) Damiah nih a thil an chuh, an ṭhuat i thilo nunglo in lam ah an chiahtakmi pa kha Samaria mipa nih zeitindah a bawmh? (A hramthawknak hmanthlak zoh.)

³ Kanmah he aa naihnak ah a ummi kha kan innpa tiah kan ruah tawn hna. (Ptb. 27:10) Asinain Farasi mipa nih “ahodah ka innpa cu a si?” tiah a hal tikah Jesuh nih Samaria mipa bianabia kha hmangin a leh i midang dawt timi cu zei sullam dah a si kha a fianter. (Luka 10:29-37 rel.) Judah mipa pakhat cu damiah nih a thil an chuh, an ṭhuat i thilo nunglo in lam ah an chiahtak. Innpa ṭha si dawh a lomi Israel mi tlangbawi le Levi mipa nih an hmuh ko nain an bawm lo. Samaria mipa tu nih a bawmh. Mah lio caan ah Judah mi le Samaria mi cu an rak i hua.—Johan 4:9.

⁴ Samaria mipa nih Judah mipa a hma kha chiti le mitsurhang a thuhpiak. Cun khual riahnak inn ah a kalpi i innhngaktu pa kha ngun tangka phar hnih a pek. Mah cu nihnih rian ṭuan man he aa tluk. (Matt. 20:2) Samaria mipa nih Judah mipa bawmh awkah zeitlukin dah a tuah timi kong kan ruah tikah innpa cungah dawtnak a ngei taktak ti kha kan hngalh. Mi cungah zaangfahnak le dawtnak kan ngeih ahcun Samaria mipa he kan i lo lai.

5. Jehovah Tehte Hna nih Hurricane Sandy a tlun hnuah zeitindah innpa dawtnak an langhter?

⁵ Kannih cu “ni hmanung bik” caan ah kan nung i mi tampi cu zaangfahnak an ngei lo. Annih cu an puarhrang, zaangen an hmang i innpa dawtnak an ngei lo. (2 Tim. 3:1-3) Tahchunhnak ah, 2012, October thla ah New York City i hmun pakhat kha Hurricane Sandy nih ṭhalo ngaiin a hrawh. Mah tikah mi tampi cu electric thilri, mei le a herhmi thil hna an ngei ti lo. Ngaihchiat awk ngai a simi cu mifir pawl nih mah harnak a tongmi hna thil kha an fir. Jehovah Tehte Hna tu cu an i dang tuk. Annih cu innpa dawtnak an ngeih caah an unau pawl le cuka hmun i harnak a tongmi midang kha bawmh awkah an timhtuah. Innpa dawtnak kha zeitindah kan langhter khawh rih?

Innpa Dawtnak Langhter Khawhnak Lam

6. Kan innpa kha Baibal hmangin zeitindah kan bawmh khawh?

⁶ Baibal in bawm hna. Phungchimnak ah kan innpa kha ‘Cathiang in lungthin ṭhawnnak’ kan pek. (Rom 15:4) Baibal hmangin Pathian Pennak kong thawngṭha kan chimh tikah kan dawt kha kan langhter. (Matt. 24:14) Kan innpa sinah Jehovah Pathian sinin kan hmuhmi ruahchannak kong kan chim khawhmi hi tinvo sung a si.—Rom 15:13.

7. Sui Nawlbia timi cu zeidah a si, mah kha kan zulh ahcun zeitindah kan um lai?

⁷ Sui Nawlbia zul. Jesuh nih Sui Nawlbia cu zeidah a si kha hitin a chim: “Mi nih kan cungah tuah hna seh ti nan duh bantuk khan midang cung zongah va tuah ve u; hihi Moses Nawlbia le profet hna cawnpiaknak an sullam cu a si.” (Matt. 7:12) “Nawlbia” timi cu Genesis in Deuteronomi cauk tiang kha a si i “profet hna cawnpiaknak” timi cu Hebru Baibal chung i profet cauk pawl kha an si. Jehovah nih a miphun kha a dawt hna i pakhat le pakhat i daw hna seh ti a duh caah “Nawlbia” le “profet hna cawnpiaknak” kha a pek hna. Tuchan zongah kan innpa kha dawt awkah Jehovah nih aa ruahchan. Isaiah cauk ah Jehovah nih hitin a ti: ‘A dingmi thil le a hmaanmi thil kha tuah hna u. Cutin a tuahmi cu an i nuam.’ (Isa. 56:1, 2, NW) Cucaah kan innpa kha kan dawt hna i Sui Nawlbia kha kan zulh ahcun kan i nuam lai.

8. Kan ral kha zeicah kan dawt hna awk a si, cutin kan tuah ahcun zeidah a cang kho?

⁸ Na ral kha daw hna. Jehovah nih kan ral dawt awkah a kan cawnpiak zungzal. Jesuh chan ah mi cheukhat nih nan ral cu nan huat hna awk a si tiah an cawnpiak hna. Asinain Jesuh nih cun “nan ral kha va daw hna u law aan hremtu hna kha thla va campiak hna u” tiah a cawnpiak hna. (Matt. 5:43-45) Paul zong nih “na ral cu a rawl a ṭam ahcun rawl va pe, a ti a hal ahcun ti va pe” tiah a cawnpiak hna. (Rom 12:20; Ptb. 25:21) Hlanlio Israel chan ah Jehovah nih a miphun kha an ral pawl le an ral pawl i saram hmanh bawmh awkah nawl a pek hna. (Ex. 23:5) Mah nawlbia an zulhnak thawngin a rak i huami hna cu hawikom ṭha an hung si ṭhan kho. Khrihfa hna nih kan ral pawl cungah dawtnak kan langhter ahcun an kan hmuhning aa thleng kho. An lak i cheukhat cu Jehovah sal hmanh an hung si kho.

9. Kan unau he remnak tuahnak kongah Jesuh nih zeidah a chim?

⁹ “Midang he rem i zuam.” (Heb. 12:14) Mi vialte he rem kan i zuam awk a si ahcun kan unau he cun kan i zuam chinchin awk a si. Jesuh nih hitin a chim: “Pathian sinah nan laksawng cu biakṭheng cung i pekchanh na zalh tikah khan, na unau pakhatkhat kha na cungah thinhunnak a ngei ti na hun hngalh ahcun, biakṭheng hmaiah cun na laksawng cu chiata law khulrang in va kal law na unau he khan remnak va tuah, cu hnuah cun ra ṭhan law Pathian sinah na laksawng cu va pe.” (Matt. 5:23, 24) Unau pakhat he lung i khahlonak kan ngeih tikah rem kan i zuam colhnak thawngin kan dawt kha kan langhter khawh. Cutin kan tuahmi nih Jehovah lung a lawmhter lai.

10. Midang kha zeicah kan soi hna awk a si lo?

¹⁰ Mi va soi hna hlah. “Pathian nih aan soi ve hna nakhnga lo, midang kha va soi ve hna hlah u.” Mi kha an tuahmi palhnak ruangah va soi hna hlah u tiah Jesuh nih a kan cawnpiak. Hiti zongin a ti: “Na mit chung i a ummi thingtan kha ruat ṭung loin zeicahdah na unau mit chung i a ummi mithnawmte kha na zoh? Na mit chung i thingtan a um ko buin zeitindah na unau cu, ‘Na mit hnawm cu in coihpiak ning,’ na ti ngam? Mi depdepa, na mit chung i thingtan kha chuah hmasa law pei, na unau mithnawm cu fiang tein na hmuh lai i na coihpiak khawh lai cu!” (Matt. 7:1-5) Kan i cawn khawhmi cu kanmah zong palhnak tampi kan tuah caah midang nih palhnak an tuah tikah kan soi hna awk a si lo ti kha a si.

Dawtnak Langhter khawhnak a Ṭha bikmi Lam

11, 12. Innpa dawtnak langhternak ah a biapimi lam cu zeidah a si?

¹¹ Innpa dawtnak langhter khawhnak lam tampi a um. Asinain a ṭha bikmi lam cu Pennak kong thawngṭha chimnak hi a si tiah Jesuh nih a kan cawnpiak. (Luka 8:1) “Miphun vialte kha ka zultu ah va ser hna u” tiah a zultu pawl kha a ti hna. (Matt. 28:19, 20) Jesuh nawl kan ngaih ahcun kan innpa kha rawhnak a phanmi a kaumi lam kha kaltak in nunnak a phanmi lambi ah kal khawhning kha kan hmuhsak khawh hna. (Matt. 7:13, 14) Kan i zuamnak kha Jehovah nih a duh tuk ti kan hngalh.

¹² Jesuh nih mi tampi kha Jehovah kan herh ti hngalh awkah a bawmh hna. (Matt. 5:3) Mi sinah “thawngṭha” kan chimmi hi Jesuh kan i zohchunh a si. (Rom 1:1) Jesuh tlanhnak thawngin Jehovah mithmai ṭha hmuh khawh a si i a hawi si khawh a si tiah mi kha kan cawnpiak hna. (2 Kor. 5:18, 19) Thawngṭha chimnak cu innpa dawtnak langhternak ah a biapimi lam a si taktak.

13. Jehovah kong midang na cawnpiak hna tikah zeitindah na um?

¹³ Lennolh le Baibal cawnpiaknak caah ṭha tein kan i timhchung ahcun mi kha Jehovah nawl ngaih awkah kan cawnpiak khawh hna lai. Cheukhat cu an nunnak ah thlennak tampi tuah a hau men lai. (1 Kor. 6:9-11) Aa toidormi hna kha ṭhancho awk le a hawi si awkah Jehovah nih a bawmhmi hna kan hmuh tikah kan i nuam tuk. (Lam. 13:48) Ruahchannak a ngei lomi hna cu Baibal an cawn tikah an hun i nuam. Lungretheih ti loin Jehovah tu an hun i bochan. Mah a hleikhunmi rian in innpa dawtnak kan langhter khawhmi cu tinvo sung a si.

Dawtnak kong Paul nih a Chimmi

14. 1 Korin 13:4-8 ah Paul nih dawtnak kong kha zeitindah a chim?

¹⁴ Paul chimmi ningin innpa kan dawt hna ahcun Jehovah kan lawmhter lai, buaibainak a tlawm deuh lai i kan i nuam lai. 1 Korin 13:4-8 ah Paul nih a ṭialmi nih kanmah kan i dawt bantukin innpa dawt khawhning lam dang pawl a kan hngalhter lai.—Rel.a

15. (a) Zeicah lungsaunak le zaangfahnak kan ngeih awk a si? (b) Nahchuahnak le porhlawtnak kha zeicah kan ngeih awk a si lo?

¹⁵ “Dawtnak cu a lung a sau i zaangfahnak a ngei.” Minung cu mitlinglo lawngte kan si ko nain Jehovah cu kan cungah a lung a sau i zaangfahnak a ngei. Cucaah midang nih palhnak an tuah tik asiloah a ding loin le puarhrang piin an kan pehtlaih tik hmanhah lungsaunak le zaangfahnak kan ngeih a hau. “Dawtnak cu a nah a chuak lo” tiah Baibal nih a ti. Kan unau cheukhat cu Khrihfabu ah tinvo an hmu men lai asiloah kan ngeih lomi thil dang an ngei men lai. Asinain kan unau kha kan dawt taktak hna ahcun kan nahchuah hna lai lo. Cun kan sining ah porhlawt le ruamkai zongin kan um lai lo. Jehovah nih “ruamkainak le porhlawtnak” kha a huat tiah Baibal nih a ti.—Ptb. 21:4.

16, 17. 1 Korin 13:5, 6 ah innpa dawtnak langhter khawhning zei lam dah aa ṭial?

¹⁶ “Dawtnak cu tla bulbal in khua a sa lo.” Kan innpa kha kan dawt ahcun kan hleng lai lo, a thil kan fir lai lo asiloah Jehovah ngaih a chiatter hngami zei thil hmanh kan tuah lai lo. Mah lengah kanmah ṭhatnak ca lawng kan ruat lai lo, zeicahtiah dawtnak cu “amah zawn lawng aa ruat lo.” Cucaah kan innpa ca i a ṭha bikmi kha kan tuah zungzal lai.—Fil. 2:4.

¹⁷ Dawtnak cu “a thin a tawi lo, palhnak kha aa cinken peng lo.” Pakhatkhat nih kan cungah zaangfahnak ngei loin thil an tuah tikah kan thin a hung colh lai lo. Kan lung a kan fahtermi thil kip kha kan i cinken awk a si lo. (1 Thes. 5:15) Lungthli in kan i uam peng ahcun kan thinhunnak cu mei bantukin a alh lai i kanmah le midang kha fahnak a kan pek lai. (Lev. 19:18) Cucaah midang kha kan ngaihthiam hna awk a si i kan philh awk tu a si. Dawtnak cu “dinlonak ah a di a riam lo.” A kan huami pakhat cu dinglopi in pehtlaih a si tikah kan di a riam lai lo.—Phungthlukbia 24:17, 18 rel.

18. 1 Korin 13:7, 8 in dawtnak kong zeidah kan hngalh?

¹⁸ “Dawtnak nih a inkhawh lomi zeihmanh a um lo” tiah Paul nih a ṭial. Kan innpa kan dawt ahcun kan ngaih a chiattermi thil a tuah tikah kan ngaihthiam lai. Paul nih dawtnak cu ‘zumhnak a ngei’ ti zongin a ti. Baibal ah kan relmi kha kan zumh i Jehovah bupi nih a kan cawnpiak caah kan i lawm. Dawtnak cu ‘ruahchannak a ngei.’ Jehovah nih a kan kamhmi vialte kha kan zumh caah ruahchannak kan ngei. Mi kha kan dawt hna caah kan i ruahchanmi kong kha kan si khawh chungin kan chimh hna. (1 Pit. 3:15) A har tukmi thil kan ton tikah thla kan cam i a ṭha ko lai tiah kan i ruahchan. Mi nih kan cungah sualnak an tuah asiloah an kan hrem hmanhah kan inkhawh. Paul nih a chim bantukin dawtnak cu ‘inkhawhnak a ngei.’ “Dawtnak cu dongh a thiam lo” ti zongin a ti. Jehovah nawl a ngaimi hna nih an innpa kha an dawt zungzal hna lai.

Nangmah Naa Dawt bantukin Na Innpa kha Daw Peng hna

19, 20. Innpa dawt zungzal awk a si kha zei Baibal cang hna nih dah a kan hngalhter?

¹⁹ Baibal cawnpiaknak kan zulh ahcun kan innpa kha kanmah kan i dawt bantukin kan dawt zungzal hna lai. (Matt. 22:39) Cutin tuah awkah Jehovah le Jesuh nih an i ruahchan. Khoika i a ummi an si zongah, zei bantuk nunphung a ngeimi an si zongah mikip kha kan dawt hna awk a si. Innpa dawtnak langhter kan i harh tik caan paohah Jehovah sinah thla cam in a thiang thlarau kan hal awk a si. Mah kha Jehovah nih a duh lai i a kan bawmh lai ti kan hngalh.—Rom 8:26, 27.

²⁰ Innpa dawt awk timi nawlbia cu a biapi tukmi a si caah “pennak upadi” tiah auh a si. (Jeim 2:8) Moses Nawlbia ah Jehovah nih innpa dawt awk timi nawlbia tampi a pek hna. A hnuah Jehovah nih Paul kha hitin a ṭialter: “Hi vialte le hi hlei i a dang a um rihmi nawlbia hna cu, ‘Na minung hawi kha nangmah bangin va daw hna,’ timi nawlbia ah hin an i fun dih.”—Rom 13:8-10.

21, 22. Pathian le innpa kha zeicah kan dawt hna awk a si?

²¹ Jesuh nih a Pa kong a chimmi mah bia in kan innpa cu ahote dah an si kha hngalh chin awkah a kan bawmh: “A ṭhami he a ṭhalomi he, an cungah a ni kha a tlanter i, ṭhatnak a tuahmi he ṭhatlonak a tuahmi he, an cungah a ruah kha a surter.” (Matt. 5:43-45) Miṭha an si zong, mi ṭhalo an si zongah mikip cungah dawtnak langhter awk a si tiah Jesuh nih a kan cawnpiak. A cunglei ah kan i ruah cang bantukin innpa dawtnak langhter khawhnak a biapimi lam pakhat cu Jehovah le a Pennak kong cawnpiak kha a si. Kan innpa nih Baibal in a hngalhmi kha a zulh ahcun Pathian hawi a si kho lai i aa nuam lai.

²² Jehovah kha lungthin dihlak, nunnak dihlak le ruahnak dihlak in dawt awk a sinak a ruang kha kan hngalh cang. Innpa dawtnak langhter khawhning zong kan hngalh cang. Jehovah le innpa kan dawt hna ahcun a biapi bikmi nawlbia pahnih kan zulh a si lai. Mah lengah dawtnak a ngeimi vancung kan Pa, Jehovah lung kan lawmhter lai.